>ting
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
ZDID-HOLLANDSCHE EN ZEEUWSCHE EILANDEN.
SPEE.
P f 6,—.
KOEIEN.
reeds aangekocht
appen.
waarde.
CLSDIJK.
imelsdijk
Se.
.ren, Brielle.
ÏLLANDSGH
1WGREDIET.
Anton's Erfgenamen.
mogelijk 2 November
ommissie,
"Voorzitter.
Secretaris.
gesteld dat de dans-
loemd Hotel en wel
eren.
Ir worden geen leer-
3—2
OOR ALKMAAR.
IDAM C 11.
'SCHAPPEN:
ENKHUIZEN,
Westerstraat 6.
's-GRAVENHAGE,
f Molenstraat 45.
ROTTERDAM,
Leuvehaven 107.
ee Millloen Golden
laatst en volgestort
.500.000.
'SCHAP verleent Cre-
lden in deposito, belast
aan- en verkoop van
tons, sluit beleeningen
en verricht verder alle
tot het Kassiersvak
rente 3l/2 °/o.
3 30 Juni 1910.
ten f 5.348.635,34
- 1.132.539,81
- 217.853,92
J. F. MOENS,
Directeur.
voor Middelharnis en
DER KOOGH
IDËLUABNH.
REEST,
missaris.
ONZE EILAND
voor de
Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaal0,50
Afzonderlijke nummers- 0,05
No. 49
Zaterdag 29 October 1910 17E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per adv .rtentiën van 15 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote le'.ters naar plaatsruimte.
Buitenlandsch Overzicht.
Het was te verwachten, dat de spoorweg
staking, die in Frankrijk zooveel verwar
ring te weeg heeft gebracht, in de Kamer,
die deze week na 3 maanden vacantie weer
bijeenkwam aanleiding zou geven tot tal-
looze interpellation. De uiterste linkerzijde
had het plan minister Briand het vuur na
aan de schenen te leggen.
De sterke man", die de staking door
mobilisatie-orders, groot militair en politie-
vertoon onderdrukte, is vooraf verzekerd
van den steun ook van de conservatieven,
die in hem een nieuwen redder zien tegen
revolutionaire woelingen. De benoeming van
een opvolger voor minister Ruau, die on
geneeslijk krankzinnig zou zijn, wordt uit
gesteld tot na de Kamer-debatten, om de
teleurgestelde minietrabele afgevaardigden
geen gelegenheid te geven zich op Briand
te wreken. Integendeel zullen dezen alle
trachten bij den grooten man in 't gevlei
te komen.
Hettragi8ch-komische van den beraamden
aanval op Briand is gelegen in 'tfeit dat
de heer Briand een tiental jaren geleden
zelf de algemeene werkstaking alshetuni-
veiseele middel ter oplossing van het sociale
vraagstuk aanprees.
De spoorwegstaking van onlangs was vol
gens de Franscde wetten volkomen toelaat
baarde Fransche spoorwegmanuen hebben
't wettig recht om het werk neer te leggen.
Het lijdt echter geen twijfel of de Kamer
zal nu, op voorstel der regeering het staking-
recht inperken en tevens maatregelen be
ramen om de revolutionnaireconfédération
générale du Travail in haar sabotistisch op
treden te breidelen.
Nog nimmer is de heer Briand zoozeer
met zichzelf in tegenspraak geweest dan
thans. Oud-propagandist voor de algemeene
staking, gaat hij nu wettelijke maatregelen
er tegen voorstellen, nadat hij een groote
staking onderdrukt heeft en dozijnen sta
kers heeft doen arresteeren en vonnissen
In zulke omstandigheden is de woede van
de vroegere kameraden" tegen Briand vol
komen te begrijpen.
Ongetwijfeld zullen de socialisten in de
Kamer den ministerpresident zyn oude
8peches ten gunste van de staking onder
den neus wrijven, o.a. een merkwaardige
rede, door Briand in December 1899 op een
socialisten-congres, te Parijs gehouden.
Het „Comité voor de Algemeene Werk
staking" had de eerste oplaag vaD Briand's
rede laten voorafgaan door een inleiding
waarin o.a. gezegd werd
„Alle arbeiders kennen den onvermoei-
baren ijver, waarmee burger Aristide Briand,
de kampioen dezer idee, door woord en pen
campagne heeft gevoerd voor de algemeene
werkstaking. Zijn rede op het congres der
socialistische party was al een heldere,
juiste en welsprekende uiteenzetting van
alle argumenten ten gunste dezer revolu
tionaire wijze van optreden."
JET E ZJ I L L E T O IV.
20
Jawel, van woede. Het is allang niet
pluis geweest tusschen die twee."
Nu," mengt zich een boerin in 't gesprek,
„in ieder geval is zy weg, met of zonder
rammeling, en dat is zün straf voor de
eerste - die zy met hun beiden d'ruit
hebben geknikkerdIk zou 't ze gunnen,
als er niet die wurmen van kinderen
waren."
Cbrisje staat op, wendt den lieden den
rug toe, zoodat zy haar niet kunnen her
kennen, nu 't wat lichter begint te wor
den, en slaat een zijgang in. Daar knielt
zy neder.
O God, myn God 1" fluistert zy. „Ben
ik déarvoor hier gekomen, om hem zóó
ongelukkig weer te zien 7 Geef, dat alles niet
waar moge zyn, groote, barmhartige God
HOOFDSTUK XXIII.
- Goeden moed I" had Anton den dor
pelingen toegewenscht - maar hijzelf had
Briand zei in die redevoering:
De algemeene werkstaking is een begrip,
waaraan ik zeer bijzonderlijk myn propa
gandistisch streven heb gewijd. De alge
meene staking dat is de revolutie". De ge
deeltelijke staking veroordeelt hy, want,
zegt hy„De patroon stakt nooit alleen
hy heeft altijd, mèt en vóór zich, alle
machtsmiddelen, waarover zijn klasse be
schikt, bet blok der georganiseerde maat
schappelijke dwangmiddelenrechtelijke
macht, ambtenaren, soldaten, gendarmen,
politielui
't Zyn Briand's eigen woorden 1 Op die
wijze leidde hij de werklieden op den weg
der staking, en nü maakt hy ze by hon
derden broodeloos en laat ze achter slot
zetten, nu ze het door hem gewezen pad
insloegen.
Maar Briand kan zich sterk gevoelen in
zyn huidige positie, want de geheele Kamer
behalve dan de uiterste linkerzijde, zal hem
vermoedelijk bijvallen.
De eerste interpellant was in de Kamer
een gewezen spoorwegarbeider, de afge
vaardigde Colly. Hy verweet de regeering de
staking te hebben gestuit door het doen
van arrestaties. Hy deed een heftigen aan
val op minister president Briand, wien hy
er een verwijt van maakte, dat deze ma
chinisten had laten gevangen zetton en de
publieke opinie had gepolst, ten einde te
weten te komen of men de soldaten kon
gebruiken tegen de arbeiders. Dat noemde
hy een lage streek. (Briand haalde de schou
ders op.)
Onder groot rumoer van de socialisten
zeide de minister-president Briand, dat de
regeering, toen zy het bewijs in handen had,
dat zy stond tegenover de anarchistische
en oproerige beweging, maatregelen moest
nemen voor de nationale veiligheid.
Daarna stelde de minister president in
het licht, welke pogingen ',ij had gedaan
in het belang van de spoorwegbeambten
en hy voegde daaraan toe, dat hy materi-
eele en schriftelijke bewijzen, geteekend
door organisatoren van de beweging en
bekentenissen omtrent daden van sabotage,
bedreven door spoorwegbeambten, in handen
had.
Briand herinnerde aan de omstandigheden
op bet tijdstip van de afkondiging der
staking aan de Gare du Nord en zeide,
dat men hier te doen heeft met een stel
selmatige organisatie der sabotage, vaD
welke de regeering de draden hoopt in han
den te hebben.
Hy voegde daaraan toe, dat het geheele
land had getoond, dat het zich niet om den
tuin wilde laten leiden.
De minister-president las een circulaire
voor, tijdens de staking der postbeambten
aan eenige beambten gezonden en die
nauwkeurige aanwijzingen bevatte omtrent
de sabotage van telegraaflijnen.
De organisatoren van de pas geëindigde
staking hebben een gelijksoortige circulaire
verzonden.
Socialisten vroegenWelke organisatoren
geen greintje moed meer. Hy weet, dat zijn
oogst vernield ia en dit voor hem gelyk
staat met flnancieelen ondergang, want
tegen de schade, door hoogen waterstand
veroorzaakt, bestaat geen assurantie. De
onmogelijkheid, om nu reeds den omvang
van het geleden nadeel te beoordeelen,
maakt hem nog neerslachtiger. Zoodra het
geheel dag is, zal hij naar buiten gaan om
te zien, wat hem nog is overgebleven.
In het kasteel staat alleen het sousterrain
onder water, de meubels zyn naar boven
gebracht, zoodat hier alles boven verwach
ting is afge'.oopen maar de akkers 1
Van uit de bibliotheek slaat hij een blik
naar de velden wat hy ziet, is slechts
één watervlakte, zyn tuin is een meertje
gewordenhet groote tarweveld links daar
van, zyn trots en zijn hoop, is geheel ver
nietigd.
Wat vreeselyke slagen binnen den tyd
van twee dagen 1 En niemand, by wien by
zyn hart kan uitstorten, die tot hem zegt
„Het hoofd omhoog, Anto I Wat ook gebeurd,
wy zullen het samen deelen." "Wonderlijk 1
Dien nacht heeft hy gemeend die stem te
hooren een spel zijner verbeelding na
tuurlijk. Wel heeft by hooren zeggen, dat
mevrouw Wunder ziek was en er om haar
zuster was getelegrafeerd, maar daar zal
wel Louise mee bedoeld zyn. Chrisje zou
niet naar Wartau komen 1
Briand antwoordde„Zy zullen het weldra
weten, spoediger misschien dan hun lief is 1"
Hy eindigde aldus„In deze ernstige
omstandigheden, toen het land op den weg
van burgeroorlog werd gedreven, zou iedere
regeering, welke dien mam waardig is,
hetzelfde hebben gedaan als wy. De regee
ring aanvaarde gemeenschappelijk de ge
heele verantwoordelijkheid.
De vrijheden der spoorwegbeambten
zullen niet geschaad worden door de staking
De regeering heeft de middelen bestudeerd
om in het vervolg het land te behoeden voor
dergelijke aanvallen zonder nochtans de
werkelijke vryheden der vakvereenigingeu
aan te tasten. Qy zult verklaren of gij
dien arbeid aan deze regeering wilt toever
trouwen."
De Engelsche conservatieven leggen het
er blijkbaar op toe een vlootpaniek uit te
lokken. De oppositieleider Balfour heeft te
Glasgow de regeering lauwheid verweten.
De vloot moest versterkt worden. Kon de
begrooting geen geld verschaffen, dan maar
een leening sluiten
De liberale bladen zien in Balfour's op
treden een verkiezingstrüc en beschouwen
het als krantenvulsel tydens den stilstand
in de onderhandelingen over de Hooger-
huiskwestie.
De Marlne-miDister Mc. Ken naantwoordde
op Balfour's rede dat de liberale regeering
niet alleen dentwee-mogendheden-standaard
handhaafde, maar er zelfs boven uit ging.
Engeland zal dientengevolge
in het begin van 1913 vyf- en-
twintig dreadnoughts heb
ben, tegen Duitschland
zeventien,
en niet een-en-twintig, zooals Balfour abusie
velijk berekend. Mc. Kenna vond een leenig
van 1200 millioen gulden voor de Engelsche
vloot overbodig en bovendien nadeelig voor
's lands krediet.
Intusschen begint de unionistische pers
een nieuwe campagne voorvloot-uitbreiding.
Opmerkelijk is echter dat, waar de Marine-
minister een leening ten bate van de vloot
verwerpt, de ministers Churchill (Binnen-
landsche Zaken) en Lloyd George (Financien),
niet afkeerig zyn van een dergelyke leening,
als de nood aan den man komt.
De erkenning van Portugal als republiek
door de mogendheden zal niet lang meer
op zich laten wachten.
Officieel wordt nu uit Lissabon gemeld,
dat Brazilië dePortugeesche republiek erkend
heeft, Brazilië doet pogingen bij de Ver-
eenigde Staten en de overige Amerikaansche
republieken om te bewerken, dat deze even
eens de Portugeesche republiek erkennen.
Engeland, Frankrijk en Duitschland heb
ben eveneens besprekingen gevoerd over de
erkenning van het nieuwe bewind in Por
tugal, zoodat het niet lang duren zal of de
republica Portugueza wordt in de rij der
Staten opgenomen.
De verkiezingen voor de Grondwetgevende
Maar och 'tis hem onverschillig. Me'
het verleden is gebrokenhem wacht een
zwarte toekomst hem en zyn drie schul-
delooze kinderen.
Ia 't niet eigenlijk om te lachen? In zyn
goede dagen, met de trouwe Chrisje, heeft
hy zoo naar kinderen verlangd. Nu heeft
hy ze— en geen moedjr daarvoor, maar
wel een gekrenkt hart en nijpende zorgen I
Beneden ontmoet hij Heine, die hem me
dedeelt, dat by de achsterste boerdery alles
is weggespoeld. Te Altwitz is het nog erger.
De spoorlyn is tot aan het station over
stroomd. Maar misschien zyn deNutzwitzer
aardappelvelden gespaard gebleven dat
zou een «troost zyn.
Weet je wel, wat er voor my op het
spel staat, Heine vraagt Anton.
Helaas, mynheerstamelt de rent
meester verlegen, „als u eens wat zuiniger
Ga voort, vriend," zegt Mohrmann.
De luxe-paarden bijvoorbeeld en de
pony van de jongeheer Lotharius is nog
veel te klein 'dat alles eet de ooren van
het hoofd en de rijknecht ook. Het voer is
zoo schaarsch, en als u de koeien uit het
dorp nu ook nog wilt voeren
Dat moet, Heine, totdat de menschen
hun verlies weer wat te boven zijn geko
men Nu, d&t tot later. Laat tegen den
avond stroo spreiden in de schuur en zorg,
dat er niet gerookt wordt."
vergadering zullen in Januari plaats hebben.
De voorloopige werkzaamheden daartoe
worden geleid door het bestuur der republi-
keinsche partij.
De nieuwe Kamer zal gekozen worden op
grond van het algemeen stemrecht.
Vanwege het Vaticaan wordt officieus
tegengesproken dat het vertrek van den
Pauselijken nuntius uit Lissabon gelyk staat
met een diplomatieke breuk. Toen den nun
tius de uitroeping der republiek werd meege
deeld, werd hy naar Rome ontboden, om
op het Vaticaan met den Paus teconfereeren.
Daarna zal de houding jegens Portugal be
paald worden.
Een redacteur van het Fransche blad de
Ratiyi heeft een onderzoek ingesteld naar
de kansen der republiek in Spanje.
Hij begint inet te zeggen dat er een belang
rijke republikeinsche beweging in Spanje
bestaat. De minister-presideDt, met wien
Hedeman een gesprek had, oordeelde dat
de omwenteling in Portugal van geen in
vloed was op Spanje, waar geheel andere
toestanden bestaan. Vooreerst was het
Spaansche leger geheel op de hand der mo
narchie. De republikeinsche party is ver
deeld en de groote meerderheid des volks
staat aan de zyde des konings. De minister
president achtte dan ook de republiek in
Spanje onmogelijk.
De leiders van de republikeinsche partij
zijn van een andere opinie. Lerroux, de
Spaansche volksagitator, voorspelt de repu
bliek binnen 3 of 4 jaren. Het Spaansche
volk, zei Lerroux, is in meerderheid anti-
clericaal en anti-monarchaal. Indien de re
geering naliet pressie uit te oefenen bij de
verkiezingen, zou de Cortez reeds lang een
republikeinsche meerderheid hebben
Deze twee meeningen staan dus lijnrecht
tegenover elkaar. Hedeman sprak ook met
kooplieden en industrieelen en kreeg te hoo
ren: Wij zyn geen republikeinen, maar
wy meenen dat 't clericalisme ons land ten
verderve voert. Indien de monarchie dit
clericalisme steunt des te erger voor beide.
Er zyn in Spanje ruim 30.000
monniken en nonnen,
het land wemelt van kloosters. Zij vervaar
digen allerhande artikelen en zyn van be-
.asting vrijgesteld. Met hun bedrijf oefenen
'zy een verlammenden invloed op handel en
bedrijf van particulieren uit.
De Jezuïeten zyn het talrijkst en be
moeien zich met het lager en middelbaar
onderwijs. Het is niet voldoende geen
Jezuieten meer toe te laten: men moet hen,
die er zyn, verdrijven.
In de arbeidersklasse vindt men voor
standers van de republiek of onverschilligen.
Ondei het officierenkorps maakt 't republi
keinisme geen vorderingen.
Een groote faktor voor-ontevredenheid
is de aktie van Spanje in Marokko. De
daar begonnen veroveringspolitiek maakt
het zenden van troepen noodig. Deze troepen
moeten bestaan uit reservisten, daar SpaDje
geen koloniaal leger heeft. Nieuwe oproeping
In orde, mynheer. Met Gods hulp ko
men wy d i t jaar wel door
Anton lacht bitter, nu de trouwe man
weg is. Wat weet d i e van zyn zorgen
Neen, deze ramp komt hij niet te boven
déarvoor heeft hy zelfs niet de opbrengst
van zijn vloeispaath-ontginning
Op dit oogenblik steekt Heine nog eens
het hoofd door de deur. „Ik had u nog
vergeten te zeggen, dat de domineesvrouw
vannacht is overleden. Niemand heeft het
gemerkt.. Mevrouw haar zuster heeft
haar vanochtend dood in bed gevonden."
Mijn vr.
Ja, mijnheer," haast Heine zich hem
in de rede te vallen. „De andere kon nie'
komen. Die is in het dorp, waar mevrouw
Christine nu woont, getrouwd meteen heere-
boer, een weduwnaar, die, naar de menschen
beweren, eigenlijk mevrouw Christine wilde
hebben, maar zy hm
Anton heeft op den dag van de begrafenis
een krans gestuurd en is vervolgens naar
de stad gereden, waar een provinciale Land-
bouwvergadering wordt gehouden. Daar
meent hy wat afleiding te kunnen vinden,
doch de ongerustheid naar den toestand van
zyn landgoed drijft hem vóór den afloop
naar huis. Als hij weer voor het kasteel
van reservisten zou woelingen, als die te
Barcelona., uitlokken, die direct de republi
keinsche beweging versterken.
Yeniselos, de nieuwe Grieksche minister
president, schynt een man te zijn, die weet
wat hy wil, die niet van halve maatregelen
houdt en alleen verkiest aan te blijven als
hoofd der regeering, wanneer deze op een
stevige basis in het parlement kan ver
trouwen by de hervormingen, die zy tot
stand wil brengen.
Men heeft gisteren onder de telegrammen
gezien met welk een groote meerderheid aan
Yeniselos kabinet in de Nationale Vergade
ring vertrouwen is betuigd. De minister
president heeft echter ook de stemmen
gewogen en te licht bevonden.
Blykens een telegram van heden-nacht
heeft hy aan den koning medegedeeld, dat,
wanneer hy de stemmen, die „uit toe
gevendheid" de motie ondersteunden, niet
mederekenende, bleek, dat de regeering het
vertrouwen der meei'derheid in de N. V. niet
bezat. Een conclusie, die ongetwijfeld juist
wasde leiders der politieke groepen,
Mavromichalis, Rhallys en ook Theokokis,
die in Veniselos den man zien, welke aan
hun voordeelige „persoonlijke" politiek een
einde dreigt te maken, hebben alleen vóór
de motie van vertrouwen gestemd, omdat
zy tegenover het Grïeksche volk, dat in zyn
overgroote meerderheid in den Kretenser
de man ziet, die eindelijk redding in den
politieken warboel,zal brengen en een tijd
perk van opleving en groei van Griekenland
zal doen aanbrengen de verantwoordelijk
heid van het tegenstemmen niet durfden
aanvaarden. Doch later zouden zij onge
twijfeld een voortdurende belemmering van
Veniselos hervormingsarbeid zyn geweest.
De koning heeft blijkbaar uit boven
genoemde verklaring van den minister
president de eenig goedeconclusiegetrokken.
Een later telegram uit Athene bericht, dat
de Nationale Vergadering bij decreet is
ontbonden en dat er nieuwe verkiezingen
zijn uitgeschreven tegen 8 November; de
nieuwe zitting zal 8 Januari geopend worden.
Er schynt alle reden om te verwachten,
dat in deze nieuwe Nationale Vergadering
Veniselos over een betrouwbaarder en
krachtiger meerderheidsbasis zal kunnen
beschikken.
Haagsche Brieven.
xcvul
't Is toch een ellende vooral die christelijke
ministers, die de paganisten in 1905 en 1909
zoo fel hebben bestreden, dat bun eigen
partijgangers thans herhaaldelijk de christe
lijke bewiDdslui op de vingers tikken van
wege de schending der christelijke beginse
len. In gemeenteraad en kamer is het al krek
hetzelfde.
De Roomsehe Maasbode onder redactie
van Roomsehe priesters, die nog erger op
de liberalen schelden dan de vischvrouwtjes
stilhoudt, treedt de knecht hem tegemoet.
Mijnheer Buchenberg is aangekomen
en wacht u boven."
Een somber voorgevoel bekruipt hem, als
hij zijn ouden vriend, den directeur van huD
vloeispaath-ontginnings-maatschappij wel
kom heet.
Ik breng slechte tijdingen, Anton I
Een Amerikaansche „trust" tracht een spaak
door het wiel te steken. De concept-aanvrage
is al in handen van de regeeringzij betreft
een gebied van groote uitgebreidheid in den
zuidelijken Harz. Dezelfde onderneming
waartoe ik je al vóór twee jaar trachtte
over te halen, wijl daar de gelegenheid 1ot
aankoop en exploitatie zooveel gunstiger is
en de Saaie kunstmatige en dure verzending
overbodig maakt."
Anton byt zich op de lippen. Hij was in
de vergadering van aandeelhouders de groot
ste tegenstander van dit plan geweest en
had allerlei argumenten opgeworpen. Feite
lijk echter was de reden van zyn oppositie
financieele onmacht om aan de storting,
noodig om het nieuwe kapitaal te four-
neeren, deel te nemen.
Ik stel je voor," vervolgt Buchenberg,
„by de andore commissarissen er op aan te
dringen, dat het vervoer op andere en goed-
kooper wijze geschiedt. De gelegenheid
daartoe biedt zich juist aan. Over 'n maand
wordt de spoorlijn door de Beneden-Harz
