SDIJK.
ten
r
ZUID-HOLLANDSGHE EN ZEEUWSGEE EILANDEN.
I
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
loederen, enz.
CLSDIJK.
i Goedereede."
•EKBANK
Boekhandel,
Ilplpql
ll!llill!ll!ll!llill!l
k kilo.
ONZE EILANDEN
voor de
aratie zal van
.pril de dienst
boot „Onder-
Rotterdam op
vice versa,
worden ge-
DIRBCTIB.
keesche
delsdrukkerij
lharnis
kwerken tegen
pryzen.
jhtsche
F. N. SICKENGA.
'HILIPSE.
Geld onder eerste
nd tegen billijk
eeft 4 pCt Pand-
1000, van f 500,
50.
[n verstrekt door de
er
otaris, MIDDELHARNIS.
Middelhamis.
sn groote partij
rndere!
Ier overslag.
i gebied voor Jon-
Meisjes.
iderspelen, Portret-
Zwartjesalbums en
oorten en prijzen.
r, Kasboeken, Mu
Luxe post, alle
ïeden voor de Am-
teekenschool. Y er-
Bordpapier.
soorten
Je-, Dag- Week
.eerboeken.
Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaalf 0,5U
Afzonderlijke nummers- 0,05
No. 20
Zaterdag 9 April 1910
17E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelhamis.
Prijs per advertentiën van 1—5 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Bnitenlamlsch Overzicht.
President Roosevelt is na zijn aftreden
als president een jachtreis gaan maken in
Afrika, i Na daar eenige honderden dieren
van diverse grootte gedood te hebben, is hij
Europa in beroering komen brengen. Eerst
heeft bij in Egypte zich de vijandschap van
alle Egyptenaren, die naar zelfbestuur van
hun land streven, op den hals gehaald door
een lofrede te houden op het Engelsch be
stuur. Vijandige betoogingen waren het ge
volg van zijn optreden en de Engelsche
autoriteiten zaten niet weinig verlegen met
zijn toespraak. Nu weer staan de bladen
vol over het conflict, dat tusschen den oud
president en den Kaidinaal Merry Del Val
als vertegenwoordiger van den paus is ont
staan. De oudpresident had den Paus een
bezoek willen brengen, doch de kardinaal
stelde als voorwaarde, dat Roosevelt dan
niet mocht gaan spreken in de Methodisti
sche gemeente te Rome. Kort en bondig
heeft deze daarop geweigerd op zulke voor
waarden den Paus een bezoek te brengen.
Waarin hij zeer zeker volkomen gelijk heeft.
Het gevoel van eigenwaarde en zelfstandig
heid, waarvan de president te Rome blijk
geeft, strekt hem alleszins tot eer. De heele
zaak schijnt een onhandigheid te zijn van
den pauselijken secreteris. Terwijl de koning
van Engeland en de keizer van Duitschland
door den paus zonder eenige voorwaarden
werden ontvangen, stelde hij Roosevelt, die
hij mag dan al geen president meer zijn,
zeker heel Amerika achter zich heeft, de
voorwaarde, dat hij niet mocht gaan spreken
in een Methodistengemeente, die de paus
als zijn tegenstanders beschouwt. Niet alleen
is het van Merry del Val onhandig geweest,
dat bij door de bejegening van den president
de Amerikaansche Katholieken voor het
hoofd heeft gestooten, doch ook om de
dubbeltjes had hij wel dubbel mogen be
denken wat bij deed. Immers uit Europa
vloeit de Pieterspenning elk jaar trager. In
Amerika daarentegen zijn de bijdragen der
katholieken nog steeds hetzelfde gebleven.
Het is te vreezen, dat het gebeurde met
Roosevelt, die de lieveling is der Ameri
kaansche katholieken de geldzendingen naar
Rome minder ruim zullen doen vloeien. Een
telegram uit Washington meldt reeds dat
de katholieken daar zeer ontstemd zijn door
de bejegening van den oudpresident. De
sympathie voor den oudpresident is in de
Vereenigde Staten zoo mogelijk nog grooter
geworden en zijn kansen om opnieuw
president der Unie te worden, zijn zeker
aanmerkelijk gestegen.
Roosevelt zelf behandelt het voorval op
sympathieke wijze. Aan het blad, waaraan
hij voortaan zal medewerken, heeft hij een
telegram gezonden, waarin hij het incident
.teekent als zuiver „persoonlijk", waardoor
de goede betrekkingen in de V. S. tusschen
protestanten en katholieken, en tusschen
de Amerikaansche regeering en het Vati-
kaan niet verstoord mogen worden.
FEUIZjIJETO IV.
tentien
en buitenlandsche
rhooging van prijs.
5 van alle soorten
BINDWERK,
ht-, Fantasie- en
enz. enz.
p boeken worden
Uitgeversprijzen
Ld,
ran der Schenk.
Op wankelenden bodem.
Het is hard, wat ons getroffen heeft,"
ging hij voort, „maar er dreigt ons iets
dat veel harder is, wanneer Elisabeth's toe
stand zoo blijft. Er moet iets gebeuren, dat
haar uit dezen willoozen toestand geheel
wakker schudt. De dokter zeide mij, dat het
de hoogste tijd is. Zij bedrijft allerlei dwaas
heden. Weliswaar vervult zij haar plichten
als huisvrouw zoo stil en voorbeeldig als
altijd, maar zij spreekt geen woord meer
over haar verloren lievelingen, zij vermijdt
iedere gemeenschappelijke herinnering met
my en onderhoudt niettemin een kinder
achtige wijze van aandenken. Nu, ik weet
het zeker, zit zij tusschen al die voorwerpen,
die den kinderen hebben toebehoord, en dit
prikkelt haar smart zooveel te meer. Het
wJ1 °P een zware zonde betrapt,
Dneer ZÜ zich onbewust laat medeslee-
ieven zyn rechteD te doen her-
ovSaaiJang8' ^oorbeeld, heb ik haar
een h»?™U.me8 saan naar ae kerk> waar
Barh iw»t™ r®an'8top het schoone fraaie
Bach-instrument een concert gat. ZQ houdt
En op een verklaring van de Methodisten
kerk te Rome, waarin het voorval tot een
anti-clericalen aanval werd verwerkt, heeft
hij geantwoord met een terechtwijzing aan
het adres dier kerk, waarin hij alle mani
festaties, die leidden tot opwekking der
godsdiensthartstochten,scherp veroordeelde.
De Zuid Amerikaansche republiekjes Peru
en Ecuador staan gereed elkaar in de haren
te vliegen. De grensgeschillen hebben tot
gewelddadigheden geleid en zoo schijnt een
oorlogje onvermijdelijk, tenzij, de Vereenigde
Staten er belang bi) hebben, dat het vrede
blijft. De strijdmacht van Peru is onder de
wapenen, zoowel het leger als de vloot. In
't grensgebied staan de troepen gereed om
op te rukken. In vredestijd beschikt Peru
over een legertje van 4000 man. Aan
marine bezit Peru 4 kruisers van 1700 tot
3300 ton en wat kleine schepen.
Ecuador heeft een „leger" van 4500 man,
maai daarvan zijn niet minder dan 2367
officieren o. a. 12 generaals, 63 kolonels,
350 luitenant-kolonels enz. De vloot bestaat
uit 1 kruiser en een paar transportschepen.
Maar men behoeft nog niet bevreesd te zijn,
dat deze geweldige machten in botsing zul
len komen. Officieel wordt gemeld, dat beide
staatjes hun geschil aan het oordeel van
de regeering te Washington onderwierpen.
In Engeland begint het in het Lagerhuis
meenens te worden met den strijd tegen de
ongehoorde voorrechten van de Lords in het
Hoogerhuis.
De meerderheid van 106 stemmen die
het Engelsche kabinet haalde om de veto-
besluiten af te handelen, brengt plots de
kwestie van nieuwe ver-
k i e z i n gen
op den achtergrond. Waarvoor nu nog weer
een beroep op de kiezers, als de huidige
regeering vast in den zadel blykt te zitten,
al is zij dan ook genoopt tot concessies aan
de Ieren op 't stuk van de belasting in
Ierland. Toen het al dagen geleden vaststond
dat de Ieren met Asquith zouden meegaan,
betoogden liberale bladen, o. a. de „Daily
News", dat er nu geen nieuwe verkiezingen
meer noodig waren.
Ook aan den conservatieven kant is men
minder happig op een hernieuwde kiescam-
pange, die veel geld kost en hoogstwaar
schijnlijk de partijen-verhouding zal laten
zooals zy op dit oogenblik is.
Het is eigenaardig dat ook de Ieren, die
nu 't gewicht in de parlementaire schaal
leggen, niet volkomen vrij zijn in hun ei-
schen. Zy dienen rekening te houden met de
arbeidersparty, die zich verklaard heeft voor
de radicale begrooting van Lloyd George.
De Ieren zullen later de stemmen der arbei
ders niet kunnen missen voor hun Home
Rule-ontwerp, en hebben goed ingezien dat
zy de lyn niet te strak konden aanhalen.
Er wordt nu spoed achter die veto-kwestie
gezet. Gister heeft Asquith het zg.
guillotine-besluit
veel van muziek ik zag het haar aan hoe
zy haar leed vergat onder deze klanken.
Iets van de zachte teedere uitdrukking, die
haar zoo goed staat, verscheen weer op haar
gezicht, en toen Ik had slechts eenmaal
den blik vluchtig naar haar toegewend, toen
ik midden in de prachtigste passage de deur
onzer bank hoorde dichtvallen zij was
verdwenen. Ik spoedde haar na en vond
haar in onze kamer, het gezicht verborgen
in een buisje van onze jongste, bevend van
het hoofd tot de voeten en zich onder het
storten van tranen beschuldigend van harte
loosheid, dat zy hem ook zelfs één oogen
blik kon vergeten.
Maar, vroeg ik in hooge mate ontroerd,
waar is Elisabeth's berusting in den wil van
God gebleven?
Een poosje bleef hy zwijgen. Eindelijk
vroeg hy Wie heeft niet eenmaal getwijfeld
aan een goeden barmhartigen God Hoe
velen zyn inderdaad in staat om in het
aangezicht van zulke beproevingen te spre
ken Uw wil geschiedde, Heer, ik mor niet I
Het is zoo echt menschelyk, dat zy vraagt:
„Waarom geeft Gjj, Heer, om weder te ne
men Hebt gij niet ongeveer hetzelfde
gevraagd, toen gij aan de lijkbaar stondt
van uw echtgenoot, die u werd ontrukt in
de volle kracht zijns levens
Jabekende ik oprecht.
Ik heb haar er nog op gewezen, hoe
ingediend, waarbij de beraadslaging over
het veto tot 5 dagen wordt beperkt.
De veto wet zal, zoo verklaarde Asquith,
niet alle fasen doorloopen. Ook voor de be
raadslaging over de oude begrooting, die
opnieuw ingediend wordt, zal niet meer dan
één week worden gegeven.
Vóór ,t einde dezer maand kan 't Lagerhuis
dan nog zyn drie-weken-vacantie nemen,
zooals de eerste minister bij de opening van
het Lagerhuis beloofd had.
Maar dan moet alles van een leien dakje
gaan ten gunste van de regeering 1
In Duitschland dreigt een groote uitslui
ting in de bouwbedrijven. In 1904 werd na
langen stryd een overeenkomst tusschen de
Duitsche bouwondernemers en hun arbeiders
voor den tyd van drie jaar gesloten. Deze
termijn is thans verstreken, zonder dat het
contract is vernieuwd. De werkgevers wen-
schen een ander contract, waarin verschil
lende bepalingen veranderd zouden zijn. Zy
melden in een vergadering, den 21 sten
Maart te Dresden gehouden, een nieuw sche
ma op. Daarin werd door de werkgevers
verlangd, dat de contracten zouden worden
afgesloten door de centrale besturen der
organisaties, terwijl volgens de arbeiders de
plaatselijke onganisatie's dit hebben te doen.
Bovendien wilden de bouwondernemers af
schaffing van de bepaling der minimumloo-
nen en daarvoor in de plaats een regeling
betreffende gemiddeld loonschalen. Dit sche
ma werd aan de werklieden onganisatie's
gezonden. Die voor 8 April antwoord moes
ten zenden. Dit machtmisbruik van de zijde
der werkgevers werd voor de arbeiders, die
zich maar niet zoo aan handen en voeten
gebonden wenschten over te leveren, beant
woord met een weigering.
In een gisteren te Berlijn gehouden ge
meenschappelyke bijeenkomst van de metse
laars en by het bouwbedrijf betrokken losse
werklieden is metalgemeenestemmen
besloten tot verwerping van het voorstel
der werkgevers en den stryd aan te bidden.
En eveneens met algemeene stemmen heb
ben zich de timmerlieden en de Christelijke
bouwarbeiders van geheel Duitschland by
deze beslissing aangesloten.
Een uitsluiting schijnt thans onvermijde
lijk, want de Bond van werkgevers heeft
besloten, dat wie niet voor 14 April met het
schema accoord gaat, ontslagen zal worden.
De uitbarsting van den stryd zou een
economische ramp voor [Duitschland betee
kenen. Niet minder dan 400000 arbeiders in
de bouwbedrijven zouden er door worden
getroffen en veilig kan men het aantal, dat
in aanverwante bedrijven tot werkloosheid
zou worden gedoemd, op nogmaals 100000
stellen. Juist nu een opleving in het bouw
vak is gebleken, zouden de gevolgen van
deze uitsluiting ontzettende schade beteeke-
nen voor heel Duitschland. Hetistehopen,
dat die overweging den werkgeversbond
alsnog zal terughouden van zyn onzalig
voornemen.
gelukkig zy zich kan prijzen boven velen.
Zy heeft broers en zusters, die haar lief
hebbeneen hunner, denjongsten broeder,
wil ik tegen den zomer hier in huis nemen,
dan kan hij hier op het gymnasium komen.
Zij heeft veel vrienden in de stad, die zy
door haar lieftallig, goedig karakter voor
zich heeft gewonnenwy stelden in die
smartelijke dagen die vriendschap op zeer
hoogen prijs. En dan heeft zy toch ook
mijvoegde zij er op zachten toon by.
Het klonk roerend bescheiden, wat hy het
laatst bad gezegd.
Plotseling zweeg hij. Juist zweefde een
donkere gestalte binnen. Zy had een merk
waardig lichten gang, men hoorde ternau
wernood een kiezelsteentje onder haar voe
ten knarsen.
Je kamer is gereed, Anna," zeide zy
tot my.
Dank je wel, Liesje Maar ik moet
noodzakelijk nog even naar het hotel, om
mijn bagage te halen. Zou je niet met my
willen meegaan het liefst zou 't my zyn,
als ook je man meeging.
Ik verzoek je mij te verontschuldigen,
maar Herman nietwaar, jij
Hy was bereid en weldra liepen wy naast
elkaar op de stille straat. De avond was
zoo recht feestelijkde geur van frisch
meigroen drong tot ons door, een wonder-
schoone maneschijn lag als zilverglans over
Vermeldden wy in ons vorig overzicht,
dat de aanstaande verkiezingsstrijd in Bel-
gie zal staan in het teeken van fel anti-
clericalisme, ook in Spanje is de tegenstand
tegen de clericale overmacht en tegen het
misbruik van deze overmacht gemaakt, ge
groeid.
De clerus heeft tot nu in geen land zoo
oppermachtig geregeerd als in Spanje. Met
welk resultaat hebben wy eenigen tyd ge
leden uiteengezetmeer dan 70 procent der
bevolking is analfabeet, kan lezen noch
schrijven. Om van den economischen en
socialen achterstand nog niet te spreken.
Thans schijnt echter, wanneer niet alle tee
kenen bedriegen, ook voor Spanje, het einde
van de clericale heerschappij althans in
haar scherpsten vorm nabij. De jongste
regeeringsverklaring, door Canalejas afge
legd, geeft hier reden tot goede verwachting.
„Men moet eindelijk aldus de minister
president in Spanje volkomen gewetens
vrijheid invoeren. Men moet Spanje van het
clericalisme bevrijden, opdat het Spaansche
volk een Europeesch leven kan beginnen.
Wij zullen methet Vatikaan onderhandelen
om het eigendom der kerk op een redelijker
basis te stellen en ook om de congregaties
aan de wetten onderworpen te maken. Er
zullen geen uitzonderingswetten, geen be
gunstiging, geen vervolging, maar gelijkheid
voor allen zyn. Het ware echter belachelijk
de monniken in naam der vrijheid uit het
land te verdrijven. Myn programma vraagt
wederkeerige achting, erkenning en ver
draagzaamheid. Ik wensch vrede en een
dracht."
Men ziet hieruit, dat het den nieuwen
minister-president ernst is met zijn wil om
de oppermacht van den clerus te breken
doch ook, dat hij niet van plan is onder
den schyn van stryd tegen het clericalisme,
ook strijd tegen den godsdienst te voeren.
Alleen aan het misbruik dat de geestelijkheid
van baar geestelijke zoowel als wereldlijke
macht maakt, wil hy een eind maken. Een
onderscheid dat wel even naar voren mag
gebracht worden, omdat het van kerkeiyke
zyde vaak zóó wordt voorgesteld, alsof stryd
tegen clericalisme en tegen godsdienst één
en hetzelfde waren.
Hoe brutaal dit clericalisme in het onge
lukkige Spanje durft optreden, blijkt het
program, dat een fanatieke katboliekenver-
eeniging, de Union de los Catolicos dezer
Daarin schrijven deze clericalen openlijk
de volgende, ongelooflijke eischen
„De godsdienstige verdraagzaamheid moet
streng beperkt blijven binnen de grenzen
van de grondwetelke openbare godsdienst
oefening van niet-katholieken moet dus beslist
verhinderd blijven, en aangezien het onder
wijs tot de godsdienstoefeningen behoort,
moet elke niet katholieke school vtrboden
worden. Het onderwijs aan de Hoogescholen,
gymnasia, seminaria en aan alle openbare
zoowel als particuliere volksscholen moet
zich streng naar de leer der katholieke kerk
richten
het stadje en de bergen erom heen. zacht
klaterde de fontein en ergens werd op de
harmonika gespeeld, waarbij een wellui
dende meisjesstem een Thüringsch volks
liedje ZODg.
V.
Onder den lindeboom van mijn hotel
waren alle banken bezet en de deksels der
bierpotten klapperden open en dicht. Een
heel gezelschap studenten uit Jena, wier
bonte petten schitterden in het licht der
lantaarns, zongen daar hun liederen het
was een uitgelaten gezelschap. Ik bemerkte
ook twee dames onder hen, en ik herinner
my nog levendig, hoe ik naar de eene
nogmaals het hoofd omwendde. Het was
een slanke, jonge vrouw, wie een kroon
van matblond haar het hoofd dekte, zy
stond met neergeslagen armen tegen den
boom geleund en alles lachte aan haar, de
roode lippen en de groote, donkere oogen.
De flinke student, die voor haar stond,
scheen haar juist iets aangenaams gezegd
te hebben, terwijl hy haar een dronk wijdde.
Ik was blijven staan. Menschelijke
schoonheid, zoo'n werkelijk verrassende
schoonheid, had altijd mijn bewondering
opgewekt. Zonder twijfel had zy myn be
wondering opgemerkt, want haar groote,
zwart6 oogen vlamden eensklaps dreigend
De geestelijkheid aldus eischte verder
de „Union de los Catolicos", woef vrijge
steld zijn van belasting en dienstplicht. Een
geestelijke zal, wanneer hy dit niet wil,
niet als getuige voor den rechter behoeven op
te treden; mocht een geestelijke zelf ver
oordeeld worden, dan zal dit vonnis alléén
na goedkeuring door den bisschop voltrokken
kannen worden. Voorts moet elke niet-katho-
lieke vereeniging, met name elke vereeniging,
die niet op den grondslag der „Christelijke
moraal" staat, onderdrukt worden waar
voor de beslissing moet liggen bij de ker
kelijke autoriteit. De bisschoppen moeten
het recht hebben een executeur-testamen
tair te dwingen, zonder ingrijpende burger
lijke autoriteit, een aan de kerk vermaakt
legaat uit te betalen. Ten slotte moet het
allen jongelieden van beiderlei geslacht, van
de puberteitsjaren af, vrij staan zich te be
geven in elk door de kerk erkend klooster."
Dat is nog maar een kleine bloemlezing
uit het program dezer brave menschen. Men
behoeft niet te vragen hoe het met de ge
wetensvrijheid in het arme Spanje is ge
steld I
Haaysche Brieven.
LXX.
Verleden jaar hebben ze hier in den Haag
een verschrikkelijke drukte gemaakt over
twee van onzen Raad, de heeren Janse en
Liefland. Ik heb indertijd uitvoerig over die
twee knappe menschen geschreven en ze
naar myn zwakke krachten het toelieten de
hand boven het hoofd gehouden. De lezer
herinnert zich misschien nog wel, dat die
twee meneeren, die leden van den Raad
waren, heel mooie zaakjes gedaan hebben
met de wereldbefaamde bouwmaatschap
pijen Zandoord en Wijk VII. Meneer Janse
heeft door een heel civiele manier van zaken
doen daarbij aardig wat lapjes van duizend
gulden verdiend en hy heeft zelfs op een
zegeltje dankbaar erkend, dat ie solide be
handeld is geworden. Meneer Van Liefland
heeft op een handige manier ook zoo'n stuk
of wat bankjes van 1000 als architectenloon
gezakt. Hebben ze me daarover 'n boom
opgezetMotie's van kiesvereenigingen,
protestvergaderingen, nijdige stukken in de
kranten, enkel en alleenig omdat de raads
leden Janse en van Liefland in de bouw
maatschappijen zaten, die de gemeente zoo
veel mooie koopjes hebben geleverd.
Meneer Janse is er zelf om „gezondheids
redenen" voor uit den Raad gegaan. Geluk
kig is zjjn beurs gezond gebleven en kan hij
rustig op 'n mooi villaatje uitrusten van
alle vermoeienissen om de duiten aan de
bouwmaatschappijen en derzelver transac
ties met de gemeente te verdienen. Meneer
Van Liefland is wijzer geweest. Die is stil
letjes in den Raad gebleven al zeiden ze dan
ook, dat ie een olifantshuid heeft en dat ie
niet wist, wat fatsoen was. Bar hé. Ik zeg
maar, die meneer van Liefland moet een
ontzettend pientere kerel wezen, want in
naar my op en een verachtelijke trek
plooide haar mond. Toen nam zy een glas
van de tafel en dronk het langzaam uit,
terwyl zy haar blik weder op de studenten
richtte.
Dezen hieven een nieuw lied aan, terwyl
ik, met moeite my afwende van dien boeien
de aanblik, het huis binnentrad. De pre
dikant was reeds de geheel ledige gelag
kamer binnengegaan, waar hy, naar hij my
gezegd had, op my wachten wilde.
Ik voegde my by hem en beloofde hem,
zoo spoedig mogelijk terug te komen.
Daarop pakte ik boven in allerijl mijn ba
gage, die ik nog niet uit de koffers geno
men had. om die met behulp van het ka
mermeisje bijeen te ruimen.
Zeg eens," zoo begon ik het meisje uit
te hooren, „woont die mooie, blonde vrouw
hier in huis? u weet wel, die daar be
neden by de studenten staat. Zeker een van
de tooneelspeelsters.
Hm Die I zeide 't meisje verachtelijk.
„Ik begrijp niet, dat mynheer die lui in huis
houdt. Haar man is nog al fatsoenlijk,
maar zy Zy denkt, omdat zij de vrouw
van den directeur is, dat zij over iedereen
kan kommandeeren, en bovendien kan zij
zich ook niet met haar man verdragenzy
leven met elkaar als kat en hond. U moogt
wel blij zijn, mevrouw, dat u hier het huis
uitkomt, want juist boven uw hoofd liggen
