ZUID-H0LLANDSC9E EN ZEEUWSGHE EILANDEN.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
De verliefde Peetoom
ONZE EILANDEN
voor de
Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaalf 0,5U
Afzonderlijke nummers- 0,05
No. 12
Zaterdag 12 Februari 1910 17E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiên worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per advertentiên van 4—5 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,40
Groote letters naar plaatsruimte.
Buitenlaiidsch Overzicht.
In het Engelsche blad, het „Liberal Ma
gazine" wordt een becijfering gegeven van
de stemmenverhoudingen bij de jongste
verkiezingen. Liberalen en arbeiderspartij
vereenigden in de Engelsche districten
2589889 stemmen op zich, de unionisten
(conservatieven) 2538882 stemmen, de libe
rale meerderheid bedraagt dus 51007 stem
men.
In Wales verkregen de regeeringspartijen
206288, de UDionisten 97126 stemmen. Llbe
rale meerderheid 109162. In SchoOand stond
het 892226 tegen 268861, meerderheid
126365. In Ierland was de verhouding 350000
tegen 150000. Totaal 8538408 stemmen op
regeeringscandidaten tegen 3051869 op unio
nisten. RegeeriDgsmeerderheid 486534.
De meerderheid is inderdaad grooter dan
zij schijnt want het unionistische stemraen-
tal is door de meervoudige stemmen zoo
enorm gezwollen.
De partijverhoudingen in het nieuwe
Lagerhuis is nu, Liberalen 275, Ieren 82,
arbeyiersparty 40, unionisten 273. Regee-
ringsmeerderheid 124 zetels. Twee kabinets
raden worden deze week gehouden, waarin
de regeering hare plannen zal vaststellen.
Jn invloedrijke kringen meent men te weten
dat het ministerie in het Lagerhuis eerst
de begrooting van verleden jaar zal vast
stellen, daarna een besluit gericht tegen de
te groote macht van het Hoogerhuis en
vervolgens de begrooting voor het volgende
dienstjaar. Daarna zou het Lagerhuis voor
een maand uiteengaan, in welken tusschen-
tyd het ministerie een wetsontwerp betref
fende het Hoogerhuis zou ontwerpen. Dit
wetsontwerp zou de hoofdzaak op het regee
ringsprogram zijn, ook by een nieuwe ver
kiezing, die zou volgen als het Hoogerhuis
dit wetsontwerp zou verwerpen.
Sommigen beweren, dat Asquith een plan
heeft medegebracht, waarin de ministeries
van Oorlog en Marine worden vereenigd
onder ééri minister van Landsverdediging.
Zullen dergerlyke plannen slagen dan heeft
de regeering den steun noodig van het
grootste deel der Ieren, meerendeels trouwe
volgelingen van hunnen leider, John Red
mond. Deze is thans de man, op wien aller
oogen in Engeland zijn gericht, want hy
verkeert met, zijn party in de benijdens
waardige positie, dat hy op de wip zit. De
Ieren zullen eindelijk wraak kunnen nemen
op de jarenlange onderdrukking, die ze van
Engeland hebben ondervonden. Nu zal er
voor he' groene eiland wel zelfbestuur ko
men. Na den dood van den vroegeren leider
ParneU, die door een misstap op zedelijk
gebied genoodzaakt was zich terug te trek
ken, kwam de leiding der Ieren in 1891 in
zijn haoden.Toen hij in 1881 in hetEngelsche
parlement kwam, werd hy reeds bij zyn
eerste rede verbannen. Sinds dien heeft hij
geleerd taktisch te werk te gaan en nu is
hy een man, naar wien ieder luistert. Geen
FEUILLETON.
woord spreekt hij te veel, maar wat hij zegt,
is raak. De moeielyke taak, die op hem rust,
is het de Regeering te steunen en tegelijker
tijd de wenschen zijner landgenooten be
vredigd te kry'gen.
Een ander leider van beteekenis is Kar
Hardi, de voorzitter der Arbeidersparty.
Deze heeft juist ook deze week haar con
gres gehouden. Moet men naar de rede des
voorzitters den steun afmeten, dien de libe
rale regeering van deze partij heeft te
wachten, dan staat het er niet bijster gunstig
voor. Hy begon met een verwijt. aan de
liberalen, dat zy de arbeiderscandidaten
lang niet heusch hebben behandeld. Immers
in verschillende districten hadden zij die
candidaten met behulp der Ieren verslagen.
Verder verlangde hy absolute opheffing van
het Hoogerhuis en verklaarde zich pertinent
tegen de plannen der regeering om dat
verconsorvatieve college te hervormen. Deze
redevoering werd met groote instemming
door het congres ontvangen. Blykt zy inder
daad de meening der arbeidersparty te
omvatten, dan is een conflict tusschen haai
en de regeering lang niet onmogelijk. Het
is echter de vraag of per slot van rekening
de arbeidersparty in het parlement er niet
voor zal terugdeinzen een regeering omver
te werpen, op wier program zoovele eischen
der arbeiders voorkomen, of zal zy, als de
socialisten zoovele malen doen, voor de
arbeiders slechts een leege dop weten te
verkrygen, omdat ze met het halve ei geen
genoegen wenschen te nemen
10
Nu, zoo zinnelijk als die Radowitz zyn
ze ook nog wel," antwoordde het lastige
bakvischje.
Het was inderdaad onbeleefd van me, maar
ik lachte luidkeels.
Jy bent tegenover haar onhebbelijk
heden even toegevend als haar vader," ver
klaarde tante geérgerd, met een zydelingsch
blikje op Sabine, die juist naar de deur
schreed. „Schaam je, Ella, ga de kamer uit
met je honden onmiddellijk 1
Zeer graag, grootma 1 Kom Drom-
meltje! Paraplu! Katjes pak zei
Met een geweld alsof de hel was losge
broken verdween het dartele kind mot haar
blaffend gevolg.
Daarna gaf ik tante eenige voorstellen in
overweging om haar positie te verbetere.i.
Onmogelijk, Victor, dat mag ik niet
aannemen .1 weerde zy af.
De Duitsche rijkskanselier is met een
hervorming van het Pruisisch kiesstelsel
voor den dag gekomen., welke algemeen
als een paskwil, als een ware bespotting
van een hervorming wordt begroet. De
oppermacht van het conservatisme, van de
klasse van den aanmatigenden jonkerstand,
den verwaanden Pruisischen adel, wordt
door de voorgestelde wijziging volkomen
gehandhaafd, Het stemrecht zal als tot dus
verre openbaar blijven, wat zeggen wil, dat
niemand, die eenigszins afhankelijk is anders
zal durven stemmen dan zyn superieuren
of zyn broodheeren het verlangen. Hoe men
in Duitschland over dat kanseliersche knoei
werk denkt, blykt uit de volgende citaten
uit de Duitsche pers.
De democratische Morgenpost schrijft:
„Zelfs hy, die geen hoop koesterde, zou
overbluft zyn door de onverbloemde onge
geneerdheid, waarmede de regeering haar
reactionaire bedoelingen najaagt."
„De bevoorrechting van bepaalde standen
aldus de Prankf. Ztg blyft bestaan
en de overgroote hoop van de kiezers moet,
om de macht van een kleine minderheid
te bestendigen, van zyn recht verstoken
blijven. Tegen zulk een belofte tot hervor
ming dient zoo scherp mogelyk geprotes
teerd. Geen voorrechten, maar volksrechten
Dat moet de leus voor een ernstig gemeende
kieshervorming zyn
Een uitdaging" zegt het Berl. Tageblatt
boven zijn felle kritiek van het ontwerp,
waarin het o.a. schrijft: Alleen met het
gemengd gevoel van gloeiende schaamte
en heftige verontwaardiging kan men deze
ongehoord kleinzielige bepaling lezen."
„Neen schrijft de Vossische Ztg. na
deze hervorming blijft alles zooals het vroe
ger was. De weinige zeer kleine verbeterin
gen zyn de moeite niet waard. Het is een
jammerlijk en stumperig voorstel, dat hun,
die om brood vroegen, steenen geeft."
De sociaal democratische pers isnatuuriyk
nog veel feller in haar uitlatingen en het
prulwerk des kanseliers verdient die felle
kritiek ten volle.
En het is haast niet te gelooven, de
consarvatieve pers is al even feltegen het
ontwerp gekant, want het is haar nog te
democratisch Men kan zich voorstellen,
wat ontzag'lyke reactionaren die addellijke
jonkers in Piuisen wel zyn?
Uit het heerlijke land der protectie by
uitnemendheid, Amerika, komen voortdu
rend ernstiger klachten over de enorme
stijging van de prijzen der levensmiddelen.
Het Amerikaansch departement voor
Handel en Arbeid heeft een statistiek ge
publiceerd over de styging der levensmid
delen in de V. 9. sinds 1899, zoowel in
den klein- als in den groothandel. Zy is
leerrijk
Volgens deze statistiek stegen in de laatste
tien jaren de pryzen van het brood, in den
groothandel 25, in den kleinhandel 19.4
procent, van boter resp. 29.8 en 30.6, van
eieren 39.8 en 36.2 van rundvleesch 11.8
en 14 9 van pekelrundvleesch 41,9 en 10,6,
van spek 54,5 en 52,9, van ham 21,9 en
31,8, van melk 30 en 18,1, van aardappelen
70,6 en 25,5, van boonen 59,7 on 19,2 pro
cent.
Suiker en specerijen waren zoo ongeveer
de eenigste produkten, waarvan de pry's
niet steeg.
Heerlijke protectie tochWaar komen
die hooge prijzen uit voort?
Men weet dat de groote vleeschpakkerijen
de vleeschprijzen vooral opjagen, maar ook
de andere voedingsmiddelen worden duur
der. 't Blykt dat de vleeschpakkerijen enor
me hoeveelheden voedsel in de koelkel
ders opstapelen en aan 't verbruik onttrek
ken. De vleeschpakkers gaven te kennen
dat de verhoogde prijzen 't gevolg waren
van voedsel-schaarschte.
Maar de statistieken leeren andersEr
blykt uit dat er genoeg voedselvoorraad in
de koelkamers der trusts aanwezig is om de
geheele bevolking maandenlang te voeden.
Men schat de waarde van dien voorraad op
1500 millioen gld. Reusachtige hoeveelhe
den vleesch worden reeds langen tijd achter
gehouden. In de vleeschpakhuizen in 't ge
heele land zyn opgestapeld 14 millioen run
deren, 6 millioen kalveren, 25 millioen
schapen en 50 millioen varkens.
78 vischbergplaatsen bevatten visch tot
een waarde van l2'/2 millioen. Bovendien
worden 1800 millioen eieren, 130 millioen
kilo's groenten en fruit, en millioenen kilo's
Tante, u hebt u nu eenmaal tot mij om
hulp gewend en dient u die dus te laten
welgevallen. Sta mij toe, dat ik die bepa
lingen maak.
Zy zuchtte, en toen ik eindelijk door mid
del van allerlei kunstgrepen haar en den
meisjes een eenigermate draaglijk lot meende
te hebben verzekerd, zuchtte zy alweer en
barstte in tranen uit.
Je bent een goed mensch, Victor,"
snikte zy. „Wat heb je toch 'n hart van
goud, wat zou jy een gezin gelukkig gemaakt
hebbenik zal je er eeuwig dankbaar voor
zijn.
Maar nu verlang ik ook een weder
dienst, tante!
Maar alles watje verlangt, beste Victor
Kyk eens aan, hoe je daar zit aan je knevel
te draaien. Je lykt wel een tweede luite
nant Maar verlang niet, dat het kind
mee moet naar Italië, dat zou ik niet kun
nen toestaan.
Wees maar gerust, tante," zei ik koel.
„Ella heeft gelyk het was om je dood te
lachen
Zy zag my aan alsof zy teleurgesteld was.
Ik verlang alleen van u, tante, dat u
dien mijnheer Von Radowitz ook niet zulke
complimentjes maakt, als zooeven aan my
hy zou er oy slot van rekening nog aan gaan
gelooven en het zou my oprecht leed
doen, als u een zaak zoudt steunen, die de
kiem van het verderf bereids in zich om
draagt. Ik zou niet graag dat kind ook zoo
ongelukkig zien als eensu verstaat mij
wel
Zy wist niet wat zij moest antwoorden
en begon weer opnieuw te snikken.
De financieele toestand, Victor, die on
gelukkige toestaDd I Wij kunnen jou toch
niet eeuwig tot last blijven. Al neem ik ook
voorloopig, in het rouwjaar, jouw onder
steuning aan maar dan
Het is goed, maar beloof mij dan ten
minste, gedurende dit rouwjaar, niet te pro-
beeren of u Sabine Bayer in BaroneB Von
Radowitz kunt transformeeren.
Maar heel graag, mijn allerbeste Victor
Hier is mijn hand erop Och, lieve God, zy
is ook zoo jong, zoo bekoorlijkhet zou
jammer zijn voor voor Vertrouw je
maar gerust op mij, ik waak over haar
hoor.
Uitstekend, tante. En nu zult u en de
meisjes wel vermoeid zijn, ik zal daarom
maar heengaan. Ik moet in het hotel ook
nog afrekenen, want ik vertrek nog met
den nachttrein van twaalf uur.
Nu al En ik dacht nog wel, je eenige
dagen te mogen houden. Je had hier zoo
gezellig kunnen logeeren, Victor. Wy zou
den niets onbeproefd hebben gelaten, om het
je hier zoo behaaglijk mogelijk te maken
Het is jammer, tante," bracht ik op
aardappelen, conserven, palingen, boter en
kaas in de schatkamers van vleeschmagna-
ten buiten 't bereik van 't publiek gehouden.
Aan boter en kaas is voor 50 millioen gld.
Ondanks de vervolging der trust door de
regeering blijken de groote maatschappijen
dus de voedselprijzen willekeurig te kun
nen opjagen door reusachtige massa's volk-
voedsel achterbaks te houden.
In Spanje is op het onverwachtst een
ministerieele crisis uitgebroken. Het minis-
terie-Moret is afgetreden en er is een nieuw
kabinet Canalejas voor in de plaats getreden,
dat zelfs reeds den eed heeft afgelegd.
De oorzaak der crisis is uit de korte
telegrammen, die haar berichtten, nog niet
met juistheid op te maken. Volgens den
Madrileenschen correspondent van de Köln.
Ztg. is zij alleen het gevolg van ouderlin
gen naijver tusschen de leiders der verschil
lende liberale groepen, die het over de ver
deeling der Cortez-mandaten by de a.s.
verkiezingen niet eens konden worden.
Een triomf voor de reactionairen schijnt
echter deze crisis en haar oplossing niet te
beteekenen. Canalejas toch is politiek „radi
caler" dan Moret, ofschoon ook hy nog op
den bodem van een zéér gematigd liberalis
me staat.
Omtrent de oorzaak der zoo plotseling
ontstane crisis,geeft defniparcial op bedekte
wyze te kennen dat de pauselijke nuntius
zou hebben geweigerd in de gaan op onder
handelingen over en wijziging in het con
cordaat. De nuntius zou deze afwijzende
houding hebben aangenomen, in de hoop
dat daardoor het liberale ministerie ten val
zou komen.
De koning zou zich toen echter aan de
zijde van het kabinet hebben gesteld.
Haaysche Brieven.
LX.
Misschien, doordat er een tijdperk van
momenteele rust voor onze Tweede Kamer
heerscht, worden de beraadslagingen in de
Eerste Kamer thans met te meer aandacht-
door velen gevolgd. De uitlatingen van lal
van sprekers wijzen er op, dat dit Hooge
College vooral in een goede stemming
komt, als telkens blijkt, hoe het kabinet
Heemskerk slechts den weg tot reactie op
wil. Komt minister Cool met zijn militaire
plannen voor den dag, die minstens weer
twee millioen zullen kosten aan de schat
kist, dan gaan er dadelijk stemmen op in
de deftige Eerste, die Zweden als loffelyk
voorbeeld stellen, omdat in dat land niet
minder dan 35 pCt. der inkomsten worden
besteed voor het militairisme 1 Men behoeft
niet te vragen waar het heen gaat als zulke
mannen eens de macht in handen kregen!
Komt in de voorname bijeenkomst der
grootste geldmannen van Nederland de ver
zekeringskwestie ter sprake, dan wordt
onder instemming van de groote meerder-
koelen toon in het midden, maar ik heb al
een afspraak gemaakt,
Misschien kun je ons met Kerstmis
komen bezoeken.
Dat zal niet gaan, tante Ik heb twee
maanden verlof eu kom dus eerst kort voor
het feest terug.
Neen, neen, beste jongen, ik neem die
verontschuldiging niet aan. Misschien ter
gelegenheid van mijn verjaardag in April
Wy zullen zien, tante, VaarwelWaar
zyn de meisjes? .Blijf maar zitten, tante,
ik zal ze buiten wel roepen.
Ditmaal het kostte mij wel moeite
kustte ik haar de hand, en zy drukte voor
de zooveelste maal haar zakdoek voor de
oogen.
IX-
In het breede portaal brandde, even als
ten tijde toen tante Klara nog met Lona
hier woonde, een klein olielampje op een
plankje, dat in een hoek tegen den muur
was aangebracht. De groote ruimte werd
daardoor slechts spaarzaam verlicht.
Ik ontwaarde niemand. In het midden
vooraan werden de trappen ondersteund
door een naar drie zijden uitslaande leuning
links aan het einde, de derde deur, was die
van Lena's kamer. Ik klopte aan. Toen z ij
nog hier woonde, had ik het nooit gewaagd,
heid verzekerd door minister Talma dat
Staatspensioneering een soort armenzorg is,
die geheel buiten de verzekeringswet geving
omgaat! Het is inderdaad een kras stukje
zoo'n uitlating te lezen van een dienaar
der christelijke barmhartigheid. Deze man,
die de nooden der arbeidende klasse slechts
heeft leeren kennen van uit zijn studeer
vertrek durft het bestaan, staatspensionee
ring uit te schakelen als een vorm van ver-
zekeriDgswetgeving en ze te verklaren als
een soort armenzorg. Als straks zyn ver-
zekeringsontwerpen komen (wat we voors
hands nog niet zien gebeuren) zaldestryd
van alle democraten er op gericht zijn
althans voor de laagste loonen vrijstelling
van premie te verkrijgen."
Terwijl juist van de zyde der Staatspen-
sioneerders juist in het licht wordt gesteld,
dat staatspensioen ganscbelijk niets uit
staande heeft met armenzorg, komt thans
de heer Talma reeds by voorbaat verklaren,
dat die heele staatspensioneering slechts een
bijzondere vorm van bedeeling is, zelfs durft
hy beweren, dat de invoering van Staats
pensioneering, de actie voor ouderdoms-
en invaliditeitsverzekering slechts voor kor
ten tijd zou verstommen. Neem de proef
eens, Excellentie, zouden we zeggen. Dan
pas zal uitkomen, hoe schromelijk gij u
vergistReactie troef, dat komt meer en
meer uit. De matrozen van onze vloot zullen
voortaan dubbel gekerstende preeken krij
gen, vooral b la richting Standaard. Dat
daardoor de waarheid gediend zal worden,
mag op grond van de antecedenten van dat
brave blad sterk worden betwijfeld. Terwyl
zelfs in antirevolutionaire kringen, men
denke aan den Groningschen president van
de rechtbank, erkend wordt, dat de grorideD
voor echtscheining moeten worden ver
ruimd door toelating van de onderlinge
toestemming als reden tot echtscheiding,
dient minister Nelissen een wetje in om de
echtscheiding nog wat moeilijker te maken.
De coalitiepers zingt in koor den lof van den
minister, die het huwelijk hooghoudt I Maar
is dat waarlijk hooghouden Is het iets
anders dan een schynvertooning, dat de
wetgever thans nog meer dan vroeger twee
menschen tot samenleven zal dwingen, wier
huwelyk een bron van twist en tweedracht
en een treurig voorbeeld is voor de kin
deren
Dat schynvertoon van een huwelijk heet
dan de redding van de huwelijkseenheid,
het hooghouden van de echtverbintenis!
Aan den politieken hemel vertoonen zich
wel donkere wolken, als men denkt aan de
dreigende tariefwetten van minister Kolk
man, aan den hieuwen rooftocht op de schat
kist ten bate der clericale scholen, zonder
dat eenige waarborg voor goed onderwijs
wordt gegeven i En dat alles het gevolg van
de verblinding der kiezers, die de clericale
meerderheid in Juni aan het roer brachten
In onzen gemeenteraad is deze week het
nieuwe reglement van orde in bespreking
gekomen, dat hoofdzakelijk ten doel heeft
de breedsprakerigheid wat in te toornen. Of
ofschoon, zoodra ik die deur zag, het hart
mij sneller begon te kloppen.
Maar nu was ik do oom, de peet, die kwam
om het kind, haar kind, den steun te ge
ven, dien ik de moeder voor baar had toe
gezegd. En toen een heldere stem „binnen I"
riep, overviel my weer het oudehartkloppen,
maar sterker nog en nóg meer myn denk
vormogen in verwarring brengende als toen.
Waarachtig kerel, je bent stapelgek
fluisterde my inwendig een stem toe, „Loop
weg .of houd je taai! Opgepast, Brenken,
ruk je los I
Ach, oom Victor, wilt u al gaan al
vertrekken
Zy had de deur geopend en stond vóór my.
Kom toch binneD 1" verzocht zy, terwijl
zy mij over den drempel trok met het aan
doenlijk vertrouwen van een kind, dat een
volwassen mensch zijn fraais wil laten zien.
„Zie oom, ik ben juist klaar met de inrich
ting ik heb alleen nog maar een paar por
tretten op te hangen Oompje," vleide
zy verder, „het is eigenlijk verschrikkelijk
onbescheiden, maar zoudt u niet voor mii
een spijker in den muur willen slaan Het
is voor mama's portret Hier hebt u den
hamer en de spijkers toe, oom I
Zij reikte mij die twee voorwerpen aan,
die ik zonder na te denken aannam.
Waar moet het dan hangen? vroeg
ik fluisterend, terwijl het my moeite
