SUSS.
ram- EN Aimmrrauii
I
ZUID-IOLLANDSCHE IN ZEEÜWSCHB EILANDEN.
■oederen, enz.
llig^l!ll!ii!ii!ii!i
LANDSCH
fGREDIET.
Boekhandel,
mdereKerkboeken
De verliefde Peetoom
Iipigivpipipiglljl
lï ALKMAAR.
J C 121Ï?.
HAPPEN
ENKHUIZEN,
Wester straat 6.
's-GRAVENHAGE,
Molenstraat 45.
ROTTERDAM,
Leuveliaven 107.
Millioen Gulden
bt en volgestort
0.000.
HAP verleent Cre-
n in deposito, belast
l- en verlcoop van
s, sluit beleeniugen
I verricht verder alle
1 het Kassiersvak
jute 2l/2 °/o.
September 1909.
f 4.579.829,78V2
- 1.580.789,44
- 209.759,92
EST, J.F. MOENS,
sar i5. Directeur.
por Middelharnis en
:r koogh
;lhami§.
0 Middelharnis.
len groote partij
per overslag,
k gebied voor Jon-
iderspelen, Portret-
Zwartjesalbums en
poorten en prijzen,
•rten
sr, Kasboeken, Mu
n Luxe post, alle
jheden voor de Am-
lteekenschool. Ver-
i Bordpapier.
s soorten
ide-, Dag- Week,
Leerboeken.
•tem. tien
en buitenlandsche
prhooging van prijs,
s van alle soorten
BINDWERK.
:ht-, Fantasie- en
enz. enz.
p boeken worden
i Uitgeversprijzen
ONZE EILANDEN
VOOR de
Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaalf 0,50
Afzonderlijke nummers- 0,05
No. 8
Zaterdag 15 Januari 1910 17E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per advertentiën van 15 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Buiteiilandsch Overzicht.
Hoe zal de uitslag der Engelsche verkie
zingen zijn Daarover loopen de meeningen
zeer uiteen. Terwijl sommigen van meening
zijn, dat de liberalen zullen winnen met een
meerderheid van een tiental stemmen, ver
wachten anderen, dat er een geringe con
servatieve meerderheid zal zijn. Optimisten-
spreken de verwachting uit, dat de nieuwe
meerderheid zal komen aan de liberalen en
nog grooter zal zyn dan ze thans in 't Lager
huis is. By dezen voorspeller zal de wensch
wel de vader der gedachte zijn geweest. De
strijd wordt met buitengewone felheid ge
voerd, en persoonlijkheden ontbreken er
evenmin als ten onzent. Vooral de Engel
sche minister der Schatkist Lloyd George
moet het ontgelden. Dat vindt wel zjjn oor
zaak hierin dat hjj een der krachtigste
strijders is. Deze minister is van zeer een
voudige afkomst. Zyn vader was een een
voudig schoenmaker in Wales, die zyn zoon
slechts de lagere school kon laten doorloo-
pen. Bovendien was hy non-conformist en
geen lid der Staatskerk, die nog altijd in
Engeland bestaat. Het is daarom te meer
opmerkelijk, dat zyn zoon het zoover heeft
kunnen brengen. De Engelsche aristocraten
ergeren zich er over, dat iemand van zoo
need'rige afkomst, thans op zoo hooge sport
aan de maatschappelijke ladder staat en zy
geven zelfs in 't openbaar aan die ergernis
lucht. Zoo zeide in een verkiezingsspeech
niemand minder dan lord Lansdowne, de
bekende reactionaire leider der conservatie
ven uit 't Hoogerhuis en de steller der be
ruchte motie die tot de ontbinding van het
Lagerhuis leidde, minachtend van den En-
gelschen minister: „Wie had een twintig
jaar geleden ooiteen Lloyd George mogelijk
geacht.
Een ander minister heeft daarop onmid-
delyk de handschoen voor zyn collega op
genomen en in een rede, na tegenover Lans-
downe's vraag deze gesteld te hebben „wie
zal over twintig jaar een Lansdowne mo
gelijk achten?" onder meer het volgende
„Wat vertegenwoordigt de heer Lloyd
George? De democratische vrijheid van
de Britsche Grondwet, die een man van
verdienste en gaven in staat stelt van een
dorpsschool te stijgen tot een plaats van
de hoogste macht onder den troon. Het
is een voorbeeld van den roem van de
Britsche grondwet die het voor eiken zoon
van onzen grond mogelyk heeft gemaakt
met goedkeuring en op gezag zijner mede
burgers groote eer, macht en aanzien in
den lande te genieten.
„Dat is het wat 's beeren Lloyd George's
loopbaan vertegenwoordigt. En wat verte
genwoordigt Lord Landowne's loopbaan
Zij vertegenwoordigt voorrechten en gunsten
van begin tot eind. Van aanvang tot slot is
hem alles voortdurend en onafgebroken met
FEUILLETON.
Sabine, SabineLijk ik dan werkelijk
zoo veel op myn mama?
Ik antwoordde niet en juist op dit oogen-
blik kwam de oude draak, die dit huis be
waakte, van haar burenpraatje terug en
schrikte geweldig, toen zij menschen in den
maneschyn met elkaar gemoedelijk zag
spreken, alsof die hier thuis hoorden.
Gussiemijneen ik heb toch ge
sloten I riep zij uit.
Neen, de deur stond open, vrouw
Busch," antwoordde het jonge meisje.
Wel, heere m'n tijdJa, men wordt
vergeetachtig, meneer de generaal, of wat
bent u toch eigenlijk?
Ja, ja moeder Busch, en daarom is't
goed, dat hier nog meer menschen komen
wonen. Morgen komt mevrouw von Bren-
ken met haar beide kleindochters dan
slaat u maar 'n uurtje vroeger op en opent
alle ramen en deuren, dan kan
Meneer, viel de beleedigde vrouw mij
in de rede, „boven is 't eiken dag open
den paplepel ingegeven. Zijn loopbaan is de
breede weg naar gunst en werk."
Het merkwaardige hierbij is, dat deze
sympathieke woorden komen uit den mond
van... Winston Churchill, zoon van Lord
Randolph Churchill, die weer de zoon van
den hertog van Marlborough was!
Dat de Lords bijzonder op Lloyd George
zyn gebeten vindt ook wel zyn reden in de
scherpe en vaak geestige wijze, waarop hij
hen bestrijdt. By een zijner vele toespraken,
in een tooneelzaal in een groote stad, viel er
achter het podium een voorwerp met oorver-
doovend geraas op den grond. Lloyd George
knoopte er dadelijk een politieken zet aan
vast en zei: „Ik geloof, dat het Hoogerhuis
instort." Een ander maal betoogde de minis
ter dat de liberalen zouden brengen zelf
bestuur voor Ierland, Schotland en voor
Engeland.
Geroep: „En voor de hel."
Lloyd George :„Ik respecteer altijd iemand,
die opkomt voor zijn land!"
De Pruisische Landdag met een troonrede
van keizer Wilhelm, die slechts in vage be
woordingen aanduidde, wat de Regeering
voor plannen heeft. Veel duidelijker was de
redevoering, die minister vanRheinhaben in
dezelfde zitting over de Pruisische finantién
hield. In een helder overzicht scheide hy de
ontwikkeling van het Pruisische finantie-
wezen in de laatste jaren, om duidelijk aan
te geven, hoe hy zich voorstelde het land
uit den berooiden toestand te helpen, waarin
het zich betreffende 's rijks geldmiddelen
bevindt.
De inkomsten van het rijk werden doorhem
voor 1910 becijferd op 13,907,412,963mark,
de uitgaven op 3,929,412,963 mark, zoodat
er wel is waar nog een tekort van 22 millioen
mark zou zyn, dat niet anders dan door een
leening gedekt zou kunnen worden. Maar
zoo betoogde de minister, wanneer men dit
tekort vergeleek met. dat der vorige jaren,
dan was er alle reden tot verheugenis.
Immers in 1908 had het tekort op Pruisen's
begrooting nog 202 millioen bedragen en in
1909 nog 155 millioen. En thans was dit
cijfer reeds op 90 millioen gebracht.
Dit was, zeide Von Rheinhaben, onge
twijfeld nog altijd een bedenkelijk hoog
cijfer. Doch de verminderende lijn in het
tekort gaf alle reden om te hopen, dat dit
een volgend jaar weer kleiner zou zijn ge
worden. Bovendien moest men niet vergeten,
dan de ongunstige economische conjunctuur
der laatste jaren voor dit tekort voor een
niet gering deel aansprakelijk gesteld moest
worden. Daarbij had de salarisverhooging
van bijna alle regeeringabeambten zéér veel
van de schatkist geeischt. Doch er was,zoo
besloot de minister, alle redenen om te ver
wachten, dat de gunstige economische ver
schijnselen van den laatsten tijd zouden
aanhouden en dat hierdoor en door een nóg
sterker doorgevoerde zuinigheid, mét een
betere regeling der financieele verhouding
tusschen de staatsbedrijven en het rijk, het
geweest. Daar is 'n lucht, meneer, die is
voor prinsesjes niet te slecht, en geen zier
tje stof.
En toen ik met het meisje reeds buiten
op de stoep stond, jankte de versleten stem
van het oudje ons nog achterna: „Enalles
is als fonkelnieuw, en van den vloer kunt
u eten, zoo proper ia 'ter. Goedenacht,
meneer de mejoor, of wat bent u toch ei
genlijk
Ik liep voort naast Lena het was my
als leefde ik in een droom. Ik gaf mij ook
niet de minste moeite, mijn fantasie, die
geheel in het verleden toefde, weder naai
de tegenwoordigheid ferug te verplaatsen.
Zy sprak met zachte, min of meeromfloersde
stemik weet niet meer wkt zy zeide. Ik
luisterde niet naar de woorden, maar slechts
naar den lieven, mij zoozeerbekenden klank,
en toen wij eindelijk voor de deur van haar
woning stonden, toen trok ik haar hand
vol eerbied aan mijn lippen, als ware zy
een jonge vorstin; ja, ik kuste Lena de
hand en het was toch myn petekind, die
ik pas drie jaar geleden poppen ten ge
schenke had gegeven. En ik was zoo ver
ward als een schooljongen, toen ik haar
met behoorlijke verlegenheid hoorde sta
melen
Maar oom. dat moogt u niet doen
Ik aarzelde en hield de kleine hand met
alle twee de mijne vast.
gevaar van een latent tekort op Pruisen's
begrooting weldra voorgoed verdwenen zou
zijn.
Het Berliner Tageblatt bespreekt dezerede
in een uitvoerig artikel. De minister heeft
oorzaak van het tekort de Salarisverhooging
der ambtenaren genoemd.
Een kinderachtig betoog, meent het Berl.
Tageblatt. Want men had het op zijn vingers
al lang kunnen na rekenen, dat de steeds
verhoogde indirecte belastingen op vleesch,
brood en alle eerste levensbehoeften het
aan de lagere beambten en ambtenaren al
zeer spoedig onmogelijk moesten maken
met hun inkomen rond te komen I En ook
nu nog is van een te ruime betaling der
ambtenaren althans der lageregeen
sprake.
Een andere verdediging van het tekort
is, dat de staatsspoorwegen niet meer zóó
voordeelig werken als vroeger. Een treurige
uitvlucht, meent het blad. Want elke par
ticuliere maatschappij zorgt, dat zij een
fonds heeft, dat een tegenwicht vormt als
op vette jaren magere volgen.
Neen, zegt het Berl. Tageblatt, de eigen
lijke oorzaken van het tekort liggen in de
slechte en partijdige regeling der belastingen
en in de spilzucht der bureaucratie. Het
grootgrondbezit betaalt een schandelijk klein
deel van wat het zou moeten betalen. Voor
millioenen en raillioenen ontduikt het jaar
lijks aan belastingen. En de regeering, met
baar agrarische vriendjes, durft hiertegen
geen ingrijpende maatregelen te nemen. In
den strijd tusschen haar agrarische en haar
fiscale ziel, gaat de eerste altijd met de over
winning strijken
En dan hetbeambtendom. Niet alleen dat
er veel te veel beambten en ambtenaren
in Pruisen zijn, maar de hoogere ambtenaren
hebben een gevoel alsof het volk er is om
hen te dienen in plaats van omgekeerd.
Ieder hoog ambtenaar houdt zich vooreen
klein koninkje en de ministers steunen hem
in dezen waan. Vandaar dat men - van
regeeringsgeld - den landraden en spoor
wegpresidenten paleizen bouwt, waarvan
rente of huur vaak hun geheele salaris
overtreffen. Vandaar dat men de jacht op
rijksjachtgebied niet verpacht, opdat de
heeren Oberförsten hun jachtvermaak niet
zullen derven.Vandaar dat duizenden ambte
naren telkens maar op reis gaan, zooge
naamd voor regeeringswerk, waarbij ZÜ
onkosten-rekeningen indienen, die in be
lachelijke verhouding staan tot hetgeen
werkelijk uitgegeven is.
Op deze en nog vele andere manieren
worden het rijk millioenen en millioenen
te kort gedaan, die bij slot van rekening
door den belastingbetaler opgebracht moeten
worden 1
Men behoeft waarlijk geen groot kenner
van Pruisische toestanden te zyn, om in te
zien, dat dit blad inderdaad den vinger legt
op de juiste wonde-plek in de flnantieele
huishouding van het Pruisische rijk.
De voorstanders der doodstraf beweren,
Goedennacht, Lenal
Zij liet zich nu dat „Lena" welgevallen
zonder mij te verbeteren.
Goedennacht, oom, tot ziens I Ach,
oom, u zult morgen veel treurig nieuws
vernemen.
Daarop stond eensklaps, als was hij uit
de aarde verrezen, een reusachtige huzaar
voor ons. Hij melde zich aan, terwijl hij de
strikt voorgeschreven houding aannam.
Luitenant Von Felsenberg stuurt mij
op post.
Goedennacht I" zeide zij nog eens tot
mij. Daarop wendde zij zich tot den huzaar
„Wilt u inedegaan
Toen stond ik alleen. In de wonderlijkste
stemming, waarin ik ooit had verkeerd
O, die lucht van myn geboortestad, de hel
dere maneschijn en Groote God, die
gelijkenis, die wonderbaarlijke gelijkenis I
Als in een droom vond ik myn weg naar
het hotel. De eigenaar begroette my reeds
in de deur zoo beleefd mogelyk Wenscht
u te dineeren, majoor? U zult de biefstuk
jes nog even smakelijk vinden als twintig
jaar geleden. Kent u my nog, majoor? Ik
ben Jean, die toen hier oberkellner was.
U weet wel majoor, Jean Ik ben getrouwd
met de kleine Emilie, die herinnert u zich
zeker ook wel, nietwaar, majoor? De kleine
Emilie, die hier koken leerde! Wenscht u
te dineeren in de eetzaal van de heeren of-
dat deze toekomstige misdadigers van het
misdrijf zou afschrikken. Men merkt daar
van in Frankrijk, waar de doodstraf voor
eenigen tijd weer in toepassing is gebracht,
al heel weinig,
Wij hebben reeds gemeld hoe onlangs te
Montauban het veertiende hoofd onder de
handen van den beul Deibier is gevallen
sedert Januari van het vorige jaar, toen de
feitelijk afgeschafte doodstraf „op veelvul
dig verlangen" weer in eere werd hersteld.
En ook na deze terechtstelling is het aantal
moord-misdaden er niet minder op gewor
den. Integendeel.
Over het verwoed straatgevecht te Parijs
tusschen agenten en een Apach, waarbij van
de eersten er drie werden gewond en één
gedood, hebben wy reeds bericht. Verder is
er Maandagochtend te Parijs,op Montmartre,
een oude portierster in haar hok vermoord
gevonden; haar geld was gestolen. Dien
zelfden ochtend vond een werkman in de
voorstad Neuilly-Plaisance op straat het lijk
van een dame. En in Batignolles heeft een
jonge man op straat een jonge vrouw door
het hoofd geschoten en daarna zichzelf.
Deze sinistere feiten zyn een bloedig
démentie op den „afschrikwekkenden" in
vloed, die van de doodstraf heet uit te gaan
Deze week is de Fransche Kamer weer
bijeengekomenhaar eerste werk was het
bureau te herkiezende voorzitter Brisson
werd met 300 stemmen zonder tegencandi-
daat gekozen.
De Kamer heeft nog heel wat te doen
vóór zij uiteen kan gaan voor de nieuwe
algemeene verkiezingen, die wel niet eerder
dan in 't laatst van Mei zullen gehouden
kunnen worden. Zy moet o. a. nog behan
delen de begrootingen van openbaar onder
wijs, schoone kunsten, openbare werken,
staatsspoorwegen, post en telegrafie, kolo
niën, oorlog en Marineverder de middelen
wet bespreken, die zeker vrij wat tijd zal
vragen, daar by de behandeling der ont
vangsten de kwestie van de 200 millioen
aan nieuwe belastingen het voorstel van
Cochery zal ter sprake komen.
Bovendien zal de Kamer het wetsont
werp betrefiende de werklieden-pensioenen
onderhanden nemen, dat dan van den Se
naat teruggekeerd zal zijn de regeeringen
de meerderheid der Kamer staan erop, dat
het ontwerp vóór de nieuwe verkiezingen
tot wet verheven wordt.
Haaysche Brieven.
LVII.
Het zal nu toch wel den langsten tijd
geduurd hebben, dat het voorschrift dei-
Woningwet eindelijk wordtopgevolgd, waar
bij elke gemeente wordt verplicht een plan
van bebouwing vast te stellen. Jaren reeds
werkt onze Woningwet. Doch als alle goede
Nederlandsche wetten, wordt ze of zoo slof
uitgevoerd, dat ze haar doel slechts ten deele
bereikt of, zooals de Zondagswet maar heele-
ficieren, majoor ?^Eenige heeren zijn nog
boven, ritmeester Von Schlieben, luitenant
Randow en luitenant Von Felsenberg.
Alweer die Felsenberg! De duivel hale
dien vent 1 Moet die dan overal bij zyn
dacht ik.
Op dat oogenblik werd de deur van de
eetzaal geopend en een knap jongmensch,
wien de flatteerende uniform tot een soort
halfgod maakte, richtte zyn schreden naar
de straatdeur, terwijl zijn sabel langs den
vloer rinkelde.
Goedenavond mijnheer Von Felsen
berg" groette de gedienstige hotelier met
een alleronderdanigste buiging.
Ik keek den knappen jongen na, totdat
hy in de duisternis verdween.
Zoo zoois dat Felsenberg, dacht
ik „Hm
Ik wil op mijn kamer dineeren, zeide
ik tot den waard.
Boven zou ik toch niet met m'n gewonen
appetijt kunnen eten. Van de vermoeidheid
natuurlijk. Wat anders
Hopende gauw den slaap te kunnen vat
ten, zocht ik myn bed op 't Hielp niet!
De verwenschte maneschijn! Die geboorte
stadslucht I
Voort! Eruit, morgen al, zoodra ik met
het grootoudje" zou hebben gesproken Op,
naar het zonnige zuidenDie heele „her
inneringsdroom" was niet goed voor me,
maal niet uitgevoerd. We zouden niet in
Nederland moeten wonen om van zoo'n wet
te verwachten, dat ze van haar invoering
af stipt werd nageleefd. Zoo heeft het dan
ook een jaar of acht geduurd, eer voor een
halve wereldstad als den Haag gevolg werd
gegeven aan het genoemde voorschrift. Dat
lange uitstel is te danken geweest aan de
merkwaardige rekbaarheid, die vele onzer
wetten kenmerkt nl. dat ontheffing van haar
bepalingen kan worden verleend 1 Maar
waarom te klagen? We zijn dan toch ein
delijk zoover, dat het uitbreidingsplan in
den Raad zeer spoedig in behandeling komt.
B. en W. hebben in hoofdzaak het bekende
plan Berlage gevolgd. Zy hebben er uitge
schrapt de monumentale gebouwen, die
Berlage zich had voorgesteld, den aanleg
van een groot park met arbeiderswoningen,
de samensmelting van de twee stations, die
we rijk zyn, tot één groot Centraalstation
de verbetering der binnenstad en enkele
dingen meer. In hoofdzaak evenwel blijft
het plan ongewijzigd. Als in den Raad de
sluizen der welsprekendheid niet te wyd
worden opengezet, is er kans dat we met
een paar maanden een wettelijk goedge
keurd plan hebben. Voor de werklieden in
de bouwvakken is dat van groot belang.
Aan verschillende bouwmaatschappijen toch
is reeds vroeger te kennen gegeven, dat B.
en W. haar plannen niet konden goedkeu
ren, voor het uitbreidingsplan er was. Wordt
dit wat spoedig aangenomen, dan beginnen
die maatschappijen direct den arbeid, wat
voor de werklieden natuurlijk van zeer groot
belang is.
Sommige lezers van ons blad hebben
misschien wel eens gezien hoe langs den ge
heele Scheveningschen weg een uitgestrekt
landgoed, Zorgvliet ligt. Door verkoop kwam
het in handen van de combinatie-Goekoop,
die het indertijd de gemeente te koop aan
bood. De Raad vond den gevraagden prijs
te hoog en weigerde. De eigenaren zijn nu
van plan het landgoed, waarvan een deel
verkocht is voor het Vredespalies, om te
zetten in een villa-park. B. en W. hebben
ook deze plannen nog niet goedgekeurd en
schijnen voornemens bij tijdige aanneming
van het uitbreidingsplan, te probeeren Zorg
vliet te verkrijgen langs den weg der ont
eigening. Of dit zal gelukken wordt door
velen betwijfeld. De groote bouwplannen
wyzen er wel op, dat de zomer zich voor
de werklieden gunstig laat aanzien. Maar
laat ik niet praten van zomtrwant we
hebben dit jaar tot nu toe geen winter ge
kend. In de stadstuintjes bloeien zelfs nog
lustig rozen en staan zwellende knoppen op
open barsten! De bermen van sommige
wegen zijn groen al was 't reeds Maart of
April't Moet nog heel wat veranderen, als
de schaatsen nog voor den dag zullon komen
Er zijn liefhebbers, die als Surrogaat van
't ijsvlak het asfalt der straat begunstigen
met hun zwaaien en zwieren. In Amster
dam worden Kal verstraat, Utrechtschestraat
en het Frederiksplein lang door rolscliaat-
senryders benut voor bun vermaak, dat nu
die was er alleen maar op aangelegd, om
een anders nog al tamelijk verstandigen
kerel van streek te maken.
Eerst tegen den ochtend sluimerde ik in.
VI.
Ja, het was wèl treurig nieuws, dat den
volgenden morgen tante Klara mij mede
deelde.
Ella met haar gevolg, „Drommeltje" en
„Paraplu", deden mij de eer aan mij om
tien uur in het hotel op te zoeken en my te
melden, dat grootmama mij wachtte.
Zy was al om negen uur „opgeta
keld", vertelde het ondeugende kind. „Dat
duurt tegenwoordig 'n heelen tijd, oom Vic
tor. Zij begon al om zeven uur zich „op te
dirken" ik geloof, dat zij met alle geweld
uw hart wil veroveren.
Maar, Ella, jij bent 'n verschrikkelijk
meisje
Waarom
De blauwe oogen, die ook nu weer spo
ren van tranen vertoonden, keken mij ver
baasd aan.
Omdat je uitdrukkingen gebruikt, die
een welopgevoede jonge dame moet ver
mijden, en dat nog wel als jy van je groot
moeder spreekt.
Zij haalde de schouders op.
Ik ben ook niet voor jonge dame