Tweede Blad
Hoofdpijn, liiespijn
Mtijtohacdè's Voedecs
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Oude koeien.
FEUILLETON
Jagers en stroopers.
ONTSPANNINGSLECTUUR
HISTORISCHE KRONIEK
(Pari&cooïie).
Laten wlijj é©ni iOU:de kioö juit d© sloiot
Knjlpgn i i
Voor een. buitenstaander mag pns geor
ganiseerd leven erg) ingewikkeld schijnen
aan eigen geW%W|oten majgj 't over
dreven iSjlken wis de verhoudingen riet
en de gevaren kant iep vooral Wie bqgttj(pt
wélke belangen ,op 't 'spel staan, moet
zich met het moderne Katholiek® ver-
eendgtogsleven -aoctoord verklaren.
He onderen onder ons en dan bohoo-
ven 'dij! werkelij[k niet eens zjoia heel oud te
zijp iziullen zich nog Wed herinneren dat
jaren Lang én in da kranten én in de; vea>
gnderingen der Katholieken uiten-treuren
getamboerd werd op het gevaar der neu
traliteit. Al was 't om! Ha.uw te vallen, 't
was noodig.
Jaren <sa jaren lang kon het pu
bliek maar .niet bqgrijlpran dat neutrali-:
teit onMotgeliij|ki ep eien gjqvaar was.
't Waren aLt!ij|d weer de oude, vervelen;-
de Moeiliijjkheden, die weerlegd moesten
worden.
„He andersdenkenden dijn toch men-
schen, met .als wijf. Ze praten nooit o.ver
geloofszaken."!
„W;at heeft voetballen nu luit te, staan
met geloofl?"-
„Ik Kan toch heel gped een- pond vleesch
verknopen zpudrar in eiep katholieke sla
gershond te zjijjn
„Ik vind het zon boleedigtqnd v«or di-o
anderen- 't Is net pifl 't allemaal schurken
z|ijta."
't Was er moeilijk in te krijgen, dat t
daar niet over ging. Niemand! noch
de Paus noch de Bisschoppen had ooit
beweerd dat andersdenkenden schurken
waren.
Ouderen zulle® zich' herinneren den
strijd die eeuwig terpgikidart om! „D(e Cop-
rapt" een volkseditie van dra Telegraaf-
„Waarom mogen we die np niet lezen 1
Er staan veel interessanter nieuwtjes1 in
dan in Boomsche kranten." Ze vergaten
to denken aan Wat er juist niiat in stond,
en de pxaktijJK ,guf ze vaak' ongelijk' in
wat er wel in stond.
Hoeveel uren zlijjn ier niet besteed aa,n 't
weerleggen*-v-an de opwerping: „Als een
trant toch naar geen vpp de twee partlijje»
overhelt, is hiijf imtaers neiutraal" en weer
vergaten ze dat raep krant vaak moetoveij-
hellen naar een van de twee partüjlen.
Er werden .allerlei ingenieuze vergeffijj-
kingen uitgedacht om de oumogelij(kiheid
van neutraliteit ,aia® te duiden. Bodken
•zijn er over vol geschreven; spreekbeurt
ten zSjjn er inee gevuld. We dachten dat na
40 jaar vereenigimgslraven, na 40 japr Ka
tholieke pers, na 40 jaar redevoeren, de
menschen overtuigd waren, dat het stand
punt van de K:erk! ziuiver was. We dacht
ten ook! dat na r.uiml 40 jaar, het stand
punt der nqutraliteit als „onhoudbaair!"
■zou worden versleten1 door iedereen.
Het radio-vraagstuk kwpm o,ns pit den
droom helpen. We hebben Katholieke luis
teraars moeten smeekran: de 'K- B.. O. te
steunen. Duizenden steunden de A.VB..O'.
Weer krantenartikelswéér prapfavon-
den; wéér redevoeringen.
Nog zlij|n er duizenden lid van d£>
A.V.B.O. De menschep zlijjn op dit p|unt
hardleérsch.
Een kapelaan vraagt me nu: Schrijf;
toch in 's hemelsnaam eens 'n woordje
over de Katholieke Sport-organisaties. 't
Is wanhopig. ':n Massa la,at ons in den
steek. Ik raak' die jongens kwlijjt!"
„Ik raak die jongens kwlijjt
iDat klinkt mlijl als een noodkreet Vieeij,
tig jaar polemiek', 40 'jaar gedisputeerd
gaan aan m'n oogen yoarblijj. Moeten wé
al de oude kjoraien wqeir pit de sloot halen,?
Moeten we weer gaan betoogen: in neuj-
trale clubs schuilt -een groot gevaar.
O, ik ken het antwoord al: „Blij niiet-
Katholieke zfijjn. ziq dikwfjjls beter da» bij
de Katholieke". Zeer wH mogelijk.
Maar blijf niet-KatholiefeqQ zijn ze bij
nief-Kutholieken.
Och, neen, wie schelden heelomaal niet
op anderen. We. zeggen alleen maar, dat
ze anders ziijfn, ran andeps voelen, anders
denken, andiers zeggien dan wlijj. Dra vol
slagen afwezigheid van de eigen Katho
lieke sfeer vervreemdt, verkilt en gaat
als e.en nachtvorst ovrar bloesems. Die af
wezigheid dira doet 't hem. 't Gaat niet
over, het verschil van het 'feit dat da
voet van een katholiek ptfl dra voet Van
een mot-katholiek tegen een bal trapt'.
24
(Slot).
Dei oorlog van 1866 was uitgebroken.
♦Vreeselijk lichtte die krijgsfakkral fusscfcèn
de Bohraemsche bergen die reeds zqo dik
wijl-s vijandelijke bedreu hüdden gezien.
Dagelijks kwamen berichten van de ze
gevierende Pruisen dia stormpas
vooruit trokken. Bange verwachting
toerarschte in aller harten.
Daar zat eien moeder in angstige gé*
dachtenharra^ lippen murmelden een1 stil
gebed: zou zij ha,ar zoon wederzien, den
steun van haar oudq jaren? Daar weende
een bruid heet® tranen van angst; mis
schien beeft reeds een vijandelijkb kogel
hét jonge leven vlan haar minnaar wegge
nomen. De grijlzra vader leest de nieuwste
berichten; het regiment wa,ar,bij aijjn zo-on
staat, is in hétl vu,ur geweest Cn hééft
zwaar geleden. Alle dagen wordt die brie-
veno'usteller met angst opgewacht; hij
komt. miaar brengt geen tijdipg. Maar
daar hebben zij een brief ontvangen: mis
schien bevat hij1 een xragel, een bericht, iqen
groet voor hem. Maar, neen. De brief
gaat van hand tot hapd, wordt gelezen en
herlezen. Alles leeft en beWqegt zich in
koortsachtige spanning.
't Gaat om' de omgeving, omi het Milieu,
dat inderdaad hoogst fatsoenlijk kan
ziijin. Wie zal het betwisten.
Jdeeën ook verkeerde, en v-opral
verkeerde worden gemakkelijk overge
nomen. In een neutrale, omgeving hoe
goed dan overigens ook' worden «l;1
ideeën omtrent eigen levenshouding zoot
jes aan veranderd, té ruim. H,et contact
met eigen Katholiek levensinzicht houdt
op en onze jongens verliezen het lang
zamerhand uit 't oog- Er is zoo- in iets w,a,t
ze ,er aan herinnert. Ik! wil nog niet)
spreken over het directs go,ede voorbeeld
van Katholiek levran, dat zfe missenmaar
in ieder geval is daar de gewone pra,kt!ijjK
van het Katholiek! miliop een vreemd,
totaal vreemd ding. Ze hoppen er niets
over; ze zien e'r nirats van. Hlijj g,aa,t ho,e
langer hoe verder afstaan, mrat groot gra-
vaar vnn .oin.verschilligheid, en met het
vaak onvermlijjdelijke gevaar vain raen ge
mengd huwelijk. Dam is vaak vopr japen
en jaren, en soms vorargjoed, alles verloren.
Neen, latran we géén oudra koeien luit
de sloot halen. Oude koeien ziijin taai
en vervelend. Wij! hebben toch te begrij
pen, dat de K«rk en dra leiders vanuit hun
ondervinding dez» gedragslijn volgen en
adagurim bijina als een dogma verkon
digen: Neutraliteit is «mrio@ellij|k.
Als we 't wazranMj|k maar iniet kunnen
inzien, laten wc dan toch mnar het verlan
gen van de Moederkerk inwilligen. Ziijj is
verstandig, rustig ran heeft een lange on
dervinding.
Laat ons miet alleen ploeteren en stuur
je jongen naar dra Katholieke voetbalclub.
H. DE GBEEVE S.J.
Donker Parijs.
De nacht daaldra over 't uitgestrekt
Parijs en 'n dichte nevel hing er tassehep
naken cn torenspitsen, en tloiQverde raem
wazigen lichtkrans om de lantarens in
do verlaten straiten en boulevards.
Er liep een donkere gestalte vqoufc hviei'
brat trottoir in de ridhtimg van één dep
Seine-bruggen. Z'n stap klonk luid «p
en echode door de stilte. Hij had zi'n pat
diep over dei opren getrokken, iran miu raejis
veasnelde .hij z'n pap, stond dam weer ,als
besluiteloos stil.
Onder 't Hetse, licht van een lantaarn
gekomen, kon men zijn gezicht beter on
derscheiden.
't Was eran haveloos gekiende jonge
man met bleek en uitgeteerd gelaat. Dirap
lagen de donkerbruine ppgem in de kas
sen. «n er lag, een wfaas over dit alles .van
tot wanhopp-gedreven ellende.
't Wps stellig weer ,een van dia yjelen,
dia wegens diege armoede pif misdaad de
enne dag nog vportstrwnpelen ppjer, do
brerade1 Iboulevards v!an Parijs, en den vol
genden dag de dood in de Seine glevondjein
hebben. i j
Braeds had da sombere gedaante dra mo
numentale brug over de rivier bereikt, ran
een fl(arzelins3 deed 'hlem' ravieni huivjerend!
stilstaan.
Hit boog' zich daarna over de breede
steenen ballustrade en kerak omlaag in
een donkere diept», waar hij! liet voort-
vliedende water hoorde xuisiohen, en een
enkel smal rimpeltje glinsterde in het
lleteo maanlicht.
Hij sprong op de; steenen rand en wilde
zich omlaag werpen, toen plots iemand
hem stevig Vastgreep en hem aohterovrar
trok, weer vteilig op de brug.
't Was een 'dralftig uitziend heer, .met
aristocratisdh-gebogen neus en 'donkere,
Zware wenkbrauwen, die aan zijn uiterlijk
iets 'ernstigs igavten.
Alleran God is Heer en Mieester ovrar
leven en dood', klonk 't plechtig pn zijn
blik 'boorde in de verwilderde pogen Van
den ongelukkige.
Die woorden en die strenge blik weer
hielden drazen .zijn voorneanan tem uit
voer te brengen.
De| heer vervolgde zijn wqg »n ver
dween spoedig in den misti&an nacht, Jieiain
Grandjeian achter zidh latend.
H.
Achter 'heit buffet tegen dien muur ge
leund stond, met dra armen over da borst
gekruist. Nioo, de zwaarlijvige! kroegbaas,
gedachteloos vo,or zidh! uit te staren.
't Was nie|t druk' 'vandaag, slechts drie
personen ongure typen van kerels
zaten in een hoek! van de gelagkamer om
een faléltje, ieder ntet een glas jenever
vóór zich.
Zij spraken zacht en kejk'en nu en dam
raven om naiar den waard, .,als warein ze
Dei offioieele verlieslijsten komen aan.
Haastig leest men de namen; hier raen bra
kende, da,ar een, uit den omtrek dopd,
tJWaar géiwond, licht gewond, vermist; de
zoon is 'er niet bij. Ook' in het dorp was
alles in hooge Spanning.
iVvias niet menige wakkere zoon, menig
brave huisvader mede opgerukt naar het
oloenige slaglveld I Voor het ooigenbiik was
©enter nog geen verliasi 'te betreuinen.
Op eens gaat dra mare door het dorp,
de jager Kamper die medei heeft moeten
opmarcheeren, is Zwaar gewond. „Zwaar
gewond eran granaatsplinter door het lin
kerbeen een kogel in, den rechterarm",
meldden d'e lijisiten met huiveringwekkend»
kortheid. Iedereen erkende hierin de wre
kende 'hand Gods. 1
Het was den 25 September 1867, den
dag waarop voor vij'fl jaren het ongeluk'-
kigel sehot gevallen was. In het zwart
gekleede mannen en vrouwtem keerden uit
da dorpskerk t'erjig; 'het' wiaisl 't, jaargetijde
geweest voor den jongen boer. Hét laat-
Stp kwam een oude vrouiwi on oen' jpng
meisje langzaam apn, beiden in zwarran
ro,uwtuosehien hen in ging een ,arme,
ongralukkige gestalte, welker aanblik ieders
meiaelijden moest opwiekken. Het was! de
moeder van deu jongen boer, Setje en do
jager Kamper. Een granaatsplinter had
het linkerbeen verpletterd, zoodat het had
moeiten worden ajfgpzet, raem geweierkbgel
had d'e» rechter,agu' doorboord, ,z|oodat hij
bang. dat deize hun gesprek' zou afluis
teren. 1 1
Maar dei dikke Nico bleef in dezelfde
houding voor zidhipit staren.
Plots werd de deur opengeduwd ran een
nog jonge kerel trad binnen, dia onmid-
delljjk de volle aandacht van het drietal
trok. Hij sloot dei deur achter zich, keek
de( gelagkamer onderzoekend rond, ©n raven
bleie'fl 'zijn 'blik rusten op 'het stel in den
hoek, even maar, toen stapte 'hij naar «iep
tafeltje aan dein anderen kant «tf ziatte
zich daaraan neer.
Hij 'knipte m«fc dra vingers, - de waard
drentelde) na,ar hem toe en vroeg, wat die
bezoeker wenpchbe.
'n Klare, was! het antwoord.
Nico haastte! zichj terug oM het ver
langde, te halran, en onderwijl gluurde dra
jongeman vanonder zijn gerafelde prat
schuin na,ar het drietal, da,t nui nog zach
ter scheen te praten dan tevoren.
Koud weertje, he, begon Nico.
Ja,, was het bitse antwoord, toen
'u pauze. i
Beroerdra tijd tadhy hè!
- Nergens werk! klonk het nijdig te
rug, Je kast eerlijk verdienen, kjun jra niet
meer! en de pet 'werd miet oen Smak op
een nabijs ktoel' gesmeten.
Nico Zette raran vol gla^ vlpor den jongen
kerel, dia 't in één teug „opslorpte.
'I; Wa£ weer stil' in de -gelagkamer.
Dei klok tikte rogolmatigi en ,oOk' het ge-
roezemo,es uit den anderen hoek 'had' op
gehouden.
Hé Jraan, kom bij ons zitten! klonk'
-hot. i l
Jean Grandjeian stond verwonderd op en
schoof aan bij het drietal.
Nog 'n kl-arej ,Nicoi. voor onzen Jraan!
De waard schudde ©en glas vol.
Ken je mei niet mraer.? zrai dra middel
ste, tevens de langste van het stel.
Hm... Ja, nu je het zegt, -en .toen
zachter: Van die inbraak bij die juweliers
zaak'... Was jij ook bijl... Ik' stond op den
uitkijk. Hm, ja,, dat weet ik! nog 'wel,
waarde vriend Lameau.
Zeg, Jraan, wij' 'hebben je moedig. Ban
overvlal op een auto, die- morgienavioind
tegen 'n uur of! tien door de Ene de
Mionas'bere moet komen, 'n Bijke, buit-l
Dat verzeker ik jel Ieder 't -vielrde part:!;
ln orde, man!
Nu, morgenavond zeven uiur hier
eenwezig en dan jprat zfn vieren pr op uit.
Dit gesprek was bijna ïlujsterend ge
voerd. en nu riep Lameau niet stem
verheffing: Hé. .Nioo! Hiji betaalde v'oor
allen samen en zij stonden op.
Jraal» zette z'n gerafelde -piet wraer op,
en met z'n vieren verlieten zie dra kroeg»
Da dikke Nico keek' hen grijnslachend
na»
'n Mooi stel! mompelde hij,, 'teen ira
dei deur krakend dicht „duiwde.
m.
Den volgenden avond zag men tegen
hall! elf in dei Buei de Monasters 'n af
gelegen straat in een der buitenwijken van
Parijs eenigra schaduwen bawegran bui
ten het hereik' van hratl flaulwa licht der
lantaarns.
'i Waren Lameau en zijn mannen, waar
ouder ook Jraan Grandjejaa. Beeds ieien
uur stonden ze tei wachten op de auto, die
maar niet .komen wilde»
Dra kille avond deed -hen dra handien diep
in da zakken steken, ran met de pielt ov'er
de ocren getrokken, wachtten z», wachtten
te... In dq verte doemden tweie lichten
op, die dra een feilen lieht-bundel voor
zich uit wierpen. f I
Opgelet, klonk het zadht.
De ia,uto naderde, onbewust van het .ge
vaar. dat dreigde, en wilde kalm vöorbij-
rijdran maar Lameau sprong aan dra eene,
ran Jean Grandjeian aan de andere zijd® op
da treeplank', terwijl Pierre ran Lpnd's
schuin voor dei auto sprongen.
Stoppen! klonk' het dreigende bevel,
en 'n revolver weerkaatste het flets® lidhit
van een lantaarn veraf'.
Er zat slechts één persoon in; 't was
een heer die geschrokken door, diè onge
wone gebeurtenis eerst naar links,
daarna naar rechts keek. Van die boe
ventronies was niet veel goeds te ver
wachten, en hij achtte hét dan ook ge
raden te stoppen.
Knarsend stond de auto stil.
Jeian had den inzittenden heer goed .op
genomen. ,en een vreemd grav'oel overviel
hem.
ïn toen het bleeke gelaat met dra don
kere wenkbrauw'en en den 'fijn gebogen
neus zich na.ar hem toewendde, toen, toen
wist ie het.
In één o,ogenblik voeldei hij' zidh' weer
geheel krom gegroeid was. Heit wiasl die
zelfde hand die voor vijf jiaren Oen mlen-
sch'enleven had geroofd. Kamper was ge
heel kreupel; met moeite sleepte hij' zich
op zijn kruk voort» Dei slanke gestalte
w.as mager en gebogen ,de borst scheen
ingevallen, da oogen lagen diep in hunne
holen ran waren zoo mat en flauw, de
bloeiende wang Was bleek, dra hand©»
blauwachtig wit en mager en wanneer hij
sprak kwam heit zooi diep uit dei borst dat
heit iemand bang. om hot hart, werd. Diépe
kommer en bitterra smart Sptnaken uit al
zijna trekken, -alles heb bseld van den
diepsten jammer.
De jager had met vreugde het uit
braken van -den oorlog „vemmnon. Hij
hoopite, «en médelijdendlra kogel z(oiU 'een
einde maken aan zijn ellendig lavtem» Hij'
stortte zich met r.a,zende vertwijfeling in
■hat- dichte kampgeworal. Wel had dra slag
kogels en wonden voor hem, de z'wlakk'e
draad waaraan zijn leven hing, wOu ech
ter nog „niet breken. De zorgvuldige ver
pleging in -het lazaret gaf' hem het gehjate
leven en de kwellende 'herinnering wradrar
terug. Hij moest ondragelijke rinaTten lij
den, langen, langen tijd; smart en leed'
echter hadden hem weeik gemaakt en zijn
hart tot God teruggebracht die hem alleen
•helpen kon. Bouw ran boete braken de wil
ds vertwijfeling. Toen de laatste gewonden
uit de lazaretten kwamen, keerde hij pojk
naar het dorp terug. Een krachtige band
a.an de diepete wanhoop ten prooi
op da Seineibr.ug staan, .omlaag kijkend in
oia ïjzzge diepte met het nu ran dan] op-
glinsterende water.
Hij wilds weer omlaag springen, maar
een krachtige ruk trok' hem achter,over,
weer veilig op de brug.
Hij .voelde weer dien doorborranden blik
van den onbekende, hij hoorde wraer dra
ernstige vermanende woorden: Alleen God
is Heer en Meester over lelvten ran dood!
Geen twijfel a,an. die- man zat hier voor
hem aan het stuur. Eln hij' zb» z'n redder
van toen, in dien akédigén macht ber.ooivlein?
La,at delzen man met rust, gebood hij
scher». i
Hij beef't mij ©ena hét leven graredl
Da oogen van J'eau fonkelden ;WaÖ?...
Neen!.., 'n Schot knalde door ,de nachte
lijke stilte -en Lameau stortte achterover
opi dra straatkeien.
Jean beval onmiddellijk door te rijden,
en bleef op de treeplank staan. Maar raran
tweede schot kl,onk en met oen pijnlijke
kreet viel -hij opzij. Zw,a,ar smakte bet
lidmani op den grond.
Ja,en Gr-andjean bad het bewustzijn ver-,
loren.
bedaart spoedig met
Per stuk 8 ct. Doos 45 ct. Bij Uw drogist
fs er nog -hoop, dokter,? 'tl Was eien
deftig uitziend heter, die deiziei vraag aan
den geneesheer van Wi Plarijsoh zieken
huis stelde. 1
Hm... neen mon&iejir de C.orentin. Da
arme drommel zial -bet niet lang meer
maken was -het zaobtei antwbord.
in zal een priester laten roepen, gea1
het te laat is!
Na ©enige minuten kwam deze de zie
kenzaal binnen, waarini Jean Grandjeian
zoo juist levensgevaarlijk gownod was1 bin
nengebracht. De dokter en mijnheer da
Oorentin verlieten, nu zwijgend het bed
van den stervende, ra» d-eziei bleef alleiein
achter met den priester Gods.
Jeian Grandjean, -door racn etr-aal van
Gods gieniade getroffen, sprakHauw hoor
baar en met moeite zijn generale Biecht»
De priester wenkte stil, ra.n beide toeteren,
die op eten afstand waren blijven staan,
kwamen thans naderbij.
Jean sloeg zijn oogen op -en zijn, blik
ontmoette weer die «rnsitigde donkere
oogen. van z'n levensradder, dia hij- op
zijn bejurt had willen beschermen tegen
zijn kornuiten. 1
'n Traan schitterde in dia opgen, en pa
relde over de bleek,e wangen. Jpan aocht
de -hand van mijnheer de Oorentin ran
legde ;er zacht da zijne in.
Gered! klonk het fluisterend via,n de
stervende lippen. God, wees mij; zondaar,
genadig. j
Amen! klonk het -geroerd ,ui-t den-
mond va» den priester, 't Hoofd ziouk-
krachteloc® weg in dia heldere kussens, 'n
Glimlach p-looid© zich ,ap 't -gelaat
J«an Grandjean was niet meer.
Ex-keizer WSlhralm.
1859 27 Jan. 1934.
Heden zal dra Buihsdhe ox-klaizrar Will
helm in „Huize 'Doorn" zijn 75em ver
jaardag herdenken. Da ^ootnsi v,an; den
ex-keizer met 'hunne oehtgranootraP- e» klein
kinderen. dra vorste» en prinseln vian Ho-
henzollern, .Albrechit ran VVtüjtcmberg, de
liamlgxavin v;am HeB&etn, zuster v;an dan
ex-keizer -en de generaal-veldmaarschalk!
xvan Mackeoise»,. ,al deiz© hoogo lieden
zullen vandaag bijerankbm-en in „Huize
Doc-rn" om Wilhelm hu» geltik'w'emJchen
aan te biedran.
Omtrent heit veelbrawlogen leivlein van de»
ex-vorst Wilhelm graven wij hieronder ie|ein
overzicht -van da bdangrdjste getbteurtei-
nissen welkra hirarin jdaiats vonden. Wiil-
hralm H, zoon van Eredcrik'„IH wprd ge
boren it-e Berlijn in 1859. Hij- was dei oud
ste) xmn het gezin en liet zich! rleieda op
jeugdigen lraraftijd kemae» ajs ©en knaap
mrat gro-ote vastbcradenhraid len sterke
wilskracht. Voor zijn gerasteJijjke vorming
stelde men -een vooraanstaande! lelermraestietr
aan. Tezamen met dra jongere kinderen
ontving- hij Framsche lets vian Mademoiselle
Qareourt. Toen Wilhelm 7 jaar oud was,
werd hij toraverteoiuwd a,an de zorgen vjan
trok' ham daarheen waar liij; nog joey-eel
(0 verzoenen had. De koninklijke mild-da-
dignoid zorgde ook vopr hem; een toerei-
kend invalidenpensioran waarborgde hem
voor 'honger -en gobr-ek.
Langzaam gingen de drie hun weg. De
aanblik d-er jamïnerliika geatalt® had d'e
medelijdende vrouxyenhartran Weiek ge
maakt en verzoenend gestemd. De jager
brakende openhartig jzij» schuld, zijn met
opzet begane» moord.
Met sidderende stem had hij „om ver
giffenis; dan kon -hij rustiger sterven
daar het toch niet lang meer duren zou.
De vrouwen verga,vran hem gaarne.. Nu
toen hadden zij den troost dat zij .zonder
anglst -en onrust voor den gestorvene kon
den bidden, daar zij wijten dat ld} „met
geen wraakzucht en moorddadige gedach
ten uit de wereld gescheiden wlaiS. V-a-n
da ziaa-k zwegen zij en Wanneer zïji ook
beken-a geworden wlare, z-oudein zij gtaen
aangifte gedaan -h-elbhen. Wjaar de wre
kende vinger Gods gestraft hééft, is «Ie
zwakke -hand der menSoh-en onnoodigj.
In -h-et dorp en op de boerderij' ging
ailes rustig zijn gang. De twe-ede zoon
•tou de zorg v,an de lxterderij' op zich ne
men. De vrouw zorgt echter nog voor
alles en -houdt een oog op wat er omgaat.
En Setje? Zij lraéf't stü en rustig in de
houtvesterswoning. Sedert haar moeder
gestorven is, belpit zij' vader in het huis
houden. Zij heejft zich zeer agn da vrouw
oen gouv-ernaur, .pre^» Hipspietea', é|an
strengen, ramstigein-, hujden werker, dia
.Wundm's dagtaak z«m> wist in te deralen,
dat er geen minuut van vértoflen gingL Op
21-ja-rigeu leéftijid hrad Wihralm in het
huwelijk met Koningin Viatoiria. Heit jonge
erantjaar vestigde zieh in het Stadspatois
te) Potsdam; lat-er verhuisden zie naai1,het
zi.g. Marmeren Paleis, alwa,ar in 1882
hun leerste kind werd geboren. Op 2;9-
jarigen leeftijd volgde Wilhelm H zijn
vader ials 'keizer vjan het Duitacha Kijk
en als koning yam Bruisen Op. Groc,t
waren de téosten welk® in 1:8.88; mrat dozo
kroning jgepiaard gingen. Geheel verguld
vian de- -hoogheid: v[an rij-ni xyaardigjhoid
wilde d'e jonge Wilhelm ook .zieff! dlei lrai-
dmgJ der regraeringj in humfeu hébibein',. het
geen hem spoedig in conflict bracht mrat
de» grooten staatsman Bismarok1, „dirai tpein
reeds -twee jiaiar na do troonsblestijjging
van iWilh-eilm genoodzaakt wag ail-lie tre
den. Bismaok', die in zij-n binnran- en Wui-
tranlandsoho 'pofiteeik' stpeds «en voorzidh!-
tieg „koers -had geyolgd,. zag_zijn .„mratho"
d.e|" door den jonge® verst gemiegeierd- Im
pulsief als Wilhelm' was, volgdé hijl nim
mer raran bep|a,aldo politiieka richting. Vele
ouderen zuBen zich ongetwijfeld WeJ. her
inneren, hoe Wilhelm! tie werk! giqg. „bij
den Tr.ansvaalseh.ran Boranein-opj'tog,. toen liij
ingeland te hulp kwam; nadat -hij) .rae-rst
eien tralragram1 van gelukwensohie» had ge
zonden na;ar den b-oeneinleidieirj PaulKrugier
nai het -afweren van dé» Jameson-roptfi-
toeht. Door deize ionpirinicipiraiel'0 daad haal-
aq Wilhelm den haat ran achterdocht v;an
vela buitenlanders ran ook Duitschers op
zich. 1 j f. l I t_i
„Wilhelm stond ni-eit bepaald brakend als
«en goede rradjenaiax pn ovganinntor. Zijn
redevoeringen waren vjaak onhandig)
schiepen hierdoor een onlustige sfésn en-
der het volk',, die) dra keiler niett begreap
en meermalen wékte dit «en wantrouwende
verhouding tussehen hem en zijn „onder
danen. Dit kwam' ook scherp „tont .uiting
in -het beruchte interview mrat een viering:
graver v!an dei „Daily. Telegraph" in No
vember 1908, waarbij', de kqiz-er'-zich uit
liet over het „gele gefvaar". Dit in-terviieiw
hetwelk vrijwel in all® gropta huitenland-
sche) 'bladen werd overgenomen,. Wiekte sie»-
sa,tiei. zoorwel in de hiooge kringen der poli
tici -als onder -het volk. In de,ze dagen
speelde opk de lïguur van yion Bulpw «en
belangrijke rol, medq door: -zijn uitgilüte
vian .een ofIfhaeral démenti, hetwralk hij ge
noodzaakt was -te) publioeeren,. «laar setn-
reder wel begreiep, dat dazra mnn niet on-
kundigi wa® van de® w|are® inhoud Wa» he-t
belangrijk gesprek tussehen de® kélzég C®
den journalist Bekeinid w-as- qok de vriend-
sehap; welke „Wilhelm zocht'met Nieolaas
11; den eensi zoo machtigen Bussiisichen
Czaar. Wilhelm hoopte sr nok „ééns in
t-q slagen heit Russische Ejjk me-t 'heit zijne
inéén te doen vloeien. De. kjeizter nam die®
Gziaar daarom meierroialen in vertrctuwen
en vroeg zijn ra,ad. Na beëindiging Man
den Russisch-Jiaponsichran oorlog, die) zoo
veel duizenden mentachranleivjeina had ge
kost. beiwrapg Wilhelm den Czaar teil de
bijra-enroeping ya» de Diorama em in f908.
sloot hij op eigen gelegenheid «en -traio-
taat met Nieolaas H, n.l. heit bejkend! Ver
drag van Björkjo. Na d« iviqrtoiog.en vja»
von Bulow, diq in die» tijd eran gsoófte
maraht op do Dui'tefihe regeraring wist uit
te| oefenen, zag de keizer zich evenwel
weer genoodzaakt het Verdrag ongeidatan
tq maken. Een groöte rol spieieldra „Wil
helm in 1911 do,or .aan de regaerjng op
te dragen te onderhandelen mrat Frankrijk
bh het uitbreken van do viersWheirping in
dq Marokkaanscha klwestie. In de perio-
dé tussehen den dood va» Frans Ê-erdi-
uand e» het uitbreken van den wereldoor
log h-e-eft Wilhelm zich te yoel late»
leiden door siijn wtoede over «len méA.1*!1 OP
den -a,artshertog, Hjejrbij ging hij „verder
dan in het belang va® Duitsdhland noodig
was. Hij bekomimerdei zieh w-einig om de
wijze-, 'waarop. Oost-enrijlk'-IIiongaHié ziijin
giang ging tegenover Servië. Voor
Duitschland was -heit oaik! graen voordraelige
bsmoeiïng welke de keizer a,an die® dag
legd-e in den aanvang vjan don oorlog. Mie-
nigraen beschuldigde hem va» eigendunke
lijkheid -en hoogmoed- De legerleiding, die
aanvankelijk in hoofdzaak' door hem werd
geleid en die zieh ook verongelijkt zag
door Wilhelm's weigering v-an vlootge-
bruik keerde, de rollen niet lang jdawnha
om ©n toen dq wereldoorlog goeld twieie
ja,ar a,an den gang was, w|as Wilhelm's
macht in Duitslchland alreeds zdo veel
g-eslonken, dat -hij nog nauwelijks mqer
invloed had op dra Duitsehe regeraring-
Men beschuldigde hem van aanwakkering
v;an dra boerderij „gehecht, .deze is) laar
tweede moeder ge|w)ordie». Zij helpen ral»
kaar wederkeerig -h-et leied dragen en hrab-.
ö-e'n dikwijls ook een xvfoord van trioost
voc-r den ongelukkige» jager. "Setje is .stil
niet vroolijk all treurig kalm- en
overgegeven verricht zij haren arbeid.
Maar nog dikwijls kraere» -hare gedachten
droomrand terug „na,ar. het verleden. Her
innert -haar toch niet ieder® plaats, van
al de vertrouwelijke plek in dq huotves-
terswoning tot -h-et belommerd boschje tim-
«chran den tui® en boerderij iaa» haar ver»
loren leven-^gelnk dat victor altijd voorbij
is.? Van hare beidq broeders 2!al niemand
vader in zij-n sehioona maar igqvaarviolle
betrekking o-p,volgen.
Ginder in het bosdh' schittert nog jal-tijd
het witte kruis. Menigmaial' als «da .z'on
gloeiend en majostueus achter de -botomen
wegzinkt -en met -haar laatste warme stra
ten afscheid neemt van bosdh! en veld en
ate dan da avondhemel fonkelt, de sche
mering daalt en het geuriger, stille» en
koeler wordt in het ihloage hosch, .dan
bc-wcegt zieh da,ar de magere gqst.afte des
jagers. Nu drijft -hem iets naar de plek
dia hij vroqger vloiod. Hij is rustiger cn
stille,rgewordenmaar vnaohjk wtordt hij
nocit meer. Dq bloedschuld knaagt aan
zijn leven en niet lang jneer zal -het duren
dat zij hem medeslraept naar hetstiüegiiaf.
EINDE,
