clame
Kruit
Tweede Blad
2R, Goes
IING.
3EK
en 89 ct.
naf 35 ct.
Schorten
schecht).
ONTSPANNINGSLECTUUR
C COURANT
NIEUWE ZEBUWSC.tE COURANT
Dl* 1933
VAN HET
99
'N TIP.
VAN HIER EN DAAR
feuilleton
In twee werelddeelen.
taTERPAG II MAART 1933
lijk verlaagd.
rgers E.N.R. f 42,50
npleet vanaf f 30,00
LPIOEN"
Telefoon 137
garantie.
zus vragen geld ter
iesbosch, Prmcenhage.
landen schriftelijke opzeg-
leen aangenomen.
strekening 30899.
kw [Xfo&oelt
maf mat
PER DOOS
45 CENT.
jeest (bij Leiden).
'uid-Beveland
te Goes.
Periseoopje.
T)o tin" i® vriji plotseling 'n slagwoord
creworden in onze huidige samenleving.
Dat Engelsc'he woordje, dat totj nog top
heel vreedzaam rustte in het Lngellsche
woordenboek, en PP de lippen van den
(loor-nce-Engelsc'hman, als hij t noodig
ta ineens een 'toovermiddel geworden
van' ons huidig, geslacht.
•t Is ook een modeding geworden. Je
voelt je eigenlijk pas zakenman, aUs je van
tijd tot tijd aan iemand vraagt om een
lin". En als ja iemand lastig moet val
len met een verzoek en je vreest den mlan
lastig te zijn, dan gebruik je het wooid
tip" als bliksemafleider. Die tip is nUes.
Johann Heinrich von Pahaha sdhrijft
me, als hij 'op de keien zit: „Uit boven
staande zal u voldoende blijken hoe de
toestand momenteel is in ons huisgezin.
De crisis drukt zwaar en betrekkingen
liegen niet zoo maar opgeschept. Als 11
er dan bijl bedenkt' dat wij; 't vroeger
breed gehad hebben, dan weet u meteen
hoe penibel't is, nu 'Zoo uit staat en stam
door de malaise verdreven te worden. Da
papieren zijn gedaald beneden hg nul-
punt. De nood nijlpife. Ik1 kon uitstekend
moderne talen; ik ben bedreven in piano
spel, organiseer desgewenséht feesten. Ik
beu'tenslotte bereid ales aan te pakken.
Ik begrijp dat uw zeer drukke -werk
zaamheden u geen tijd laten om! voor
mij* een betrekking te Zoeken, maat ik
aal u dankbaar Zijn voor en ik' ben tevre
den met elke „tip" die u nie geven zult.
Johann Heinrich von Paliaha,.
Natuurlijk is' dit een doekje voor het
bloeden, want nlst de tip eenige waarde
heeft, zal de man met de. zeer drukke
werkzaamheden toch de aanbevelingsbric
ven moeten s'ohrijven, etc. etc., mlaar piet
het woord „tip" is.' deze moeilijkheid
voorloopig verdonkeremaand.
Ja, ja, zegt mijn Zuchtende voorzitter
van de voreeniging tot stimuloerinSt-dei--
geestdrift-voor-politieke-belangen, „de mem
schen lappen hier do politiek aan hun
laars. Je krijgt ze met geen stok naar do
vergadering. Hoe moet dat in 's hemels
naam afloopen met de a.s. verkiezingen."
De leden van het bestuur z'itten met
lange gezichten te kijken en be-lurken hun
sigaren. In de laatste vergadering waren
Zeven toehoorders verschenen, waaronder
drie rustende pastorie-meiden en twen
werkloozen. De twee anderen waren' ha.rd-
hoorend, waarvan één stokdoof- D® spie
ker van den avond drukte .zijn redevoering
over „Politiek' en economie in Verband' met
het fascisme" in elkaar tot een .praatje
over de malaise in het' vereenigingsleven
en een betoog dat hij dien avond weinj
tijd had.
Die leden van het bestuur zitten mei
lange gezichten.
■Dan staat het jongste lid op en houdt
een geestdriftige rede, waarbijl hij! "betooSlt
dat met alle oude methodes moet worden
gebroken.
„'Weg met die oude rot-r,om!mel! G'eheiel
nieuwe methodes nioeten worden geadop
teerd. We moeten dat Ambrikaauseh .aan
pakken. Organiseer op zóón. avond een
zesdaagsche en we krijgen 30 duizend man
in de vergadering. Laat' Harold Lloyd
zijh neus om den hoek' steken met zijn
bril er op, en ook de vrouwen komen
naar de vergadering."
Ontroerd luistert het bestuur en bij het
sluiten van de vergadering.zegt de voor
zitter, bevend van dankbaarheid:
„Wij zijn ons jongste lid dankbaar.
•Ta, wij worden Zachtjesaan oud en we
deden het tot nog toe maar alleen met de
oude manieren van onze voorvaderen.
laai er moet jong bloed in komen. Ik
had nooit gedacht aan veihand tusschen
politieke actie en Joséfien Baker, Har,old
Lloyd en de zesdaagsche. 't Is maar een
kwestie van initiatief. Er moet iemand
opstaan die dat initiatief heeftdie je een
alles ,>"ee^' "^a> ia> een Up is, toch maar
Hu 'eigenlijk is 't heel gewoon; is 't
doodgeW'qon, eigenlijk' is die tip al heel
oud. Je zou die doodgemoedereerd kunnen
vertalen met „duwtje." De mtensclien heb
ben elkaar al van Adam' af 'n duwtje om
geven. n Tip is een dood-nuchtere „aan-
wrj'zirig" maar dat mlaakt geen indruk.
„Tip klinkt, „Tip'' staat.
Enfin laten we er van profiteered 1
11 Journalist, 'n schrijver van periscoop-
jes heeft een moeilijke taak. Do pens,- I afkomst en opvoeding nipt voor hun lieer
coopje-s komen in masssa gezinnen, 't I behoefd,en-ouder te doen werden „ebiuokt
Gevolg is dat allen, die zich de aandacht voor het opvoeden van de jeugd on vooi
van die gezinnen verzekerd willen zien, he,t bektoeden van verschillende vtertrpu-
bij den periscoopjes.-schrijfver komen aan- w.ensposten. Vporal bijl de Grieken en
kloppen om beslag te leggen op zijn ru- Romeinen trof menkort votor het begin
briek. Zijn boekentafel wordt overstroomd I van onZa Christelijke jaartelling derge-
Als ik mijn hart liet uitspreken, stond I lijko slaven, die een zeer belangrijke
er elke week een reelcs .boakbesprek'ingten I rmsiti» KnltWdden. veelvuldig aan. ioen
Maar dan kan ik mijn periscoopjes wel
in elkaar schroeven.
Daar heb je b.v. „Spelende 'Leeren'
positie bekleedden, veelvuldig aan.
evenwel het groot-,grondbezit zich ging
ontwikkelen ien de exploitatie van berg
werken een grooteren omvang naim, het-
waarvan ik eenige weken geloden een I geen vooral Op het einde der republiek
bespreking gaf. Waarachtig "ligt nu van I bij de Romeinen het geval was, ontstond
dat uiterst fijne, keurige gestylecrde kin- er oen groote verandering ih heit weten
derprentenboekje al de tweede serie op
mijn "ta'fe len smeekt met prachtig ge
kleurde prenten om een bespreking. Een
bespreking?! Geen kwestie van! Maar- n
tip!.?. Heel graag. Bleuntje en Mairyke Po-
vel hebben een genrq-meesterstuikje ge
schapen van kinderverskunst, van tee-
kening, kleur en paedagoê'ie. Iflein, fijn
en mooi in de verf. tNahuiuirlijk' m'aakt zloo'u
boekje 'n uitstekend figuur aan den Kerst
boom. 't Is m'aar een „tipU mooigt 't
ook aan den knop v.a,n de deur hangen. Ik
vind alleen dat het biddende kindje naast
pag. 21 'n te veel ingedeukt SciZicht heeffli
En dan ligt daar de „Vrouwengids", on
der redactie van mevr. Kasteel, .350 biz. I
n „tip" blijft hier natuurlijk onder da
maat. Een bespreking zou pas voldoen aan
de verhouding. Maar.... zie boven! Als 't
waar is Wat men zegt, dat een vrouw
nieuwsgierig is, nou dan geef ik ze te
raden wat in deze vrouwengids over haai
gezegd wordt, 't Is1 maar een tip.
En ten laatste heeft prof. Keulers van
Zijn Grootboek, de Bijbel voer allen, het
Oude Testament voltooid, 't Is een pracht-
srk. Iedereen moet' dat koopen.
Ziehier eenige tips;. Mocht in ruil daar
voor iemand m'ij' een tip willen geven hoo
ik aan een beursi kom' oml iemand aan do
Universiteit te laten studeeren dan zal
ik hem of haar zeer dankbaar z'ijn.
H. DiEi GRiEEV;K, S. J.
der slavernij. D,e slaven werden toch
als een soort koopwaar beschouwd, waar
mede huu meesters naar willekeur konden
handelen. Niet zelden kwa-m het ook
voor, dat da slaven gebruikt werden
bij! Idie. spelen om tegen de wilde dieren
tie vechten, waarbijl natuurlijk altijd de
slaaf hiet onderspit delven moest. Het
contact tussdhiein he,er; en slaaf' ging nu
in vele gevallen Verloren. Hierbij kwam
nog, dat de oorlogen niet meer- in ptaat
waren t e voldc,em aan de behoeften* maar
slaven, 'zoadat er inrichtingen ontstonden
welke zich toelegden, op de levering van
slaven, die ton verkoop, werden aange
boden op de v.erschillendo sjaven-mark
ten. oioral de slavenmarkt van Rome
was bekend. In heit einde v,an het Ro-
meinsche keizerrijk begon onder den
invloed van da rescripten der keizers
en dien van heit Christendom zich naast
de slavernij te ontwikkelen liet klonaat
kei recht bezitten en hei vólle oigendom
zijn van .anderen. De Conventie vlan
Gcnève van '1926 betreffende den slaven
handel is nog slechts door veertig landen
geratificeerd, terwijl er noig drie-en-twin'-
tig landen zijln, die in deze kwestie huui
houding ,ncg niet hebben bepaald. Er zijin
tal van lieden, die meenen, dat sedert de
Slavernij in de Vereenigde Staten en Ko
loniën werd opgeheven, dit ontzettend
■euvel ook' inderdaad niet meer bestaat.
Een feit is het evenwel, dat aofc in onzen
tijd de handel in slaven in vele jstrekem
nog welig tiert. In China, met name
Hong-Kong, bestaat nog het afschuwelijk
■stelsel van Moei Tsai (kinderslavernij),
dat kinderen tot hun vijftiende of twin
tigste jaar zelfs in sla.venba.nden ketent.
Meermalen hebben Britsohe politici er
tegen geageerd (Hong-Kon°( behoort nl.
tot de Britische gebieden), maar drastische
actie i.s steeds uitgebleven.
Behalve in Oliina, vindt 'men mog slar
vernif in Abessinië, verschillende gedeel
ten van Azië en zelfs in de neger-repu
bliek Liberia, nota bene gesticht- door
vrijgelaten Amerik'aa.nsohe slaven! Ook in
Arabië zijln nog slaven; de piaaxlduikers
van de Rahreine-eilandem in de Perzische
Go 11' bevinden zich in een staat v.ain lijf
eigenschap, die slavernijnabij, komt. In
vele gevallen is het lot der slaven nl
oven ellendig als in de dagen, da.t Harriot
Beech er Stowe „De Negerhut van "Ocm
Tom", schreef.
De Amerikjiansche bankcrisis.
W.at men eenige jaren geleden piet
punt werd verplaatst. De bcteckenis van
'VVallstreet als handelswijk! loroeg hier
door echter een gevoeligen slaê". Die eens
zoo levendige straat ging: lang|zbiuerhand
achteruit en na. het vertrek 'van den Ep-
gelsc'hèn, die tijdeus den Engels-cli Amef
rikaanschen oorlog Wallstreet in bezit
hadden, bleven er slechts enkele leege
huizen over. Een van deze huizen werd
'weer de bakermat, wiaaT de toekomstige
beteekenis van Wallstreet als geldmark't
werd geboren. Dit huis was do herberg
of Taveerne, zooals een dergelijke inrich
ting destijds werd genoemd, van John
Simmons, die hier goede zaken maakte,
daar de marktkooplieden hier geregeld
bijeenkwamen omJ hun belangen, te 'be
spreken en meermlalen werden er in do
herberg van John Simmons belangrijke
zaken afgewikkeld. In 1784 had hier
ook de verkiezing plaats van den eersten
burgemeester van New Yorlc. Het is van
af dezen tljid, dat Wallstreet het cen
trum van Amerika a geldhandel is. De
eene bank na 'de andere vestigde hier
'haar kantoren. Heel wat 'betongrijko
transacties Zijn in den loop der jarén
in Wallstreet tot stand gekomen. Alle
groote ondernemingen, alle nieuwe in
dustrieën worden vanuit Wallstreet ge-
financiefd- Langzamerhand werd Néw
.York het middelpunt van de import- en
exportmamkkt, waarbij Wallstreet de to
tale handel en industrie beheerseht. fPa*
een der voornaamste gehouwen, welke
zich in Wallstreet bevinden, behoort wel
in de eerste plaats de New York1 .Stock
Exchange, ofwel de beurs, welke dooi
en ander,e vormen van hoerigheid, hetgeen I V00J- mo-gelijk' heeft gehouden, is thans I Roosevelt bij" zijn ambtsaanvaarding voor
werkelijkheid geworden. Die crisjis in het I eenige dagen werd gesloten, teneinde het
Amerikaansphe bankwezen hoeft' thans I bankstelsel te saneeren. Dit is de darda
dergelijke .afmetingen aano6n0lneI1i 4®t de I maal in de geschiedenis, dat'de 'New York(-
ook m de hand werd gewerkt door het
economisch 'verval, da.t het'in-dienst-houf
deu van aen gnoofa troep slaven piet
me.er toeliet. Na de Kruistochten ver
dween gaandeweg de slavernij; wel bleef'
do 'lioorigheid nog lang in allerlei vorm
betstapn. In heit Oosten en in het Zuidep
van Europa tierde dn slavernij evenwel
nog wefig. Na do vestiging van de kolo
niën 'ontwikkejLde zich cte vorm van slar
vernij:. welk,e ook in het einde van- de
beunj en de banken voor eenige dagen
gesloten moesten worden. D|e banken heb
ben inmiddeto weer toestenilming verkregen
om haar gebruikelijke functies' ,uit to
oefenen, echter alleen in zooverre zulks
absoluut noodzakelijk is om1 te voorzien
•in de behoeften van de gemeensjchap'. D|aor
dit besluit van de AmerikaanSche regee-
periode 'van de republiek in het Romein- I ring werd vooral Wallstreet Zwsi.ar ge-
scho Rijk was ontstaan. Bijl de. Engei- I troifïn, daar zich hier de wereldhandel
schen 'en de Hollanders, ontwikkelde zich I culmineert. WaUisfceet, het brandpunt van
Hlet eeuwfeest der afschaffing van I de gele slavernij, terwijl in Amerika in de I Amerika.'s geldhandel, is bijna, bïjl'iedereen,
de slavernij. I zeistiende eeu'w d<s zwarte slavernij! in do I 'althansj bij naam bekend; waar deze stqaat
Het is dit jaar honderd ja,ar. geleden, I plaiats kwam van dei slayernijLder India.- I edhtér haar na,am aan te danken beeft en
lat in de bezittingen van Groot-Britlam- I nen. De immort der negens uft. 'Afrika I hoe het komt. dat zij thans zoon belang,-
GOES
mmht;1' '°een reo'1'' S°en gctziaigl, geen
Hier regeerde de v.ust, de sterkste
de slimste.
Wel was er en dat beantwoordde
aan een onmisbaar iets, -«rei „.as er
een man ;en éen plaats dia men ontz'a
en verdedigde.
Mbn bracht zioo men wilde, liet goud bij
een, dien zijl. noemden, dwaas genoeg, de
Kontroleur, hiji ontving het goud, wooo-
net, bewaarde heb en Sliep gerust.
Over hem waakten allen, want dan
worgden ze voor zich z'elven.
Dat wais Maiar. 1
'Voor de rost was niets zeker, in dit
moordhol. i
Men sliep waar men ko-n en zooals
en kon, nooit aakgj met open pogen
het. wapen, in de hand. i
i.nn en tantein', waar men
waar TT vin<1.m' kon' QOll£ winkels,
'•■oud inrol 1 n™dlse koopen kon, ook
utoen T-fÜi TOOr "witbeea-lijfce werk-
-u.gen. kleederen en etenswaren.
ral herbergen waren *er, en er werd
yroo^k gedronken en gespeeld" edoSd
.-Briti^ainr
nië de, slavernij^ wegd ufges.ohaft. Door
dezen maiatreigei werden toentertijd onge
veer 700.000 slaven bevrijd. In verschil
lende streken bestaat het voornamen dit
eeuwfeest 'op plechtige wijiaa t.e herdenken.
De slavernij 'heeft eeuwen en eiejuwienlang
bestaan en hoewel er de lapitisfa honderd
jaren door de bcschapildo wereld ta-1 van
maatregelen zijln getroffen om de elar
vernij ai' te schaffen, kopten er, vooral
uit bat Oosten, nioig reigelmiatig bai-ichten
tot ons, waaruit blijkt, da.t de slavernij
nog steeds niet is uitgeroeid. Wanneer de
slavernij voor het eersit ia vhorgehoimen,
is niet .met, zekerheid te zeggen; in alle
ti.dvakken der geschiedenis, wordt het be
staan der slavernij gememoreerd. Wanneer
wij de gasohiedenis, der slavernij bestu-
dteren, valt het op', dat dit instifuut zich
sterk herf.t ontwikkeld bij. krijgshaftige
volksstammen, zooals herders, landbouw
bevolking, enz., terwijl het bij' stammen,
welke uitsluitend uit vissohers- of' ja-
gersvolk bestonden., zop goed als niet
voorkomt. Hieruit heeft men afgeleid,
dat de slavernijl als een soort rechtsinsti
tuut is ontstaan, toen men haf voordeelig
oordeeldede meuschen, die men in dein
krijg gevangen had genoimen, voor aller
lei arbeidsdoeleinden te gebruiken. De
elaal werd dan als lid der familie aange
nomen, die echter het raoht had hem
allerlei arbeid te doen verrichten. Oiok
werden er wel slaven beschikbaar gesteld
-om den dienst in do tempels der verschil
lende goden te verrichten,, welke slaven
dan deze godheid tot meester hadden.
In de eerste tijden van het bestaan der
slavernij w,as de behandeling der slaven,
hoewel zij een vermogens-object waren,
toch vrij humaan te noempn. Bij- de vol
ken in 'het Oosten was het den slaven
zelfs geoorloofd huwielijken met vrijen te
sluiten. Op verschillende maniereu kom
iemand tot de slavernij geraken. Behalve,
door krijgsgevangenen en geboorte, was
heit mogelijk, dat mpn bijt wijze van straf
tot slaaf' werd gemaakt, wanneer men bij
voorbeeld zijn schulden niet betaalde of
een of ander gr,ooit misdrijf had gepleegd.
Al naar gelang de diensten, welke de
slaaf had to vervullen, nam hij! een meer
of mindere belangrijke plaats in het huis
van zijn meetster in. De slaven, die in
Toen Meester Dorr,ens den volgenden
dag de gaheele kolonie eens opnam, kreeg
hij bepaald kippenvel.
Mannen en vrouwetn, o|ud en jong, oen
groote rooversbende.
looneelen zooals hijger zag,hij zijn aan-
uT'j waferL -aan da orde .Vian den dag.
Weldra echter zou. er oavle komen.
donder 'orde geen geretajelde exploitatie, j
en zonder geregeld© -exploitatie, geen groo
te winsten.
En waar de slimme Amerikaan, do
ankee, de hand in 't spel kroeg, zorgdo
LZOOVCu ^^S^'jk', voor regel en politie,
Maar het wanen toch de vroemd^oor-
tigste toestanden.
tton dien tijd datieenb oiok de 'lynchwet.
Wanncier het recht uiHbleef, en de mis
daad ongestraft, dan spr.ak! hiat volk recht
en voerde het vonnis op stranden vioet
uit. j
Menig lijk dat tie; bengelen hing lainigs
de oevers van den Sacramento, de goud
velden verkondigde .luid de straf v'an den
die! of van den den moordenaar.
Meester Darrens gr.uwd-e Wiel' hier en
daar er van, ma,ar hij! bleef jbiji zij'n
voornemen, zijn gdtik te beproeven.
Er was oen groote moe(delo<osh>ciid over
hem gekomen, een lahen glian der ding,an,
zonder er zich aan .te stoijen,. een' soort
van „k'ome wa,t wi'l^ hat is mij1aender,
wat kan het mijl scheilen
„Dood is doodj Aan hef, leven heb ik
import
begon in het begin der z'estiennde: eeuw
doiar de Portuigeezen, welk volk in de ge
schiedenis als de vooraanstaande slaven-
nandelaars 'bekend is. De bahaoideling,
welke de slaven genoten, was in hooge
mate onmenschelij'k. Hun meesters voel-
den er niets voor om de slaven, als iz'ij
oud werden, nqg langer te onderhouden.
De slaven molesten 'zich dan ook in let
terlijken ,zin doodwerken. Het is daar
om t e me,er onbegrijipelijk, dat het nog toit
dé achttiende eeuw heeft moeten duren,
voor aleer zich ,een krachtig verzet.tegen
den slavenhandel uit-te. Dit verzet sproot
gedeeltelijk-voort uit ethische, gedeeltelijk
uit economische, motieven. Vooral in do
Vereenigde Staten begon men in den slaaf
een concurrent voor den vrijen arbeider te
zien. Op het Congres van Weenein1 in
1815 werd besloten de sfaten in hun kolo
niën de slavernij' te ga,an bestrijden. Voor
al de Engelsche regeering; heeft zich met
dö bestrijding der slavernij: bezig gehou
den. Zij liet hiertoe langs de Afrikaan-
sche kust oorlogsschepen kruisen. Zooals
wij. reeds in het begin van dit artikel
hebben gememoreerd, schafte do Eng«l-
sene regeering in 1833 op aandringen v.au
minister Stanley de slavernij, in 'haar
koloniën af; vijftien jaar later ging ook
de Fransche regeering tot dezen maatregel
over. In -ons land werd in 1857 begonnen
met de afschaffing der slavernij, welke tot
1863 duurde. In de Vereenigde Staten
was de Slavenkwestie van een grooite be
teekenis. Den eersiten Januari 1863, dus
thans zeventig jaar geleden, vaiardigde de
president der Vereenigde Staten, zijn zoo
genaamde emancipatie-proclamatie uit,
waarbij aan alle slaven en hun nakome
lingen de vrijheid werd geschonken. Het
duurde evenwel nog een jaar alvorens
deze proclamatie door een besluit van het
Amerikaansch congres tot wet verheven
cn in -de grondwet werd opgenomen. On
danks al deze wetten en besluiten- is de
slavernij echter nog niet aver-do geheelc
wereld uitgeroeid en bestaan er nog -bal
van istaten in Afrika en Azië, waar opi -dit
gebied nog ware middeleeuwsche toestan
den heersclien. Volgens een medèidealing
van den Bond tót Bestrijding der Slaver-
rjj! .zi,n er op de geheele wereld nog .onge
veer vijl' millioen menschen, die geen en-
toch ni'otis mper. Een paar jaar vroeger
ol' later. Naar Europa terug, neen!
dat is uit! ib huiver -er van, m-en han
gende piooton daar te verschijnen, en mijn
kinderen zijn nu groote menschen, en
dan zullen z-e hun vader opnemen, die ze
zoa schandelijk in den steek heeft gelaten
en hun wei-magen noig mee heeft genomen.
Mooie vader! zoo'n vader!"
En hij was boos en toornde f>pi zich
zeiven, en wilde ook' voor niets zich zei
ven verloochenen en beschamen, en dan
zuchtte hij! wel diep, maar stampte ten
slotte met den voet en knarste oipi de
tanden.
En het einde was altijd, „neen! terug
gaan niet, maai-, geld! goud, goud! ;en dan
zullen we zten! eer niet! eer npoit,
en nu aan het werk
En hij stond voor den winkel, waar
hij ziun werktuigen moest inslaan.
Hiermede was hij! - spoedig geneed ien
trok langs den stroom qp.
Niemand wilde hij-in d'en weg .staan,
niemand o,ofc' in den weg loopien.
Noch uitdagend, noch verlagen liepi hij
rond en onderzocht den bodem waar
hiji nog vrij.was.
Hij at het brood en vleesch, wa,t hij
kocht- in eiein winkel en drank niets
dau het water der befgbekletn die in
d'en stroom vielen.
Slapen deed hij! in 't basch op
de horizontale takken van 'n bloeiende
'rjjke plaatsj in het financieele leven der
geheele wereld inneemt, zal echter sjechts
aan weinigen bekend zijn. Niet! alleen, dat
VVallstreet thans de eerste plants onder
■New-York's; straten inneemt, zij kan ei'
tevens; op bogen de oudste straat der we
reldstad te zijn. D,e ontwikkeling van New
(York als: wereldstad hangt, ten na.uwsite
met de ontwikkeling van "Walstreet sa
men. Wallstreet is gelegen op' hot eiland
Manhattan, waarop het oude gedeelte) v,an
New-York is- gebouwd. Dit eiland werd in
1626 door de West.Tndisohe Compagnie
voor een gering bedraê van de Indianen
gekocht en spoedig daarna, vestigden zich
de eerste Europeanen hier. Het eiland was
toen evenwel nog woest en oiatongonnen
en langs allfe rijden werd de nieuwe neder
zetting door wilde Wolven bedreigd. Om
zich nu hiertegen te beveiligen, liet Petje t
Minuit, de kooper van Manhattan, een wa]
met pallisaden opwerpen, welke dwars
over het geheele «iland heenliep. Het i?
aan dit pionierswerk der Europeesche ver
overaars, dat Wallstreet haar naam hee'ff
te danken. Van meet afi aan is 'Wallstreet
een internationale handelsstaat van be,-
teekenis geweest, hetgeen begrijpelijk is,
daar de eerste nederzatters, die zioh bp
het door de West-Indische Compagnie
aangekochte eiland Manhattan vestigden,
bijna allen kooplieden waren, die tracht
ten met de aldaar wonende Indianen tot
laken te komen. De handel, welke er aan
vankelijk in Wallstreet werd gedreven,
was van geheel anderen aard dafi de
transacties, welke er tegenwoordig tot
stand komen. In de 17e eeuw immers
bevond zich in Wallstreet da grootste sla
venmarkt van Noord,-Amërikia. Deze markt
werd belieersteht door kapitein Wjlliam1
Kidd, een berucht zeeschuimer, die voor
al door de Indianen en'; negerstaminten van
Amerika gevreesd was wegens zijn sla
venjachten, welke hij onder hen hield.
Al spoedig echter kreeg Wallstreet een
zeker prestige; immers, het stadhuis ei)
de thans nog bestaande Triiuty.-Ohm-ch
lagen in haar onmiddellijke nabfijjheid en
de bestuurders van New York' vonden,
dat men aan de waardigheid van dezie
.gebouwen te kort deed door de slaven
markt nog langer in Walfe.treet te hou
den, waarom deze mfenrkt naar een ander
wilde laurier, die er alia too gemaakt
schenen.
Zoo was zijn doen en laten, aoio ook
■zijn operatie-plan.
Terwijl hiji strogmopwaarts ging. pmt
den blik den grond onderzoekend of hij
geen sporen van goud mocht ontdekke.
Dadelijk had hiji ook zijn voordeel gedaan
met de ondervinding, welke anderen mocb
ten opdoen die voor hem werkten.
Ook ziag hij enkele verlaten „zoek
plaatsen".
Zoo klom hijhooger en hooger langs
d'e zachte glooiingen van den stro,om,
met z'ijn werktuigen opi de schouders.
En het geluk was hem gunstig.
Ongeveer bij de laatste goudwassching
liet hij zich neer en begon zijn onderzoek
opi de reeds aangegeven wij'zo.
Wij moeten er bijvoegen, dat er nog
een andere reden bestond om niet dan
zoo kort mogelijk daar te blijvien waar
het druk was en nogal wemelde van
goudzoekers.
De geèe koorts had eenige slachtoffers
geëi'scht, nojg weinigen, maar z'ijLwas er.
Ein dat was een vreieselijlk'e vijand,
dat gele monster, dat men de gele koorts
noemde..
Ziek'-izijn en dood-zijn was bijna, een
en hetzielfde. Dat sterven was 't werk
van een piaar uren.
Maar er was gezorgd, en vo,or
en vael goud werden de lijken begraven
sche effectenbeurs wordt gesloten; bijl de
crisis in 1873 ern 1914 werd de effeeten,-
beui'S ook eenige dagen gestolen. Sliéchts
in de uiterste noodzaak wordt tot het
sluiten van de beurs overgegaan, 'daar
de praktijk hééft geleerd, dat het nooif-
zakelijk is, dat de beurs, indien dit eenigs-
zins mogelijk! is, geopend bïïjlft. Het on
middellijke gevolg van sluiting toch is,
dat de leeningen, welke de banken tegen
onderpand van effecten hebben ver
strekt, bevriezen en dat haar effecitenber
zit, evenals dat van particulieren, illiquide
wordt. Tenslotte bestaat bij' een sluiting
het gevaar, da,t or -spoedig een handel iii
effecten bestaat „over the counter," welke
vaak op straat plaats vindt, golijk ook
plaats vond tijdens de beurssluiting van
1873 'en 1914.
Van spionnen en spionnage.
Bet stelselmatig werk van de
Intelligence Service.
Spionna!gie-,arbeid wordt sensationeel ein
emotioneerend geacht. In tal vaan gjevai-
len niet ten onrechte. Maar toch is er
verschil in het zeer yerseheiden en wéel-
zijdig spionnagewerb. Er is daaronder
werk, dat slechts dank zij, atoujtmioedig-
heid, durf en veelal ook geluk kan worden
volbracht. Maar er is ook werk,. da,t
langs zuiVer systematischen weg is voort
geschreden, door nauwkeurige wetón-
schap'p'el'ijicheid i-s verkregen. Dit geldt
bijv. tonaaiuziein hetgeen de Intelligence
Service wist te bereiken in den onvor-
biddelijken duikboot-oorlog,, dien D.uitSch-
land aan zijn vijanden aandeed. Niet
'Slechts werd langza-mea-hand (dit was let
werk van de admiraliteitde methode
vervolmaakt, waarmede de duikhoiotoiorlog
rechtstreeks werd bes-treden, doch tege
lijkertijd vond de Intelligence Service
de wetenschappelijke middelen om -Jan
het komen en gaan der verschillende duik
booten geitegeld op de hoogte te zijn.
E n omstreeks heit midden van 1918.
had de Intelligence Service het zóóver
gebracht, da,t in het daartoe afzonder
lijk geschapen hoofdkwartier, dat de gin
gen der onderzeebooitjKn naging, deze boo
ten konden worden gevolgd van uur
tot u;ur, hetgeen het behoeft wel niet
nader gaziagd het gevaar, dat mót deze
onderzeebooten wa>s verbonden, veel deed
verminderen. De verhalen, die wel eens
zijn vernomen van kaarten die in dat
hoofdkwartier aanwezig waren betreffen
de verschillende met namen en toekans
aangegeven Duitsche onderzeebooiten, Zijn
niet verzonnen. Emotioneerend was dit
werk niet, want hij die dienst had, had
slechts aan de hand van de ingekomen
berichten de kaart te veranderen en de
noodige waarschuwingen te geven. Jumo-
va,n hen, die boven aan dan straoin fsfer-
venbeneden aan de monding, dam ging
net eenvoudig, de zee in en naar de
haaien.
Zij, die zich met die taak belastten,
waren meestal dronken, zijLztochten het
gevaar te vergeten, in bedwelmenden
drank!
Goud en wiskey, waren de drijfveer,en.
Meester Dorrens begon zïjb werk, Sijn
zoeken. Geen oog,en kand«n hetay be
loeren zoo. had hij het aangelegd, en heit
zand wat niet meer gewaaschen kon ^lor
den, noopte hiji. to,t eem borstwering pp
naar den kant van dan oever.
Dat kón niemand opvallen
Eens zijin terrein afgebakend, ha.d hij
geen overlast te vreezen.
Daartoe bestonden overeenkomsten en
voorwaarden die nooit geschonden werdan,
e,n gewroken door den stropi.
Zijn eerste dagen brachten zeer weinig.
Hij werkte aan een kleine kromming
van den stroom, waar de golfslag infet
groot geweld den oever bespioelde, dus
ook' met alle kracht tot waisschien ein Bpoe-
len geëigend was.
M;et koortsigen spoed en bevende han
den ,en jagenden adem bewerkte hij. helt
zand.
Niets, niets, niets! «teeds niets!
(Wordt vervolgd.) i