Tei. 468
istr. 12, Goes
s Levertraan
O ct.
ZOON
Tweede Blad
COURANT
ZATERDAG 7 JANUARI 1933
NIEUWE ZEBUW8CHE COURANT
WEEK
LNUARI
THIEME
Gepeinzen bij de klok.
FEUILLETON
In twee werelddeelen.
VAN HIER EN DAAR
MIJNHARDT's
Zenuw-Tabletten 75 ct.
Laxeer-Tabletten 60 ct.
Hoofdpiin-Tabletten 60 ct.
ONTSPANNINGSLECTUUR
srandert i
14 cent
luimen 25 cent
puimen 17 cent
10 cent
18 cent
22 cent
l'JO Rijst
lag
lrspek
Ham
l'St
Irst
18 cent
17 cent
14 cent
16 cent
25 cent
Ijkende artikelen
Jlade Pudding of
Aanbevelend,
(lovers voor iets meer
(ioenen aan spotprijzen.
49 cent
49 cent
11 cent
9 cent
19 cent
39 cent
59 cent
98 cent
50 cent
29 cent
6 cent
49 cent
25 cent
19 cent
14 cent.
39 cent
st. korting.
ir SCHOOLPETTEN
en ster(ren).
Irertuigt U. Uit-
litzendingen.
he reizen.
Billijke tarieven*.
Rijdt rustig.
TELEFOON 416
TA94, MIDDELBURG
is de
:hen voldoet,
ent'. 3
men tegen 15 cent
Periscoopjc.
In allo huiz'en hangen Mokken. Vanzelf
sprekend kifn er ook1 staande klokken.',
Maar 'dat doet niets ter z'ake. 'b Feit w.a|a|r-
om 't gaat is, dat er in alle huizen klok
ken zijn. Ook dat is van Ijetreikikfelijk
weinig helang1. W;at Wel yan belang is,
is dat die klokken altijd doortikken, be-
ïhalve wanneer -ziet stil staan, ma-ar dan
gaan in ieder géval de uren door. En dat
is van buitengewoon grofst btelang.
Wie houdt er niet van soms bij sS.jp
klok te zittoji luisteren stil voor zich
uit. Die oude tik'-tak1 'is zeer wijsgeerig
en heeft veel te vertellen. Hij ziet veel,
weet wat, .behalve God. niemand landers
ziet. Hij denkt! er 't zijne, van en tikt, on
verstoord verder.; Hij taiejkt er géén ge
zicht bij', behalve voor kinderen iu 't half
donker, die altijd in de klok een gezicht
zien. i 1i
Bij het eind van het jaar ga je onwil
lekeurig even bij de klok zitten en je luis
tert naar zijn eentonig, varhaal: „Tik'-tak
Eigenlijk 'Zegt Wijf! biets en eigenlijk! pi egt
hij alles. J e wordt 'zbo buitengdwioon ern
stig er van. Vermaant hij Hei'innart hij
aan iets Geeft hij een oude bezbnken
wijz'e les 2 H|ïji-Zegt niets .anders; dan„Tik'-
tak." Maar 't maakt 'jejjedroefd, angstig.
Met zijn eeuwig, terugkeerend tik'-tak
registreert hij, iets, en h'ijf maakt je iafel
duidelijk, 't Is ïöff hij met eiken klagt iets
wegtikt, voor goed. van je af. Ja wilt
't grijpen, je wilt "t vasthouden. tarug|r|oé-
pen. ,,Tik-t,ak" Zegt'hij 'onverbeterlijk.
,','t Is weg, mannetje! Jjo w,ou grijpen
naar die kostelijke seconden, lieve jon
gen, beste vriend maar dat Zal. je niet
lukken. Bij eiken tik Knipt ik automatjiscli
een stilkje, 'n heel klein stukje van j:j|e .af.
Ik heb nu al 20, ,30, 40, 50, 60,, 70, £01
jaar aan jo leven geknipt. 'Er is niet veel
meer over, vriend. Beid! je tijd".
Je Zit hij de klok en ja peinst. 'De wij
zer gaat geluidloos voorbij en circ'-elt van
0 naar 12 en van '12. na.ar 0. Dfat doet! hij
.al zooveel jaren, D]at rondje heb j'e in
het stadion des leven'si al eenige duizfen-
den malen gedaan. Je hebt pas ,365 van
die'rondjes achter .den rug. Dlat is lieel
wat anders dan de zesdaagslche. Djat was
dood-tr.appenmaar deze 365 rondjes heb
je misschien opi je -sjofïen afgemaakt. Erg
sierlijk was idle rit niet', hé
'En die 365 dagen zijn voorbij! V-o-bj-r-bi-ïjl.
Doe eens oven een klein onderzloelk.
E-en jaar is een jaar! Natuurlijk! Mag-r 't
stelt eibchen. Alles; stelt een eisWh. Ook
een 'jaar. 'Eien jaar wil fatsoenlijk behan
deld worden. Je zou er -b.v. niet een spel
letje van kunnen maken. Je hebt een jaar
niet gekocht iiï de Bijenkorf, .afdéelini!?
speelgoed. Een jaar wil minstens! gelijk
staan met geld. 't .Wil berekend worden.
Het verlangt met klem een Zekere ad
ministratie, en een 'Zekere .boekhouc&ng,
want een jaar is het huishoudgeld van je
leven. Je m-o.et er 'mee rond komen. Die
uren moeten een beetje verdeeld worden:
Zooveel voor slapen, zooveel voor eten,
zooveel voor toilet, zlooyeet voor ont
spanning, Zooveel voor werken, 'zopyeel
voor spelen, zjowveiel voior bidden. E|r is
natuurlijk een zékere speling, maar al
te groot mag' die niet zijn. Nu, tel maar
eens op; reken even na; het is niet z!oo
moeilijk! Verleden week na de nachtmis
'ging ik de kerk uittusschen da kerkó
glangers door en ik hoorde twee menschen
met.! elkaar praten; die e ene zei: „W-eet
je, wie voor me zat.?,"
DJe ander, heel nieuwsgierig: „,Nou,
iwie dan.?,"
D!e eerste „Die en die. Hiet schijnt daar
thuis met die twee hnmtafele® te Zijn;
't Zou me niks verwonderen, ,als ja-t
boeltje uit elkaar gaat."
Die ander, nieuwsgierig: „Zoo?,"
Dje eerste: ,,,JaiHèm ken ik.alleen
va.n aanzlien, 'n echte opsrihleplper(En
Zij, nou die ken ik' van nabij; die sm'ijlt
het geld met' handen-vol over de balk!
Tuig is 't.l"
Die drie minuten van 'dit gesprek zijn
volslagen tijd. Waars«MjjhÜj|k i-q het leven
van al dergelijke klapi-eksters wel verlo
ren tijd.
„Vrede op aaide'.!' ,'zjongen de engéle®.
„Tuig, is 't I" krasten cte klapi-eksjters.
„.Verloren tijd!!" tik-takt de klok.
Ér gaan vele duizenden uren ver
loren. Straks is 't jaar voorbij klok
slag 12. Je Hij-kit 't na!; f
Niets van over?
Wat goed was-, blijft. De rest.? Wreekt
zich. Zoo is 't:
Je neemt ja hoofd tussolien je handen
en je denkt. Verleden jaar 19,32 begon ik
29
Sam Dindd.y stond ondextusschen op
een zeer beteekenisvodle wijize miet zijn
handen in zij'n rood haar te wroeten, alsof
daar tot nu toe ongekende schatten op-
ta delven waren, en zij'n eveneens ro-ode
ooge® gingen onderzoekend rond.
Klaarblijkelijk wist hij niet hoe hij het
had, en de Ladies en Gentlemen jdlia daar
voor zijn venster stonden, boezemden hem
even klaarblijkelijk' weinig vertrouwen in,
hetgeen de meer dan 'primitieve plunje
delz'er dames en heeren dan toch ook vol
strekt wettigde. Velen onzer 'Gentlemen
hadden betrekkelijk' weinig pan hun voe
ten ,wat op schoenen mocht lijken, en
niet minder wilden Velen dar d'ames
voor de heeren onderdoen, en zo-o- opk
was het met alle andere stukken van hun
uitrusting of equipe-ment gesteld, terwijl
de jongere leden van het gezelschap zich'
met het allerhoogst noiodige wisten te
opnieuw. Ik begten te bouwen aan een
stuk werk'. Wat' bracht ik ervan teraehti?
Veel is 't niet!, Wéinig] regelmaat, weinig
systeem. Decoratie.? niets 1
"Fundamenten.? niets!
Gebeden? Niet'veel slordig, weinig!
Gewerkt? Hard, maar Zonder r!oe|-
ping
Liefde voor de naaste? 'n Beroerd
beetje
Gepraat'?, VééU
Gelasterd.? Heel graag en mot sucj-
ees!
De tien geboden? Als Ze er een
paar van afschaffen, Zou ik 't zbo erg
niet vinden1 I 1
D'e vijf geboden dér H. Kerk Nou,
prettig is anders! 1
1 Plichten van den staat? Vooral niet
tè nauw nemen!
Een ruïne dat bouwwerk van mij van
365 dagen! Ja, jaf koon' meer voois
Op de ruïne van een ouide Afrik'aaiv
sche stad stonden do volgende wqorden
„Venari, lavari, luderej ïidére hoe
est vivere."
„Jagen, baden, spelen, lachen dat
is leven."
Wat staat er op de ruïne van 1 Sf32
„Wein, Weibi und Ges-ang,, D|at- is l'q-
ven?" of Kino,, Wjeito und Gesang. Dat is
leven'?" of' Wein, Weib'und Kino. Dat
is leven'? Of iets a-ndér'sf?' !|l;
Ga zitten bij de klok en ond'eyZoek
Wat wordt 1933?
H. D|E, G REEVER J.
"Wannéér precies is Christus gestorven
De jongste Kerstrede, door Z.H. Paus
Pi us XI voor 'de raid» uitgegprioken,
heeft opnieuw het nog steeds onopgeloste
vraagstuk naar voren gebracht, op wel
ken datum Christus is overleden. In den
loop der eeuwen is reeds een bibliotheek
vol lectuur over dit onderwerp versche
nen en steeds dacht men den "juiste® d'a-
tum eindelijk te hebben gevonden, hetgeen
echter achteraf telkens weer aan twijfel
onderhevig bleek. In 1920 juichten de
Ned. Kath. Stemmen (p. 246), dat het
betreffende vraagstuk definitief' was op
gelost. Het laatst verschenen werk over
deze kwestie is van den Brabantschen
pastoor J. M. v. d. Ven, getiteld: „Dag
en Jaar van Christus' Kruisdood", in liet
najaar van 1930 bij! G. Mosmans Zoon
to Den Bosch uitgegeven. Deze publica
tie was de vrucht van een 30-jarige studie
over dit onderwerp, waarbij' alle beschik
bare bronnen en gegevens werden na
gegaan. Men zal begrijpen, dat een cou
ranten-artikel te beknopt moeit zijn -om dit
gewichtige vraagstuk, straks o-ok van
groot belang bij een eventueel© kalender
hervorming, met het oog op .een meer
vasten datum voor het Pa-aiscbfeest, in
zijn geheel te behandelen. Dit wordt nog
des te moeilijker, waar Z. H. de Paus
zoo pas verklaard heeft, dat de geleernjen
het hier niet over ee-ns zij'n. Intuissohen
willen wij onzen lezers toch eenig inzicht
in deze kwestie- trachten te geven. Wij'
laten hier dan zeer beknopt .de jongste
berekening volgen van Prof. Dr. ,Oswald
Gerhardt te Berlijn, die over flit onder
werp meerdere werken het liobt deed-
zien, o-.a. „Das Datum der Kreiulzigung"
(1914) en „Der Stern des Messias" (1922),
terwijl zijn jongste berekening, welke ,wtij
hier laten volgen, eerst van verleden jaar
dateert. Pro-f. Gerhardt -dan meant idloor
ver schil] einde astronomische berekeningen
den juisten datum van de kruisiging van
Christus te kunnen vaststellen op Vrij
dag 7 April va,n het jaar 30. E-e-n leek
kan zich geen voorstelling maken, svelk
eein -ontzettende®, arbeid deze berekening
me-t zich brachten e,n welke pio-eilijkhed-e'n
hierbij! moes-tem wou-den overwonnien-. Bij
de vaststelling van den juisten dat,Um
ging de professor van de volgende pun
ten uit. Christus begon zij'n openbaar
levén .na het optreden van Johannles de
do Deo, hetgeein, zooals Lucas schrijft,
plaats vond „in helt vijftiende jaar van Ide
re-geering van keizer Tiberius". Diens
voorganger, Augustus, was op, 19 ,Ahgt
va.n het jaar 14 n. .Chr. gestorven. Het
vijlt.emQ'e rege-eringsjaar van Tibierius moet
aldus het jaar 28 of 29 z'ijlnl Een andere
mogelijkheid om de Tiberiusjarem tie jtel
len, was ook nog het fait, dat deze tij
dens het leven van Augustus door gen
wet in de -provincies en in helt leger met
den keizer we-rd gelijkgesteld'. Uit (tien
tijd zijn nog enkele munten bewaard ge
bleven. waarop het jaartal 12 jils het
eerste rege-eringsjaar van Tiberius wordt
aangeduid. Tot dez'e telling van de Ti-
beriusja.ren was men in de provincie wiat-
telijk gerechtigd; ook de autoriteiten der
eerste eeuwen liiel-den hi-enaan Vasf. Vol
gens deze telling trad (Johannes -de Doo-
per in het jaar 26 n,a Clrr. ,op en viel
behelpen, met ware spartaansche verach
ting van alle overdreven we,el de on ver
wijfdheid.
Dat alles zij gezegd om de vOiOrzörgen
van den eerz-amen heer S.am Dinddy',
koopman in alles, te verklaren, die niet
dan door een hoog breed raam verkocht,
cn steeds zoo, wat speelgoed als een piaar
geladen pistolen onder de hand! had,
waarmede hij' elk oogenblik -gereed was,
zijn rechtmatig eigendom te verdedigen.
Iets was aan de aanwezige d'a-mies en
hee.ren een allergunstigtet© gedachte van 'it
karakter van den eigenaar den heer S;am
D-indd.y en van de solidlile.it Zijner zaak
inboezemde, zoo-dat het niemand waagde
onverhoedsc-he aanvallen -oip genoemde ziaak
te willen doen.
Ondertusschen zette de, lieer Sam Dindidy
de bovengenoemde oipdelving, van de on
bekende- schatten, in het aangewezlen ri
vier voort, zond'er zichtbaar tot een ge-
wenscht resultaat te- komen.
Hij wilde wel een deelgenoot er bulten
hebben, maar in zij'n slot en heerlijkheid
dat kon hem niet behagen. Iets van
de doop van Christus duls waaitschijnlijk in
in de jaren 26 oi' ,27. Dit komt overeen
met de woorden in het eyanglelie van Jo
hannes, „dat Christus na zijn doop voor-
da eerste maal te (JiMUZalem kwa,m, toen
aan den tempel 46 j,aiar wa,s gebouwd"
d i. in het voorjaar van .27. Het lopnn-
baar leven van Christus duurde ongeveer
31/2 jaar, hetgeen zich uit d'e evangeliën
van Johannes en Lucas gemakkelijk' laat
berekenen. Als men aan dia opgaven van
den bijbel, zonder andere mogelijkheden
onder het-oog te zien, wi-1 vasthouden, dan
blijkt toch, dat de kruisiging moet heb
ben plaats gehad in een der vijf jaren'
tusschen 29 en 33. J'ezuis stierf Op een
Vrijdag in den Paaschtkj'd. Dijt feest be
gon <*p 14 Nissan. In den namiddag va,n
d-eZen dag zette Christus zich met Zijrf
leerlingen aan het Paiasohmaial, dat tot
in den avond' duurtte. Den .volgenden dagi,
Vrijdag den 15en Nissan, had die krujisii-'
gingi plaats, (De bewering, dat de kruip
sigingop 14 Niisisan zou hebben plaats- gel-
vonden, is re-eds vroegar geiblek-en onjuist
te zijn). Na de vaststelling van d-ezo
punten bleef nog slechts de .groote vraa-g
over: Welke datum van de tegenwoor
dige tijdrekening komt overeen met Vrij',
dag 15 Nissan? Zooals waarschijnlijk wel
bekend' is, w-erd de eerste dag van d'e
J;oiodséhe maaind bepaald! lal-s nia, -.d© nieuwe
maan het -eerste kwartier zich wieex in tl'a
avondschemering vertoonde. Dit gpld als
■e-en door G'od ingesteld teeken, -zooals
blijkt uit Psalm 104 19. De- berekening
van den datum van de kruisiging van
Christus was, na de vaststelling; van dez-o
feiten, dus alleen nog maar »an Zuiver
astronomische kweSti-e-. H-et ging, ler dus
alleen nog maar om te kunnen nagniain,
.in welk v.an de jaren 2933 na 'do nieuwe
maan 1 Ni-ssan-z-oodaniig viel, dat -da 15a
een Vrijdag was. De eerste astronomiischo
hu-lp-middelon werden geleverd1 door prof.
F. K. Gin-zel, daar hij de nieuwe ;en volle
maan voor elk jaar Voor Jelruzaletn vol
gens onze kalend-er zeier juist op den dag,
uren -en miniuiten berekende. H-et tweede
astronomische hulpmiddel, de berekening
van de nieuws ma,an, w-as de methode van
Fotheringham, waarbij! men voiotr den -ear-
sten en twe-eden avond van d© nieuwe
maan de hoogte -en den afsta,nd; to,t dte
zon aan den westelijken horizon bereken
de. Met behulp van d-eZe astronomischs
data gelukte heit aan pro-f. Oswald Geit-
hardt de Joodsohe kal-endfer van dia jlaaieu
29 toit 33 te reoonsit-ru-eeiren. Na een Zeer
nauwlseu-rig onderZo-ek, waar-bij' all-e feitien
en data aan eikalal' werden getoatst:, bleek
(altijd volgens de reid-enaerin-g van prof.
Gerhardt), dat de kruisi'gin-g van OhrisittuiS
heeft plaats gehad' -op Vrijidiag .7 April -van
het jaar 30. Wie nu ook meenen mocht,
dat hiermede h-et vraagstuk voor goed was
opgelost, weet inmiddels-, dat hij' zi-oh
vergist. VerschiUend'e geleerden viiel-en dio
bewijsvoering van den prof. aan en wi-stdu
haar c,p' verschillende punten mii-n of meier
ta ontzenuwen. Zoo wijdde p:.a. Pater A.
V. d. Meyden ,m.s.c,, -een Zezr desliuniüge
op dit gebied, -een beschouwing hieraan
in „De Koerier" (22 April 1931), aan
welk artikel wij' hieronder hét! .een cn
ander ontleenen. Ieder ,die die chronolo-giie
van Christus' leven tracht o|p te lassen,
geheel of gedeeltelijk, krijlgt te mak'en m-eit
Lucas HI, I, waarin dez'e schrijft, dat
Christus Zijn openbaar leven begon na
het optreden van Johannes dan Doopier,
hetgeen plaait-s vond „in het 15c Jaar van
de regeerinig van keizer Tibarius". Nu
is het de vraag: oip wanneer moeit mem heit
begin van Tiberius' regeer-img plaateen?
Was het pas na den dooid y.an zijn vooi^
ganger Augustus, die stierf op 19 Aug.
14 n. Chr„ of was het vreegea-, nj. bij! hot
begin van zijn meidei-regentschap In hot
eerste geval val-t het 15a jaar van zij'n
re:ge,ering in, 28 en 29, in het -tweede geval
vlat het misschien in 26. Ik ze;g; misi-
schien, omdat hat begin van dit medei-rcr
gents-chapniat zqoi historisch vaatat'aait, ja
zelfs men kan aan de kistorrcitei-t v,a,n het
geheel© meda-regemtsehap twijfelen. Doch
deze, kwesties nog daapgela-tenw,a,t over
trade munten me-t het jaartal 12 als
eerste regeerin)gsjaar van Tiberius wogdf'
aangehaald in een zeer dubieus argium-ent.
Het .gaat hier -over muntstukken, beschre
ven in den Thesaurus Mloirellianmis van
Haverkamp (1734). Op de 3 eerste mun
ten zou staan: De Grieksche lioo-fdie;titer
alpa le jaar van Tiberius en ïeqp. het
jaar 43, 44 en 45 van de Arctische Area,
die wel begon op 2 Sept. 31 v. Chr. 'Op
da 4e munt staat de Grieksche hoofdlet
ter gamma 3e jaar van Tiberius plus
het jaartal 47 van de Arctische Aam.
Maar dit klopt niet allemaal. Ho,a kian
het le jaar .van Tiberius gelijk zijn met
3 verschillende jartallen? Trouwens, da 2
eerste munten zijn nergens meer te vin
den. Ja, reeds 100 jaren geleden wend er
vergeefs naar gezocht. En toen reeds
werd aan de waarachtigheid erVau getwij
feld. Volgens numismatische studies van
den vijand in huis te halen, onder d'e
Heerlijkste Amerikaansche vergelijkingen,
die wij voor i-ets gevraagd beschouwen,
om ze op dezen grooten dag mede te
dealen, want ook de vergelijkingen, zijn
van een bijkonder slag Amerikaanseh.
Maar het opdelven duurde erg lang, te
lang, Dan Dorman hield den heer Sam
Dinddy, anders genoemd! de Rboie duivel,
steeds in het oog, erg verlangend het re
sultaat zijner verdere opdelvingen te ver
nemen. .maai- geheel geduldig in schijn,
dus geheel Amerikaanseh, cn, wie
weet hoe lang die opdelvingen n-oig zouden
geduurd hebben, de heer Sam, die interes
sante .operaties had besloten, e-n onzen
Meester Dan Dorman uit Kilkenny, Ier
land van zijn aanhoudend gadeslaan, van
genoemde werkzaamheid had ontheven,
wanneer niet het middaguur gekomen was.
De kleine blootvoeters hingen aan de rok
ken dei' dames en hadidlen honger, zoodat
dezen het beter vonden in hun beérek-
kelijae woning, min of meer -gc-ed inge
richt te retireeiren, hetgeen do aterkeiro
helft natuurlijk verplichtte de zwakkere
le klas-muntenkenners, 01. a. A. v. Kerkj-
wijk, directeur v.h. Kon-. Kabinet van
Munten te 's-Gr,avenhage, prof. dr. Prick,
Ecgierungsrat Münzlkabinett te Goitha ;en
G'. F. Hill, kooip-er of Coins in the Bri-t-sch
Museum W. C. I. London, heeft Morelli
e. a. vóór 200 jaar verkeerd' gelezen, cn
droegen 'die 2 eerste munten ook oen gam
ma en geen alpha .hetgeen trouwens nieit
yo neel veel verschil geeft in uiitteeke-
niug. Uit die oude munten (3 en 4) kan
meu dus veeleer besluitenhet lo jaar
van T:beri.us 45e jaar van de Arctische
Aera 14 tolt 15 na Chr. Aldus valt
het 15e- jaar va.n Tiberius' legesring!, dit
is- het begin van Jezus' Openbaar leven,
samen met het jaar 28 en 29 na, Chr.
Het volgende argument van prof. Ger
hardt is Toes. Ii, 20, „dat Christus na
Zijn doop voor de eerste maal te -Jeru
zalem kwam, to-en aan den te-mpel 46 jaar
was -gebouwd". Ook deze tekslt ltan Ger
hardt niet definitief in het! gelijk Stel
len, -omdat wij niet meit -zekerheid weten,
wanneer met den tempelbouw is begon
nen. Dit zou men moeten halen uit de
gesehriiten van Flavius Josephus. Ma.ar
deize geeft in zij'n „A'utiqui-tatês" een an
der jaar dan in zijn „Bell. Jud". Vervol-
Bij Apoth. en Drogisten
gans-gebruikt hij een Gri-ekfech woiord, dat
mcr betec-kein-t: hij' (Heroid©s) „maakte
zich -op" om den tempel 'te gaan bouwen,
aan wel: hij „begon" den tempel te bou
wen. 'Tenslotte gebruikt Johannes het
wo-ui'dje ,,-naos". da.t alleen hat heilig
dom beteekeut zonder heit „hiënom"; de
vcórhioveu enz'. Zoo- zou de Hoillaindscho
vertaling van Jtoes. II, 20 wel eens au-
d-exs kunnein zijin, dan -tot dusverre ga-nig-
Daa-e. n.l. z-es en veertig jaren geleden'
werd dez'e tempell afgebouwd ent gij! zpui®
hem wóllein afhouwen dmie dagen hierna?
In alle 'geval; voor een ziekere tijdsbepa
ling, zelfs niet als argument-urn oonfinma-
torium kunnen de 46 jaren van Joes'. II,
20 niet in aanmerking komen. Als groiat-
ste bewijs vóór de stelling van G-erhaaHt
gelden de verschillende- astronomische be
rekeningen. Hiieriin kan men voiligeins de
1-aatwt-e oinderzoekingen Gerhardt volgen,
oim aan t-en-slkiitte nog, tot een andere
coiM'lusia te k-oanen. Z-oowel volgens de
methode van Ginz'el als volgen-s dii© van
J. K. Po-tber-inigham berekende Gerhardit
dein (Joodschen kalender van de jaren
29 t.t 33 Waarschijnlijk heeft hij liet
weil mi's, als hij de jaren 28 en 31 voior
gewone jaren (geien ischrikk'elljaren) houdt,
maar de berekening in kwestie- komt- hier
door niet in het gedrang,. Gerhardt viini®
dan, dat de- 14e Nisan {a-angen-omen Ide
probabi'liior sententia, dat Chriatus op den
I4cn Nisan e-n niet op 'den 15en gestorven
is) van het jaar 30 op een Vrijdag viejl'.
Ergo: Christus is op den 14en Nisan ,7
April -1 ul. Kal., in heit jaar 30 gestorven,
Do -o-ude mujiït-en Jioies. II, 20 höbbein hem
ee-r-st prachtig op, weg 'ge-hoilplen1dei ast-noi.
n-uni-e brengt de zekere, condlulsiie. .Wa-i
hierop te a.nit'woiorde.n Die -theo-riei, der-o-udfl
munten en Jio-es. II, 20 kan volgens bo
venstaande ipteensetting niet alls ernstiga
argumenten worden beschouwd. Dat 14
Nisan 30 -op -een Vrijdag viel, kam Ime-n al?
zéker- aannemen, volgens den hui-diiigein
stond der astronomische wetenschap. M-a-air
velgen-s d-e ze-er nauwkieiUrige berekéniiingen
van de twee Duitischersi Kugler SI. J).
(1922) -en S-cho-ch (1928) en nog na hen
van den Oxfbrder astronoom Potharing-
bam, viel de 14e Nisan van het ja,ar 33
óók op een Vrijdag en zou Christus dus
evengoed op den 14e® Nisan 33 3 Aprüll
33 Jul. Kal. ku-nnen Zijn gestorven. E®
daar tegen deze opinie noch p-ude- munten,
no-cn andere archeologische vo-ndstem; naah
Joes. II, 20, -noch and'ere teksten van ge-
wijdte of ongewijde schrijvers ernstige be
zwaren inbrengen, teïwij! integendeel deize
datum in goede overeen-s-temiminig is met
da chronologie van den marteldoioid! van
Jacobus -en de bekeerin-g van Pajilus, zelfs,
aoia m-e-n daar wiaarde -aa,n hecht, met het
jaar, wa-ari-n Phl-egan d-e wondea-ibare zicme-
v-erduistering laat plaats gtrijipen, kunnen
wij' aldus besluiten met een grnoit-e waar
schijnlijkheid; de nieuwste astro-uomische
and-erzoekingen versterken de toch al' ste
vige argumenten voor aanname van heit
jaar 33, 3 April als den juisten datum
va-n Christus' Kruisdood.
Van spionnen en spionnage.
IV. -
De avonturen van Pranlein D-oktor,
ds zoo bekende Duitech-e spionne,
in de geschiedenis- van de sipionnagie ko-
dadelijk te vo-lgen, gezien dat' d'e sterkere
helft gaarne eet, en de Zwakkere .haar
kracht bewust, regeert met lepel en vork
over de heeren der schepping, ook etende!'
een woord te -spreken, dewijl het hloots-
voete gedeelte in staat was, het- rechtma
tige aandeel van de Heeren, der Schep
ping. niet te eerbiedigen, maar z'elfls!
en welke ondankbaarheid, hoe snood,
zich eigenmachtig toe te gigenen.
Zoo st-ond dan op eens Meeister Dan
Dorma-n alleen voor het, geopende venster
van Sam Dindd.y.
Deze laatste Gentleman lxad zij'n ve-el
belovende opdelving thans -gestaakt, en
zag strak Meester Do-rman. iaan. Deze
bleef niet in gebreke- hetzelfde tie doteni.
Uit dit duel kwam de vrekfo en z'o-nider
bloedvergieten.
„Alles!" vro-eg de heer Sam achter het
venster.
„Ja!" antwoordde hij voor het yenste-r.
„Neen! dat niet." i
„Hall' -ook goed."
„Welke helft.?," N
„Om 't even."
men als in elke geschiedenis persoon-'
lijkheden voor, flie in het bijzonder pp
den voorgrond treden. Wie .van Idle spion-.
naga-literatuur dea- laafeite Jaren kennis
.neemt, -zal onder de madew-erfceirs yan fl8
Intelligente Service bepaalde figuren ken
nen; -evenzo-o onder diegene®, di-a 'hetzij
hét Pransche, het Euslsisdhe of heit Oasj.
teni'ijksche leger hebben gediend. Onder
de Guitsohea«, die spionnage verrichtten;
zijn er ook verschillende, diei zich bepaal
den naam of verdienste hebben .verworven.
Maar geen dezer heeft het tot d!e bijkans
mythische hoogte gébracht van FrauMn
Doktor die zonder vrees vpoir degen-
spraak de meest be'k-ende en door file®
vijand meest gevreesde spion van Duitech-
land in den oorlogstijd, kan wbiidlan ge-
heeten. - 1 - i -
Het toeval heeft haar tolt spionnage
gebracht. Zif heette in werkelijkkheid
Anno Marie Letsser, en het huis van haar
vader was in de Tiergartenstlrassei .te
Berlijn 'gelegen, niet v-er verwij'dead van
de Centrale van den Duitschen Nachricli-
tendienist. Zij' kwam. in k'ennie met den
Garde-officier v. Wynanky, die wegens
schulden in dienst ging bij' da Duitebhe
spionnage. -Zijn eerste optreden maakte -al
direct grooten indruk', H|ij! was naar Fajtfjfa
gestuui-d am plannen ta onderzoeken, die
aan den Duitsehen agent te Parijfei zouden
worden aangeboden. Hij ha,d een omjdler-
Houd met den Fransohman, dia hem idle ge
heimen van een automatisch kanon wilde
vérkoopen en méende onmiddellijk! te zien,
dat zij technisch niatts waard waren. .Om
zekerheid te verkrijgen, eisehtte hij van
den Duitsehen agent te "Parijs, da-t deze
hem een 'Zwitsersch p-aspoort Zou be
zorgen daarmede gewapend ginig hij' dlooid-
kalm den officier van da betrokken -af-dee-
ling van de Fran-sche artillerie oip z'ijn bu
reau opzoeken, en v-ernam v-an dezen -even
eens „dat die plannen niets waard waren,
omdat bij' de tweede losbranding het ge
neric automatische kanon uit ell^aar zo®
springen. Men kan zich d'e verwondering
'van Zijn chef 'te Berlijlh v-oorstellièn toen
hij als de gewoonste .zaak ter wereld ver
telde, dat hij aldus gehaudleldl had!
Hij werd nu naar d'e Maasvallei gezon
den, maar ditmaal ging hij niet alleen.
Anne-Mario kon zoolang niet alleen bl'ijr
ven.-en noodgedwongen naim hij' ha,-ar mee.
Maar hij bem'erkte al spoedig welk' een
kracht hij 'in haar had. Niet -alleen kóm
Anne-Mari'e aardig teekan-en -en schilderen,
maar zij sprak Fr-amsch als e'en Fran-gajise,
gevolg van haar opvoeding gp1 een Zwit-
sersche kostschool en- zijl had den juisten
slag om met alle soort van menschen óm
te gaan en deize dingen te ontlokken,, lelk
op zichzelf geen geheim, maar tezamen
een keten van wetenschap vormend. Zoo
trokkken zij' door h-et Maasdal én zoo
kwamen zij samen iu de buurt van Char-
levill-e me-t bepaalde Opdrachten om ten
aanzien van d-e strategische spoorwegen
iets te vernemen. Zij; volbrachten hun
zending op de juiste wij'ze, maar op den
dag, dat zij' des ochtenldls het Station te
Charleville betraden, bemerkten zij, dat
zij werden -gevolgd. Zelfs zagen zij- duide
lijk „dat een heer met een -groiot moizleit in
het knoopsgat aan énkele -agenten orders
gaf, waarop deza agenten zich bij! de
verschillende ingangen posteerden. Dank
zij! het feit, dat zij; toevallig a-chiter een
postwagen stonden, werden ,ziji niet be
merkt. AnneyMarie redde de situatie want
met von .Wynanky ac'hter zich aan, snelde
ziijl op èen der agenten toe en fluistojifde
'dez'en in het oor, dat zlijl door den chief!
w,as geztenden om hemi te ztegjgen, dat lilijl
'zlijln 'makkers m-oest verzain'elen en zlic-h
onmiddellijk' naar een bepaald plint moest
begeven. Zoo kregjetn Anne-Marie en haar
vriend gelegenheid' per rijltuig te ontsnafpj-
pen; zlij! namen ergens- anders den trein
naar Brussel en voordat de telegrafische
orders haliden gewerkt, war-en zfijf -veilig
over de grens. Maar "toen zlijf dies avondd
in Keulen aankwamen, kon Wynanky
nauwel'ijfc gaan. Reeds Hes; ochtends had
'h'iji zich ziek' gevoeld, maar er zich telgen
verziet; het bleek' pu een 'buikvliesont-
steking, 'die -ondanks een operatie den
volgenden idag 'met zlij|h dood eindigde.-
De toestand, waarin Anne-Marie zich
bevond, te bes'chrijjven, is niét -mogelijk'. D-te
familie van Wynank^ wilde ha,ar noch
tot het sto'fféllijk ovbrsc-hptj noch tjót dc
begrafenis toelaten. Tóen werd zlijf gehol
pen door denztelïden officier, die -Wy
nanky blij1 de spionnage had' gebracht en
haar leapaciteiten kende. ''Zoo kw(ajmi izlij
in dienst van het Djuitsche -qplonuagei-
bureau, en zóo vroeg, zlijf-"steeds nieuwe
avontuurlijke reizen om' haar gedachten
te verzetten. Aanvankelijk ging zij als
kostschoolmeisje naar Genève; .na daar
©enigen tlijfd ve-rtoeifla. te hebben, ging. z'ij
als leerlinge van een schildersschool in Ida
Fransche Vogezen. Diaar schilderldie zlij
en toekende zlijlj dgjt het een lieve luist was;
later maakte zljjUkennis met officieren,
die aan de manoeuvre deelnamen cn een
...i i
„Winkel of herberg?" 1 j
„Winkel dan.?" j I 1 i
„Goed, winkel dan." - -
Na dit zeer gewichtig) onderhoud dat
o-ver veel besliste, schoof een he.ele «malle
deur o-p-en op- z'ij. i I i I L I
Met moeite perste zich Meester Dorman
door de opening, en legde -z'ij'n haridl in
de hand van den Rooien Duivel. I
En werd onderhandeld! en gesproken
achter het gesloten venster, want de
heer Sam had zij'n uren, en zijn kla®te|n
waren verplicht op- die uren te komen,
wilden ze klaar komen met hun inkop
pen. i -
Het einde wa,s dat men tot een over-
.eenko-mst kwam, het huis werdl jn
tweeën gedeeld. Het bijna grootste ge
deelte bleef aan Meester Do-rman, .en ©en
smalle gang voor den heer Sam, en beiden
waren tevreden, de heer Doirman omdat
hij meende den heer Sa-m .beetgehad te
hebben en de heer. Sam amdat hijl over
tuigd wa-s aan den heer Donuan denzelf'-
den liefdedienst bewezen te hablbken. i 1
- (W-ordt vervolgd.)
