UIT DE PERS
KERKELIJK LEVEN
m HFT KRAAIENNt
i,n
UIT ZEELAI
BOEK EN BLAD
ZATERDAG 7 MEI 1932
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
il
I
Bi», zijn terugkomst zag hij' echter nie
mand meer. De man was verdwenen. en
zijn roepen bleef' oubeant waard. Hij liep
zoo hard hi; hion den weg pp! ein wieer
terug, zocht in de sloot langs den, Weg
-remde de paadjes af, die, heit,velci! door
kruisten.
Plots meende hij: het .spoor van. Zij-n
breede zolen gevonden, te* hielWbfen, maar
spoedig w'aren ook daze splarem verVaagd
en hij za.g niets anders meer dam e©n
groot© effen, eemzapia, Wilde vla/kip. De
sneeuw beigou Zooi dicht te vallen',, dat
hi; op 100 M. -afstand miete mean kom
onderscheiden. Toem bedadht hij zliidh en
bc-sloot maar de stad terug t'e koenen.
.Zou de oude misschien ma,ar de kroeg
teruggekeerd izlijim Zou hij misschien
kwaad op hem geweest izijin, oom die ruzie
van gisterenavbnd
Kort daarop' werd de o-ude dlrinkebrion g
var vim de stad Waar zijl im dc k'roeg
geweest waren, gevangen genomen ein
door de politie opgebracht.
Waarom hebt ge uw kameraad ''ver
moord," snauwde de commissaris hem! toe.
„Waf wat zegt u daar Wie is Br
vermoord
,.Ge-en praatjes alsjeblieft. Durf 'je- to
ontkennen
„Mijnheer, mijnheer, Zeg me. toch. Wie
is er dood?"
.,Da,t wee-t ge heel -goed. Giji hadt twist
met den jongen imam."
„Met hem? Twist.? Neem, meen, zoo
kan men dut miet moiemem.'t
„Hij heeft je zeker voor de preit naar
h uiten gesleept. Natuurlijk. En daar
om heb jij1 hem zeker voor deï pret den
mes in den bals gestoken, vlak' bij' do
kroeg?" I
„Ik, mijnheer, hem een mes in dien
hals gestoken? Is hij Werkelijk1 vermio-ond?"
.Sidderend wrong hij1 de hamdfen over
z'n gezicht gle-ed' een oude trek', 'z'jm
oogen stonden dof en treurig, tranen rol
den hem. ov'ar de wangen, langzaam, bit
ter.
„Spijt over de misdaad?. Nu?,"1
„Mijnheer, ik deed heit nieit, noen 3
hoe kan ik het gedaan hebben 's mor
gens verlieten wie samen de kroeg, waar
we den nacht hadden doorgebracht-."'
„Zoo je hebt dus heel vriendelijk tot
zrens geroepen en vroolijlk: afscheid
van hem genomen, niet?"
„Uit schaamte verliet ik' hem. Ik' Web
mij geschaamd mijnheer de commissa
ris. Ik heb me versdhuikikelijlk1 ge
schaamd!"'
„Vertel geen anzaim. Giji je geschaamd.?
Voor hem? Wia.ar.om?"
„Omdatik zoo diep gezonken was en,
mijnheer, omdat, hij, mijn zoon is."
„Mian, vertel ons zonder v'eel puïhaal
de toedracht der zuuk."
„Het is, zooals ik' u reeds mededeelde.
Maar is hij dood, zegt u Heeft- men hein
dood gestoken?"
Op dit oogenblilk rinkelde de telefoon
de commissaris luisterde. Direct legt hij
hef toestel weer neer en Zegt min of mtpr
Verleigen
„Ik krijg zioo juist bericht over u! Ver
heug u. De zaak! "is opgehelderd. jEen
ander heeft, den dood van je ,zb,oin op zijn
geweten. Het mes is herkend als van een
kerel, die den vorige,n ifvond met den
jongen man ruzie had gezocht. Neem de
zaak maar niet al t© tragisch op. W:ij
moeten allen sterven. De een,ei zus, drt
ander zoo. Kan ik iets voor u doen?
Neen Hleb je schoenen naoidig Olok Wiet
Een jas? niet? Nu, ik zal nog even een
verslag opmaken en dan kunt u gaan.
Hoe is uw juiste naam?"
Daarna is hij opnieuwgaan zwerven,
de oude. En evenals wieleer zoekt' die
straatzwerver, wanneer de avond Valt, een
weibeschut plekje in een kroeg, doch
nooit- raakte hij meer een glaasje aan of
klonk hij met z'n kameraden Zooveel
had deze droeve gebeurtenis h'Sm toöli
geleerd.
De moordenaar en zijn zoon.
door M. A- van G.
üjoen het onheil Lek Arapji trof» had liij.
em brave jonge vrouw en den 2-jarigen
Gjergji, z'n heerlijke kleine, jongen.
Lets genoot toen in öcoetari een hoog
aanzien niet alleen tierwille der beide Pa
ters, zijn broers, inlaay ook amidlat hij; zoo'u
uitgebreiden wapjenhandel dreef. Hiiji stp-nd
wel bekend ais driftig en veic'htjhistig,
mlaar zoo Zijn er immers zoo, vele.
Op; zekeren middag betaalde, hij Miark
Nola in zilveren kronen het Verschuldigde
bedrag" voor een zending oud© dolken uit
Dibra. Dit geschiedde echter pingeveer
een jaar na üet sluiten Van dien vïiade.
Toen Ma^k 5 diaglen ila.ter bij1 een buui|m|an
Hervisch geld wilde inwisselen, bleek, dat
de zilverkronen pilaar het vïlardei gedeelte
van hun v!r.o©gere w,a!arde ratelen* hadden.
Hlij ging naar 'Lek Arlapji: „Je |mjj|et
de kronen terugnamlen''. eischte hij. Lak
weigerde. „Waaropil heb je niet direct om
goud (gievraa.ga, 'U'an had ik (hjet je ge
geven; in de 5 daigjen dat ik j'ei die kronen
betaald heb Zijn Ze zioo in wlaarde g|e,da,a|!.dj
dajiroim1 klan er nu gleen splrake mlaqr zijjn
van inwisselen''.
De zaak kwla|m| voor den rechter.
Woedend stonden beide jonge pi|an|oen
tegenover elkaa-r -en toen zei Mla,rk in
tegenwoordigheid van de rechters: „Je
bent oen dief'.'' Lek trok direct zijn pis
tool en logde Mark neer
Lek werd tot den stropi veroordeeld,
want i'men w,a,s vian meening" dat hijf
ondanks zijn ontkenning inlet moord
plannen na]a,r het gerecht gek,c|mlen was.
Tenslotte werd de doodstraf veranderd in
levenslange gevlangenissta'af.
Gevangenis, dat is in Albanië niot zo,o
verschrikkelijk als bijl ons. De ra|m!en vla,n
de g'cvangenis in Sicaetari zien uit op da
straat, wlaar imten uit tijldverdrijlf Van alles
zien kan: 10 tot 15 gevangenen jm(e|astlal
uit dezelfde stad, zoo niet uit dezelfde
klasse, wonen in één vertrek 'sa|mé:n eln
wanneer Zij' niet onder toieizicht opi een
tamelijk klein plein rondloopen, branglelu
zij hun dagen door op; hun britsen dia
rond 'n kacheltje- staian, onder het ver
richten van allerlei hlandwerk vloor eiigjan
rekening. De mieaste gevangenen waieln
geen echte misdadigers, imlalar Vetóhlters-
bazen uit ,oplst;anden, flhmjdietwieten of
wraakgeschiedenissen.
Zoo vond Lek gloedo kafmteradan. Al leied
hij, evenals aille llandgenootian, die zich in
dei-gelijken t-oestand bevonden, geweldig
door Zijn vfijheidsberoiOVing, todhf was dit
niet. Zij'n grootste Smlart, want die bestond
in do zorg oïnl vrouw en kind. Wel moch
ten beiden heiml vaak' blezoiaken, jla, miadh1-
tig'e vrienden bereikten zelfs dat zijl in
Leks Ikalmler tabidhten komen iem menig'
uurtje |mfet helm- vertofelvtein, in plaats vlan
voor de tralies te tapeten blij.'vfan staian.
D-oor Leks afwezigheid ging echter zijn
zaak ten gronde, wlant de s chraaplz'uchtiglo
Griek, zijn plaatsvervanger, zloirgdeslechte
voor zijn eigen Zak, zoodat de vrouw eu
de jongen reeds na "korten tijd in groeten
nood verkeerden. Daar de beide priesters
wegens bedreiging van wralak der Nolas
buiten het land Imloesten vluchten, bleef
zij geheel alleen Zender verzorging alelh'teir.
Zij was een weerloos schepsel en werd
'zeer in zich Zeiven gekeerd, Loitf zlijf na
een jaar begin te sukkelen. Hlaar toestand
werd Voortdurend errg'dr; ©enige weken,
nadat Gjergji vijf' j'iaiar gawlorden was,
werd zij bedlegerig 'en nu, toonde zich het
knaapje unlet het Engelangeziohtje en 'de
stralende oogen, reeds ©en mian. Gjergji
zat iederen dag uren bij, heit bed der zieke
pta' 'haar gezelschlapi te houden eu bijl haar
te waken. Hij' halalde etein vpor 'ha,ar bij;
een tante en vond boviendi-qa nog; t'ij'd o|m
vader te bezoeken. Hij) wiais trotsoh olpj de
daad vlan Zijla v^der, pimidat heit een be
wijs was daf Lek liever laJles vlerdroieg da,n
een beleediging. Do bezieken van Gjergji
waren telkens 'n feest vpor den gevange
ne,, want hij wist allerlei nieuwtjes ©n
allerlei grappen te verte ten en kon bo
vendien heerlijke impkka bereiden. D'e ge
vangenen w,aren gelukkig -en ontroerd
wanneer hij' zoo verstandig bez'ig wlas.
Zij, waren bakst allen gescheiden van hun
kinderen,, naar wie Zijl Zoo vurig ver
langden.
Mijnhardt's
Laxeertabletten
regelen zonder Kramp ol Pijn.
Doos 60 ct. Bij Apoth. eu Drogisten.
Kppt na den 8.sten verj.alardag lv|an
Gjeiigj. stierf de taaeder. Een buur,man
liet den jougne voortaan ptel zijn eigen
kinderen eten ien zorgde, dat hij! op) de
school van de Platers kwla|m|. Hoe graag
Gjergji ook leerde, telkens gingen zijn
gedachten weer na]ar zijn vader in da ge
vangenis, hij; k,on zij|n hersens niet bij da
boeken en de gfataltjten houden. Hïjl was
zeer bezorgd om' hem, want Lek hlad
sinds den dood van zijn vrouw z'ijjn. heele
Cpgerujm'dheid verloren en zat imleastjal in
droevig gepjeins verzonken, waaruit lalfiieeu
de jongen Jiaml wekken kon. Intussclheln
was, na vele reVoöjUtionniaire woelingen en
onlusten Ac'hm|ed Bei Matja koning' ge
worden en verminderde Lak's celstraf tot
15 jaar. Lek geloofde niet, diat hij bet die
5 jaar nog uit zou kunnen houden, qmldlat
hij iedere vreugde voortaan oum|oige]ijjk
achtte. Bag* en nJaclht werd hij, gekweld
door de gedachte., dat zijh Gjergji, dio
binnenkort 12 jaar werd,, nijp' zou zijp
voor de wraak der Nola's. Sipn-ak hijl pret
zijn zoon over daze zorg, dan halalde dtZo
kalm- de schouders op'. „Ik zal ook' ©en
buks dragen'' zei hij1, piiaiar het uitzicht
oip zoo'n ongelijk® strijd, stelde Lek abso
luut niet gerust.
Wel 'beweerde rnjen dat de koning! "de
wapenen lietinleveren en de wraak als
eein misdaad beschouwde, mlaftr dia glee
vang'enen die niet (mlat leigen oogela za
gen, hoe snel het land Veranderde, kondeln
eenvoudig; niet geloovlem dat de knalapl
door deze ImiaitrCgel'en gered wlas. Gjergji
echter, een llinkei, Verstandige j-ongen,
kende geen vreas.
In het twieede jaar vlan Wet koininklijlk
bestuur werden voor gevangenen die zich
goed hadden gedragen verschillende vfer-
beteringen ingevoierd. D© begunstigde ar
restanten Imlochten nu ied'ere, 'weelï een|m|alal
vergezeld vlan twee, gewapende gendar
men hun familie bezoeken. Ook de inleest'
dringende zaken konden z'ijr .ander deWelfde
bewaking, voortalan zelf afdoen. Zoo kwa(m!
bok Lek bij' den buunmlan die zdjjn Zoon
o'pgenamien had. Zwij'gend, met hongo-
rendle oogen, prentte, hij' alles in zijln
ziel wat tot d'e olmg'eving van Gjergji
behoorde,.
Alles (ging goied. tot Gjergji in de, laat
ste week van April biet. in da gévfangenis
verscheen clml Zij'n gewoon beizloek te bren
gen. ,Dle nacht na deze befptaaving wlas
vegschrikbeliijk vbor Lek„zij! (hebben hie|ml
ver.mfoord'' zei hij' den vblgendein mlorgen
tot z5jh kajmteradeii.
Even daarnla, imbldde een deir bewakers
dat Gjergji ziek wias en züj'n Vader liat
;g|Mjetein.
„Zij hebben h'eimi gedood of zwaar ge
wond'' hlc"f Lek miet- som'berc hardnek
kigheid volihbuden. Teder uur Werd zij'n
vertwijï!elin|g groater. „Dan ben ik zijp
taioordenaar'' zei hij' telkens, dit wierkte
als een gevalarlijk' v'ergif.
Ook den volgenden nacht kon hij' gc-|n
oog dicht doen. Hij1 (bad drie, daigen ievorein
verlof fate-had ,en wist dait, hét docflioios
was cimf nu we»r pierlmissie tel vraigen,,
want, dit werd slechts in hloog'e nitzont
denn'gsge'vall en toegeistahn
Tegen den Imiddag liet hij' d,?m drriei"1-'
leur (hifdden. dat! hij krankzinnig werd
van de tandplijln, d"- directeur [giaf beVel
helm' toaiar dén dokter te brengen. Zoo
kon Lek Arapi tussc'h'ein twee beiwiakfers
den kerker verlaten.
Evenals bïjr iedere wandeling, vbierden
de 'gendanmlen hun gevangemei, mml ieder otp1-
zien te venm'ijden, langls afgeteigen stra
ten. Daar hlad Lek o,pj gerekend. Toon hij
zich dicjht bijl hafe kerkhol' der Mahajm(m('e-
danen afleen piet Zijln bewlaketrs zag
sloeg hij ,p|lotseiling den pi|an ,a|an ziijiu
rechterzijde neer en br;ac(h)t djnor een wel-
gelmjkten trap) tegen dein buik den twee
den gendanmlen ten val.
Toen halmjarde Jiajr mot zijp vuisten op
de hooiden der beide slachtoffers los, tot
zij, hun bewustzijn verlopen (da wanlhoopi
gaf heim zijh oude kracht weer terug) en
rende zoo snel Zijp voeten hem: dragen
konden naar de hoofdstraat waar hij! in
de (mlemgte verdween. "Ongezien 'bereikte
hij: (het huis waar zijp zoon ÜJag.
Gjergji igloieide van koorts, hij; her
kende echter Zijn vader, die vjoor zfiju
bedj'e neerknielde als ie|m|and die vlan dorst
verZmlacht voor die bron. Balar de knaap; de
afwezigheid der -soldaten oplmprkte a laadde
hij deeltelijk de waarheid ©n hie-ld niet op
m|et vragen, tpt Lek hem, tenslotte alles
vertelde.
Ontzetting imlaakte zich vlan den jon
gen .mieester, want hij bfegreepl direct,
dat de vader twee j,'aa,r voor het 'Vurig
v|erw:achtte einde van zijn gtrlaf iedere
hoop op' Vrijheid voor altijd vomieihigd
had. „Wat 'heb jei toich gedlaan?'' klaag
de hij zoo droevig', dat Lek uit zijn roes
ontwaakte en uit de ka]m!er sloopi o|m( niiefc
do,or de agenten van het bed Van, Zijn
zoon gesleurd te wiorden.
Hij- trof' 'de gfendarmlen nog in het huis
zelf aan, wlant taan kwam hem opnieuw,
gevangen nelmén. De olvtervaBen wlaic'hters
waren n.l. ondertusschen weer tot ziöh'
zelVen g'ekiolmfcn, naar "de -gevangenis 'te-
rulgjgekeerd en hadden dalar verslag uitge
bracht van Lek's misdaad. Toiein de direc
teur daarnia vian Gjepgjis ziekte hoorde-,
raadde 'hij' Wel wlaar de misdadiger t©
vinden was.
Ditlmiaal zuil je de, glalg niet ontketam,
snauwde hïjl Lek toe, na,dia,t deze: weer
in de gevangenis terug wias.
Een (pleegzuster van Gjergji, 'dia zlag,
hoe Lek in de (handen der gterec'htsdiepalars
viel en g'ehoeid door de stad nrlrr d'e ge
vangenis gebracht werd, vertelde den
zieke wat er glebeurd was.
'Gjergji antwoordde niet veel: „Ik mloet
nu rusten zei hij1 Izadhltjes. Men liet hdm'
alleen idmllat Imlen het hls een g'oed tee-
ken besehc.uiwde dat, (hij wilde slapten.
Nau'weKjlks éiohter Ihiadden lallen helm!
verlaten ,'olf Gjefgji kwalm! omihoog. Ge
lukkig 'wist hij! ©pi -de beeen te: kolmfep. Hij
kleedde zich vaastig hian, keek naar bui
ten. e|m' ite zien ofrer i-elmiand Was, s'pteng
uit |h-e-f raapï «n slo-opl over h'et erf' de
btraiait op,.
Hij 'ZTchi iic'li' de hérbergen, wlaiar de
wag'ens gereedstonden om nalar .Tirana
te, rijfden. Een half uur later Zoiu een la.uto
naar de .residentie Vertrekken.
Gjepg'ji 'babbelde onschuldig 'miet eiein
der chauffeurs to|t het ooigenblik van gar-
trek was )a|ang(e,biiO|ken. Toen die: mb/tor
aansloeg sprong Gjergji op het koffer dat
achter ,a|an den wog'en gebopdein wast
Niemland bc|m,erkte hem. Bp'or de wilde
vaart over den slechten "wieig, werd hij-
zoo uitgeplut, dat zijln gieda;c'hten imiaeir
dan eens verward ïiaakten. Hielt wateu'
van de rivieren die Zij! passeerden, m|aakte
te htto' doornat, dorens versdhleiuirdein zij'n
handen -en gezicjht. H'ijJverdroieg het zbnder
een klacht te uiten.
Meer dc-od dan levend bereikte hij te
gen den nacht. Tiranla. Opj een vergeten
'jutebaal iu de blaw van de straten van
Eabna bleef hïj' enkele; uren in halve be
wusteloosheid gehurkt zitten, sleepte zich
bij het aapbjringien den dgjg pikt |mjo|eüte
overeind en vroeg den weg naar den Kor
aak van den koning".
„De koning Impel imljj( aanho-oren'', djachlt
hij..
Achmed Madjfl,, koning! Zogpie 1 heefh
een adjudant, Sef Spneggi, diei in S|qoötlar'il
waar zijn vader een gropte hieieir geweest
is, een ieder kent. Gj-eirgiji kende hepi( ook.
Gjergji trad pp| de Kon-akswlacht toe
(toit de tanden gewiapjendei |m|anne|a kwia,-
niien uit de- Majta,) en bevlal ziondeiri aar
zelen: „Breng mij bij' Sef' Slereggi"'.
De wacht verwialardigde zich! "niets ©ens
hem' antwoord te g'even. Juist kwiapil eiclh-
ter de adjudant uit deldieur vlan hieit paleis,:
„Wie vraagt 'dlaar naar mij'? zei hiij; want
hij had zijn nalaim' hooren noemen.
„Ik-, antwoordde Gjergji „ik Gjarglji
Arajïi uit Slikroda» dat ,u kent, ik wil
den koning: sgreken.'1
Sef had den jongen jaren geleden ean
enkele m|aal gezien en herinnerde zioh tal-
leen dat hij Imlet Arapi een of öndere mlerk-
waardiige Za,ak had gehad. Tiraen hij Gjergji
echter verbaasd en onwillig laopkletek, óv'eu3-
lrvvalm' hem:, hetzelfde ,aT$ hllci meiuschen,
die Imiet Gjergji in aamlaking kw|a|m^n.:
't (mannelijk onverschrokken op(enh|aptig
karakter vlan den aardig'en jongen trok
hem' aan.
„Wat wil je van den koning?'' vroeg
hij-
Na een oogenblik gedacht te hebben,
gaf Gjergji in het kort een uiteenzetting
van het ongeluk v;an zjjh vlader en Zijn
eklen besluit.
„Binnen enkele nog'enblikkem, zal de ko
ning hier Zijn,'' zei Sef; „sik imloietl h|e!m
op!-zijn wandelrit Vergezelllpin, dalar bren
gen Zij reeds de gezadelde pn',arden."
Nauwelïjiks had hij dit g'ezegd, ol' Adi-
méd dien w'ij Ziogoe I 'noicmiem. verscheen
op, het plein in den rozenfuin voor zijln
huis, gereed voor den lijltoieir.
Aanstonds kwalm' Gjergji uniek zijp ver
zoek voor den armlen gdvangeme, v,oor
den dajg. I I j Q
Terwijl hiji spirak besühioiuwdc de ko
ning* heiml miet aandadhlt. Achmed begrteiepl,
dat Siereggi zic'h vio,or den jongen interes
seerde en wapjend© zic'h dalapopif taet ge
duld. Dit was echter geen geval, dla.t
hij' tafet (gtoiedh'eid en itaagevendheid kon
besc'h'opw.en. Terwijl blij! echter pneit 'ge-
fromsd voorhoofd luisterde, werd hijl ge
boeid door Gje.rg'ji's open blik en hieit
s'c'heen Lépil te©, dat hieit karlakter Van
dezen knaap! helm! op mierkwlaardigei wij(zl0
aan zijn eigjen karakter herinnerde, hoo
hij indertijd gestamd was, toon hij als
17-jarige jongen, na den do,od wan zijln
eigen vader de mlannen vlan zïj(ni ©rf'ge-
bied dier Matj-a tqgen de Sierviars ten
strijlde v]o|erde.
,Ma 'vadler heeft mfjin g|oedia bedoeliijgen
slecht beloond'', zei hijl soherpj, ofschoon
hiji een g'evioiel kraag ails sgrak hij tot
zich zelf.
O'pj dit oogenhlik werd Gjergji doods
bleek. Hij was ail bevreesd, dia,ebt Adiiimled
verachtelijk en kwalad door dez-en dubbeil'-
glanger teleurgesteld ta worden.
„Ga'',, snauwde hij! den jongen hard toe.
„Hij is ziek'' Zei Sereggi vlug :en ver
telde dat de jongen van zijn ziekbed
hierheen gekoimlen was. Hïj; dacht diat
Gjergji oimjver zou vallen.
Intusschen bleel Arapji kaïarsreoht, staan,
Pliotselinjg werden Achm'ed's trekken
veel milder. Zoo, evenals deze jongen,
had ook liij' zich valak bedwongen.
„Ga"', zei hij' noglmlalals ik begrijp-, dat
de angst voor jou, je vader tot zijn
dwaze daiad voerde. Je zult nog v|an mie
hooren.''
Terwijl de koning zich in het Zadel
zwaaide knikte Sereggi dep jongen belmbe-
digend toe. Het staat dus niet slqoht denkt
Gjergji en hij wankelt en wieieit
niets uileer.
Zeven weken zw-eielde hij- in Tirana
tusschen leven en dood. Achmed had vlopir
hem' laten zorgen.
Tpen hij; genas, werd zijn vader naai
de gevangenis Van ViaLona gebracht, waar
mainland zijju gjesohiedenis kende, eini nie
mland wist af' hij! wegens een imisdalad of
een klein vergrijp] geiv.angen zat.
Twee maanden llater kreeg' Leg grafie,
Bfij' Zijn vrijlating ..hoorde hij, d-aib da
koning Gjergji in de, vruchtbare vlakltle
van D'uhat tusschen "de. zee en de bongo
bergen oen boerenhoeve had geschonken.
Daar leven nu v'ader en zoon en wierkelu
ver van do hialat der Nola's.
De Inlander als ©Dinsranfenl.
Naar la anleiding van een uitlating van
,liet Indiscjhle Vpfksraadslid Thla|mrin te-
genov-er e-an redacteur van de Loc'o|m|oiti:ef',
dat in deze crisis duidelijk gebleken is
hoe jhiet tot dusverre g|ev,olgde systeleta
van kolonia|le oeiclonoimlsche pplitiek v!ol-
ko|mten 'verkeerd g|eweest is ten vbor het
Westersche bedrijf zelfs ïlatplal „olmdat
Imén ld© Inheeni|sicii|e bevolking: te v|eel als
cionBu'mbnt verwaarloosd hoeflt,,'' sqhrijft
de beer J. S. C. Kastejieijh in De Rlijksf-
eenheid ,o,.ml. hét volgende:
Men had (volgens den héier Th.) door
hioogé loion-en de koopikraclht v,an de, b,e,-
"volking Imloeten verlioogen, waardoor zïj
zich vanzelf nieuwe behoeften geschap|e;H
zoiu hebben. Dat dit in het voordeel v|an
de Iiilaiidsehe m(a'atsc|hap,pijT gieweiast zou
zijn, acht ik niet zpo ze-ker. Ong"e,twijf'eld
zou de bevolking' die hooge, loonien gaarno
hebben geaoöelpjbeerd, |m|a|ar zij' zouden
haar niet ,t|o,t jhlarder werken hebben aan
gespoord. 'Die reactie, van die mlassa in
Indië oip- hoo,ge laonen is niet het, schep
pen 'van nieuwe behoeften, (m^ar he-t
p(reste;eren van minder arbeid. De in-
iandsehe im|a|atscliiajppaj, tpch is er ten
zeerste van doordrongen, dait in het laag-
houden Ihare-r behoeften halar 'gronte kraciht
zit. Daardoor verzekert zij! zich in hoogte
haar vrijheid. Ghat z-ij, hare behoieft,en
opvoeren, dan weet zjj, dat Zijl daaraan
alleen kan voldoen door het verrichten
van loonarbeid en zij! dus gedwongen zial
worden, haar werkkracht aan anderen te
verhuren.
Het gezegde van den heer Th:a|m!riii
bracht den (he-er Kasteleyn een gjespirek te
binnen, dat hij rüi]m| 25 jaren g-el'eden had
taet ,een der Imieesb verlichte, Maleisoho
Hooi'den op de Oostkust van 'Suimjatba.
Het was de Baboo Van Hiamlperan Pierak,
die de Wjestleirsehie nijverheid leen goed
hart toedroeg'. Het gesprek liep1 over de
geringe geneigdheid van de Inhaeimlsche
bevolking om' tegen goed loon arbeid te
Verrichten Voor de tabaksonde'rnöm'ingen.
Bedoeld 'Hoofd de'ed toen het volgendte
Verhaal:
Eenigen tijd geleden had de resicfent
hc)m( bij zic-h iateu koralen en hem gevr.a0.gd
zijn jm'e11®011™ 61 ^0:a 'béveglen, tegen
een flinke betaling, grint uit de rivieren
te halen yio,or den alanleg Van nieuwe
wegen. Naar aanleiding van dat Ve,rzoiek
had Ihij de oudsten van zijn onderdapfeln
tot een vergadering bijlaengeroepen en hun
het voorstel van den resident overgeé
bracht. B'e betaling' zo,u neerkomen op;
ongeveer 12.50 pjer dag, hetgeen voor
ménschen, die miet20 cent daags in hun
levensbehoeften konden Voorzien, Zeker een,
goede betaling genoemd kon worden. N-a;-
dat, liij uitglespirokem w,a.s, vroeg een Van
zij'n toehoorders, na betuiging, van Zijh
eigen domheid, ©nz. (in oec.onoin'i-sclhc za
ken?) het woord. Zooals de mleie-ste Ma,-
leisicbe ig'ezinshooi'den in de ofmigeving der
tabaksc-nderneimingen had liij! jaarlijks
recht op' 'een afgleplant tabaksveld oral
er rijst ,o,p! te telen. Hïjl had ©en klein, een
voudig', eigenhandig gem!a;akt huisje.. Zijn
rijlstveld en een kleine gr.Oientienaapp'l'ant
leverden rujm. Voldoend© op voor het
levensonderhoud Van hemf en zijh gezin;
en had hij dakrenb-oven nog tienig geld hoof
dig, dan w'as het inZaiméle,n van ©nkele
hoBchlproducten ro-ttan, bam'bioe, enz.
voldoende, cimf zich dat dc verschaffen.
H'ij, sliep- -ap een baleh-baWK, Zat opi een
imiatje op' den grond, at vlan een pisangblad
unlet zijh handen, liep' op, bloote voeten,
enz. enz'. Na dez'ei nleiding zeide hij' ver
der:
„Wanneer ik nu ga werken, dan weet
ik, dat ik een gloed dagloon Zal verdienen,
tmfaa-r diat geld heb ik niet dire-ct noodig. Ik
zal dan dingén g-aan knopen, waaraan ik
thans geen béhte'efte heb, als bedden, stoe
len, tafels, lepbls, vorken, borden schoe
nen. énz. Wanneer ik kom te stervem
houden die extra Verdiensten op, mfalar
ondeii'tusschen heb jk mïjn kindei-en ge
leerd op bedden te slapen, op stoelen te
zitten, van bprden te eten miet lepjefls en
vorken, op! schoenen te loopien en velg
dingen tarer, hetgeen leitehjk luxe is.
Willen zij aan die nieuw geschapen "be
hoeften blijven voldoen, dan zullen ook
zijbehalve de Verzorging va-n hun rijwt-
veld, ander werk mlo-eten galan verrichteu
en of zij' daartoe bereid zijn, w'eet ik niet.
Be kans, dat zij zich ongelukkig zulleu
voelen, is niet uitgesloten. Wanneer ik
echter zorg', dat zij' zicih die behoeften niet
scheppen en zij1 hpud>©n hun rijstveld,
waar z'ij recht opj (hebben, dan Zullen
zij na mijn dood g'ewioion kunnf(ni door
leven. Een pisanblad sta Van tel ©len
is gauw gekap-t, ©en b'ale'h-bakelh is spoedig
is spoedig gerepareerd een mptje om, op
te slapen vlochten zij desnoods zelf hét
1 lopen op- bloote; voeten do,e.t hun geen
kwaad, enz.'>
„Het is dus voor heit, toekomstige gieluk
imlijner kinderen beker, dat ik niet op, hot
Voorstel van den Resident, in g|a, en dat
ik dus geen extra werk ga, verrichten."
„Eeai dergelijke: ippvatting toekent
de beer K. hierbij: aan, is vo-or ons,
.Westerlingen, dia ar steeds op, uit Zijn,
onze behoeften ta vergrooten en daarvoor
tok willen werken, bijna onbcgrijlEplijk,
omdat wij niet voldoende rekening' houden
met de mentaliteit van den Inlander. Bezje
prefereert een vrij', onafhankelijk l|©Ven,
waarbij' hij' een deel van den dag aan con-
tdmplatie kan besteden, verre boven ons
gejaag ,en gezwoeg mlat het doel kan onzje
steeds groeiende taatericele behoeften té
hunnen voldoen. A'ls ooit dan is iw dezeh
tijd wel overtuigend gebleken, welk een
zegen liet- voor 'de, Inlandscjbe (mlalatschapp'ij
is, dat Zij zich door het contact miet het
Westen niet heieft laten verleiden hare
behoeften te vergrooten en de héér ThamV
rin |mlag blij zijh, da.t de Westierschel kolo
niale lopconiojm'ische 'pjolitiek inteer het gie
luk van den Inlander pip het oog ge(h|ad
heeft, dan zijn cimivorming tot een con-
sulmlent van Europicesche artikelen. Zoo
lang de Inlander zich instinctief d:a,arte;ge|i)
blijft verzetten -en hét Verbod, ï'ijp land
aan niet-Inla-nders te mogein Verkoolp'elni,
géhandlhlalai'd blijft, behoeft taen voor dia
Inlaat schappij geen vrees te- |hebbendan
'zal zij de |mérkwa|a,rdige ©llasticitleiit diie
zij in dezte mlofiilijjk® tijden getoond heeft,
blijven behouden. B-e. Inlanders' zijln im,
im'énig opzicht wijzer dan wijl''
De 11. Michael.
8 Mei
Be H. Michaël is een van de Voornaam
ste hemelsehe geesten en wordt herhaal
delijk in het oude en nieuwe tlastataeïiit
genoemd. S'edert de, vijfde eftuw; jwlerd, zijn
feest gevierd op 29 September, het eelrislfc
door Paus Gelasius I in 493. bij) gelegen
heid van de plechtige inwijding van eeta
kerk op den beng Gaqgano bij: Napels,
welkekerk was gesticht "ter herdenking
van de verschijning van den aartsengel
op dien berg.
Beze verschijning van den H. Miohiaël
was aanleiding, om een afzonderlijken
feestdag te vieren welke Werd Vastge
steld1 op 8 Mei. In oude tijden, werd het
feest van den H. Michael in' vhrsahiillendo
landen met groote plechtigheid gevierd.
Zoo lezen wij1 in de oude kerkelijke ver
ordeningen, in 1014 vastgesteld tijdens' do
regeering van Koning Et'helreid vlan Enge
land. dat de volwassenen drie dagen vóór
het feest van den H. Miehiaël taoest.en
vasten, dat, processies moesten Worden ge
houden en dat de werklieden slechts d|a
meest noodzakelijke werkzaamheden moch
ten verrichten. H'et feest der H. BnigeJietn,
dat eertijds gevierd ward tezamen meitj hat
feest van den H. Michael, op 29' Siepl-
tember, den dag, waarop de basiliek van
Sint Michael te Rome werd ingejwijid,
werd later verplaatst naar den eersten
Zondag van September. Be naam Michaël
beteekent: Wie is aan God gelijk. Aan
Michaël wordt dan ook een groote macht
toegeschreven. Geen Wonder, dat bij; alle
afbeeldingen van de Verneder,in-g Van S,ar
tan Michaël degene is, die Satan verslaat.
Be H. Michaël is de sdluutee "van do
Kerk tegen de macht, van de duisternis.
Na ,elke H. Mis wordt het, gebed gebAta:
,,H'. Michaël, verdedig ons in den strijd
'tegen de heerschappij van de duisternis",
welk gebed door Paus Leo XIII werd
voorgeschreven. In verschillende plaatsten
in Nederland wordt d-e II. Michaël nis
bijzondere patroon v-ereerd, o. a. te H'ar1-
lingen, Zwolle em Schalkwijk.
Maria-dag in Zeeuwsch-Vhandcren.
Op 22 Mei a.s. zal te Ter Neuzen een
groote Zeeuwsch-Vlaamsche Maria dag
worden gehouden. ALs redenaar® zullen
optreden de zeereerw. heereji G. Vienmolen,
rector van het Instituut „Sib. Marie" te
Huyber-gen; J'. Preijers, distoietsdireoteur
van de K. J. V. in Zeeuwlséh-Vlaanderen
en F. Frenokien, directeur van het K. -Ji.
vk-w'eik in het bisdom Breda. Het kunst
gezelschap „Be zingende Meisjes van H'al-
le" zal een feestuitvoering gelvfen. Er
wordt zeer groote belangstelling verwacht
uit Zeeuwisch-Vlaanderenook' Noord-Bra
bant hoopt men vertegenwoordigd te zien.
M^ejseuwscH
N O Si
niet t
V J ^teü'a ex-l-eidcr van d
«^SateursbpM, imlannetjes
.tigen distil o,ebied) rustelo,os z,
economise g(J,ciailistj Hbernn
geniaal stevig katnoli-ek lie
tensloi te
d'- Nederlandsen© fan
^ï'Ttrie stielden aan onze re©
ühfterd elta den boyOatvuist,
te°'en het machtige Duitschhnd,
land met mlülto-'nen guldens bin
c.vei-strooimlt «a Nederlands pmodi
daukh'iiai'heidweert.
Let wel! Siim;on Maas sol
•van vrpoiij'kheid fc|m| dit julctjimjitii.
J-m'sdhe dreigemient, miaa-r om d»,
wie dit alles uit gang, En daar
mt.n Maas niet ©cheel on alon<j
[Want dr. P|oisthu|m|a, 'haelt jare
dwazen cenz'ijdigen vrijhandel
«u macht verdedigd -evenals
schappij voor NijKedhéid en Har
alk het Verbond van Neder»,ands
gavers. Iedere ppgingl om' die
concurrentie van hot buitenW
iperkien werd verwoed aanglev*
Eon in het pjarltpifeat gaan lm
vinden. Ban werden als pjara
voorgeleid de Twentsche; hextu
ten, die 'geen beschertaing vorlai
dat' ze voor Indië Werkten hadd
nig hinder van de buitenlandse hq
dan he.et'te Hiolland in last en
niet tie overzien.
Welnu» Nederland lieeit
naar deze mlsbaarmlakende m'en
bet. overziet thans zijn eiland©
den profeten van den eenzijdige
del, Zijn dia verblinde pogten g|
roepen de regfeiering te hulp oimi
dipioirnlalen (te redden wat te rel
ondertussdhan naar liet slaafse!
.buitenland wlqedende glaziehtien I
Laat, erg llaak kwa|m| het inzil
Te laat., denkt Simian MiaiaisJ
NederlandSc'he dip'liolm'aten riijji I
kozen uit de pjoeslicvi© ïnfemscihl
geleid in „persoonlijke bijmlnl
v-oor het hardhandig buitenllancl
nen niet dreigen,, doch' slccihits I
Zijn. Al is dit Waar» dian imlal
laat'' nog niet! zoo vlug laanVlaa
Wanneer ,oaize 'diploimlaten ,ni
dan brnidsuikertj'es z-uigten imlc
Imlomdjas, laat on Ze: volksVertiE
ging dan toonen, da|ti «ar nog j«
Jan de Wit zijh.
Mwcihten Wïj dit, nog' beleve
het dreigetaent, van dr. P|oisth,i
'krijgen :en niet langer (sen ij
blijven.
UIT!
Gedeon, zij,n heldendaden en b
optreden van den jongen Bav'
ven Saül door God vérkopen-
dus ook het optreden van den|
beid Slamson en de insteHin,/
koningschap.
lngeiascht zijn de praobtig-
verhalen over Jiephte e.n Ruthl
Van Jos Speijbrock' vindt I
vijf mooie platen- "in deze ail
Dc Duitschc lilm, door tl
ter. Uitg. W. L. en J. Brul
Als no. 5 in de serie ml
■over filmkunst, Verscheen dit I
-der belangrijkste uit de serial
Duitschc film, na de eerstl
jaren, moedig met de A-merikol
brak' en de juiste richting il
het artistieke product.
De alleszins deskundige sell
ons door de „Kitscb'-periode ,1
baanbrekende pogingen van I
Lubitsch naar de allesomverwcl
van Wiene „das Cabinet! desll
ri", uit welk prachtig Initial
men voortsproten die Duitse!»
tijd' aan de spits van de wlarJ
productie deden staan. Het vl
oppervlakkig Vertoog van dej
ter, die ook de opkomst der ,g,
het. streven der av'antgarde ij
schitterend geïllustreerd me,t
uit de besproken films.
Dr. Kenlers' Bilbelsche ge
schiedenis.
Reeds de zesde aflevéirin-g van djiiti
imposante standaardwerk is bij de uitge
vers J. J. Romen en Zonen te Ro-ermon'd-'
Maeseijck versohenen en geeft ee(n boeien
de beschrijving van den groo-ten rechter
's-Grav eiip older. Maandaga]
■de gemeenteraad voltallig 1
komen was de Koninklijke
op de wdnkelsluiitimggwiet. Eii
ingekomen van den lioofdi-nj
den provincialein waterstaatl
verbetering Van de-n verkeJ
Kapelle Volgens het p,rovin|
plan. Een verzoek om. opgaal
cal ter bevoegder plaatse gl
Een verzoek Van de caf'l
het raadsbesluit inzake Zo-
van ne-rbergen in te trekkl
ieder f200 per jaar vergoed!
bracht weer heel wat- bier-of
Schouten noemt het drijverijjL
ker zegt, wij' gehoorzamen el
Gods wet. Het voorstel-iSchof
raadsbesluit in te trekken!
worpen met 4—3 stemmen (il
IHe.t verzoek om het sluit
vergaderingen te Verlaten
«laan. Weth. Schouten wil
mers van Zondagsluitiing te L
laten höbalen. Dhr. Mol ze»
ten wi, ook de pétroleum-verj
dploos stellen, want- die zijn I
raadsbesluit verminderd in hil
Een schrijven van de of
het. overleg ple-gen met dcJ
spoorwegen over het opheft
oentreinen zal beantwoord
vraagd zal worden 50 pet.
subsidie. E,e.n verzoek van
de beerbak te laten ruimen
besproken. Dhr. Vermue sbf
W. te machtigen hem op tel
j- orhulst, stelt voor de weril
laten doen. Hij, stelt te
