KERKELIJK LEVEN
GEMENGD NIEUWS
^HET KRAAI!
ll
ZATERDAG S DECEMBER 1931
NiËUWE iE£LWSCHE COURANT
dikke gepantserde muren, vloer en zol
dering is ongenaakbaar voor inbrekers.
(Gescheiden van de kluis-inrichting is de
kelder voor de centrale verwarmings
installatie van Slotboom. De monumentale
voorgevel van het gebouw is opgetrokken,
boven de graniej£>linten, in Limburgschen
gelen steen. Hiermee in harmonie is de
hardblauwe kleur van het houtwerk. Zeer
opvallend is het kunstsmeedwerk van
Ringlever dat de ramen ook aan de
achterzijde en den ingang beveiligen
moet.
Ten slotte zij1 vermeld dat het pand
bij 'n breedte van 11.5 M. een diepte van
22 M. heeft en dat zich boven het voorste
deel der kantoorruimte de woning voor
den directeur bevindt.
Aannemers van dit gebouw, dat in nog
geen twee maanden tijds tot stand kwam,
•waren de heeren De Bruijne env. Biet al
hier. 't Schilderwerk Verzorgde dhr.
«Wisse, electr. installatie dhr. Polderman,
sanitair Tamse en betonwerk Bredasche
Betonmij. v. h. Vriens.
De rubbervloerbedekking is geleverd
door de firma Blok te Kapelle.
Bad van avontuur.
Dit rad draait hedeu op initiatief1 der
Kleine Bazar in de garage van hotel
„de Korenbeurs" niet alleen ten bate dei-
gelukkige winnaars maar ook voor de
Ver. tot uitzending van kinderen naar
Vacantie-kolonies. Men zie ook annonce!
Biascopcn.
In „Slot Ostende" „Het misdadigers-
f aradijs" als eerste hoofdnummer. De film
6jeelt op een der Zuidzee-eilanden en
heeft een uiterst romantisch verloop. Het
tweede hoofdnummer „De leugen" is een
6] annend drama met een pakkend slot.
ELECTBISlOHE, KACHELS in tien
tallen modellen bijl J. M. Bjolderman,
Goes. Telefoon 129. (Adv.)
Billand-Balh. Woensdag vergaderde de
Raad Door de leden der commissie uit
de gasgemeenten in Oost-Zuid-Beveland,
die krachtens machtig-ing der verschillende
Baden zou onderhandelen met de Direc
tie der P.Z.E.M. over verschillende pun
ten, de aansluiting betreffende, in welke
commissie voor deze gesmjeente zitting heb
ben de heeren J. Jvan Gorsel en fi-
A. Dronkers, wordt, nu deze commissie
'.voorloopig haar werkzaamheden beëindigd
heeft, bijl monde van den .eerste '.vier
slag uitgebracht. De directie heeft een
nadere specificatie der kostenberekening
toegezegd. Ook is de directie bereid in
verband met de daling der kosten van
sommige materialen een nieuw aanbod to
doen, doch opgemerkt werd, dat deze da
ling uiteraard ook geldt voor een bov'en-
grondsch net, zoodat het verschil niet van
groote beteekenis kan ziijta. Met een nieuw
aanbod zou het eerste komen te verv'allen,
ook als dit voordeeliger zou zlijln geweest.
Op de vraag, of de P.Z.E.M. niet bereid
zou zijn de gelden aan de gemeente te
leenen kon de directie geen definitief ant
woord geven, daar dit meer een zaak vian
het bestuur was. De directie was evenwel
bereid deze aangelegenheid te- ondersteu
nen. Op een belangrijk punt, de betaling
'der 75 pet. van het verschil tussclien de
kosten van een bovengrondsoh en een oin
dergrondsch net was wijlziging niet mo
gelijk, daar deze verdeeling steunt op een
besluit der Staten.
Van den Minister van Binnenlaindsclie
Zaken en Landbouw zijn ingekomen de
geformuleerde voorwaarden, waaronder
het Blijk bereid is subsidie te verleenen
ten behoeve van de werkverschaffing, uit
te voeren Vanwege het waterschap ,,De
IVatkenissegeuT'. Voorloopig geldt deze
regeling tot 2 Januari a.s.het water
schap betaalt 20 pet. der loonen, het Biijjk
25 pet. en de gemeente 55 pit. In aceoord
kan bijl flink werken gemiddeld 24 cent
per uur worden verdiend. Het algemeen
toezicht dient te worden opgedragen aan
de Ned. Heidemaatschappij1 te Arnhem
B. en W. geven inihun prae-advies te kien',
nen, dat het Ministerieele schrijven niet
heel duidelijk is en best tot zijn recht
komt, wanneer men het leest als tot het,
De „plompe toren" te Koude
kerke voor ondergang behoed.
Aan den Zuidelijken zeedijk van Schou
wen, twee en een half uur gaans van ZLe-
rikzee, staat de eenzame vervallen kerk
toren, hij alle Schouwenaars van ouds he
kend als de plompe toren, welke volgens
Kadaster eigendom is van den Staat der
Nederlanden. Dak en spits ontbreken,
deuren of vensters zijn er niet meer aan,
aan de ijzeren staven in de galmgaten van
den top ontbreken de klankborden, hier ien
daar zijn steenen uitgevallen, en de voe
gen aan de buitenzijde zijn niet alle meer
met kalk gevuld, maar bieden plaats voor
uurkmid. Eens zag het er hier gansch
anders uit. Ruim 400 jaar geleden stond
deze toren nog een half uur landwaarts
in, rag neder op het kerkdak, een kring
van huizen, op verspreide hoeven en
bouw- en weilanden aan de Zuidzijde van
zijn voet. Maar de 16e eeuw was aange
broken, berucht wegens haar nimmer ein
digende watervloeden. Schouwen vooral
kent het geweld der wateren. Het heeft
heugenis van menig schrikkelij-ken dag,
van menig bangen nacht, als de felle or
kaan gierde door de zwarte lucht en de
opgezweepte zee met donderend krijgsge
schreeuw haar golven tegen de schuddende
dijken joeg. Dan braken de zeeweringen
in, dorpen geraakten onder water en War
den prijsgegeven. Nieuwe inlagen werden
achter de buitendijken gelegd om na kor
ten tijd eveneens te bezwijken. Zoo werd
Schouwens vorm die eener halve maan en
vrat de zee diep- in het land in. Oude dijk
werkers in de 16e eeuw konden aan jonge
mede-arbeiders vertellen, dat zij voor den
toen bestaanden buitendijk nog drie in-
laagdijken hadden gekend. Achtereenvol
gens zag Koudekerke de dorpen St. Ja-
cobskerke, Zuidekerke en Brieskerke in
zee verdwijnen, totdat eindelijk de zee
GEEN CADEAUX ETC.
100% WAARDE VOOR UW GELD
20 ZAMBOS SIGARETTEN 25 CENT
waterschap ,,De Valkenissegeul'- gericht.
Hoewel de bij|drage van het Rijk tegenvalt
en met de belanguij(ke zakelijke lasten, dia
in deze gemeente geheven worden, blijk
baar weinig rekening is gehouden, .-willen
B. en Wh den Baad niet voorstellen de
zaak hierop te doen afspringen. Met het
voorschrift betreffende een speciaal toe
zicht vanwege de Heidemaatschappij! kun
nen zijl zich niet vereenigen, daar vhn-
wege het waterschap reeds werd gezorgd
voor behoorlijke leiding door een inge
nieur. De Baad bleek het geheel mieit B.
en W. eens.
's-Gravenpolder. Biiji het verrichten van
Werkzaamheden viel dhr. Joziasse Van
een hoogte van pl.m. 21/a M. Met een
hersenschudding moest Mj( naar huis ge
dragen worden. 1
Iluedekenskeikc. Woensdagavond werd
alhier ook de electrische verlichting door
den Burgemeester ingeschakeld in het
transformatorenhuisje, na dat door den
Directeur der P.Z.E.M., den heer Slooves,
in tegenwoordigheid van de heeren De
Regt en Dijkstra van de P.Z.E.M. eene
korte toelichting was gegeven. In het
Gemeentehuis werd daarna onder de elec
trische lampen met een korte rede door
den Burgemeester de e'l-ectrische Verlich
ting officieel voor geopend verklaard,
zulks in tegenwoordigheid van den vol-
talligen gemeenteraad. Nadat verversehin-
gen waren aangeboden, werd nog eem
rondgang door het dorp gemaakt en de
straatverlichting bekeken en becritiseerd.
Vrijwel de geheele bevolking was op- d-e
been en radiomuziek en electrischie wafel
bakkerij uit de reclamewagen van de
P.Z.E.M. zorgden voor de noodige stem
ming. De meeste winkels waren uit
stekend verlicht. Ook het muziekkorps
deed nog „een muzikale wandeling over
het dorp.
Door den hevigen storm is j.l.
Donderdagmiddag liet sleepsehip Charles
uit Steendorp, op weg van Hansweert
naar Terneuzen en getrokken door eau
sleepboot, bij Hoedekenskerke aan den
grond geraakt. Twee ter assistentie uit
gevaren sleep-booten hebben de „Charles"
w-eer vlotgesleept. Een der sleepbooten is
echter zelfs op- de plaat gestrand.
VHeererihbek. IngekomenCornelia Ma
ria Twaalfhoven en Maria Verschueren,
beide zusters van E-tten.
Vertrokken: Catharina van 't West-
ende, naar Roosendaal; Helena Wilhel-
mina Luijkx, Zuster van Etten, naar Bot
terdam; E. A. M. M. Tetering, Zuster
van Etten, naar Halsteren (Lepelstraat.)
WHEEL LIST van 6—12 Dee.
ZONDAG, Mis van 2e Zondag van den
Advent. Geen Gloria, 2e geb. H. Nicolaas.
Credo, Praef. Drievuldigheid.
MAANDAG, Mis H. Anthonius, B-iscli.
Belijder Leeraar. Gloria, 2e geb. v. Zon
dag, 3e laatste Evangelie van de Vigilie
Maria Onbevlekt ontvangen.
DINSDAG, Mis Maria Onbevl. ontvan
gen, Gloria, 2e geb. v. Zondag, Credo,
Praef. Maria.
Vi OENSDAG, Mis Maria Onbevl. .ont
vangen, Gloria, 2e geb. v. Zondag, 3e H.
Geest. Credo, Praef. Maria.
DONDERDAG, Mis Maria Onbevl.
ontvangen, Gloria, 2e geb. v. Zondag, 3
H. Melchiades, Credo. Praef. Maria.
VRIJDAG, Mis H. Damasus, Paus,
Belijder, Gloria, 2e geb. Octaaf, 3 v. jZon-
dag. Credo, Praef. Maria.
ZATERDAG, Mis Maria Onbevl. ont
vangen, Gloria, 2e geb. v. Zondag. 3 H.
Geest, 4 Paus. Credo, Praef. Maria.
GOES.
(Paroohie H- Maria Magdialena.)
ZONDAG, uitreiking H. Communie om
zoo dicht dit dorp- naderde, (dat een in
1581 gelegde dijk dwars door de kom
moest worden getrokken en rakelings
langs de kerk ging. Zoo was ook Koude
kerke ten doode opgeschreven, daar de
grootere helft buiten gedijkt werd. De
laatste pastoor. Maarten Roberts, alias
Alexander, die in Februari 1568 hier was
gekomen in plaats van zijn overleden
voorganger heer Pieter Corneliszoon, op-
welk tijdstip wordt gemeld, dat door over
strooming de parochie veel goud had ver
loren. is zeer waarschijnlijk in 1572 na
het overgaan van Zierikzee en geheel
•schouwen tot de zijde van den prins,
vertrokken. De Kerk geraakte buiten
gebruik en werd in 1583 afgebroken. Op
26 September van dat jaar werd het afko
mende houtwerk te Zierikzee verkocht
en bracht 1 60 op. Zoo kwam de toren
alleen te staan en toen in 1572 voor ge
schut en ter verdediging van Zierikzee
v eel metaal noodig was en enkele dorps-
torens op Schouwen-en-Duiveland hun
klokken moesten missen, zal ook ongetwij
feld Koudekerke's toren voor h-et laatste
de metalen stem des tijds door zijn galm
gaten hebben doen klinken. Bij h-et gra
ven van een pulpkuil in de onmiddellijke
nabijheid van den plompen toren werd
ongeveer een tiental jaren geleden elan
groote hoeveelheid schedels en be-endeiftn
ontdekt, welke, naar het scheen, needs
meermalen blootgekomen doch w«er be
graven waren. Ook sporen van de funda
menten der kerk werden gevonden op- on
geveer 70 a 80 centimeter beneden den
beganen grond. Men had daar dusi het
voormalig kerkhof voor zich, uit welks
bodem de oyerblijfeslen voor den dag Irwa
men van reeds drie en -eien halve eeuw en
langer ten grave gegane voorgeslachten.
Hoe oud Koudekerke was, weten wij niet.
Zeker dagteekende he-t van de 13e eeuw,
maar vermoedelijk nog van vrij wat vroe-
lialf 7, 7 uur, na d-e Vroegmis fcn 9 uur,
half 8 de Vroeg-, 10 uur die Hoogmis.
Schaalcolleete voor de kerk. 121/4 uur
Maria-Congregatie voor de jongens, 2 uur
Catechismus, 3 uur Lof met Rozenhoedje,
41/2 uur Maria-Congregatie voor de meis
jes, 5 uur Patronaat.
DINSDAG, 's av. 7 uur Lof ter eere
van Maria, 8 uur Maria-Congregatie voor
de grootere jongens.
WOENSDAG, 's av. 7 uur Lof ter
eero van den H, Jozef.
ZATERDAG, nam. 4 uur bichtgeleglen-
heid, 7 uur Lof met Roizlenlioedlj-e.
De H, Franeiscus Xaverins.
3 December
Deze groote Apostel van Indië werd
in 1506 op het slot Xaverius te Pam-
pelona in Sipanje geboren. Door zijn vno-o-
lijk, oprecht en zachtmoedig karakter won
hij ieders genegenheid. Begaafd met een
zeldzaam helder verstand, hadden z-ijn
studies een zeer snel verloop. Toen Fran
eiscus zich naar Frankrijk had begeven,
om zich aldaar verder te ontwikkelen,
werd hij benoemd tot professor in de phi-
losophie, in welke functie hij zich weinig
om zijn zieleheil bekommerde, doch niet
tegenstaande geloovig en rein van zeden
bleef. Terzelfder tijd -studeerde Ignatius
van Loyola te Parijs, die het plan had
opgevat om een geleerde orde te stichten,
die zich geheel aan het heil der menschi-
hcid zou wijden. Franeiscus leerde Igna"
tius kennen en behoorde tot een der
eerste leden van de orde, die zich' het ge
zelschap van Jezus noemde. Franeiscus
geheel van wereldlijke eerzucht vervuld,
weerstreefde aanvankelijk, doch liet zich
later geheel door Ignatius leiden. Nu was
zijn eenigst streven om met vurigen ijver
de eer van God te bevorderen. Den 15
Augustus 1534 legde Franeiscus met nog
eenige metgezellen zijn Orde-geloften af.
Nadat hij in Venetië eenigen tij-d in eau
ziekenhuis werkzaam was geweest en
daarna priester gewijd, zond de H. Igna
tius hem naar Portugal, daar de Koning
om missionarissen voor Indië had ver
zocht. Den 7den April 1541 ging jie H.
Franeiscus scheep- naar Goa. in Indië.
Gedurende de lange en moeilijke zeereis,
gaf hij de matrozen godsdienstonderricht.
Voor de zieken was hij bijzonder bezorgd.
Hij probeerde ieders genegenheid te win
nen, om hen zoodoende tot Christus te
brengen. Toen Franeiscus in Goa aan
kwam, vond hij de stad in een zeer treu-
xigen toestand. De daar levende Christe
nen waren koud en onverschillig ten op
zichte van hun geloof, waardoor de be-
keeriug der heidenen natuurlij-k zeer be
moeilijkt werd. Franeiscus begon met een
menigte om zich te verzamelen, om hen
in de geloofswaarheden te onderrichten.
Met een groote bel in de hand trok hij
de geheele stad door, om de ouders te
smeeken hun kinderen en slaven toch in
het ware geloof te laten onderwijzen. De
kindexen werden door Franeiscus in de
kerk onderwezen en de geheele stad be
merkte spoedig „met verwondering de
groote verandering, welke er bij de meeste
kinderen had plaats gehad. De kinderen
waren een voorbeeld voor de volwassenen,
zoodat velen zich bekeerden en een gehele!
ander leven gingen leiden. Na deze eer
ste zegenrijke arbeid begon de H. Fran
eiscus met zijn bekeeringsreizen op de
aangrenzende eilanden. Met onvermoei-
den ijver leerde Franeiscus de taal van
het volk. om later de Catechismus en
de noodzakelijke gebeden in hun eigen
taal te schrijven. H'ij1 trok door alle stre
ken en verzamelde met zijn klok de toe
hoorders om hen "te onderrichten. Het
aantal doopelingen was zoo overweldi
gend groot, dat Franei-seus bij het water
uitgieten zijn arm van vermoeidheid bijna
niet meer kou oprichten. God gaf liem de
genade om wonderwei-ken te .verrichten.
Zijn naam werd spioedig in geheel Indië
ger. Wij staan hiel' op ouden bodem. In
1313 werd de ambachtsheerlijkheid, af
komstig 0. a. van Heer Jan van Haam
stede door graaf Willem III aan zijn neef,
den bekenden Witte gegeven. In 1322
scnonk dezelfde graaf de kosterij van
Koudekerke aan Pieter Danokardszoon.
In 1344 kwam een deel grond in grafelijk
bezit door het zonder erfgenaam overlijden
van Liedwikine Claisdoehter van Coude-
kerke en in 1351 werd door graaf Willem
V aan Renger Hendrikszoon, zijn kinde
ren en broederskindoren vergund, om in
plaats van rechtspraak te houden te Cou-
dekerke. Als ambachtsheerlijkheid had
Koudekerke zóólang dezelfde- heeren als
Haamstede, dat het ten slotte als heit ware
daarmede veismolt, zoodat liet dan ook op
de oudste steenrol be-Oosten Schelde van
1G00 niet meer als afzonderlijke heerlijk
heid voorkomt. Toch bleef de zelfstan
digheid, ook jils rechtsgebied, nog lang in
heugenis en noemden zich 17e. en 18e
eeuwsche bezitters van Haamstede- nog
heeren en vrouwen van Koudekerke. In
het werk „Tegenwoordige staat van Zea
land", verschenen in het midden der 18-e
eeuw, wordt van Koudekerke vermeld,
dat het indertijd een goed dorp- en groote
parochie «met een voorname jaarmarkt
was. Verder wordt daar als Ambachts
heer genoemd Johan van Gruithuize, prins
van Steenhuize (eind 15e en begin 16e
eeuw) wieus „ouders" (een andere bron
zegt „voorouders") de kerk zouden hebben
gesticht en begiftigd „ter eere- van den
Almaëhtigen God, de glorierijke maagd
en moeder des Heer-en, alle Heiligen en
St. Maarten patroon dezer plaats". Indien
zulks waar is, zal de door de familie.
Gruithuize gestichte kerk (ter vervanging
der oudere) uit het midden der 15e eeuw
gedagteekend hebben. De toren, die van
baksteen is, uit drie geledingen bestaat,
vierkant is en in een achterkant over
bekend en van verscheidens plaatsen ver
zochten de heidenen hem om toch ook bij
hen te komen en ook hun het ware- geloot'
te leeren kennen. Zoo trok hij van eiland
tot eiland; voor de wildste volkeren
deinsde hij niet terug. Vele boeken wer
den er over Franeiscus geschreven,, waar
in men vertelde, hoe hij zieken genas en
dooden ten leven opwekte. Francispus
zelf smeekte door zijn aanhoudend gebed
en zijn alles opofferende naasteliefde, dat
God hem altijd zou bijstaan. In 1549
landde de heilige in Japan waar vóór
hem nog geen missionaris was geweest en
nog,niemand pogingen had aangewend om
de heiden-en te bekeeren. Overal ont
roerde hij de harten door zijn zachtmoe
digheid, zijn nederigheid en heiligheid.
Van vervolgingen en versmadingen bleef
ook Franeiscus niet gespaard. Na tweie
jaar te Rebben gearbeid, ging hij' na,ar
Indië terug. Hij- zond evenwel drie Je
zuïeten naar Japan, die ^po-edig door
anderen werden gevolgd. Toen de heilige
Japan verliet, nam hij het besluit om
ook in China het H. Evangelie te verkon
digen en ook daar droeg zijn werk veel
vruchten. Op het eiland Sancian werd
hij door een z'ware koorts, overvallen,
welke steeds meer toenam. Zwaar ziek en
zonder eenige hulp- lag hij op- een ver ver
wijderd eiland. Den 2den December 1552,
terwijl hij zijn blik op- den gekruisigten
Heiland had gevestigd, .stierf hij. Ster
vende -sprak hij nog de mooie woorden:
„Heer, op- ,U heb ik steeds mijn vertrou
wen gesteld, ,en in eeuwigheid zal ik niet
beschaamd worden." De heilige was zes-
en-veertig jaar oud, waarvan hij ruim
10 jaaT in Indië had doorgebracht. Toen
men in 1744 zijn graf opende, vond men
zijn lijk nog geheel ongeschonden.
Dit jaar geen catarrh!
r -r neemt.
Het drama te Echt.
Donderdagmorgen zijn de drie te Echt
vermoorde jongemannen te Putbnoek be
graven. De deelneming .der bevolking
was enorm. Politie en marechaussee- zorg
de voor de orde.
De schutterijen van Putbroek en Dier
gaarde schaarden met hun omfloerste
vaandels zich voor den lijkwagen. De
kisten waren met een wit lint en lak
verzegeld en bevatten da namien van de
dooden. Meisjes droegen, volgens landelijk
gebruik, groene palmenkransen.
Aanwezig waren 0. a. de burgemeester
van Eeht, de heer Van Kampen, lid van
de Provinciale Staten, en jhr. .A van
Aefferden, burgemeester van Gelulte.
In de rectoraatskerk der paters passio-
nisten werd om half tien door 'rectOT
Simons een plechtige mis van Requiem
met assistentie opgedragen. Het zangkoor
van het recoraat zong de Gregoria-ansche
mis van Requiem onder leiding yan een
der paters. De drie lij'ken werden na de
absoute door de leden der schlu-tterij1 St.
Anthonius, waarvan Werens en een van
de broeders Kerstens lid waren, naar het
kerkhof gedragen, waar zij' in een ge
meenschappelijk graf werden neergelaten.
Hier nam rector Simons, het woord om
de getroffen families te troosten. Heit
waren goede jongens, aldus spr., die in
hun leven nooit weelde hebben gekend en
steeds hard hebben gewerkt om hun
ouders te helpen in den strijd om het be
staan. Zij z-ijin gevallen in den bloei des
levens, slachtoffers van hen, bij- wie de
vreeze Gods is uitgedoofd. SpT. vroeg
aller gebed voor de drie dooden.
Ook de burgemeester van Eeht en «en
vaandrig d,er schutterij- hebben nog 't
woord gevoerd.
Op het kerkhof werden aanvankelijk
alleen de familie en de autoriteiten toege
laten. Later mocht ook het overige pu
bliek zich om de groeve scharen.
Bij het sectie-onderzoek vond dr. Hulst
in de lichamen der slaohtoffërs 3 'kogels
van het kaliber 9 m.M.,'zooals in parabel
lum-revolvers wordt gebruikt.
Hij stelde daarvan aanstonds den of
ficier van justitie in kennis, met het
verzoek, op- de plaats van het misdrijf' te
gaat met een hoogfries, schijnt toch (wel
ouder. Het iagangspoortje aan de Oost
zijde gaf vroeger toegang tot de kerk.
Van binnen aan de Oostzijde is een stee
nen spiltrap- en een aanzet van een stee
nen gewelf. Laat-gothische voorwerpen,
nabij den toren gtevonden, worden be
waard bij den heer Hubregtse te Burgh.
Aan den ambachtsheer behoorde indertijd
voor een deel het recht om den pastoor
aan te stellen, althans had (hij er de voor
dracht van. Sedert de laatste eeuw-en
diende de toren voor een baak ten nutte
van de zeevarenden, die de Roompot bin-,
nen kwamen, aan welke reden het te dan
ken is, dat hij zorgvuldig in stand is ge
houden. Zierikzee zorgde daarvoor nog
tot hel begin van de 19e eeuw. Zoo fw-erd
op- stadskosten in 1764 de buitenkant ge
heel hersteld en in 1794 werd de borst
wering op- den toren aan de Noord-west
zijde, die uitgeweken was, vernieuwd.
Toen in laatstgenoemd jaar de noodzake
lijkheid bleek om op- het eiland op- ver
schillende punten seinposten op te richten,
werd de Plompe toren daartoe eveneens
geschikt geacht. Of de seininri-eliting er
werkelijk op geplaatst is en zoo ja, wan
neer die weer is weggebroken, is ons niet
gebleken. In het in 1824 verschenen boek
„De Provincie Zeeland" wordt de toren
ook nog als baken voor de zeelieden ver
meld.
Reeds bi, Bchri,ven van 6 Juli 1867,
door den toenmaligen min. van Binnenl.
Zaken aan Ged. Staten vian Zeeland ge
richt, werd de wenschelijk-heid uitgespro
ken, den toren te restaureeren. O.m.
ook omdat instandhouding van den toren
van belang was .als baken en herken
ningsteken voor zeelieden. Door Jhr. C.
A. van Citters, hoofdingeland van het
„Waterschap Schouwen", werd begin '29
een schrijven gericht aan den Raad der
gemeente Haamstede, met verzoek: wel
25. 45 en 55 cis,
laten zoeken naar de hulzen van da pa-
bellum-patronen. Een parabellum loch
werpt de hulzen automatisch uit en dr.
Hulst achtte het niet waarschijnlijk, dat
de moordenaars zich "den tijd zouden heb
ben gegund deze hulzen in de duisternis
op- te zoeken.
Het parket is daarop aanstonds weer
naar Putbroek vertrokken om de omge
ving van de plaats v;rn het misdrijf
nog eens nauwkeurig af te zoeken. Hier
bij zijn inderdaad 3 p-arabellum-patroon-
hulzen gevonden.
Met deze hulzen is men daarop naar de
marechausseekazerne "te Echt terugge
keerd. waar inmiddels ook de bakende
■scheikundige-criminalist dr. E. J. H.
Waegeningh. uit Maastricht was aangeko-
men.
Deze laatste nam aanstonds eenige
proeven met de bij v. d. E. in beslag ge
nomen parabellum-revolver, waarbij kwam
vast- te staan, dat de inslag va» den paj.
in het slaghoedje precies dezelfde was
als de inslag jin de op- „de plaats van het
misdrijf gevonden hulzen. Bovendien ble
ken de looptrekken in een afgeschoten
kogel volkomen overeen te komen met die
van de kogels, door dr. 'Hulst in het
lichaam der slachtoffers gevonden.
Daarmede kwam voor 90 pot. vast te
-staan, dat de moordende kogels waren af
gevuurd uit de parabellum bij v. d. E. in
beslag genomen.
Dr. Hulst verklaarde in de lijken drie
wonden gevonden te hebben, veroorzaakt
door parabellum-kogels, en 11 wonden,
veroorzaakt door jachtpatronen.
Alle 14 schoten moeten op zeer korten
afstand het verste op- zijn hoogst 3
meter zijn afgevuurd.
De wonden van 11 schoten loopen ia
licht opwaartsche richting, hetgeen een
bewijs is, dat de schoten uit een hin
derlaag „dicht bij den grond moeten zijn
Bovendien had ieder der slachtoffers
een schotwond dwars door het lichaam,
welke schoten moeten zijn gelost met den
loop van het jachtgeweer gedrukt op het
lichaam der zwaargewonde jongemannen.
De moordenaars hebben aldus dr.
Hulst dus het vooropgezette doel ge
had hun slachtoffers van het leven te be-
rooven en hebben alzoo ieder hunner h-et
genadeschot fÖgeven.
Deze 'waarneming „klopt volkomen met
die der getuigen, die de schoten hebben
hooren vallen en die verklaard hebben,
dat de drie laatste schoten 2eer dof klon
ken, alsof zij in den grond werden afge
vuurd.
Van alle 11 uit het jachtgeweer ge
loste schoten heeft dr. Hulst behalve de
lading hagel de ronde kartonnetjes, welke
de hulzen afsluiten ,in het lichaam der
slachtoffers gevonden.
Deze kartonnetjes Zijn bij! onderzoek
dezelfde gebleken te zijn al-s die nit bij
de v. d. E's in beslag genomen jachtpa
tronen.
Het, is een stom geluk zoo besloot
dr. Hulst het onderhoud dat men de
vermoedelijke daders nog heeft kunnen
arresteeren en dat zij nog„ niet over de
grens gevlucht waren. Het arrestatiebe
vel toch kwam rijkelijk laat, terwijl er
alleszins termen waren geweest, dat r-eeds
Maandag uit te vaardigen.
Het thans vrijwel opgeloste drama
wordt door de bevolking yoorts nog in
verband gebracht met de vermissing van
twee jongelieden uit Annedaal, ongeveer
7 jaar geleden. Deze zijn eveneens nim
mer van het stroop-en in de bosschen 1
ruggekeerd. Wel gingen er geruimen tijd
geruchten, dat deze beide jonge mannen
op Duitsoh grondgebied voor het Vreem
delingen-legioen zouden zijn geronseld,
doch daarvan heeft men nimmer bevesti
ging kunnen krijgen.
In dit verband is het wel eigenaardig,
dat de jachtopziener v. d. E. dit seizoen
reeds tot tweemaal toe geweigerd heeft
te willen bevorderen, dat den Plompiento-.
ren in goeden toestand wordt gebracht
om nog eeuwen voor het nageslacht be
waard te blijven. In zijn vergadering y.an
6 Februari 1929 besloot de Raad nu dien
aangaande een verzoek tot restauratie te
richten tot den Staat der Nederlanden, en
gaf hiervan kennis aan de Rijkscommissie
voor de Monumentenzorg te Den Haag,
het Zeeuwsehe Genootschap- der .Weten
schappen te Middelburg en het college
van Ged. Staten van Zeeland. De kosten
werden geraamd op* circa f 5000. In ver
band daarmede -stelden Ged. Staten zich
begin van dit jaar in verbinding met den
minister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen. Hieruit bleek, dat uit histo
risch en bouwkundig oogpiunt de instand
houding van den Plompentoren niet mag
worden verwaarloosd. Waar de Regeeiring
verder betoogde, dat ook na de restau
ratie de toren rijks-eigendom zal blijven,
waren Ged. Staten eehlter van meening,
das het tot de taak van het Rijk behoort
de instandhouding van den Plompentoren
te bevorderen. Tot het gaven van een
provinciaal subsidie konden Ged. Staten
uit dien hoofde niet adviseenem. Eeni
commissie, welke gevormd -was, teneinde
voor dit doel gelden bijeen te brengen,
deed een beroep- op de vele Nederlanders
die dergelijke oude bouwwerken waardee--
ren om eenigen financieelen 6teun. Het
Rijk had steun toegezegd onder voorwaar
de, dat van particuliere zijde, openbare
lichamen enz-, financieel medewerking zou
worden gevonden.
Het dagelijiksch bestuur 'der commissie
deelt thans mede, dat men onet rijks-steun
thans door de vrijwillige bijdragen in
staat is, dit merkwaardig monument voor
Schouwen te herstellen, -waardoor Ihet be
houd ervan voor de toekomst is ver»
zekerd.
N|EUWE ZEEUW
KiJ
jje voornaamste taak de:
«ordering der cultuur.
pjeze inderdaad mooie zi
„haafd volk er zoovelen
„M eens tegen en hoewe.
tobben om er een warn"
maken, onthielden we he:
Andere journalisten zijn
ter te werk gegaan er
,elf5 naar, wat tot verhe
ften heeft geleid. Zoo voi
ale provinciale pjersorgai
leilende aankondiging va
olksroman. Niet zoo'n p
•san 'n Paar honderd zie
,jpe0n vier turven, twee p-J
affaailijvige deelen in pra'
2500 bladzijden druks. I
geen kluifje voor lettl
Mn is, dan weten wij 't ni
jal heel Zeeland op- af vl
bestellingen regenen. Tri
aankondiging in een verbli
„eeistaaufcaren stijl is ge
t Betreft hier niets m
,'Jan de wereldschokkende 1
Pedro, den zoon van den
pader niet in zijn bloedig
volgen omdat hij liever s
je worden!
De -scherprechter edhtea'
eterken wil en dwingt de
jongeling, zijn voetstap'pe
Achteraf beschouwd is dit
bet romantisch beroep van
4e harten winnen van v
jonge dames, ('t verhaal
in Corsica) wat niet 't gev
dp, indien Pedro gewoon
varkens gekeeld had. Eers
ie Rosita hem te voet, d-
familiegeheim wordt hier
«1 dan komt een adellijk
Elvira del Partos hem 1
hart aanbieden. U begrijp
acep-teeren van die schoij
ioo glad zit want dan zo,
niet aan zijn 2560 bladzijde'
men. 't Wordt Pedro daarc
gegeven. Ten bewijze daar
de annonce eenige hoofdsti^
besef de verrukkelijke f'ant
Palconi
,Opa en kleinzoon"
laat"; „blind en waanzinn
mengster in 't kolenhok"
langs het waschlijntje„de
ie"; „een noodlottige wa
Ziehier een korte beschr
loeiendsten en diksten rc
schreven. Daar zal in
■winter meer angstig gedri
oogd en gesnoten warder
voren. Wanneer de bodem
tig wordt, dan 'n monumei
dit stuk cultuur en voi
*het introduceerde!
U
L
e|
een drijfjacht uit te stre
èiehoekvonnig hooggelegen
aedaal—Posterholt, nietteg
losch als zeer wildrijk l
Eergisteren zou dit boscl
volhing nauwkeurig word
Groote fabrieksbrand I
Een uiterst felle brand t
avond te kwart over acht
briek van geschilderde meuj
G. Jansen aan de
Haastrecht.
De brand is ontstaan in
bewoner van het belendi
arbeider Rietveld, zag
eerst en waarschuwde de
trachtten met een
raat het vuur te dooven,
hierin niet.
Inmiddels ging het ger
brand als een loopend vui
horp, waarop de niotorspuit
Een geweldige vonkenregen
aangewakkerd door den felli
wol de brandspuit spoedig
vas, bleek aan de organisat
te mankeeren. Daarbij! kwal
tiet voldoende water was.il
haventje en eerst nadat de s
"as, water kon worden ge;
I De brand had intusscheu
huis van Rietveld aangetas
|et naar uit dat de dorpstjl
h'uur niet zou kunnen bedw
"e Goudsche brandweer w
I welke binnen een kwartie:
I Wateraal arriveerde. Ook
Ikreeg te weinig water, doe
|fan de sluis kou het vuil
I aangetast worden.
I Hit de fabriek, welke
Ifachines is ingericht, konl
I gored. Het p^g vau pjieti
Ingebrand,, evenals het
lb»1 kje:r Jansen, waarin zi
I avond, waarvan slechts we
|,e? gered. Ook de schuur
11'1" 's uitgebrand. Nadat-
t'u Weei llle'' zeven en d
'aet 2 stralen had gew
ri J, ^en brand me
v»vr abl'iek "was verzekei'
"g was er een groote h(
F'ihteu opgeslagen. De
brand is onbekend.
en 72-jarige inwoner va
v^laveri heeft door op
"I and een beroerte geki
aan de gevolgen.
Gefïng4
bat, 1 aa8s°he recherche
I ha,] ^en Maandagavol
te4 hebbenden „.overVal m
Haao® ereenigde Bakker
daan0' ««en opzienbarende
Se f** is a-1' °P ^rond!
gegevens tot het
I Aal
v^ei
an
dat bet verhaal vau
i»Dil°, gefingeerd zou
waarmede de directeur
|V«I
