van ons Land"
IULDER
Bediende
>rs gqc
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GEHEEL ZEELAND
90'
A*
T'S Jtsc
T'S
75c
)T'S
JT'S «nc
DIT BLAD VERSCHIJNT: DES DINSDAGS ,|,r
I I Bh'tent^or "mIDDELBURG. Markt 1 en 2; Telefoon No. 474 üT DES DONDERDAGS EN DES ZATERDAGS 'l'L Contractregelprijs, te beginnen bij 500 regels, beduidend lager
DIT BLAD VERSCHIJNT: DES DINSDAGS
DES DONDERDAGS EN DES ZATERDAGS
j 29 Juni, v.m. 8 nuT»
Irdbeien 813 ct. per
112 et. per stuk.
Irdbeien f 10,70—13,80
fJKE STAND
f r
met de uitgifte
itjes. Spaart ze.,
-ijving van ieder
kei verkrijgbaar,
waar een plaatje
lild worden bij
beker
ÜIEUWSTRAAT 4
Kantoor Goes,
ten G
en
ïtten uu
ten
tten uu
in Drogisten
3n naam
HARDT
k. ZEIST
FEUILLETON
Een Koningswoord
van OVER DE GRENZEN
I I BUITENLAND
CHINA
VAN HET VATICAAN
BINNENLAND
IE CQURANT
|lauw f 0,50—0,521/2',
geen noteering, 800
1—0,40.
Ter, geen verbetering
ling onveranderd ge-
Star f 55,60 p.
|012, Westl. lange ft
I ronde 810, Italiaan-
I. springs 1618 et.,
■aag kalm.
Ik.Cornelia Marinus
|25 j. jm. te Delft en
j. jd. te Delft, onlangs-
Cornells, z. v. Mari-
leternella Kole.
tam Kole, 53 j., echt-
^th Mieras, te' Ierseke.
Ondertrouwd: W. A.
M. C. Davidse, 21 j.
re, 30 j. en N. van
Damman, 37 j. en C„
|F. de Troijë, 26 j. en
GeiboTen: Arend, z.v.
tl en Janna ten Berge»
ifsscher, 67 j., ecihtgen.
Idersanarck'; Maatje Pie-
Ij., echtgen. v. Marinu3
oren: Jacoib Dingenus,,
Helena Pa. Niijisse®.
Lnna Staal, 66 j. ongdh.
EN VERPACHTINGEN
i met sdbliur, erf en tuin
d bouwland en zijkant»
|,ede „Belliona", Verbist.
twee woonhuizen en
|h.
[eAe, inboedel, Jonkers,
met paibuis en erf,
I
I, woonhuis en erf,
bouw- en weiland en
met schuuT en ervan,
NUMMER 77
DONDERDAG 2 JULI 1931
27s™ JAARGANG
aties uitsluitend schrif-1
erenties aan de
IET KANTOOR GOES.
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Bureaux van Redactie en Administraiie:^w®.sts^"gI
Al vertentiën van 1 tot 6 regels f 0.90, elke regel meer f 0.15; I 111
Abonnementsprijs f 1.90 per drie maanden, bij vooruitbetaling;
Advertentiën van 1 tot 6 regels f 0.90, elke regel meer f 0.15;
Contractregelprijs, te beginnen bij 500 regels, beduidend lager
GROOTE WAARDE
VAN PUBLICITEIT
WORDT GELEZEN
IN ALLE KRINGEN
De economische crisis en
haar oorzaken.
Het rapport van Albert Thomas, dat
laatst in de Internationale arbeidsconfe-
rentie werd besproken, geeft een overzicht
van de economische crisis, welke over de
treheele wereld 'heerscht. 'Er was eens
een tijd, dat het aantal werKoozen van
de teheelcwereld geschat werdl op 10
millroen. Op bet oogenMik hehben de
V ereenigde Staten en Dnitschliand, d& 2
groote industrie-staten, dit getal alleen
reeds bereikt. Het globale cijjfer voor de
landen, waarvan men e.en overzicht va.n da
werkloosheid heeft, bedraagt meer dan 20
miüioen. In den loop van het llaatsta
jaar vertoonen de statistieken overal een
stijging van het kwiaad. 'Er 'zij'n slechts
enkele uitzonderingen, Denemarken, Est»
land, Letland, Noorwegen, Ierland, maar
vooral Sovjet-Rusland, waar niet zoozeer
de kwestie der werkloosheid de Sovjet
autoriteiten bezig1 houdt, maar wel die van
het aanwerven van arbeiders, welke ver-
eisebt worden voor de uitvoering van het
Vijfjarenplan. Overal, maar voorla!' in
Spanje, Sovjet-E|uslland en China consta-
teert men een daling der prijzen. Dit
bearoeg 13 »/o in Duitschland, 17 o/o
in Polen, 17,3 o/o ia Frankrijk, 17,5 o/o'
in Italië, 17,6<Vo m Groot-Britannië, 17,7
o/o in de Vereenigde Staten, 21,3 o/o in
Australië, 22,5 °/o in Nederland1, *24,5 °/o.
in lndië en 24,7«/o 'in Japan. De indeix
van de industrieels ondernemingen op het
eini van 1930 toon-en de volgende ver
minderingen over een "tijdsverloop van
1928—1930 5 o/o in Chili, 11 o/o in Noor
wegen, 14 in Denemarken, 29 o/o in
Zweden en Tchechoslowakije, 31 o/o in
Zwitserland, -en Engeland', 34,5 °/o in Oos
tenrijk, 44 o/o in Duitschland, 46 °/o in
Nederland, 53 o/0 in de Ven Staten, 89 o/0
ia Canada, 89.7 o/o in Beligjë en 60 o/o in
Polen. De oorzaken van de crisis hebben
zich vermenigvuldigd en een Duitsöhl ex
pert is bij telling reeds gekomen tot 235.
Zonder tot een systematische nummering
over te gaan, heeft de administratie van
het Internationaal Arbeids Bureau de
aandacht op de volgende plunten gevestigd.
1. Die overmjatige productie van bópaal-
de landbouwproducten. Van den eenen
kant zouden buitengewoon gunstige oog
sten en van den anderen kapt vermeerde
ring van de bebouwde oppervlakten hier
van het gevlolg zïjjki. Het aantal hectaren
der bebouwde oppervlakte bedroeg in 1913:
109.328.000 en in 1929: 125.564.000.
Nochh Europa, noch Rusland hebben tot
dezen groei bijlgedragen. Het zijn hoofd
zakelijk Australië, de Ver. Staten en Ca
nada geweest, waar de bebouwde opper
vlakte zich geweldig heeft uitgebreid.
2. De slechte regeling tusschen de. voort
brenging van verschillende industriepro
ducten en "da mogelijkheden tot afzat
van de goederen.
3. Het gebrek aan soepelheid tusschen
geld en crediet van den eienen en die re
serve aan goud van dan anderen kant.
4. Bet gebrek aan vertrouwen. Het ge
brek aan vertrouwen ldjldt tot een slechte
verdeeling van het goud, tot een onvol
doende kapitaalscirculatie en tot een ver
nietiging van het crediet.
5. De prijsdaling van het geld, waar
onder vooral Ohina en lndië te lijden heb
ben.
6. Het niveau van de zeer hooge pro
ductie-kósten iu sommige landen.
7. De ontwikkeling der nieuwe produc
tieehaarden. Onder de nieuwe productie
centra moeten op de eerste plaats worden
genoemdOhina, Japan, lndië, Australië,
Duitschland en vooral Sovjet-Rusland.
8. De kunstmatige beletselen voor een
internationalen handel. Vooral! na den
oorlog hebben deze beletselen zich voorge
daan en vermenigvuldigd, o. a. verbod van
invoer en uitvoer, toename van de douane
tarieven, den handel' veel nadeel berokkend.
9. De slechte verdeeling van de bevol-
recht op succes.
door MGR. DR MEKTEN.
11
C-tj1 f^va,ar was weg, maar zijn twee
schilderijen waren verloren en voor meer
aan de helft door de vlammen verteerd'.
Hij schopte het weg, en zei half bitter,
halt verlicht, „het was toch maar knoei."
Zijn vrouw zag er een beschikking in
van boven, zonder een woord te spreken,
maakte zij alles Weer in orde, ruimde op
sch ^rs^e^6 z<x> ver mogelijk de geledien
Knoei
Had hij ^iet gezegd: knoei'?
Hoe was zulks in zijh werk' gegaan?
aar kwam die verandering van dloari?
iWas het ernstig gemeend?
r *prong iets opi dn 'haar hart, het be
gin van een dankgebed, de eerste klan-
.Ken van een vreugdelied;
oo dacht hij) van hetgeen hij noemde
een meesterwerk?, zijn meesterwerk?
Hn toch zweeg rijt
Den^ volgenden morgen zag het er in
eajino s hoofd uit, zooals in het woonveT-
.tres, alles "woest en dooreen.
king ten aanzien van da productiebehoef-
ten.
10. De te snelle ontwikkeling van dan
machinebouw en van den groei der ratio
nalisatie. De directeur van het Interna*
tionaal Arbeidgbure.au is van meeneng,
dat men tot op heden veelal' do rationali
satie ,een der factoren der werkloosheid,
heeft onderschat.
Aan het Int. Arbeidsbureau is opgedra
gen deze verschillende punten grondig te
bcstudeeren, in samenwerking met de S.
D. N. en nog eenige andera lichamen.
sDe strafkolonie der jSjoVjleits.
Onlangs meldde eien telegram het een
en ander over de strafkolonie der sotvijets
oJjk de Spkolojflkie eilanden. De New Yorki
Herald Tribune gaf daarop; een beschrij-
ving Van wat in Rusland het rooide
eRand der wanhoop; wordt genoemd, van
de hand van den Russisohen auteur
I. Naizaroff, waaraan hier eenigei bïjz|oin-
derheden zijn ontleend. Ongeveer een jaar
geleden troffen Finsehe grenssoldaten in
een verlatem met sneeuw bedekte vljakte
eenige uitgeleerde gestalten aan. Het ble
ken vluchtelingen te. zijn uit de sav'jet
stx.albolo.nie o® de SokoloSki of Sokoyiets-
ky eilanden. Toen ze, de soldaten op; zich
af zagen komen, herhaalden ze zonder opj-
houden: doodt ons, indien gij wilt, maiar
stuurt ons niet terug naar de plek, waar
het leven erger is dan de dood. Verne
mend, dat ze veilig waren en zich olpj
Ihnsch grondgebied bevonden, vielen en
kele der Vluchtelingen vjan louter vreugde
in zwijm. Die Sokolofski-eilandén - liggen
in het uiterste 'Noprdien van Rusland,
in de Witte Zee, en z'e dragen de gevan
genis van de Gepoe, do grootste gevange
nis ter wereld' ,en tevens de .verschrikte)-
lijkste door heel Rusland berucht wegens
het meedoogenloolzen regime, dat er'
heersdht. Men verrijst niet uit zijn graf,
zegt het volk en evenmin komt men uit
de Sokolofskd-govangenis terug. Tot vóór
korten tijd was pver het rood© eiland v'an
de wanhoop zoo goed als niets bekend.
Men wist, dat de gevangenen houthhk-
kerswenk moesten verrichten. In boom
stammen, die zich bij door Sovjet-Ruslandj
in vreemde, landen aangevoerde hputla-
dingen bevonden, had men wel eens opt
schriften gelezieu als „red! ons, wij hier in
Siokoèofski zijn levend begravlen", maar
verder hing er rond h'et rioodó eiland' d'er
wanhoop; oen geheimzinnig wia,as, waarvan
men slechts kon vermoeden, dat het ie
ergste verschrikkingen Verbórg, .omdat de
huidige oommumstdscahe Regcering in
Rusland zich in het bestraffen van vól
gens haar opvattingen misdadige elemen
ten. in niets van de beruchte tsaristische
onderscheidt. Maar de ontsnapjben hebben
de ellende die zie er ondervonden ovleral
ronld verteld en uit hun relaas kan men
zich thans eenigszins een voorsteMiingl
Vormen vïun Wat de Spkolocflski gevangenis
is. Er zitten menschen van allerlei natio
naliteit opgesloten. Onder de ontsnapten
van den laatsten tijd bevlonden zich N.
Achonen, een Fin, V'. Svyieschnikotf, een
voornaam officier vhn het roode leger die
wegens anti-communistische uitingen tot
iSokolofski was veroordeeld, A. Grubc,
een Lijïland'er, die men voor een kapjta-
listischen spion had gehóuden, en andere
Uit |de verhalen vjan dieze ontsnalp(tten
blijkt, dat de SotoolofsM-gevaiigenis een
verzameling, gevjangenen-kamplen is, die
niet alle olp, de Sokólófski leffllanden liggen,
maar ook langs 'de kust tusschen Kern en
Moermansk verspreid' zijn, tot Archangel
de bekende houthaven toe. In 1929 werd'
het aantal veroordeelden in al die kam
pen op ongeveer 45.000 mannen, vrouwen
en kinderen geschat, een hfeele stadsbevol
king dus. Sinds 1929 moet dezp bevolking
echter aanzienlijk in getal zijn gestegen.
Thilde redderde op en schikte wat zij
's avonds nog niet vermocht, alles ten
beste, zooveel mogelijk wildei ze de sporen
uitwi'sschen. i
rieij.no bleef lang te bed, en was on
tevreden, vernederd en WT«veligb over zich
zeiven, zelfs over Thilde, over de heeja
wereld.
Fn toch, het was zijin verjaardag. En
Thilde had hem hare verrassing gereed
gezet. Helaas!
Tusschen twee kleine bloeiende potplan
ten had zijl haar werkelijk geniaal schil
derij opgesteld.
anneer hijl .uit de slaapkamer trad,
dan zou het hem dadelijk in het oog
vallen. En daarop rekende zij', het zien
van het portret zijner moeder, zoo schit
terend geslaagd, zoo uitstekend gelijkend,
zou. hem andere tijlden in het geheugen te
rugroepen, zou de gewenschte verandering
in hem teweeg brengen.
En scheen het niet, alsof God reeds ge
sproken 'had, alsof reeds iets dn z'ijh
binnenste van terugkeer sprak.
Ilad1 'hijI niet zijn twee schilderijen knoei
genoemd
Fie! zijl hoopte, en terwijl ze alles zoo
netjes mogelijk schikte en ordende, stokt.3
haar van t'ij'd tot tijd den adem in ffe keel,
en bonsde haar hart hoorbaar.
A. Z:atykian en N. Malyshev, die in JjuJi
1.1. wisten te ontvluchten, schuiten het
aantal gevangenen op niet miudfer dan drie
honderdduizend. JDezIa prie hondjprdldUi-
Zend menschen zijn dwangarbeiders in dfen
ergsten zin van het woord'. Ze bewerken
voornamelijk het hiout, waarmede, spv'jet-
Ruslamd op de wereldmarkt concurreert.
Op het Voornaamste der SoKolofski-edlan-
den lag vroeger ,een beroemd klooster,
waarheen in den zbmer duizenden pel
grims trokken. Het werd' in het begin
van de vijftiende .eeuw door tw'ee vrome
monniken gesticht. In den liopp dier eeuwen
mia!akten de tsaren ier een Vesting vjan,
een vesting met dikjk'e muren, die jijdens
de Krimjoorliog z'elifb de beschieting Van
een Engelsch .eskjadór weerstonden. Dós
Winters ligt Sokjoiloïfejki jeven maanden
in de duisternis v.an het Noordpoblgebfed1.
Het is bier, dat de sovj.ets-au(p[rit|ejiten
bun straïlkóionie grondvesten, bijna hón
derd Mlojneter van die kust. Ze heb'bón
er me.t duivelschei genialiteit een regime
ingesteld, dat de gevangenen dloor hun
medegevangenen doet regeeren. Eï zijn
slechts betrekkelijk weinig beambten vóór
do administratie noio|d,ig. De liopfldivaoht
wordt door de soldaten gevorm'd!, djjei tal
rijke bewakers onder zich hebben, welke
bewakers zelf' Veroordeelden zijn, maar
het lugubere baantje 'hebben aanvaard, om'
con beetje draaglijker leven te krijgen.
Wie goed .oppast en gëen medelijden met
zijn medegevangenen topnt, komt in de
gunst te sta.au en word op een goeden
dag votor de keus gesteld, in het oorpó
cipiers te worden opgenomen. Veie ge
broken door bet ellendige leven, aan
vaarden die kans op Verlichting, miet het
fevolg, dat er een felle haat tussahen
en en de minder bevoorrechten ont
staat, die weigeren zich ten kóste van
hun naasten te bevoordieelen. Het zóu
ons hier te ver vjopren, meer te vertellen
van wat de ontvluchten hebben gepubli
ceerd. Alleen mogen wij den Russisohen
aartsbisschop Pleter, 'die zijn zletel in
Voronesh h|a(d, niet onvermeld laten,
Svyeschenikof, in den aanvang genoemd,,
beschrijft deze priester als een heilige.
„Ik ben atheïst, zegt hij', maar biet ge
zag van dezen man lijkt mij bovenna
tuurlijk. Ofschoon oUd en uitgeteerd, deed
h'ij alles, om het lijden zdjh medegevan
genen te verlichten en dit ergerde het
bestuur van de gevangenis zoo, dat het
hem na'ar het kamp voor oude mannen
zond, waar de aartsbisschop van honger
is omgekomen. Ontsnappen uit SokóRfski
is alleen mogelijk voor de geiv'angenen,
die op het continent in de bóssdhen hout
hakken. De genoemde Fin Achonen ont
vluchtte met vijf en veertig kameraden
nadat ze met hun bijlen de soldaten onder
wier toezicht ze werkten hadden aan
gevallen en gedood. ïntusschen niet zon
der dat vijftien hunner min of meer
zwaar gewond moesten achterblijjven, ten
prooi aan den dóo.d:. Achonen en zijjn
metgezellen trokken weken lang door da
bosschen van Caxelië, belaagd door dp
daar zwervende nomaden, die .vóór eiken
Solojfski-gevangene wtejken be dbod of
levend terugbrengen een plremie vlan tien
roebels en een ba,al meel ontvangen. Voor
het gemak maken -dóteó nomaden d«| vluch
telingen af als beesten. Toen Achonen met
zijn troep den Finschen bodem bereikte
waren er twaalf onderweg omgekomen.
"Van :de vijf' en veertig gevangenen, die
zich met bijlen en vuisten de vrijheid op
de soldaten hadden Veroverd, waren er
Vijftien op de plaats van den vrijheids
kamp omgekomen, twaalf moesten het on
derweg opgeven en zestien mannen en
twee vrouwen smeekten den Finschen
soldaten hen niet terug te sturen naar del
'plaats, waar het leven erger is dan de
dood, naar het roode eiland van dei wan
hoop, dat ligt in het rijk der communis
ten, die beloven v'an de aarde een paradijs
te zullen maken.
Zoo hij het kwalijk, verkeerd opnam?
Maar neen! dat kon toch niet, dat waa
onmogelijk. Want 'hoe had bijl steeds zijn
moeder liefgehad, hoe dierbaar was hem
hare gedachtenis gebleven, geen beeld' was
hem zoo diep en roe levend! in het hart
geprent, dat wist zë, al Was ook de strijd
dien h'ij! tegen zijn beter: ik uitvocht, en
waarin bijl "zoo schandelijk het onderspit
hart gedolven, tiaar onbekend'.
Daar opeens gaat de bel, een oogenblik
later verscheen de concierge of portierste|r
in (le deur, „een brief voor mijnheer!''
Wat was het dat hen beiden schrikken
deed
Thilde stond stokstijf in de kamer met
den brief in de 'hand', Hóijjno w:a.s in
een oogenblik gekleed en naast haar.
„Amsterdam!" I
Zeiden beiden tegelijk! en e«n rilling
ging hun door de leden.
He'ijno had den krop in de keel, niet
dan met gïoote moeite slikte bijl 'hean
af, en 'bracht ternauwernood „MoedeT!
moederuit. l
Hij was doodsbleek.
Thilde beefde als een riet.
Fen geheel verleden ging in een oogen
blik aan hun oogen voorbij!.
„Lezen", stamelde Heijino.
Met moeite opende Thilde den brief met'
AMERIKA
Hoovers vaorstjel'.
Op Ihet Witte Huis is gpstelr die perscon
ferentie afgezegd. In regeeringskringen
bepaalt mm «r zióh toie, vast te stellen,
dat de toestand op bet OiOgenbRk ernstig
is, da,air Frankrijk als eieni|gjei crediteur tot
nu, toe wieigart aan een uitgebreids inter-
nationale ,S[amienW|eirking, dlee'l ta nemen. Bij
alle leielrlijkla en ernstige pogingen tot over-
uensteinmiug te komen, ziet men hieir nau
welijks mogelijkheid' tot vierdera toegevin
gen, zonder da diuideLij(ke bedoeling van
Hoover's plan ower boord ha wleipen.
Hoover be(eft den toestand in ©en lange
kabinetszitting besproken, Wa,araan ook
Castle en Mills deieluamen. Van te voren
had hij' met Mellon g,etelefoneeTd.
Volgens geruchten iu parlementaire
kringen, die .echter nog niet bevestigd zijjn,
zoui Hoover niet willen toegeven, maar
ook Duitschland' niet in den steek willen
laten. Op. het oogenblik1 "zoiu onderhan
deld worijen, hoi® mien Duitschland ook'
zonder1 Frankrijk zóu. kunnen helpen.
De strijd tegen dó communisten.
De regeeringstroep|en zijn in de pro
vincie Kiongsi ov'er een front Van 13(CH
mijl met 200.000 man een aanval op dei
communistische troep,en begonnen. Dó taak
van de regeering wordt bemoieiliijkt, door
dat de meeste communisten zich in de
bergstreek ophouden.
Nieuwe nota aan het Quirinaal.
Pe Heilige Stoel heeft gister bptaieuw
een uota djoen overhandigen aan die Ita,-
liaansche regeering. Over den inhoud hier
van wbrdt het diepste ktilzwïj'gen be»
■Waard.
Sinds den aanvang v'an het geschil ovtei
de Katholieke Actie is dit reeds dó ge
vende nota, die tusschen bfeide partijen
is gewisseld'.
Een pacifistische rede van
baron v. Wijnbergen.
Op den Frieschen landdag heeft baron
van Wij'nbergen een rede gehouden, die
voor een deel amti-Aorlogseh afgestemd
was.
.Wij ontleenen het volgende er aan:
Het o o. r 1 o. g s g e r u c h t.
Gesproken wordt er, nadat pas 13 jaren
geleden de ontzettende were!dkrij[g werd'
beëindigd, weder over een oorlog, die neit
verre meer zou zijp.
Het is ontstellend. Het bewijjst het peil
van verdwazing, waartoe Europa is afge
zakt, 'het toont, hoeverre men den koers
aer christelijke staatkunde is kwijt ge-
Taakt.
En zulten we nu daartegenover gaan
verkeeren in een toestand van rampzalige
berusting, nadat we ons hebben wij!s ge
maakt, dat we er toch niets tegen kunnen
doen?"Neen, dat nooit. i
Al zijn we dan ook een klein volk, 't is
allerminst onverschillig, of de ware, stem
ming door ons wordt aangekweekt.
En vooral nu is er reden te over pm de
anti-oorlloigsstemming, maar dan gegrond
op de ware beginselen, aan te 'kWeeken,
nu we zoo krachtig z'ijtu gerugsteund door
de. jongste Kerstred© van den Paus.
Is aau dat woord in voldoende mate
aandacht geschonken? Laat me het u nog
eenmaal mogen voorlazen.
Het luidt als volgt:
„Wat nu de bedreigingen van nieuwe
oorlogen betreft, terwijl de volken nog
steeds gevoelen hoe smartelijk 'de geosiel
bevende handen.
Heijno stond naast haar met den rug
naar Thilde's schilderijl en de bloemen.
Thilde las.
Opeens barstte zij! in snikken uit en
legde haar arm om zijn hoofd en trok
hem tot zich neer.
„Moed, Heijino, moed", de woorden
versmoorden in haar keel, en hevige
schokken gingen door 'haar geibeele wezen.
En He'ijho, liet zij'n hoofd neergaan,
en neen, niet wilde hij! den ongelukki-
gen brief lezen, Thilde zou het hem
zeggen.
„Dood?bracht h'ijl met moeite uit,
„gestorven?"
Thilde wenkte ja.
Fen tijld lang stonden ze daar, arm
in arm, 'hart aan hart, en lieten hun tra
nen en snikken vrijen lo,op.
Alle andere leed was vergeten: Zij1
dachten aan niets mecT dan aian de lieve
vrouw, zoete vrouw, met den zachten
blik en de zachte hand.
„Moeder!"
En een wereld van herinneringetn, storm
de op hen aan, herleefden zij! heel.
ln een oogwenk! had dat oena woord'
„Moeder" dat alles wakker geschud.
Zij lazen te z'ameu.
He'ijno het hoofd bij] Thilde's hoofd'.
van den jongsten oorlog hen getroffen
heeft. Wij| willen, Wijl kunnen im de wer
kelijkheid' er van niet gelooven, da,ar Wij
niet kunnen gelooven, dat er één burger
lijke staat zou Zijn, dia zoo'n monster.aeh-
tigen menschenmoord, z'oo'n zekeren zelf
moord zóu willen ontketenen. Maar als
Wij aan 'het toch bestaan van zoo'n stlaat
ook maar positief zouden moeten twijfelen,
zouden Wij] 'Ons tot God moeten wenden
met het geïnspireerde gebed van dien ko
ninklijken profeet, die toch den oorlog en
de overwinning gekend! 'had): dissiprt gen-
tes, quae bella volunt en met het da-
gelijksche universeel© gebed van de Kerk
dona nobis pacem."
Ik vraag ui nogmaals: Zij'n de .woorden
voldoende overwogen
Krasser zich uitlaten dan dei Paus dit
maal deed, is niet wel' denkbaar.
A.an den staat, die den oorlog! zou ont
ketenen, wordt niet het gebed van den
koninklijken profeet in herinnering ge-
bracht, ne&n, de Paus verklaart het ge
bed' over te> nemen, de Paus verklaart,
mocht er zulkl een staat blijken te zij'n,
voor dien staat met najne te zullen smee-
ken tot God met dei bede: dissipai gentes,
quae bella volunt, met de bedei om ver
strooiing van zulk een volk. Is het niet'
ontzettend, dat de Paus, de Vader der
Christenheid, de Stedehouder op aarde van
den God van liefde, zegt te zullen bidden
tot God om verspreiding, verstrooiing,
wanneer een staat het mocht durven be
staan een oorlog te ontketenen? En is het
niet zaak, dat allen, die gelooven in e>en
Goddelijk wereldbestuur, reads nu ver
klaren, dat zijl met die bede van den (Paus,
mocht ze onverhoopt noodig wezen, van
harte zullen instemmen?
Maar dan moet er niet stilgezeten;
worden, dan moet er telkens en telkens
op worden goiwezen, opdat de bade, waar
mede dei Paus verklaarde zich tot God to
zullen wenden: „verstrooi de volken, die
den ocrlog willen." bijl allen zijl bekend.
Zoo worde d« afschuw voor den aanvals
oorlog bijl allen diep ingeprent en de staat,
dia er aan zou willen denken, liet 'hijl
zich niet leiden door hoogere beginselen,
worae althans weerhouden door de vreies
voor straf, die over heim afgebeden wjor-
den zou. Er kan heusch veel berei'k'ti
worden door het maken van stemming,
ook ten goede.
Eenzijdige ontwapening.
Daarom ten onzent levendig gehouden
de ware anti-oorkgastemming, maar dan
ook in d ezen betracht de zoioi beslist nood
zakelijke eenheid. Reeds daarom is "Zoo
zeer te betreuren de actie voor eenzijdige
ontwajlening, wijl zij 'de warei vredes
beweging verstoort, wijl ze de actie voor
vermindering van bewapening bedenunert,
tengevolge van het breken der eenheid in
optreden.
Geen oogenblik twijfelend aan de goedia
trouw der voorstanders, zij[ toch de op
merking gemaakt, dat dei actie der een
zijdige ontwapening met de logica niet'
wel! overeen te brengen is. Yolkjomen toe
gegeven, dat bewezen is de onjuistheid!
der stelling, volgens welke da vrede het
best zou verzekerd wezen door pprlogs-
toebereidselen als we laatste óeuwi
hebben gezien, waar immers juist da
overdreven bewapening getoond! heeft de
oorlogskiem in zich te bevatten, begaat'
men niettemin een 'fout in de redeneeriing
met daaruit te ooncludeeren, dat eenzij
dige ontwapening èn voor het algemeen
en voor de natie zelve tot voordeel zou
kunnen zijta. j j I
"V erschillende -sociale wettelijke maat
regelen worden imlmerg terecht op deze
gronaen verdedigd, dat, al moge het waar
zijn, dat de geneigdheid bijl sommigen
naslaat 2e vrijwillig in te voeren, daar
van niets zal en niets kan komen, wij'l
zonder algemeen© door d'e w-et opgelegde
en gewaarborgde naleving, de gopdlwillige
Elk woord mcesten ze beiden hebben,
om steTk genoeg te zijfa, verder te lezen.
Zij klemden zich aan elkander vast, steed'a
inniger en inniger. Zoo kondetnl Ze eiken
slag uithouden, eiken slag weerstaan,
Zoo één 'hart en één© ziel, kon niets
hun deeren.
Zijl lazen dus: de oude vrouwt was sinds
het vertrek van haar zoon niet gelukkig
geweest. Zij! had hittere dagen en droe
vige uren geteld en grooten nood gekend.
Tranen verduisterden hun oogen.
Verder lezen konden Ze niet.
Men hoorde in de stilte van het vertrek
niets dan het stil'le snikken der twee men
schen, d ie daar stonden in het midden.
Toen hervatten ze hun leizen.Het
had haar zooi wee gedaan ,zoo min vtin
haar Heijino te hcoTen, tot den la,atsiten
dag had ze over hem gesproken, en op!
hom ge'hóopt, weer konden ze
niet verder.
Met een van tranen goltvemde stem
hoorde men: „Moeder! moed'er! arme, lie
ve, goede, zoete MoedeT."
En hijl snikte zoo dat het nieit om aan
te hoeren was. i I I
(Wordt vervolgd.)j
