PIIR<
ZATERDAG 27 JULI 1929
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
ALLERLEI
.Het ontstaan van paaiden.
IF DAVERENDE DINGEN 1
LANDBOUW EN VEETEELT
„BE STILLE, K.I PP E N O PR UIM ER".
I GEKKE GESPREKKEN j
Pieters-Wahiw'é. Madatale Kaywonde is
■,daar, na 't overlijden Vlam d'r wlsn, heer
alleen blijven vronen, wet Ilprtense, d r
dienstlbcde. Maar dat ma niet lang m'eer
duren, want do micidi de inleid Bprak iede-
ren dag Vjin Vertrekken. Je klom tegen
woordig roet al dat ctrapule dat langfi
do riijkelui'S huizen slentert, niet voor
zichtig genoog1 ,zpi', vüoral als ze weten,
dat je heele dagen onlcecter-zielallwu thuis
bent. .Want Madame Eaymlonde hn,d' 'u
Ocimlm'crce iu de binnenstad, '11 Mcohel-
scho en Brusselsclhe-kaint-affaire in de rue
de la. MiOntagine. I
,,'k Hou t hier niet uil, madame zei ze
op '11 avond, toen d'i- .patrones uit de
oude binnenstad thuis kwam. Ze 'hebbed
weer ,g epirobcerd met '11 true binnen te
geraken. Zo kwatm»ni vragen of de tweede
etage te huur was. Ik heb vanduagl «a
goed nagedacht, miaar, n|d ik hier, piet de
kamende winter, weer heele weken .al
leen imlot blijven, ga ik najaar liever aan.
Dat was de derde dienstopzegging in
lien maanden Lijdis, en Madame Rayminnde.
dacht: 't zal' wel weer in orde lilolitan.
Ma,ar 'l 'kwalnil niet iu arde, en Ujortenlsko
kreeg twee aanbiedingen van nieuwe diien-
oteu. Toen zei Maflaimie Haymloude„Als
ik dan es ielmhnd: in huis, natai? Als i|k
ni'n tweede étage eens igemeubileerd ver
huurde
„Dat zou de Zaak veranderen, jmai-
dawe. Als 't dan Naar menSchen tz'ijn,
die niet den heelen dag langs de etraa.t
kunnen slenteren. Zet dat in de pnireoince,
zulle, madame, Zet er dat .als conditie
bij: .„alleenig te verhuren aan menschen,
Oie veul thuis Zijn.
■Madame Blaypilonde belde het Agenee
Rcüsel op en dicteerde de te plaatsen
annonce. Hortenske las de advertentie in
Je „Stir" en knikte: „Zou is 't en regel.
As or Waar iam|and iu uis kunit, 't ies
gelijk wie, al ied 't Waar 'n stuk Wensch.
'k Mut „hulp" kunnen roepen, as er iet»
passeert".
■En reedd den volgenden dagj. kwartalen
er reflectanten, Waar Hortenske echoopta
wj af; 'n Gezin Wet vijf kinderen boven
Madame d're laop, geen avance, zulle.
'11 Prclta&eur, die 'n cours wilde pp enen
iu machine schrijven. OW zot te wor-
rou, den geelen dagj da rikketikkers pp d'r'
machientjes. 't Moei'do in huis niet te
hagelen, 't Gingl niet gemakkelijk! huurders
te vinden, die in den smaak vielen van
Madame en Hortenske. ,Taen besloot Hor
tenske 'n huurplakbrief voor de ruit te
hangen, en 'n uur lpter was er '11 mieneer,
'n gevolmiaBhtig'do Van iem'and ,uit Leu
ven. ;En, te loondeelen .naar hetgeen dieoiv'er
z'n principaal zei, kou Madame Ray-
iQionde geen „deftiger", geen sympathie
ker en, vooral, geen r.ustiger, huurder tref
fen d,at Mionsieur Puyts, de ancien-cqmlbal-
ta,nt, wet zeveu ridderorden, oud-kanon-
nier van den User, die 'n piloioi pension en
ook eigen middelen bezat.
- ,,'n Kanonnier van den IJser?" zei
Hortenske bewonderend, „clan hoef ik hier
in huis geeleglans: geenen schrik meer r»
hebben."
Schrik hebben As Monsieur Puyls
er t'ij is? Hij neelm)t in iedere vuist 'n in
breker en slaat ze net zloa lang" Wet de
koppen tegen mekaar, tot ze de wereld
voor '11 doedelzak aanzien.
„Is-ie getrouwd vroeg Hortenske.
„Nee niet getrouwd. Daar vindt-ie
zi'chzel'i niet uolmipleet genoeg). Voor. Hij
is slecht ter been."
„Slecht ter been?" Madame Ra.y-
laiionde en haar meid kekeu e'lk'aar luun:
„Wat wil dat zeggen? Is-ie 'bang, da,t-ie
niet rap genoeg op| de loopt kan gaan?"
t, is '11 gpand-invatide." Ein hier
sloeg de meneer opi z'n dijbeen. Hortense
begreip die aanwijzing) niet. De tu.tei „Ka
nonnier van den User" was haar 'n mieer
dan voldoende aanbeveling. Ze knipte Ma
dame 'nn oqgje, wat beteekenen moest
namennemen.
Toen «Je vioordeiu' aeliter den gevbi-
tmaehtigde didhtviel, vroeg] Madame R,ay-
m'ond: Awel, Hortense. ies 't na goed...?
Nne Kanonnier van den User?
Sjuush w'at ik znluk, een deftige
irncin, die 'n ménscihj nie hoort -en dio go
te hulp kunt roepen as er ietsi gebeurt."
Negen dagen later, op den vijftienden
van de maand, hield 'u taxi stil voor
«nimmer 23 van de Rue Rère lEudore
Devroye. Tanske atond in het sousterrain,
'bezig niet het drogen van de balkjes
pulales-liotes in haar piroperen chick. Ze
liet haar werk in den steek, keek do*.-
't gewelfde, betraliede keukenvenster. Was
er iemand uit die taxi gerold? Ze zagj
alleen liet bovenlijf van 'n méneer. J|a.,
da,ar woest 'n accident gebeurd zijn. Maar
waarom raapten ze henr niet ,op|? Ze
lieten Imi daar nilaar liggen tobben. Dja'ar
ging, da bel; Zouën ze hem hier binnen
willen brengen? Was 't ami een glas
water? Om verbandlinnen misschien?,...
Niks vioor haar. Zo kon geen bloed zien
]Dun ging ze dadelijk Van d'r houtje. Er
werd weer gebeld. Er ^tanden zóóveel men
schen op den trottoir. Bevend liep ize d'r
keuken uit, naar de voordeur, opende het
wafeltjes kijkgat. Ze zag enkel Jiopppn,
die naar den grond keken.' Lag er iets voor
■de deur Ze schoot' den grendel weg, «n
«pende heel voorzichtig.... Maar |ze „ver
schoot" 210a schrikkelijk, dat z'e er ,,'n
Ibattemnent 'de eoeur" van 'kreeg.
Vlak voor haar voeten sprong iets de
gang in, 'n half-mlensch 't Was 'Mon
sieur Puyts, uit Leuven, de k anonnie.r van
den Uiser, '11 halve kanonnier, want hij
wiste z'11 ibeide boenen.
„fJ grut zei Tanske.... mjoit 11 hier
rijn
„k)ui ma belleIdjier is m'n kaartje''1.
Ma Belle? 't Was om er koud van te
worden. Hij keek naar haar op, oi'-ie naar
11 plafond keek. 'n Kleurig, knap' gjezicht,
u echt kauionniersgezioht, met 'n rijken
„mloust-aeheen 'n verzorgde haarscjbfei.
<tmg. Op den boven-linkerkant van z'n
borst droeg-ie 'n am|al kleui'en-staalkaiartje
en hy hield z'n fantasiehloed in e'n hand:
„ik 'ben de huurder yam de tweede etage....
wilt U we den sleutel even geven. Z.e staan
Zonnebrand, Smetten en Stukloopen van Huid
en Voelen, verzacht en geneest men met
Doos 30-60 90 ct Tube 80 ct.
Bl) Apoth. en Drogisten
■eS?'".#7
met m'n k'of'f'er voor de deur. Hortende,
onthutst, koek op 'w neer, of ize iets ojp
don grond zocilvt en Zei onnadenkend: „Ja,
dan is er niks aan te doen".
„Gomluilent, nieks ,aan te doen U iaso
geschrok, dat ik niet loope apl heenen.
Ga c'ct trèa ecanowique pour vous, ma
lvelle- Ikke mlaalk' de tapies niet vuil. ViOiUS
perm'ettez En itlij' sjppong| v'oor haar ,uit,
de trap, op: boeng, boeng], bloeng', hoengl
111 mdiider d an 'n otoigenbiik zOg] z'e hemt
boven aan de trap, 'ïnia.ajr ze durfde 1 ten*
niet dadelijk violgen: alsö de romp uc'hter-
over de tijap ai';rolt: o|m( 't te besterven. Zo
liet den chauffeur voorgaan unlet de gjriaato
koffer, ginjgj toen den sleutel uit 't e'elta'ijf-
bureautje halen, holde er imiee naar de
tweede étage. Hier hiuppieMe Monsieur
Puyta haar in do gang, op z'n handen
tegvmloiet
Eh 'bienla al. U me hier Vast
groeien
Hiortenske, ZeaiuW-bibbcxend mwrelde
niet den sleutel in 't sleutelgat van do
vttorkaimterdeur. Puyts had zie'h tegen du
deurknop van de annex o|pgehesdhen, keek
do.or 't ïleuteligat„C'esit nne bonne jpelita
pièce. Geef imlij1 den sleutel mlaor, Wa, 'bell«t]i
U bent veel te 'nerveus. Alle Jievte «kroes
worden nerveus', alb z'e piSj zien".
Hortenske holde de trap af, de buiten
deur uit ging, bij Delhaize, den kruide
nier, haar Madatmb opbellen; „Mfiftame,
komt astuiblief. Hjj isi erj"
„Do kanonnier".
ja, maar 't ies une nllevel Hij i«w
zoo groot as d'n perreiptlu-ibak. Ik m»t er
eerst nog es gloed' over peizen pi' ik wej
blijf, 't; le.s m'aar 'n stuk inbnseli, niaar „hij
maakt van z'nne neus" voor drei heelo')'.
CQoen ze teruggedraaid was, kwaim' Puyte
de tra aigeb'oenkt„Ik wil 't gébruik
van de keukon hebben, want i'k' fcook zelf".
I „Wacht maar 'n niiomontje, z'ei pe,
Wladalme komt seffes". Hij wipte „handig"
op 'n stoel in 't sialon, kruiste de armen:
„Is do ephrik al gezakt". U Zult eens
zien, hoe a\:i(p| w'ij' goeie vrinden Zijn, in'a
bolle. Ik schilder, ik speel piano, ]ilk! kan
haken.... fijn.,, ik Iben drie wck'en klok voor
generaal Joffre gpw.eest."
„Daar is im'adamlo", zei Tanske en
liep de 'kalmer uit.... „Au revoir, mh, belle".
Ik iben geen „belle", antwoordde
Tansko ato 'n tweede Eanst-Mapguêriety
waar veell snibbig'er. Madame Ra.ymonde
praatte heeh lang met haa.r l^nurder, on,
toen ze beneden in de voorkeuken kKvafn!,
zei 'z'e„Hij bevalt me buitengewoon, 't Is
'n óh-irmant, oowjplliroenteus wensch en
geestig, dat-ie is.... Weet je wat-Ie zei?
„Als mlij1 in huist hebt, weet .U, ton
minste, dat uw kam'erst niet aan 'n lta,nd-
lioqpier verhuurd zijn."
„Ik zal aan 'm! 'nïoiten wennen", ifc'ei
Tanske, ,,'k heb schrik', dat ik' over 'jn
vil. lljijnheer Flori» Puyts was werkelijk
'n charmant niensdh. Geen acht dagen
was-io in huis, of Madame RaymOinde had
bnini te aoupeeren gevraagld. E'n gelachen,
dut, ze dien avond gedaan hadden, ge
lachen Scheef? over de tafel hadden zo
gehangen En, al-s-ie dicht tegen de tafel
zat, zag je, niet, dat-ie 'maar 'n hlaülf
wensch was.... En dat hoofd.... 'n beeld
vau 'nh oof'd, nret mloioie bruine oogen en
zonuer een riinupeltje er in. 'n Man om'
mee wt>g te loopen, az-ie z'n foeenen nog
gobad zou hebben. En ])!ij schilderde. Geen
wivai'd bad-ie er van geloglen. Bloemen, die
j,e zóó naar je neus Zou brengen. En piano
spelen deed-ie ook. Steppiesi, die Tansk'o
de kriebel in d'r kuiten joegen.
.Wil je gelooven, zei Madanie op| 'n
morgen, Jat ik 't schrikkelijk zou vinden,
■as-ie de hum- oplzei?" Tanske antwoordde
nipt, maar, den anderen mbrgen kwam er
'n brief van. Tans'ke'si mloeder uit Sinto
Ba als-Brugge.
ITortonske moest qp| staanden voet naav
buis terug'. „Ik .zaji 't, U waar eerlijk be-
kenLen" huilde ze, ,,'k heb aan vader en
moeder geschreven, dat ze U rnl'n dienst
op .pr esten zeggen."
-- Waarom!? Nou hoefde toch geen
schrik ra'eer te 'hebben vioor cvapinle, dat
a,an de deur kotolt?"
Neef je, m;aar nou heb ik schrik voor
in ti eigen. '1c Voel dat ik Eat-aWoureuso
gia worden van diezen alven kanonnier
van den IJserJ"
„Air ies 't, zoo, zei Wpda'me met 'n
tint ding van jaloezie in de oogen... D'ekt
oewen plan dan m'aar Zidle.I"
Twee. imiaanden later zat'Monsieur- Puyla
als echtgenoot van Maidnimle RaynVonde'ap
do kantoor-kruk' van den dentelle-ai'faii'd
111 do. rue de la Montague.
Alle geslachten van mosselen hebben
het vermogen van paaaden voort te bren
gen, hel eene meer, het andiere minder.
Men vindt paarlen in eetbare oesters1,
in de straalvormig' gejd'bde kamlmospel,
in de driehoekige gewone mossel en der
gelijke.
De echte, zeepaarlmosselen en de rivier-
paarlmosselen leveren den gpootsten paar-
lenschat. JDeze. goorten, vooral de zee
paarlm ossel, zijn van 'beteekenie voor den
handel.
Om een goed denkbeeld' te kunnen, vor
men van het ontstaan der paarlen houde
men in het oog, dat, de mosselscjiaal uit
drie lagen bestaat. De buitenste, bi|Uine
laag gelijkt, wat de samenstelling be
treft, veel op het hoofdpatttscir der in
secten en wordt conchyline genoemd. On
der deze laag ligt d'o z.g-. prismalaalg'.
die, uit koolzure kalk is samengesteld. Do
derde, de binnenste laag, is d'e paairlmoer-
laag. Deze bestaat uit zeer veel dunne
blaadjes die over elkaar liggen. De af
zonderlijke lagen zijn, vooral bijl beide
bovengenoemde paarknosselen, buitenge
woon fijn. Door inwerking v'an het licht
wordt do paarlmoerglans veroorzaakt. De
drie lagen van de schaal worden afge
scheiden door d'en z.g. mantel, welke be
staat uit twee huidplooien, die links' en
rechts' van den rug van het dier juitgaan.
in dezen mantel dringt bij' d'e- zeepaarl-
mossel van de Golf van Manaar tuscben
Ceylon en Voor-Indië, de larve van een
soort lintworm, welke van de daa.r veel-
v'uldig voorkomende, vleetrog afkomstig
ie, en zet zich in de buitenste cellen-
laag Vast.
Daardoor worden d'e omringende leven-
do cellen geprikkeld. Ze scheiden zich en
omringen zoo de larve met een laag, die
één cel dik is: een omhulsel, dat aan alle
zijden i's gesloten en dat men paarlzak
noemt. De iintwormlarvo is dus de kern
die men bij dez.e soort paarlen vindt. Nu
scheiden de cellen d'er opiperhui|dl naag
binnen toe de stof a|, waarvan do schaal
gemaakt is: in de. eerste plaats conchyline,
dau bcstanddeelen, waaruit d'e prismalaag
is samengesteld en tenslotte heilandd'oe-
len, die de paarlmoeirlaag' vormen. Do
paarl, die wordt gevOj-md', ligt dus in een
omhulsel v'an cellen, die de opperhuid' Vor
men.
Wanneer do paarl een zekej- vblumo
heeft bereikt, verbreekt ze, dien smmien-
hang met de; opperhuid van d'en mantel,
zoodat ze geheel vriji komt te liggen.
Zonder rog en zonder lintwornüarv'e
kunnen er dlus bij' de mosselen v'an Ceylon
geen paarlen ontstaan.
De vorming Van paaaden in de gewone
mossel wordt veroorzaakt door een zui'g-
worm, welke na verschillende ontwikke-
limgsstaidia, te hebben doorgemaakt zoo
wel in het schaap en, in de zwarte eend
als in de ha,rbmosjsel of de venusschelp
bij die mossel in ilpn mantel binnendringt.
Sponzen.
Misschien hebben we er ons wel nooit
rekenschap van gagev'en, dat de spionziz'en
tot Ihei, dierenrijk belmoren. Een spons is
voor ons m'eestal een; ding, hoogstens zóo
iets ,n,ls een pjlantaaUig -Wezen, miaar 't
als '11 „dier" te piM™ aanzien, is wel
iets nieuws.
Do ^puns-dieren leiden een zeer 'kaJlm
en pmbewftgen 'bestaan. Als de larfjes, klei
ne lblaaisj.es, bedekt tótet trilharen, uit de
eieren kolmen, zetten ze z'iclh al p'ppedig
neer op een rots o'f wortel van een onder-
zeesche plant. .De onderzijde groeit uit tot
pen breed grondvlak, waatfmee .ze stevig]
vastzitten en het bovengedeelte krijgt dan
binnen kiorten tijd het ons welbékondo
sp[>ns-,aanzien. De openingen z'ijlm kanalen,
waardoor het water, waaruit de spons
haar vtoed'sel haalt, in- en uitstroomt.
Daar spjjnzfen oyer (de 'géheele wereld ge
bruikt worden en de- spions-ciulluur diu,s
v'an veel 'belang is', heeft mleii bedacht, raf
«non de ep]oius hoe niet op pen andere wij'zo
snel verimlenigv'uldigen kon en wel doo»
dtopr deeling. Werkelijk gelukte deze proef
zeer goed. Verwijderde Wen een spjons Man
het. grondvlak, dan groeide uit net pude
grondvlak weer een nieu,we spons, terwijl
ook een «{'gesneden spions Iziclk weer ergens
vastzette en een nieuiwi onderstuk kreeg.
Na 'n maand of v'ij'f is 'n spjons-lar'fjie
uitgegroeid! at een sppns ter gfootte van
een sinaasappel; echter eerst na twee jaar
is 'n sppns volwassen.
De sponzen wórden opgeviseht dbor dui
kers of oMc wel door middel van een soort
verken wat lange stelen opgeprikt. Ze
zien er d;a,n nog zeer vies en onooglijk uit
en we zouden er ons niet graag wee was-
schen. Eierst Wloeten ze dan ook g-oedj,
sclucongeim'aakt worden, voor ze in den
handel kqmieii. Meestal gebeurt dat, door
ze herhaaldelijk in ï!risc(hj water uit te
sppelen, somis eühter bleekt m'en ze cllve-
imiscli, waardoor z'e wel een 'mlooie lichte
lcleur krijgen, maar er niet bepaald (ster
ker icjp; wiarden, zloioals dat meestal Wet
zulke chemische widdelljes i^et geval is<
Raadgcvingicn legen ongevallen
duur eieclrischen slruom.
1. Werk nooit aan voorwerpen of lei
dingen (inzetten .van stoippetn, repareeren
van Snoeren e. d.), zoolang de hoofdscha
kelaar is ingeschakeld of' nog beter: vfor-
wijdcr zelf tijdelijk d'e zekeringen uit ;uw
installatie, waardoor voorkomen wordt,
dat een ander toch ween stroom, opzet.
2. Vul nooit een melkkoker, waterketel
oi dergelijk toestel, terwijl het ingescha
keld is.
3. Schenk nooit uit een waterketel,
melkkoker of dergelijk' toestel, terwijl het
nog- ingeschakeld; is.
4. Gebruik nooit snoeren, oontactsitop-
pen oi andere elecltrische apparaten, die
niet gehepl in orde zpn.
5. Wanneer ge ook rnaair de minste
prikkeling of schok gevoelt bdj( het han-
teeren \1a11 een electiriseh toestel, die, u
dóet vermoeden, dat het apparaat „on|d'er
spanning staat", waarsdhuw dan uiw elec-
tricien, opd,at dezp het toes|t:el kan na
zien.
6. Raak hij' bet in- en uitschroeven van
een gloeilamp nooit aan de metalen huls
van de lamp en kom bijl 'het insteken van
een contactstop' nooit aan dei pennen.
7. Als g'e nieuwe branders in een
str,aalkachel wilt zetten, overtuig iu, dan,
dat de contacts-top uilt. d'e contaatbus, is
gehaald, dus het geheele instrument
stroomloos is.
8. Raak nooit onder spanning staande
geleiders aan en wees v'ooral in vochtige
imgeving (kelders, badkamers', e. d1.) voor
zichtig met eledtrische toeiSitellen of'leiddn-
g"m.
9. Draag zorg bij, bet schoonmaken,
vooral nuet natte doeken, niet in'v de
nabijheid van electrisohe toestellen te kö-
10. Kom vooral nooit aan onder strporn'
f taande toestellen, of' blanke geleidingen,
terwijl ge met de andere hand' of eenigl
lichaamsdeel in contact zijit mtet do aard'-
leiding van uw radiotoestel, met d'e water-
of gasleiding, of met het telefoontoestel.
Z under verhouding.
De 'tijd, dal de éeno helft van Neder&nd
de andere helft exa|mlineert, is 'bijna weer
vooa'bij.
Gelukkig.
Hoewel ik reeds lang aan die kowtóer-
volle o.ogenblikkeii, mijns' lev'ensi ben ont
groeid Wijn Schedel (schemert reeds door
mijn haardos heen kom't er over mij
nog steeds een rilling( v,an medelijden, (ïls
jk in de krant de lange lijsten van gecoimt.
jnitteerden zie, die door den Minister in
de onderscheidene exawien-oomwissies zijn
benoemd.
Ein iedereen, jd! e de lijsten smet klinken
de nawen Leeft ingezien, Zal mij' da.t toe
geven. Professor zus en Dr. zoo, worden
daarin aangewezen om' al die joingfedatwes
en jongewannen zenuwachtig^ te w'aken.
Nu mag'dat, wat het vrouwelijk giedeelite
der tot exaimieu veroordeeldemjbet'ref't, zeer
bevorderlijk zijn voor de slanke lijn, uit
.sportief' oogpunt bezien ia dat toöh niet
iu den haak.
Op zop'n exaWen zit een professor, Je
graad van belic'liaawde wetenslchap, te
genover een blozend kind, dat nogj pas
aan het, begin v'an den wegj der wijislheid
staat. Die professor wag vragen wat hij
wil en het slachtoffer heeft doodeenvoiu-
te antwoorden. Dat ia géén verhopxiingj.
Dat is' een geestelijke marteling.
Het slachtoffer zit daar w'et neerge
slagen oogen, durft niet op te zien en is
11a iedere vraag, waarop, een antwoord
of een stilte isi gevolgd, doadelijk nieuws
gierig; naar de volgende vraag'.
De hooggeleerde examinator kan die
volgende v'raag met tergende lang'Zaplmi-
'lieid even op zich laten wachjen, "hij
mag, indien er gleen iof' een verkeerd ant
woord wordt gegeven, de wenkbrau
wen optrekken,, het voorhoofd fronsen, a,an
zijn snor trekken, ztvaarWoodige humme
tjes laten honren, verachtelijk wet zijn
tong klikken, zijn kin ophalen en die
aandachtig met duim) en wijsvinger be-
aaien en allerlei grimassen miuken, die het
lij'dend voorwerp langzamerhand' in een
graad vau zenuwaöhtig|ieid brengen, die
aan waanzin grens-t.
U voelt dat iu geen verhouding).
Een zeer geleerd inlan, die maar vra
gen Imlag, wat liij' wil en een jong en nog
onervaren imiensch, die op elke vraag whay
direct een antwoord moet weten te vin
den, "aat. is oneerlijk'.
Die verhouding deugt niet, dat jp niet
.sportief', dat is hetzelfde, als een boks
wedstrijd tusschen Tunney en wij ik
ben zeer tenger. De Zeer gpleerde Ipxawi-
11a,to,r kan bovendien Zijn heele bibliotheek
ineonelmen en dan 'clontnoieeren of' hot, slacht
offer wel juiste antwotordeu 'geeft.
Een voReerd im,a.n van 'zestig jaar, die
een jonge man of' een blozende maagd' van
achttien lentes vrijelijk «,p Jen pijnbank
der wetenschap mag uitstrekken en de
meest geraffineerde foltertuig|e,n dei* Wor
Iderne wijsheid ,op dat reeds maandenlang
geteisterd verstand mag probeeren, is een
daad een cultureel v'olk onwaardig.
Maar als zooiels' dan bovendien nag op
touw wordt gezet van regteerings'wqgb,
d|ii,n is het einde van die tragedie nog] niet
fe overzien. Eu de öl'a.cllitoffersi kunnen
slechts1 hun troost vinden hierin, dat een
gek weer kan vrggbn da,11 tien wijz'en
kunnen Ibeantwioiorden.
Daarna zakken z'ij.
REIJNOUT.
Dat is de vloigeltei'lng; iof ietsi geleerder
gezegdtuSkercnJ|ope. Kij wordt evenals
alle ziekten verowz'aak't dow eene bacte
rie, dliie Net de (ijiWastiug liet vogtellic'liafiau
verlaat. Mocht deze bacterie nu :i|n aan
raking 'klcimien wiet :i|ets, waarnam de ge
zonde kipjpen piih|ken, dan 'is het bijna
zeker, dut ze oolkT -bestaét worden. Het
voornaaimlste middel lik dus om deze aan
gelapte dieren zloia gauw Nlog'elijk te onder
kennen en zo» luren vermoeden miodit, dat
de owgevingl bestoet daartegen Na|ait'-
regeien te neluton.
Daar dus de neervallende toost de broei-
ptaalts is voor nieuwe badtexiën, anöet
daaraan de uiterste Zorg besteed worden,
d.w.z. Jiij Noot z'aoi gauw mogelijk wor
den verwijderd.
Baar toten deze eisch wel stellen kan
en het een omtaodlienbaar 'feit is, dal juist
tegen do imleslverwijderüig' Zoo erg ge
zondigd word'l, geef ik als „lappiiddet"
«tan, 'dat mlen beginnen Im'oet met te hejiiben
een luclitigt en droog hok. VoGhjaJgheid en
vunzigheild z'ijn de 'beste bevlorderaiai's der
ba,clerie-ontwlilkkleling. Daaa-ouii is het vocht
qpZuigende turfstrooiipel, als het op tijd
verversc'iit wlord't, een z'eez- goed verweer
middel. Ook de zonnestralen z'ijn echte
kieiri'endeodei's, d'iis, fa at vrij. de zon (ai
hel hok kómen en in de ren. De ren mag
niet Machtig' hlijvien na, regent'bluien in den
zoimer, want warmte en vochtigheid be
vorderen zeer sterk de ontwikkeling v;an
ziekte-k'ieanen. I)e grond in de ren moet
ans goed doori|atend zij'11, tood'at het watei*
geheel en al wegzakt. En dam tookl heeft
de zon haar doodlende (uitwerking.
Verder imloet men een wakend oog hou
den >op den kippensttupjel. Treft mén een
tuberculose kip aan, dan is onmiddellijk
afmaken 'liet zekerste middel tegen uit
breiding. Men mloiet niet lyadliten, totdat do
ibaoteriën met groote mlassia's het liiiöhaami
verlaten. E(n toch, men laat het pp boerde
rijen viaak aankunnen tot op het moment,
dat liet dier neervalt en reeds meer Jure
dieren aangestoken heeft, 't Is' dan ook1
opjvaUend, dat mien aldaay steeds veel
exiiiijiilureit die lijdende zijn aantreft, ala
de ziekte er ge'kfo'm'en is1. Ik zteixie het
reeds: doodmaken is het to'eest afdoende
nniddel, en het dlaarna begraven in een
diepe kuil. Verder het hok t erdegto' ont
smetten (m'et eau ereoline-oploasing en
Jiel oude kralbmateriuial ve'rwtisselen voor
een nieuwe laag.
uW,at mioet ta'eii doen met de loopplaats
Natuurlijk ,eokl ontsmetten 'toet een ëreo-
line-opjlosaimg, wat heel best kan, als de
dieren vastzitten.
.Wat staat er te doen met koplpels', die
voor 't grootste deel de teekens- dragen
vam tuibercuLoise
Men doet het verstandigst den geheelen
kippensta'pel van de hand te doen, geen
enkele uilgeZanderd, lioe mtooii en hoe
zwaar Ze ook op liet oog mlogen lijken.
Dom worden èn ren èn hok zóó ontsmet,
dat het doodeenvoudig niet 'beter kan.
Het terrein zon ik ontsmetten m'et nnge-
b'lusehte kalk', qmdat dan de mógelijkheid
bestaat, dat. liet grast weer tamelijk vlug1
terug komt. Niet alzoo ,is dit het geval
imiet ca'eolinehiermede wordt de grond
■als het ware vergiftigd, alhoewel eerlijk
Moet worden gezegd, dat oreoline stea-kea-
doodend is dau kalk'. Niettemin kalk mek
'Sterke zonnestralen k'unnen ook heel wat
„gespuis" vernietigen.
Ik geef toe, dat het niet mieevalt zoo'n
algeheele lOptruiNimg te liouden, doch) het
is de eeniigo radiiciale «pilossing, die het -
minste g'eld bost. Eln daar gaat het per
slot van rekening toch maar olm!. (Zijn nu
de mlensdlien gewlomnen voor algeheele op
ruiming der dieren en volledige ontsmet
ting' van het hok, dan hfebfcen ze echter
'direct 'het verkeerde plan voor, oin on
middellijk weer jiomge 'kuikens of hennen
in het hok te 'brengen. Maar dat is juist
liuis. Neen, ni|i(iiatens' een ha,lf jaar, pis het
cenigsziiiis kan, mag er g'een levend wez'en
in het hok kómen. Zulk een raad hjeb ik
dezer dagen miet grqoiten nadruk mioeten
geven, omdat men 'het plan had oan' pile
kippen, oud en jong, op te ruimen, miaar
direcib weer een gezond stelletje aan te
schaffen en het te plaatsen in hjet gerei
nigde hok.
Na. lang genoeg' gewacht te hebben,
schaft men zich weer nieuwe h,tanen pan,
Doclh qpigepias't, ain koopjes! te doen bij
een of ander opkoapter oi' op de markt,
wunt daarvoor zijn de diertjes te duur.
Uit 'liet voorgaande zal het nu wel cep
ieder duidelijk gebleken zijn, dat de tuber
culeuze kippen ontzettende schadeposten
zijn en we heWblen aangegeven, wat de
eigenaar van zulke dieren te doen heeft
Is de ziekte dan liin den aanvang niet te
stuiten? Welzeker, alsi men z'e m'aar di
rect herkent en uit den klopjpel verwijdert,
;dlam is vaak nog Veel onheil ito voorkblmen.
Maar oml dat te kunnen, moet men een
zieke klip goed kunnen onderscheiden. Hoo
ziet ze er dan uiit en welke teekens zijn
er nog meer?
Ie. Het dier heeft een dor.actlitig aan
zien, waardoor de veeren niet glad tegen
elkaar liggen. Leghorns krijgen een vuil-
gruuwe kleur.
2e. Doordat, de bloedstroom! gestoord is,
trekt Jtofc bloed terug uit karn en lellen,
waardoor deze hun frisclh-roode kleur ver
liezen, kleiner worden en blauwachtig
schijnen.
3e. Zij wordt steeds lichter door
vleesohveriiesi, alhoewel z'ij tot liaar einde
blijft eten. Zij trekt zich uit den koppel
terug en jgfaat z'idh neerz'etten in teen hoek
je. T enshitte blijft Van liet lichaam' niet
veel mieer oVer dan wat beentjes, hetgeen)
heel gemakkelijk Ie cionslatcereni is bij h«t
'borstbeen. Zij' isl dan ook zoo licht als een
voer. Dieren, waarvan de ziekte reeds in
een vergevorderd stadium! ,iiS, beginnen
stijf te lioopen, silrekkbn hun pkxoten en
laten de vleugels haregen. Tenslotte treedt
diarrhea 0® en dan ,is 't epoedig 'g'edpan.
Inwendig heeft een tuberculeuze kipl een
groote, brooze, .mlet grijsachtige puntjes
bezette lever. Oiok da ingewanden z'ijn aan
getast
'I. Is te hopen, dat ieder .kippenlhloiudCr
riiiri. zorg z'ijn dieren behandelt, om| (lo
tuberculose van zijn erf .verwijderd ts
boaiaen.
DE K AMER,CONCERTIST-
Pensionhouder tot nieuwen logé: „Och,
mijnheer, Sipee.lt 11, cello Ik dacht, dat u
't zelf waart en wilde u wat pspjerine
brengen."
BUI DE KOLONIALE; RESERVE,.
„Ik iben hier, olm'dat ik' ongetrouwd beu
en van vechten houd."
„Ik (ben hier, «imdat tik' getrouwd ben en
niet van Vechten houd."
•GRAANTJESPIKKER ZEGT WAT.
Rechter: „En wat' heeft, U tot .uw ver
dediging te zeggen?"
Verstokte dronkaard„Ik was> nuchter,
edelachtbareik wi|st niet, wat. ikf deed."
HAAR VERLEDEN.
„Jongen," zei een vader, „zou je je niet
eens Vestigen en Suze tot vrouw tnetnven?
Ze houdt van je en zóu je gelukkig (ta
ken.",'
„Neen, vader, dat gaa,t niet. Ze gejast
niet 'bij' me."
„En waarojn' niet?"
„Omi haar verleden."
„Haar verleden? Wat is dapx op p,an te
merken
„Het is mé te hingj"
EEN EIGEN ZAAKJE.
Dienstbode: „Meviouw, tegen 1 tpeptejm1-
her zegt ik de dienst -qpi, pmdat ik ga
trouwen."
Mevrouw: „Wat is je aanstaande van
z'n vak?"
Dienstbode„Hij: its bij de vestingartil
lerie en 'toen het de kapiitein gez'egd, dat-ie
wel een o,ud kanon kón krijgen en een
stukje land met een llftein for (je en dan
kunnen we wel' Voor ons zelfo beginnenj"
