3
Voor allen die Sukkelen
ZATERDAG 16 JUNI 1929
NIEUWE ZEEUW8CHE COURANT
f IN HET KRAAIENNEST 1
ALLERLEI
Mijnhardt's Laxeertabletten
Nuttige wenken.
GEKKE GESPREKKEN
Wie m'-aken er o-orlogl?
Ziedaar een vraag die helaas! nog! altijd
in het middelpunt der belanglstellingistaatt
Negentig) procent van ieder volk! Iver-
aitlsohuwt het 'banbaarsr-h bedrijlfl, dat ovetr-
winnaar zoowel als overwonnene vernie
tigt en vioorat bijl de tegenwoordige strijd
wijze ook do burgerbevolking naaf het
leven staat.
Toch gaat mén of er niets gebeurde met
de bewapeningen voort en is (uren nau
welijks verbaasd als er weer,'?n gewapend
conflict begint icafj op uitbarsten staalt.
Maar wie maakt dan toch den oorlog?
Met dit raadsel heeft zichi .ook "de voor
malige Amerikaanischö gezant te Londen,
Houghton bozigi gehouden.
Deze week ontving genoemde diplomaat
te Syracuse in den staat New-York', het»
eere-doctoraat der plaatselijk© universi
teit en hield' bij, die gelegenihoi een rede
waarin hij betoogde, dat wellicht, het
oogenblik aanstaande was, waarin de (groo-
te volken, dio heel do wereld regeefen,
het als noodig kunnen beschouwen, Uo
bevoegdheid om! den (oorlog te verklaren,
te ontnemen nan de regeeringeni en die
voortaan zelf uit te oefenen.
„Onze regeeringen" aldus spr. be
schermen ons niet tegen den oorlog. Men
gaat vóórt met bewapeningen, ofschoon
wij weten, dat deze wedstrijd! (ten vxed,o
niet waarborgt, doch integendeel ten oor
log voert. Iedere oo,rlog| is het uitvloeisel
Van een i-eek'd politieke manoeuvres en wij
gewone, mensehen, hebben er alleen dit mee
te maiken, dat wij) het zijn die inoefen
vechten en die- de rekening moeten beta
len."
Houghton heeft het met meit deze con
clusie bij1 'tl rechte eind! maar wijl Vreiezen
dat de bevoegdheid! onr oorlog te vler
klaren voor het volk niet voldoende is
om' den vrede te 'bewaren. Wanneer "het
eenmaal zoover is, dat er van oorlog'
sprake is, 'zijn toestanden en geesten ge
woonlijk reed9 zoo. vertroebeld, dat er
dan geen redden moer aan is.
Het eenige wat de beschaafde "wereld
v'an den oorlog kan redden is verbetering'
Üer internationale betrekkingen door het
volk zelf. Diplomaten doen meei; kwaad
dan goed, omdat zij, krachtens 'hun am'bt.
moeten werken in 'n geheimzinnige sfeer,
waaruit niets ontstaat dan misverstond en
wantrouwen. De groote partijen móeten
tot elkaar gaan en acooorden treffen, die
via de. parlementen bekrachtigd kunnen
worden.
Dan alleen zal men waarachtige toe
nadering kunnen verkrijgen en ook1 in de
ontwapening- tot resultaten komen, die den
vrede nog beter verstevigen.
Al wat anders voorgesteld wordt., Bdjn
slechts lapmiddelen 1
UITKIJK.
v«,n ontzetting en schoof angstig] heen en
weer. Hij streek met de hand over z'n
oogen, maar het spookbeeld verdween niet,
de ®ngst kneep: hcmi de keel toe.
i „Wat mankeer ja?" vroeg de breeder
achter hem, „ben je niet goed? Ik fyeb' een
fleschjc in imiijn fosch, daarin zit een medi
cijn, dat u zeker gezond maakt, als ej
fcaar een oogenblik wachten wilt."
Maar de knecht verstond 'hem. niet; hjj
hoorde alleen de stem van den broeder en
vroeg gejaagde „Ziet u ook die vonken,
frater, daar.... daar.... ik weet het niet..
alles schemers ane voor de 'Oogenhet
is alsof het heele woud in brand staat."
„Ge hebt geen zuiver geweten^ vriend",
antwoordde de andere, die reeds lang Ver
moedde, waar hem de schoen wrong. „Heb
je nog nooit glimwormpjes gezien? Dooft
den Heer, dat hij die diertjes geschapen
heeft, maar op de eerste plaats raad ik je
aan om naar Pater Ewald' te gaan."
De knecht zweeg. Sdhaaim'te en trots
pijnigden z'n ziel. En toen1 zij het ver
schrikkelijke hoseh achter zich hadden, liet
hij zijn wagen stilhouden en de broeder
kon uitstappen, want hier liepen hun
wegen uiteen.
Geheel van streek kwam' de knecht
thuis en ging naar zijn kalmer, waar zijn
avondmaal kaas, brood en mtelk!
klaarstond. Maar, h'ij kon haast geen
stukje door zijn keel krijgen en dronk
slechts omi zijn brandenden dorst) te les-
schen. Dan verzonk hij in diep) gepeins,
voelde de verschrikkelijke eenzaamheid
als 'u groote kwellingstaarde in het-
kaarslichtvolgde angstig] de dansende
bewegingen en durfde toch de vlam: niet
te dooven
Langzaam, ontzettend langzaam! kropen
de uren Voorbij en in die pijnlijke oogen-
blikken zag de knecht in, dat hij zijn
Het bestuur van Goes tijdens
de Republiek der Vereenfgde
Nederlanden (1581-1795).
Inleiding.
Wanneer mem tegenwoordig do gemeen-
tewiet opslaat, dan vindt me® daar meit
één slag het bestuur v®n al de foeer dan
duizend gemeenten Van pns land, va® Am
sterdam miet driekwart milliopn inwoners
tot 's-Heer A.btskerko met nog [geen vijf
honderd zielen. In elke gemeente "vindt
men een door dp Koningin benoemden
Burgemeester, een met algemeen steem
recht van mannen, en vronw,en (volgens
evenredige vertegenwoordiging gekozen
Baad, twee of m-ecr door en uit
den raad gekozen Wethouders, beneVens
een Secretaris, en een Ontvanger, heiden
door den raad benoemld'.
Zoo eenvoudig was' dat in vorige pauwen
niet. Toen Stonden de meeste dorpen om
der hunne ambnehtshe-eren. Zoo had men
den Heer van 's-Hear-Hendrikskinderen,
den Heer Van Ellewoutsdijk, den Heer
van Wissekerke (bij 's-H-eer-Hendriik-sjlrin-
deren), enz. Elke. stad had haar eigen be-
stuurs-imrichting, voor elke stad verschil
lend, en daarin kon va® 'hooger hand
ponder bewilliging der stad ge ene Vijzi-
levon verknoeid had en dat zijn strijd
ami geluk en vrede verloren was. ,Voor
de laatste maal rees er een hevig verzet
iu 'ham tegen den Onzichtbaren Beebjter...
en hij begon te kreunen als 'n gewond
dier. [Doen stond hij opjmet den moed
der vertwijfeling opende hij de deur en
keek zoekend rond o-jj den halfdonk'eren
zolder. In een bestoi'ten hoek ljg een
,touw. Hij beproefde, of het sterk genoeg
was en met verwrongen gezicht trof hij
de laatste voorbereidingen vrijwillig
«en einde aan zijn leven te maken. Maar
in den roes der verschrikkelijke opwin
ding scheen het hjerni plotseling, als hoorde
hij in de verte het luiden eener klokt
Zij luidde uiet als een noodklok, die hulp
riep, bij storm of brandhet klonk eer
'als feostgolui, zacht en katoeerend! als
iu vredige dpgen na een week van harden
arbeid.
En wie er naar luisterde, kreeg een won
derbaar gevóel van troost over zich, en
-zijn verwarde gedachten werden helder en
klaar. Hij werd kalmi... plotseling scheen
een nieuw leven in heün te varen.... iu
pjaa-ts van schrik en vertwijfeling .aan
Gods goedheid en barmhartigheid gjevoeldo
hij nu slechts troost en kalmte.... Ook
daarvan bad de pastoor gesproken.... en
terwijl b ij gereed' stond, voor deze laatste,
vjreesilijkc d-a,ad van vertwijfeling, opende
zich zijn hart vloor de genade. Hij wankel
de terug in dp kamer, wierp; zich opi zijn
bed en schreide als een kind, verpletterd
van berouw en smart....
Zoo lag hij tot het aanbreken van den
<lag- Toen stond hij' op, pakte zijn bezit
tingen bijeen in een rugzak, verliet hot
jhuis en ging1 regjelrecht naa-r het klooster,
waar Pater Elw'ald verbleef.
Zoo luide het verhaal van den pastoor
oVer de wonderbare bekeering v,an een af
gedwaalde menschenjgel.
En het is eveneens een zeer groot won
der vgn Gods genade, dat die knecht na
zijn biecht ook nog de kracht lmd om
boete te doen, de kracht om een ordentelijk
arbeidzaam' mensch te wordep en vele
jjaren V'an zijn leven door te brengen in
vrijwillige armoede om zijn schuld te vol
doen.... het is tevens een groot bewijs van
de werking v,an den Geest Gods.
Ecu IfpiigHaarskparadij's.
Verschillende visdhwateren w,o,rden „een
paradijs voor hengelaars" genoemd. De
Cali-forniëns' zijn ervan overtuigd, dat
langs hun kust het beste "vischwater is,
terwijl men in Florida pertinent verklaart,,
dat daar de beste visch wordt gevangen.
Over de g-eheele wereld zijn Üe visschers
het er echter over eens, dat Nieuw-Zee-
land een paradijs voor hengelaars is. De
diepe zee. en het frissehe vischwater trek
ken jaarlijks verschillende buitenlandsche
visschers. De. vangst opi zwaa-rdvisch! en
in'abo of blauwe haai op de N. O.-kust ia
een spert sport geworden. De zwaard'vis-ch
vertoeft in groote scholen gedurende vier
maanden van het jaar lan-gs deze kust, van
ongeveer midden Februari tot half Juni.
Men treft hen het meeste aan tusschen
Wlhangaroa en de baai van Islands. Op
deze plaatsen zijn barken met ervaren
zeelui ter beschikking van de hengelaars,
die hun geluk met de groote zwaardviscb
willen gaan beproeven. De zwaardvisch
en dc mako-haai g'roeien in de Nieuw-
Zeelandsche wateren tot ontzettende af
metingen. Het gemiddelde gewicht van
een zwaardvisch en mako is ongeveer -300
pond. De mako is een visch, die dicht
aan de opperslakte van het water zwemt,
en biji een -gevecht is) hij minstens even
sterk als een zwaardvisch. Hij1 is een
geducht tegenstander door zijn enorme
kracht en zijn verschrikkelijk lange fan-
den. In vier van de (vijf gevallen zal een
gevangen mako op en neer springen en
onder water duiken, tot hij' aan het eind
van de lijn is, waaraan hij' vlastzit, totdat
do angst hem weer in de harpoen drijft,
Die angst kan echter gevaarlijk Zijnver
war hem1 niet met de' trage grijze of brui
ne haaien, die misschien grooter Zijn, maar
lang niet zulke vechtersbazen als de mako,
De zwaardvisch wordt gewoonlijk! gevan
gen na een gevecht van twee tot Ürie
uur, de. mako. lumdt de hengelaars soms
5 tot 6 uur bezig'. Onlangs: werd oen
mako. gevangen, die zeven uur lang ge
worsteld had en er in geslaagd was tie
haak door te bijten. Do takel is door
gaans een st.ang van acht (voet, waaraan
een lijn van 600 voet is bevestigd. Het
vischgerij moet zeer buigzaam en sterk
zijn en ervaren hengelaars hebben M'
een geijkte term' voor n.l. „tanekaha"
(d.w.z. „sterke man"). Voor aas gebruikt
(men een speciaal sorfrt- zalm „kahawai".
ging aangebracht worden.
Den -oorsprong daarvan moet men Zo-e
ken in den tijd der grav-en. Oorspronkelijk'
had de graaf nagenoeg alle gezag, en be-
noemlde hij, de- leden van het bestuur
zoowel als alle hoagere en lagere ambte
naren, ,of hij liet dit doen door ü'aajrtoe
door helm) afgezonden personen. Van tijd
tot tijd tslo-md hijj een gedeelte van zijn ge
zag af, hetzijl -op. ootmoedig Verzoek der
staid, -hetzij) v,oor geld. Waarbij! hij: daii
dikwijls bepaalde: „Dit zal ge-duerea tot
eeuwigen dagen". Dit voorrecht was dan
een recht der stad geworden, en zulk een
voorrecht noemde men ©en privilegie.
Een voorbeeld van zulk een privilegie
is dat van 31 Mei '1412, gegeven door
graaf Willem' VI, den vader van Jacohia
van Beieren. Tot dien tijd moesten de
burgemeesters van Goes jaarlijks dn ire
kening der stad overleggen aan den Baad'
van den ggaaif, „daor siji Igrooton cost Mn
plegen te lijden met reisen e.n anders; fcoo
hebben wij onser getrouwer Stede geo-or-
looft, dat die Burgemeesters vöortaen alle
Iaeren rek-eninge doen binnen onser Stede
van der Goes voor den nieuwen en ouden
Gerechte, en oen deel van .onser rijx-ten
pnorteren aldaer, die sij,re bij trekken zul
len". Het puda Gerecht was het stads-
Som's wordt het aaa achter do haak gedaan
en kan de Kahawai rondzwemmen en trekt
zoo de aandacht van de- 'zwaar/dlvisc-h. ea
mako. Gewoonlijk echter wordt de haak
door de onder- en bovenlip geboord1. Als
een zwaardvisch het aas ziet, an'aakt hij er
jacht -op en slaat zijn Zwaarden. De hen
gelaar voelt de slagen en gooit onmiddel
lijk de lijn uit om! 'het aas rustig te lait'on
liggen. Na ervan oveTtuigd te zijn, dat
hij zijn prooi gedood heeft, gaat de
zwaardvisch zijn aas verslinden. Dan slaat
de hengelaar zijn slag, hij gooit de haak
uit, en het gevecht is "begonnen. De Visch
slaat geweldig met zijn vinnen, kronkelt
zich en wil terug naar zee zwemmen; on
middellijk wendt de bestuurder dj. boot
en volgt de visch. Als Üe visch dit "be
merkt, gaat hij duiken en houdt dit dik
wijls uren achtereen vol. Dikwijls ook zijn
er twee of moer lijnen op de boot als er
dan een afbreekt, kan direct een andere
worden gebruikt. Soms werkt men ook'
met t-wee lijnen tegelijk. Voorden visscher
is liet een groote voldoening, als hij- een
zwaardvisch heeft weten machtig te "wor
den. In Nieuw-Zeeland zegt 'men, (jat als
iemand een zwaardvisch heeft kunnen ver
slaan, hij in den oorlog ook een gloed gtrij!-
dex is. In zoetwater vangt men vooral
de regenbooigvisch, een soort forel. Het
beste vischwater hiervoor is het Taupo
meer. Het seizoen voor deze vangst loopt
van November tot Mei. Het geheele jaar
door komen er visschers van Groot-B-ritan-
nië, Amerika, Indie en Canada maar Nieuw
Zeeland -om forellen te vangen. Velen heb
ben al geprobeerd om zelf de forellen te
kweeken, maar deze. bereiken nergpns
zoo'n grootte als in Nieuw Zeeland.
In.se t l«u bestrijding.
De bestrijding! van schadelijk gedierte'
wordt de laatste jaren intensievóir 'dan
voorheen ter hand genomen, vooral, oondalt
door berekeningen werd Vastgesteld hoe-
vele millioeinen jaarlijks verforen gingen,
door de vpaat- en vegnielzbciht van (scha
delijk gedierte v.an allrlei aard.
Bij hat opizóeiken van heit gets-chiWe
bestrijdingsmiddel, lag heit vjoor 'de hand1,
d,at weldra -o-oik de aandacht werjH geves
tigd op de bestrijding van bepaalde/ insec
ten die-, behalve schadelijk vtoor mtenseh
en dier,, po|k' wel eens hinderlijkT \va,ren,
z|oeals muskieten, vliegen, vlooien, rup
sen, emz'. i
Als een v|oor deze grp-ep in aanmerking
komend product geldt sinds meerdere ja
ren patipleaim. Deze afom| verkrijgbar0
stof werd reeds geguimen tijd toegepast,
al v|ond de toepassing ervan in huiseüijfcen
kring niet die uitgebreidheid als wel het
geval had kunnen zijn. Het was de
Standard Oil 'Cy. die het eensit door een
uitgebreide systematische reclame 'de pe
troleum als bestrijdingsmiddel in den ban
ded bnachit en heit middel onder (ten naam
Flit patenteerde, dat in de bekende gele
blikjeis verkjach/t, in de nu alo-mi verkrijg
baar gele spuiten (foor verstuiving een
weriklziaam bestrijdimgsjmiddil van allerlei
ongedierte werd.
Ik wil nu nog niat beweren, dat flit
niets anders dan petroleum is, ofschoon
enkele oriënteerende proeven, o.-a. de bee
paling van het vlampunt ervan zeer ster
ke aanwijzingen in deze richting gave®,
Het lag v|oor de hand, dat d'e gUooite
winsten, die met feen dergelijk! ppoduot
gemaakt worden, andere fabrikanten aan
spoorden een soortgelijk product, zij: het
dan min -of meer gewijzigd in do samen
stelling, door gebruikmaking v;an ggringe
'toevoegingen of anderszins, in den. han
del te brengen. Als' andere oy efeenkiom-.
stage buitenlandsche praeparaten kunnen
genoemd worden FJy-Tox en Flypsan,
welke eveneens voornamelijk niets andcr-1
-zijn dan -petroleum.
Doch waar Zuinigheid nog steeds heit
piarool in de meeste huishoudens is, wil ik
niet nalaten om hier noig een ander middel
te vermelden, dat als een vepvangimid-dlel
van alle bovengenoemde praeparaten kan
gelden em slechts enkele centen per liter
forst. 1
Het lis n.l. 'eenigen tijd geleden in het
„Pihiarm. Tij'dsch. V. N.l.'' gepubhcieemdi
en bestaat, Volgens de daar vermelde ge-
gevlens uit 98 pot. petroleum en 2 pet,
tetrachtoorilaoolstof. Deze laatste sfoif kan
men zich vloior enkele centen in) een- apo-;
tlheeik -of drogisterij aanschaffen. Aange-,
zien niet iedereen over weegschalen ber
s-chiiiklt beiteekan-en deze hoeveelheden in
inhoudsmaat omgezet, dat men op een liter
petroleum 10 ocm of wel ruim! drie thee-
lop-els teitra.cKLoorikO'olstof ufo-et toevoegen.
Naar een onderzoek in heit Geneeskundig
L-abora-toiium uitwees lean het Fli-t en
Bids (iets dergelijks als; Flit) vlolkdmen
vervangen. ESigen proeven bewezen de
bruikbaarheid vain dit vervaugmiddel.
Het bleek echter, dat vliegen soms, een!
bestuur, dat zijn tijd uitgezeten had; die
daarv-oor in de plaats gekomen waren,
vormden het nieuwe Gerecht. De burge
meesters moesten dus rekening doen voor
het -oude en het nieuw aangestelde be
stuur, benevens voor ,ceni.gie der rijkste
poorters, die zij! er bijl trokken. Dat was
een zeer belangrijk voorrecht, wantl daar
door ,ga|E de griaa-f al zij® zeggenschap over,
de stadsrekening af. Dat nazien door dén
Baad vim den g-raaf kon wel eens- onaan
genaam zijiivooral' wanneer er wat sterk
op stadskosten gefuifd was, hetgeen in
dien tijd nog al eems, gebeurde. Nu was
er het oude bestuur bij, dal meegedaan
had, en het nieuwie, dat leefde in flë hoo-pi
van zijn Bandeel te zulten krijgen, be.ne-
vens eenige den rij-k'ste poorters', Üootr de
burgemeesters daartoe uitgienoodigd. En
dan zullen die burgemeesters wel zoo ver
standig geweest, egjn v'an en 'meegaande
mannen bijl ta trekklen. 1 I
Voor bet aanhooren dier rekening "wer
den die rijkste pio,ortens betaald. En toch
scheen de lust om! er bij: te zijn. niiejt
groot te wezen. M,en deed in dien ttijid niet
graag ter wille van de stad iiats voor niets,
-of' voor een beetje. Daiaiplml werd in 1580
de bel-ooning verdubbeld. „Te weten, Ü'ie
plaegen te hebben, 6 grooten, 12 grooten;
met Verstopping of moeilijken, tragen en
onregelmatigen Stoelgang zijn
onmisbaar. Werken vlug zonder kramp of pijn
Bij Apothekers en Drogisten. Doos 60 ct.
merkWiaairdiige lOnvefsöhiUigheid tegenover
al deze middelen aa,n den dlag legtgon, ter-,
wijl in vele gevallen vliegen vpior he(|
overbrengen van besmettelijke ziekten
heel wat mee rgevlreesd, mjoeten w<\rden
dan andere insecten. Ter bestrijding der
vliegenplaag kan een andere petrpleumi
Sjoort gloeide dienaten bewijzen, n.l. petr-oi
leum, wlaanoipi men inseietenppederi heefl;
laten trekjken. Da,a®t(oe laat men 50 (gwafo
insectenipoeder van gpede kwaliteit treki
ken |0p 1 lilter peta'oleum gedurende (48)
uur, onder herhaald omschudden. Vervol
gens fiitreert men het piaedep af', 0oodat
een heldere v'foeisltof overblijft, welke m.en
dan op de gewone wijze in de vierisituiiverfl
kan gebruiken. Ooik' dilt middel is nieit
duur eu zeer werkzaam'.
Tenslotte kan men den vbor velen pjw
aangenamen petrioleumgeur door toevöef
gingen toiasjk-eeren. Men heeft daarbij do
keuze uit pndensf-aande stoffen, welke men
in iedere apptheek kan krijgen en waagv'an
men 10 gram per liter veristuiving'sivlo-ei-
isfof' moet toevoegen. Bedoelde stoffen zijn;
in&thylsialicylaai, pucalyp'tufl-plie, cederi
plie, s|assafras|-olte of amylacefoiait. Doo®
toevoeging van een dezer genoemde mid
delen verkrijgt men een prettiger riiikënde
^Spray" en de weirlkizdamlhoid Wiogdt e®
Igeeniszins 'dpor hepiciriklt. I
Voor de vele fanatieke „Flit"-|ge(bruii
kers klan het gebruik! van bovengenoemde
aanwijzingen een aanmerkelijke, bezuini
ging pp hek' „inseotenbestrijdingfebudget
beteekenen.
W-aar komen de groenten vandaan.?
Groente was reeds in de oudheid' bekend
en gewaardeerd. Da oudste gjroente, waar
van men spo-ren in Europa aantrof, vond
men reeds iu Zwitserland, in het Steenen
tijdvak, aldus ongeveer 4000 j. v. 'Chr.
in w-elk tijdperk de Zwitsersche bewoner
v:an de paalwoning zoowel erwten als
wortelen kende, een bewijs, dat reeds lie
voorwereldlijke mensch e.r op lette, wat
afwisseling in zijn menu te bre.nge®.
Al spoedig 'b-egon het verbouwen van
linzen en weer iets later, van hoonan.
Fijne groente-soorten kwamen door de
Bomeinen van Italië naar Duitschland en
andere deelen van Europa en de groen-
tensoorten welke men reeds bezat werden
door de Eomeinscha veroveraars verbeterd
en gecultiveerd.
Flinius berichtte dat keizer Tiberius
voor zijn tafel wortelen uit Germanië ko
men liet en dat de daar groeiende ïame-
nassen „zoo g-roo-t als een pasgeboren
kind" waren. Oorspronkelijk waren deze
groenten door do Bomeinen ingevberd en
in d-e militaire koloniën aan den ïtiju, ge
teeld.
De hoofdzakelijk van vleesch' levende
Germanen wend-en, geleidelijk aan plaat-
aardig voedsel.
Doch Karei do Gr-oote gaf het gpede
Voorbeeld door jn zijn tuin peen,en en
andere groentensoorten te verbouwen. De
eigenlijke leermeesters in de teelt en
veredeling van de verschillende groenten
waren de monniken. Salade met olie,
azijn en specerijen kreeg men voo-r het
eerst in Italiaansche kloosters te -genieten,
vanwaar de salade bekendheid' in andere
landen verkreeg. i
In Duitschland, vond men in de ste
den, waar kloosters waren, zooals- Bam1-
berg, W-urzburg', Mainz en 'Erfurt ook
rijke hoeveelheden groenten. Aspergps wa
ren reeds op oude Egyptische teekeningen
afgebeeld. Dat de Bomeinen, die lekker
bekken waren, o-ok1 de asperge wisten te
waarde-eren, spreekt van zelf. Maar ten
Noorden van de Alpen duurde liet merk
waardig lang, voor men de asperge naar
waarde wist te schatten. Zoo werd in
1539, in het toen verschenen „wortelen!'-:
boek van Hieronymus Bock de asperge een
„gewone salade" genoemd. In de 17e eeuw
kende men aan de aspprge geneeskrach
tige -eigenschap-pen top, doch! eergt veel
later w-erd hij algemeen geteeld. De ar
tisjok werd reeds "in het oude Egypte
-geteeld en men vond ze vaak1 afgebeeld
aan de wanden van graf-kamers. Bij/ tie
Bomeinen gold ze a.ls oen groote delL
catesse. Met de Saracpnen kwam! ze naar
Sicilië en Spanje en van daar, in het
tijdperk der renaissance naar Italië en
Venetië, en later naar 'Duitschland pn
Engeland. De spinazie kwam' door de
Arabieren naar E-uropa. Of ze bekend
was aan Grieken en B.omeinen, staat
die plaegen ha hebben 12i gjr-ooten, '24
grooten, enz." E-en groote was een halve
stuiver.
Wjea-d een graaf do-or een anderen gfaaf
-opgevolgd, dan tooest deze eerst Zweren,
alle privilegiën, 'door zijn voio-rg|angers| (ge
geven, te zullen ontzien; eerst da-arna
legde de stad dien eeül v'an gehoar«iaim|heidj
aan den graaf af.
Toen in 1581 de graaf vOn Zeeland Wa$
afgezworen, ging diens mlacht grootendeefo
o-ver op det Stoten van Zeeland, die, Wan-,
neer zij niet vlergaderd waren, de z|aken
lieten afdoen door de Gecommitteerde
Baden. Vroeger, ten tijde dor Graiven vian
Zeeland, die ook altijd tegelijk"Graven van
Ho-lland Waren, bestonden die Sttaten van
Zeeland uit den Eersten Edele, die zitting
h-ad voor den adel, dén Abt van Mildldpl-
burg voor de geestelijkheid, en de vijf
stedenMiddelburg, Zilerikzee, Beimers-
waal, G.oes en Tholon. Ten tijde der jRe:
publiek w.a.s de Stadhouder nltijid' Elerste
Edele. Die Menscheen dan zelden /Zelf,
maar hij 'liet. zich door een ainder ver
tegenwoordigen. In een tijdperk zonde®
Stadhouder was da waardigheid' van Eer
sten Edele in de Staten gewoonlijk afge-i
schaft. - 1 ii
Toen de Hervorming hare intrede (ge»
niet "ïast, doch reeds in Perzië was sqe
in de oudheid onder den naam1 van ,Is-
pany" verbouwd geworden. Als Ispany,
kwam' ze naar Indië en met een toenmalige
verdraaiing van den naam1 als „Isfanadsch
tof de Arabieren, di-e haar in S-panj-e in
voerden. In de 14-e eeuw werd spinar-
-gium1 pinder het voedsel der monniken,
dat ze in den vastentijid mochten ge-
bruikea, genoemd en in <fo volgende
eeuwen kwam1 de gr.opnte naar Duitsch
land en naar andere deplen van Europa-
Bloemkool was in "die dagen nog niet'
ten Noorden van de Alpen bekend. Eerst
in de 17o eeuw kwam ze Van het Dos
ten naar Italië en naar andere landen.
De graag genoten bloemkool was bij- de
E-gyptenaren niet bekend, doch wel bij
de Grieken. Cato, de oude, p-rdj-st haar als
de 'beste van alie "gr-oenlen en reeds in
de oudheid bereidlda men bloemkool met
zout en azjjn als1 een soort zuurkool. i
Zet gekleurd goed niet te weeken vóór
het wassohen. iWasch de kleedingstukken
in een wam sopje, spoel ze uit en hang ze
zoo gauw mogelijk te drogen. Voeg bij
het spoelwater een lepel azijn, oml de
kleur op te halen en gebruik' geen blauw
sel.
i i
Als ge een paar druppels citroenolie opi
uw gezicht en 'handen wrijft, zult go des
nachts geen last van muggen hebben. I>e
m'uggen verdragen de lucht van de citroen
olie niet. E-en p aar takken van den noten
boom in de kamer "helpen ook goed. Ook'
een paar takjes aeseda of een resedaplant.
Het is soms een heele toer om die melk
of die limonade lekker koel te houden! in
warme dagen, hè En dat zetten Van, die
flesschen en kannen in een bak' water
geeft ook al niet veel. Maar weetfu wat
wèl helpt? Een natte neteldoeksche lap
door koud water gehaald, om' d'e kan óf
de flesch te leggen. Dat Veroorzaakt- ver
damping en onttrekt warmte aan kan of
flesch, zo-odat de inhoud heerlijk koel
blijft. Op dezelfde manier kunt u boter dn
uw boterpot vast en koel houden.
JANMAAT AAN iW/AL.
„Zullen we naar den dierentuin gaan?"
„Nee, als eu me willen zien, moeten Ize
maar naar mij ko,men."
HOE, ZIJ IIET OPNAM.
Jongmensch (onderhandelend)„Mij® vo
rige hospita huilde, teen ik 'wegl gingf'
Pensionhoudster: „Nu, dat z«ui ilk nooit
doen hoor; ik vraag altijd een maand huuy,
vooruit."-
HOE FLAUW!. I
„Weet je het! verschil tusschen een rij
tuig en "brandnetel»?"
„Neen."
„Dan moet ja er maar eens in gaan zit
ten."
UIT EiRVABING.
Leeraar: „Wie kent het- citaat: „da
werden Wciber zu Hyiinen". Waar komt
dat voor?"
Leerling: „O, in 'de beste families,
mijnheer."- - i
HET VEBiSCÏIIL.
Een niet buitengewoon acteur zo® op
treden als- Hamlet. Het publiek' bewerkte
hem met rotte eieren.
Hf heb nooi't foo- gelachen, zei er
één uit h-et publiek', „als toen dia tient
-optrad als H-emlet." i
En ik nooit zoo erg, zei een under,
„als toen hij', van het tooneel verdween
als ommelet."-
O, DIE VBEEMDE WOOBDEN.
Mevrouw: „Ik heb nou al twee keer
gezegd, do lepeltjes te brengen voor Üe
thee. Heb ja dan heelemaal geen intel
lect." i
M-eid: „Nee, mevrouw, dat is-t-w nie
in huis."- i
GEEN BEDEN.
Zij war-en samen aan het lunchen.
W,aar-om' hou ja toch' den geheelen
tijd den kapstok achter je rug in hat
oog," zei- een der twee geir.riteerd.
Nou, ilk hou mijn overjas een beetje
in d-e gaten, antwoordde de ander.
W-at kinderachtig. Ik zit toch ook'
niet herhaaldelijk om te kijken naar mijn
jas. I
Nee, maar daar is ook geen reden
voo-r, want do jouwe is net vijf minuten
geleden gestolen.
daan had, en de Katholieke priester^
verdreven wane/n, Was er ook g-een Abt]
van Middelburg" meer.
De s't-ad Beimerswaal had v;ooral in
1530 en 1532 vreeslelijk door watervloeden
geleden. Daarenboven werd zij, in "Hen
tachitig-jarigen -oorlog nu eens door eene,
dan door do andere dief oiojiogtvoelrendt
partijen bezet, zoodat amlstreeks 160Q
de g-ans'che bevolking de stad verlat,en
h-ad. In plaats van Beimerswaal kregien
Vlissingen en iVeiere stemrecht in de Sta
ten, -zocda-t men toen had de zes stem
hebbende sliedenMiddelburg, Zierikzee,
Goes, Tholen, iVlissingen en Veene. Was
er een Eerste 'Edele, dan werden erj feeven
stemmen uitgebracht, anders zes.
Maar voor da steden -bleef de vroegere
regeeringisviorm gehandhaafd; en in het
bestuur der Bted'en, dus ook v,an Goes,
kwam hierdoor geeffle verandering'.
Na -deze inleiding violgt hier in de
eerste plaats d'e inrichting Vjan, het -be
stuur van, G oes-, welke gevolgd teal worden
door een uiteenzetting' van de wijzle, waar
op de verschillende bestuursleden, ofl (re
genten, -zqoals men toen zei, (gekozen
wer.den. (Wordt vervolgd.)
Goes.
n L. DE KOK,
