ZATERDAG 27 APRIL 1029
NIEUWE ZEEUWSGHE'COURANT
Gekke gesprekken
DE PE
feuïlilê
Fort-Myi
gelegenheid wilden aangrijpen om' ons een
Oosterseh. souvenir tegten exorbitant 'hooge
prijzen aan te Smeren! Spoedig gingen wij
weer aan boord. Nog' bevonden zich! de
Fransche beambten op .ons sc'hip.' En nu
zou liet .gebeuren. Een uit onze greep
ging n,:el een handvol koperen munten, die
toch niet veel waarde hadden bij den lagen
koers naar bakboord en wierp, ze een Voor
een overboord. In een ondeelbaar oogien-
fclik had zilclh een troepje donkerbruinja
gestalten aan den oever ontkleed en dook
recht naar de geldstukken.
ledereen keek met belangstelling naar
dit tooneell Spoedig yaren er pel twintig
zwcln'mers te water. Intusstefhen hadden
volgens afspraak drje van Ons een
badcOstuumi aangetrokken «n sprongen aan
stuurboordzijde te water. Het was werke
lijk geen pretje om.1 in dia vuile have.nl ©en
bad te nemen, maar wc doken en zwom|m©n
er op, Jos, als bestand er geen grooter
genoegen.
Een halt" 'uur bleven wij zoq j,n het
water, tot W>e op het afgesproken toeken
aan een touwladder weer naar boord kro
pen. .Wij werden nauwkeurig gemonsterd
Joer de Frankdh© beambten die juist het
schip gingen verlaten. Men zag echter
onzo blanke welgevoede lichamen en ging
heen.... dat konden geen vrijwilligers zijn.
Nog een vol uur duurde het eer de
ocheepssirene voor de eerste maal het Ver
trek aankondigde. Ons duurde het een
halve eeuwigheid. Als nu alles maar goed
afliep. Weer wachtten wij tien minuten,
keken zoo onverschillig, mogelijk1 rond,
maar raadpleegden toch, telkens 't horloge.
Daar het hart stond hiaast stil
kwam een kleine motorboot haastig door
de haven recht op onze Monte Sarmj.euto
toegeschoten. De loopplank was reeds in
gehaald, m>en liet een touwladder uit en
een ambtenaar klauterde er tegen op.. Zou
men ons plan ontdekt hebben? Een steen
viiel ons Van het hart., to.cn. wij lh|otorden,
dat het de loods was, die ons de haven uit
zou brengen. Nogmaals loeide de sirene,
lang'zaapil begonnen da schroeven te draai
en en onmerkbaar gleed ons Schop weg
van de kade. Zoowel olp het schip als aan
den oever werd met zakdoeken gewuifd
ten afscheid en de Zuster van' een der
vrijwilligers» die achter moest blijVen,
wenkte en Wuiifde naar haar broer, die nog
twee jaar dienen moest een laatsticn groet
Zij bleef zwaaien tot do gestalten aan de
kust nog' slechts kleine zwarte stippen
waren(oen zakte zij in eikaar,
Ondertusteh-en keken wij angstvallig
naar alle kanten uit of er niet een schip
opi ons afkwam, zoolang! wjijl in Frans'che
wateren waren. Werkelijk klwari er weer
een kleine grijze, motorboot op ons afge
schoten, vlak achter het uiterste ha.Ven-
hoold, maar ook nu was het weer een
loodsvaartuig1. Men kwami den loods af
halen van het sch^ip alvorens het 't ruime
sop koos.
Met volle kroleht zetten wij koers naar
Gibraltar, om' ie haven Van Cadix te be
reiken. Na een göad uur, toen wij er van
verzekerd waren, dat we de Fransche zoue
voorbij waren -gliingen wjj onzen vrijWil-
jiigler zoeken. En werkelijk', hij bevond
zich aan boord.
Twee uren voor den tijd vaii onze
afvaart had' zich naar Bhpt ad .Nelson,,
ccn badinrichting ver buiten de stad, "be
geven, Doodkalm1 had hij l%er zijn kleeren
afgelegd en tegen een zwtempak verwis
seld. Toen was hij listig aan het strand
gaan baden en langzamerhand z'emmend
een Zuidelijke richting langs de kust in
geslagen. Voor het bastion had hij zich
meer en mjeer van de kust verwijderd
en zwom door de open zee voorbij het
Musair du Nord naar de handelshaven'.
Hier zag1 hij in de verte, vlak Wij' de Monte
S-arm'iento de Arabieren, die naar g'eld
doken en naderde toen ongemerkt van
de tegenovergestelde zijde ons schip. Het
Uit de Kerkgeschiedenis van
Walcheren en Zuid>Beveland.
Hoofdstuk II.
IUuinsch Walcheren der 12de eeuw.
(1100—1200)
De rustige vrede, dien gedurende de
11de eeuw de Kerk op .Walcheren had
mogen genieten, werd in 't jaar 1106 iea
volg'ende jaren daniig verstoord door eon
nun, die nog in de 17de eeuw zalüs door
geleerde protestantstehe predikanten «iet
eerbied' begroet w-erd „als een licht, der
waarheid in den donkeren nalclht der mlid-
delccuwsthe duisternis, «l.s een wegberei
der der hervorming".
Dit laatste moge hij .geweest zijn,, het
eerste was hij volstrekt niet.
Tanchelm, zoo heette hjij, was ten leek,
die weinig of! niets gestudeerd liad, maar
over een natuurlijke welsprekendheid be-1
schikte om' de driften des volks te vleien
en het hart der menigte te winnen. Zijn
leer was afschuwelijk. Hij leerde, d^t Paus
en Bisschoppen en priesters niets waren;
't H. SnMrament des Altaars werd door
heb» gelooWhendde Sacramenten gaven
volgens hem' slechts gonad© naarmate de
waardigheid v'an degenen, die ze toe
dienden".
Og 't eiland Walcheren, waar hij aller
eerst die prediking begon, verwierf hij
zi.clh spoedig groote aanhang. Hij vond
daar helaas! maar al te veel gelegenheid
om zijn dwaalleer bij zeer velen ingang te
doen vinden. Het aantal Reguliere Kanun
niken was voor die woelige dagen van
strijd bij zulk een massa geloovige te ge
ring; en die er waren hadden bovendien
reeds vrijwel al hun invloed op 't volk
verloren, daar zij, torend op den ouden
roem hunner edele voorgangers, al te
makkelij]# en in flinken welstand leefden
cn aldus weinig' voor 't volk deden.
Bij dezen toestand waren al spoedig
Tanchelms successen zeer g!root .cp de
Zecuwsiche eilanden en weldra omringde
de dwaalleeraar ziitjh miet al den luister,
waarop zijn trots'chheid tuk was. Eerst
droeg hij een monnikspij, maar deze werd
vervangen door jn'Pt goud doorweven kl©e-
laalste stuk mbest hij met inspanning! van
alle kraichten duikend afl-agjgen. Hij Éwaml
pas aan de oppervlakte toen hij zilch re©da
midden tusse'hen de drie zominnende sc'lueeps
passagiers bevond. In een onbewaakt oogein
blik, had hij zichj aan den ankc-rklettfng'
omheqg getrokken, was door het ankler-
gat in het scheepsruim' gesprongon en
h-i-or van uitputting en overspanning half
bewusteloos blijven liggen, tot wij hem in
op 'ii zee naar ooven haaldpn.
Hij kon maar niet begrijpen dat liiji ont
snapt was uit de Rel v"an 'hot Vreemde
lingenlegioen. Den volgenden dag werkt©
hij reods in m&trozenkloedingi aan boord,
om zoo. den overtocht te verdienen. Tel
kens, wanneer wij een haven bi.nnen lie
pen werd hij onrustig'. Dan bleef hij zoo
lang onzi.chtba.aj tot hij de schjoeven weer
hoorde werken. Daar wij echter alleen
Spaanschc en Portugeesche Ravens aan
deden had hij in werkelijkheid niets m,eer
te vreezen. Ook toen wij door het kanaal
voeren, bleven wij m'et ons schip zoover
van de Fransche kusten dat er geen ge
vaar voor hem dreigde. Onder dto passa-
gliers werd een geldinzameling gehouden
en met de opbrengst hitervan kon hij in
Hamburg kleeren koop-en en de reis mlaffien
naar zijne overgelukkige oudters, die
smachtend naar zijn komst uitzagen.
Ginds in Afrika echter, smachten dui
zenden jonge mannen naar het uur, dat
ook zij weer mensch kunnen worden en
naar het vaderland terug1 mogen keeren.
Hora lang nog?
Onlangs hebben jvij ©,en „Kraaiennestja"
glewijd van de 'beleedigende antwoorden,
die minister Koningsberger gaf', op da
vragen van heit Kamerlid dir. Maller, ovter.
het niet toelaten van missionarissen in
enkel© Indische gewesten.
Minister Koningsberger had den treu-
rig'en moed om ile dwarshoomdng' onzer
Missue te iveronitaehuldiiigen miet -een af-
schuwieilijke uitvlucht, Waar'm de voor
stelling werd gewekt dat de missionaras
sen eigenlyk rekte Oproerstokers Wéren.
Hier is toen de verwachting, uitgespro
ken, dat de geheels katholieke pier» een
donderend protest tegen, deizen bewinds
man zou laten opklinken.
Helaas is dit nie.t gebeurd en de mis
sie-vervolging in Imte kan ongehinderd
op denzelfden ivbet warden voortgezet.
Een klein© pleister op de wonde was,
dit andersdenkenden (Wel den hoon ons
aangedaan beg|repea en vier,oord<aeld
hebben.
Het Tweede Kamerlid Jopkes, liet al
thans in de „Vrijz'. Dem." zijpi afkeuring
ondubbelzinnig blijken.
Aan zijn schrijven, ontleenen wijl hel
volgende
„Deze ministerieele g.nitwo,orden verdie
nen ae aandacht van allen, die belang!-
stellen in d'e (gebeurtenissen op geeslelijlk|
maatschapp'clijik! en ptaaitkuudig gebied in
lndic.
Uit de vlagen en antwoorden toch blijkt»
dat, niette,gens-taand© ivtarZoeken van in
hrem'sdhe zijde pm Vestiging in het Batak-
land van ftoom'sch-Katholieke geestelijken,
do Indische regee.ring' dat weigert, omdat
de Batak-landen het arbeidsvteld 'zijn van
de Rynscke zending ©n blijkbaar in
v'erbana daarmede toelating van
Rooinseli-Katholieke geestelijken gevaar-
lijk wiordt gteaoht. vbor de openbare oirde
vu rust.
Men is geneigd te viragien in welke eeuw
wij leven, dat de verkondiging van den
Christclijken godsdienst v'olgens de
Roomsclv-Katholieke geloofsleer in egu vol
maakt rustig gtedeelt© van Ned-Indie»
waarin d'e- hevlolking' sinds ©enige tiental
deren; zijn haarvlechten sierde hjij opwmCl
allerlei kostbare go-uden sieradhn.
an 3000 gewapende mannen omgeven,
trok hij nu dooi' stad en land, en. koning'
gelijk, wien hertogen noch graven kond'an
of durfden weerstaan. En onder di.e pra
lende tooi en bij' 't steeds aangroeien van
't getal volgelingen zwol zijn har tl Van
hoogiiilocd. Openlijk gaf 'hij zichj uit voor
een god en zoo wiist hij- 't verbaasde volk
te verblinden, d.at- het zelfs zijn bad-water
dronk en als relikwie bewaarde. Doch dé
onvermijdelijke gezel van den hoogmjoed,
de wellust, bleef'ook hier niet achterwege;
aan de meest onbeschaamde zonden op
zedelijk gebied gaf hij zich over en leerde
aan de zijnen, <lat dit ,.'n geestelijk werk"
was. (Pater Kronenburg en Coppens).
De Kerk vau Christus werd in die jaren
(van? 11061115) voor d'e meeste bewo
ners van Walcheren een afschuw; do Sa-
examenten werden verlaten cn onteerd;
de zedeloosheid nam1 hand over hjand toe.
Ook 'in andere streken won de leer van
TaDchelin veld. Zoo kwam hij' ooit te Ant
werpen, destijds reeds een aanzienlijke en
volkrijke plaats, waar hij -eveneens den
invretenden kanker zijner besmetting op
duizenden wist over te brengen.
En wel diep drollig: zoowel te Antwerpen
als te Walcheren deze verderfelijke 'leer
door, want ook' toen de ketter in den ker
kdijken ban geslagen en in ccd boot op
de Schelde in 't jaar 1115 vermoord word,
hieven zij toch in hun zonden vOlharden
en wulden van geen bekaering wfiten. Zot)
bleef! de, toestand der Kerk in Antwerpen
tot 1124 en op Walcheren tot 1125 die.p-
treuri»!
in 't jaar 1124 vond de Kerk va.ni Ant
werpen -en jn 1125 die van Walcheren haar
redder en hervormer in den persoon van
den Heiligen Norbertus, 'die in 't jaar
1120 zijn nieuwe orde definitief hadi ge
sticht. Dez© orde wordt genoemd d-e „orde
van Prémbntré" naar de plaats der stich
ting hij Laón (Frankrijk) welke Norbertus
in oen visioen getoomd werd; dei ledetn
worden daaroml „Praieïa'onsfratensers" of
naar den stijclhter „Norbertijnen" g'enaamld.
Deze orde was een v'eel straffere hervoir-
len jaren de Christelijke leer door de Rijp-
sehc zending heeflt Ihiooirem verkan-dligen,
een gevaar ,wordt geacht voor de openbare
orde en rust.
Wij hebben, hoewel zelf' goen aanjhangler
Van d'e Katholieke leer, nooit gehoord, dat
da v t-ikandigimg daarvan op zichzelf ia
t-nzau tijd ^'erstoTing van de openbare ojde
vn rust iten gevolg© zou hebben. Om
uanneimc-lijik te m'aken, dat dit in de Baf
taklandeu wel Jwt igevlal zou zijp, is meer
ncodig, dan d'e epkele mededeCling daar
van van d'e zij'de v,an de Indische R.ci
gtcriug en den miinds-ter v-a.n 'Ko-londëii.
D© niet nader toegelieliit-e v'erom,deri>tdl-
lin,g mbeit du het bijzonder vtoor Kathef
Heken wel aeef Vanb-evretdiigepd, ja gr ia
vend zijn.
Erger nog ,is hetgeen de mliniister medtej
deelt n-aar aanleiding vïui de toelating, na
vele jaren, ,van een Roomseli-Katholiek'eB
geestelijke te iSibolga. Wiel is w'aaf wordt
ook daardoor fle arde: en Tiist bedreigd', al
dus de minister, maar niet ineer in die
mate, dat het bes-tuur met de ter beschik
king staande „mlacfhtsmiiddelen" den toie-
stz.no niet faeei* zou kunnen b-eh-eersahteh'
Het is alsof' mren te doen heeft miet een
organisatie, welke de Regeeiing staats
gevaarlijk aeht, ©n aan welke aijl ljiefsf
den toegang tot een bepaald gebiedsdeel
geheel zou weigeren. N-a. rijp beraad vteje-
m-ant zij ,zicli 'eWe-nwel, laat eern Roomsidhl
Katholioken geestelijke jn -dat gebied toe,
er op vertrouwende miet leger en politie
nitettc-miin de funde te kun,nen handhav'etn."
Dhr. JockeB .eindiigt zijn artikel met de
vraag, hoe lang of het nog duren, zal, dat
do Christenen Van allerlei sehak'eeiring,
dus ook Katholieken, het zich zullen late-n
welgevallen, dat het begins'el van goes-
tedijik» vrijheid hun onthouden wordt.
Dit is gemakkelijk te beantwoorden.
ÏU-e geest-elijikjo iVerdruk-kking zal aan-
hteuden net ,zoo 1-amg als wijl ons onder den
voet- laten Joopen -doop1 e»n paar astrant©
ov ermoedigen.
UITKIJK.
ONZE DAMRUBRlËiT"
DAMPROBLEEM.
Fjcn p-rachtigte slagzct.
Zwart; 18.
.Wit; 18.
Wit speelt 2722, z-wbrü 18x27; wit
29x18, zwart 13x22. Zwart kan ook 12
x23 slaan, maar 'dam maakt wit dami door
3731, zwart 26x37, wit 42x2, waarna de
partij bij goed spel door wjt gewonnen
wtejdt. Zwart slaat dus 13x22, om deze-n
damizet te verhinderen:, waarpp, wii-t op d«
volgende wijze win-t:
33—29 22x24
35—30 j!4x35
37—31 26x28-
.38—32 28x37
Als zwiart 27x38 slaat-, v)olgt hetzelfde,
n.l.42x13.
Wit slaat over de scliijvign ,37, 27, 17, 7,
- - - - -
ttti-ng, uaasl de kloosters dei' Augustijn-er-
kooriieerenhaar leden waren priesters,
die gebonden door oen strengen klooster
regel, zite'h ook wijden aan do zielzorg in
de parochies. Deze orde voldeed volko
men aan de wenschc-n va,n de ICork onl zij
heeft ju d'e zielzorg' ontzaglijk veel goed
uitgjemferkt, o.a. te Antwerpen cn 0p
Af'alehcren.
Bi-psleliop Burc'hard' van Ivam'erijk, tot
wiens diocees destijds Antwerpen be
hoorde, was «en oud vriend van St. Nor-
bertus, to'et wien hij te zalmen aan het
Keizerlijk Hof! vau Hendrik V. wad ge
weest Hij kende de g-rooto heiligheid! vau
St. N-..rtertus -en diens' ijver voor de zaak
van Christus en verzocht h^m< daarom! ter
hervorming' naar Antwerpen te willen ko
men. „Allenu oen man als Norbcrt" zc-gt
een protestant, scheen waardig m'et den
g:cest van Tanehelm1 in 't strijdperk te
iredenalleen een kampioen als hij, ver
mocht, het den schjm' van den groot-en
ketter ie doen verdwijnen".
Gaarne g'ing Norbert op 't verzo-ek van
zijn o-uden vriend in ami den gekrenkte»
eer van zijn goddelijke® Meester te her
stellen en verscheen daarom' met twaalf
zijner zonen, dUen, oud-studenten van de
universiteiten van Parijs -en Laón. to Ant
werpen.
Binnen weinige weken was de omimtekcor
tot stjnd -g'e'brapht. Antwerpen was tot
God teruggekeerd op de prediking en het
gebed van St. Norbertus en zijn gezellen
in 't jaar .1124.
Groot was om! die overwinning-, de
vreugde van Bisschop B-urt-hard van Ka-
merijk, maar niet minder groot wa-s( de
blijdschap van Godebald van 1112 tot
1128 Bisschop van Utrecht toen' Rij
't groote succ-es van de Norbert ij neb te
Antwerpen vernam. Weldra hod deze
ijverjgte Bisschop, wien reeds lange jaren
de droeve toestand der Kerk op Walcheren
zeer ter harte- ging en die niets lieve» da-n
een goed en godsdienstig l-even zijlafir
onderdanen wensdhte, zijn beslu-iit gtenomen.
Ook Godebald kende den Heilige persoon
lijk, want op, 'de Synode Van1 Friitzlar,
waar Norbertus ziidli zoo schitterend teg-en
8, 19, 20, 10 en op vlak 13, neipmh dus nj-et
minditei- dan heg^n schijven Van hle,t bord!
Oplossing vorig probleem'.
D-e 'dia-glramjsitand in cijfers wtts; Zwart
14 schijven op 2, 6—9, 11, 12, 14, 15
20, 23, 29, 36, 45 «n eent da,ml op 19p
Wit 16 schijvien op 16, 21, 22, 27, 31,
32, 25, 35, 38, „41, 43 44 46 47 49 «sn '50.
Wil speelt hier achtere-emvte-lgens ,44-40,
35—30, 38—33, 43—39, 32—28, 22—17,
27x18! (mie® besitudjere nu tee®s ddn leu
ken stand!!), 50—441, 41—37, 21x321,
49x38, 46x 10 en 25x1.
Een schiitterieiijd pro-bleem-. Vuurpijlen!
Kanl-iei'i'ecton-
D-e stand is slecht, mhar d(e ontleding
mlagnifiqu-e. Hoe mlooi is bijvoorbeeld', dat
de zwarte dam tegengehouden wordt door
zijn eigen schijf Op 27, dfte daar ee-rslt ®(a
-een hipet gie-v'eoht gte-br-aelhlt Is!
Correspondentie over deze rubriek wordt
niet gevoerd.
ALLER[_Ej
Noodlipfende jn-wlikanten-
Ha.d|den ofiderwij-zters in vtoeger-e eeu
wen een hard 'besiliaan» ook predikantien
anfieisten niet zeidon naar allerlei hijibaan-
tjes apizien, om aan den: kost ..t,e kamen.
Een oude. schrijver vertelt, dat 'de pre-
dikaniten in zijn tdjld wel genoodzaakt wa
ren naar „favorable, oecaisiën,"- om( te zien,
Om soberlijk te. kunnen levien. 'Wlaarm-ee
Verdienden de predikanten in vroeger, eeu
wen, vporzoover hun jaarwedde onitoer-ei-
kend w'asl, den kost? Wiji vinjden ver'mleld,
dat'zij zich bezii|gjhielden met sdhrijivlonl,
en dJat dit handwerk' jammerlijk' werd. be
loond- Voorts iglavte-n ze les, hielden, zo
school, dte-ven ze koophandel, hadden! za
belang bij r.eederij'e® van schepten, ©n hJad-
de-n ook destijds ire-eds hun toevlucht ge-
molmlen tot hei op den huidijgten dag vtooj
sommi|g-en bumper nog steeds profljttelij(ko
middel; de aSBuranlti-ëiU.
Ook inden ze. de pkioht, funigeerden als
renttmieestor «n soims als npiaria otf ptro-
ciureur. Er wiax-en er, die brandewijn
stooktenanderen hielden ciamfmtensalcn en
weer anderen verdienden den k|ois:t JnW
„docteren ©n mleesiterej»".
Wal dit laatste beitkeflt, dat thans nog
dilklw'er'f ktosteloos door den pr-edikiant g'ee
daan wordt, vooral ten platteland©, waa-r
t-heologiisoh© psychiiiaters, liombepathen of
natuurgeneeskundigen hier -en da.a.r als
onbezoldigd Concurrent van dén „duren"
doklter te goeder (rouw meenen liiefdadig-
heidsiarbedid te -doen, in vörigle ©eu-
wten kwam1 het niet zelden, voor, dat' pre
dikanten wettig e,en mtedisich'en gra-ad haal
den. 'Maar ze-lfs dan, edhijinjt de broodt
winindmg mog te stob-er geweest te zijn
Zoo 'Vertelt prof. Knappert althans! van
zekeren ds. Rosaeus, sindst 1607 predi
kant in Den Haag, die- Tntediciinae doctor
W3 tnlaaiJ wiens vrouw desondanjks! to
Delft «en „brouw-meriingle" deed. Ds. Ro'
saeus 'kreeg vlau de. a-uto-riteifeen 've(rlof
de „by-ex-en vian sijne huysvr-ouW to doen
vervoeren." 'En Joh. de Vriesl, Re-mtonl,-
strantsich predikant van do Stad op 'A
Haringvliet tei -Nieuwkoop beoefende dio
chirurgie.
Het m-erkw-aardigste voorbeeld v;an bij
verdienste 'is h,et mlisschie-n njet algemle-en
bekende handwerk door niemland minder
dan Oaspar Ctoolhaes bedreven, „dia oos
lelyeke wateren en welruyckendie balsem1-
tolien" vterkocht ien zelfs een. rectepltonboiek
schreef' „Van seecikere cioatelijcke wateren»
die m'en ane-t recht soude mogen noamie®
Aquae vitae, -ende sionilmiiga uit geleisen©
oliën, dewelok'e distileert worden tot Ley-
aen op R-apenlbureh".
Bij doze bijiverdiensten zijh predikanten
\c-elal dooi- hun echitgeiM>oltel1- bijgestaan.
Winkelnering was ,v!oor de- domóneesjuffer
ecu ze-er gewpon bedrjjf en omzie Voor
vaderen hebben het ge©in|Sizii!ns een zon!
dcrling 'inzicht g-evpnden, domdneesike op
zijn aanklagers had weten' te verdedigen,
was ook Utradhts Kerkvoa-st tegenwoor
dig geweest. Reeds hier had hij' den vuri-
gen Apostel bewonderd.
Gelijk Bisschop Burc'hard, deed ook jiu
Godebald ,aan St. Norbertu's 't verzoek
om' e-enigen zijner beste zonen naar Zeo-
land' ter hervorming te zenden, terwijl hij
tevens beloofd© aan deze Norbertijnen een
onderkomen te verschaffen o-p Walcheren.
D-e H. Norbertus, diie nu 't afschuwe
lijke der ketterij door en dtoor kende, wil-
1 ipdc ook het verzoek van Bisschop Gode
bald in en in 't jaar 1125 zond' de- Heilige
ecnigten zijner beste monniken naar Wal
cheren, onder d© bekwam© lejding yan ©en
zekere Walter, die reeds met Sind Nor
bertus te Antwerpen de dwaalleer van
Tanchelm! bestreden had e-n dus wel iin
slaat wa» volgens den geest van zijb
hejligen Vader zijn onderhoorigen tegen
den vijand aan te voeren. Ook BijsscJtrap
Godebald loste zijn belofte inontruimde
't klooster der Reguli-ese Kanunniken aan
de Zuid-Watering bj,j- Middelburg ©n
schonk dit als woonplaats aan de -eerste
Norbertijnen op Walcheren ;<jiu van daar
uit 't hervormingswerk te kunnen aan
vangen.
De kom'sl en vestiging dezer klooster
lingen is voor Walcheren Van die dagen
een groote zegen geworden.
Spoedig na hun giankomst trokken deze
Norbextijn-er-monnjken over 't gleheiele
eiland uit om- hun moeilijk werk! 'te be
ginnen. Evenals te Antwerpen was ook
lu-er hun verschijning; alleen jeeds een
welsprekende prediking, hun verstorven
gelaat, hun sobere kleeding trokken dc
meniigto en «laakten ©en zeer goed© tegen
stelling jnet den woesten en wellustige®
Tanchelm. Overal predikten Zij en tot ©en
ieder richtten zij 't woord, maar steeds
i-n de hartelijkste lieflde en priesterHjk'e
liarmhar.tiigheid. Het best wordt die pre
diking' in liefdevolle barmhartigheid ge
kend uit ©enige regels wellicht; een
inleiding op -een preek dia o,us vam
den Heilige zelf' zijn overgebleven„O
m'ijne broeders, koestert niet de minste
vrees. Ik weet het. zeer goed; uiit onwe-
hui&beczö,ek doof de gemloente te zóen gaan,,
niet, zooals: later, om! dem ziekicm. soap®*
em vlaadjek te bre-ng|ein„ mla-ai' piml als
koopvrouw' hun klanten ta bedienen..
Een -bijverdienste, welke zich tot den
huldigen dag hc.eft bestendigd cn dia vjan
de vrocgis-te. tijden af aan in, d© 'pastorie
in z-wiang is gte-w-eest, was he-t houden; vlan
wit mien tegenwooa-dig ztou noemien: beta
lende logé's. -Het spreekt Van zelf, dat.
d© last van deze brtoodwinmiingt Vooxnpi-
melijk op de schouders Van d© domin|eie4-
vlrouw valt. -Zelfs Roagleeraaasvtrouwe-n
ontklwame-n niet aan deze- taak- Zoo heeft
Deli-ana vian Diest, de vrouw' van. .den
rocmruchtigen Voetius in eigtem, persoon,
dc financdeele ztofglen van hlaar mlan door
h-et houden ,van oamlmie-nsalen vea'lidhjt.
In d-e achttiende eeuw was het eien aligef
meen gebruikelijke oplvtoiedlinigfslmiethtodiej,
kind-eren bij1 «eu predjiklan-t, lieflslt bïjl eien
dorpsprediikjant in huis te doen. Knappert
deelt mede, dat men tegtgn, dezta opvoed
din,g(s'm©.thode w.el heeft ge-ptt-otestieierd, nie|t
om.' ae slechte zoi'g van de domin«esjufl-
frouw, m'aar oom 'dei onkunde, hamer eahtj-
genoot en, die „zelvten g©en literaf hu-
manior-es k-emnpn en wat theologie lae,-
ren uit ©en Duitsöh yteagenbjoieik'j'ej"'.
mmmmmm
HEER DROOGLEVER, .VUURKEEL'.
Waardin: „Wat wilt u, bier, wijn, je
never, whisky, lijqeur?"
Ga,st: „Ja, alsjeblief'?.
GEVAARLIJKE DUBBELZIENDHE.ID
Dronken koorddanser: „Als ik m'aar
wist. welk koord "ik' moet hebben
TEGENWOORDIGHEID VAN GEEiST.
Tw-ee timlmjerliedlen zijn pp klarw-eii jin *n
nauw steegje tussohen Niie.uweinldijk! \-n
Damrak te ATdiam!.
Eerste tilm|mprm,anZeg, jniaat, ©en fijn,o
de-el is dat zeg. Zou ilkf best khnmem. gei-
bruik-en vjxir imijh duivempiLatjie thuiik.
AVie-e-t je wat, in schafttijd breng ijk! beta]
ev-en naar huis-, dan is de baM er toüb
niet".
Zijh k'a-m'eraad: Ga je gang', hoor»
mlaar zorg, dat de baals je niet knipt.
D-e timmerman gaat weg met da plank
op zijin schouder. Hij! loopt op "den Dam
en wordt op zijn schouder gptikt door
zijn baas, terwijl <lezc hem vraagt: Keg,
wa,ar rnoat jij tact die plank naar toe
En zonder aarzelen klonk het: O, baas»
da-ar 't in 'ta tee-gj© zoo nauw! was en da
plank mto-eat draai-en, loop ik' den Dam
e v e n oiml
DELWi. IN VOR-M.
Militair d|oRtcr: „Nu, al-s! u burger
waart zioudt'u miet zoo'n klachtje tooh
ni.tet hij mliji zijn gekpjmcu!"*
Landwe-e-rmian„Nee, ik had u dan bij
mij laten kpmen."
KLASSENHAAT.
„Wia-arom' w|a:s je gósiterrn niet opi (le
s'chjool
„Mijn vtede-r is eto!mimun|isit en leert me
klassenhaat."
DE WIJZE JONGELING.
„Wilt u den n-aaml van het meisje in
den ring gegraveerd hebben?"
„Nee, zet u alleen mlaar „Van Karel"-
dan kan ik hem pog -e.ens meer gebruiken!
ziet u."- i
PIJNLIJK OOGENBLIK.
Moeder (tot haar jongen, terwijl tan|te
Ja-antje op bezoek is): Ja .Vtent, die
a-rme kinders aan den „overkant hebben
geen vader en- geen mtoecter en tanto
Ja-antje. Zou je hun niet gtraag iets
gev-n?
Keesj.e (geestdriftig): O ja, mamlmie,
laten we ze tante Jaamtja g&viea!
tendheiid, zondej boio,zen wil hebt gij u
aan de leugen gehecht, omdat gij' mleendet,
dat zij' de waarhaiid was. Had'da imeu
u aanstonds de waarheid gezegd,, m'et
Liefde zoudt- g|ij deze hebben omhelsd,
Gemakkelijkl hebt gij n laten misleiden,
maar gemakkelijker nog, hoop ik, zult
giij u door ons laten redden."
Krachtig als hun Vader Norbertus on
dersteunden zij dii-e prediking' met de twöo
onfeilbare middelen van gebéd en vierster-
v ing; en gelijk aldus de ketterij te Ant
werp,er werd overwonnen, zoo ook ge
schiedde op, Waldheren. De Norbertijnen
hadden succes en op hun liefdevolle pre
diking bekeerden zidh zeer vele bewoners
au 't eilandook hier ïnloest tegten Nor-
bewtus' geest de ketterij 'it onderspit diep»ten
Zeer voel steun jn dat bekeeringswerk
oiidcrvonden deze Praern'omslratensiers v'an
den 'gelukzaligen Wal(man, d© eerste Nor-
bertyner-abt van de St. Miciliielsa,bdij ta
Antwerpen, van wien w'ij bij een geschied
schrijver der orde lozen: „Een rijke oqgBt
ter uitoefening! zijhor liefde vtond de Za
lige op Walcheren. Dtoor woord en voor
beeld» door gebed en boete blraclht hij
velen van de (klettersdhe „gtoddeLoofebeid
tot den waren g|iylsdilenst terug en menig
maal steld© hij zijn leven in gtev'aar jen
was hij op 't punt den palm! der marleliiie,
waarnaar hij vurig1 haakte, te plukken."
Was de bekeerjéng! van Antwerpen het
werk van eenigte weken, wij' meemen uit
dit korte gegeven uit 't levien van de»
zaliig'en Waltm'an te mogen besluiten, dat
althans »om:miigen van Waldh-erens bewo
ners akih heel wat minder spoedig' gewon
nen gaven. Wat daar ook van waar zij,
oen ïoit is het dat tenslotte aUen tot d»
Moederkerk terugkeerdenhun leven her
vormden volgens Christus' wetten en dat
deze hervorming, blijvend is geweest ztooala
blijkt uit d'e schitterende bloei den Kerk
in de volgtende eeuwen.
Terecht dus noemden wij de komst de
zer monniken een zag'en voor 't Walche
ren van di© dagen. Zegenrijk ook zal uit
de vorder© geschiedenis blijken hun Vesti
ging op '1 schoonste der Zeeuvrsche eilan
den. H. W.» pp. -
Bureaux van Redactie J
Telefoon Interlocaal
Bijkantoor MtDDELE
«R00TE WAARDE
VAN PUBLICITEIT
i.
D© ©omhfunist mog©^
heoog'en dan de anarchi
zijn zij 'h-et allen steeds
an hun afkeer ©n st-rjjd te
Katholiek© Kerk. Hot v
dien strijd vooral ,g©bru:
in den volta van romrai
eo-uxant.
Een groot gevaar v©
leven schuilt natuurlijk
schen omgang met ander
als dat het ©enigste geva
een -groot aantal Kathol
lick©" streken buiten gev
nu d-i© mienscihen tot hum
rie over te halen, is de pt
lijkste on madhtigtete mid
geen denkbeeldig gevaar
bHjkt wel uit de woorde
Kill, diie ©ens gezegd
roeht kan mien het buit
en den jammerlijken toes
gerankt zijn toeschrijven
pers." Op ©en andore pla:
paus: „Het verderf door
rifhi, is onmtetelijk gro
Zeker, ook ander© fa<
invloed gield-enweeld'e-g©
materialistitldhe levensop1
tijd werken aan den one
godsdienstig inlor-eel level
ten, mhar h-et als toclti
bedorven litteratuur, die
kwaad aankweekt en bc
„Zegt mij, m'et wien
ik zal u z-cgg-en, wie gij
spreekwoord, maar wij 1
g-en: „zegt m'ij, welk© ki
ik zaL zeg'gen, wie. gij
te weten, van welke pol
stage richting uw med©
trein zijn, is h-et niaar
welk© krant zij lezon.
Dc krant is het d'ag
voedsel van honderd en n
duizenden uit alle Ida
schappij'. Zij 'denken, sp
gelijk zij het in hun blad
De ondervdnding leert In
dat de meeste loz-ers g'
zienswijze Van hun krant
een oordeel over d« vele
ten van godsdienst, zed-er
■te vormen, hebben de a
uitet d-e noodige konnis. L
het volgende gebrek: ,,'hi
krant Men vraagt ziieh.
wat men gelezen heeft
is; no-en, men slikt alle
staat. Men maakt wel
tusscihen slechte en neutr
er werkelijk neutrale bi:
Een goed 'christen mag
n-eulraal zijn -en in de j
dat d© bladen di© zich
.allesbehalve neutraal zi
door hun oppervlakkigh-
hcjd en wereldsglezindh-i
.kelen stibhteii zij' veel k
nilgicn geloovep goddank
staan van ©en neutrale
Ho© jamïnter en verder
vel© Katholieken die zc
.tralo blad-en lezen.
Wij zijh nogj vèr vhu 1:
op elk Katholiek' ervan
'in zijn huis goen slerihto
don mtogien binuonkomten
liieke bladen dienon giel.
djie -enkel datgtene scjhrijv
zijn tijdelijke en goost-eiij
digj heeft. Wij willen n:
de ontwikkelde lezer vo
studio, of ©en zakenman,
breide haudelsrelatiën ig
ander© richting behoeft
oordeel is alleen, dat
niet-katholi-eke richting; .j
zijn voor e-en Katholiek
Roman van K. en F
(Nadruk' Verb*
29
Bruce ..kookte van in;
Met glroote, moeite hiel<
Hij' kon zichzelf nitet dw
naam en onderhoudend
mevrouw Morley dooojgii
ncoZel gepr-aat over Lon
Ecu's, „zag Bruce, als het'
htet optredten Van zijn o
pndtei' zulke omStandighl
nende zich, ho© ze giehfa
Wereld waarin ze leefdt
fe-ring, haar Voortdufende:
rpsvierschil, jvat oorzaak
taienschlievtendheid yan
pus -wtordt verborgen.
Zij* was niet g'edwongi
fata. morgana in haar Ite
Olm haar lev'en te vuüen.
irriteerd geweest, wanntee
was Irómten inrpopen, het
nooztel kl-eiin kipd, htetzij-
Kn „d© Indianen liaddten vs
Pip hun eigen bijzondere
wen Raddten haar als' lfet
