NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GEHEEL ZEELAND
Vrijdagavond
SJEF VAN DONGEN
DIT BLAD VERSCHIJNT: DES DINSDAGS
DES DONDERDAGS EN DES ZATERDAGS
HENDRIKSE Co's BANK,Goes
FILM
met de KRASSIN
"buitenland
in het „Slot Ostende" te Goes.
DINSQA8 16 APRIL 1829
gesprekken
De Pauselijke Nuntiatuur
te 's-Gravenhage.
1829 1929
FEUILLETON
Fort-Mystery
per 1 April vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
VAN OVER DE GRENZEN
ERSTE RANG 50 CENTS,
BALCON 75 CENTS,
TWEEDE RANG 25 CENTS.
AZIÈ
'H£'COURANT
i:Be keftteftbenien p® d®
lelkaai-t rijln zoo Meiü'
ft oog Ioopend, dat do
le, geringste optaéffkt.
J" is daardoor in staat
Bijzondere trucs!
liet „kiaartenrión -
„Sleutels"" voor deze
ooe geleverd. Vnlsche
h bij tat bridge vun
lo zijd ze geoefend; in
pan da kaart alsof ze
heenprij'jren. (Maar ler
lom. weirkelijk' dooi- de
Ken. D,aarv|opr woeden
blazen aangeboden, dia
|.t man niet deze glaz'en
ppaalde spele», welke
geleverd, duidelijk
zien, welke kaarten
[lie. hand hebbic»,
d'e kaarten niet hei
ar d'e voorkeur aan
lalf té marken, ka» bij
lorten inkjt krijgen, die
I voor bet merken van
la'ndere (manier oml de
la te kennen, is! bet ga-i
|eia app|aira»it, zpoals da
„lucitVsdoosspii'eig'el".
Laat uit «et® gawlo»a
|]d, slechts vier dollars,
goud! slechte drie dol
ik niet bet goud) ia de
Mein spiegeltje, dat
da,t bet niet opvlalt,
■speler bat zoo weet te
Fe,t spieg,eitje da kaarten
■iji ziet. Nog geniakke-
Igeltja in bet luoifera-
loiet op, als een roojker
Ie mett eeU lu«Tm'sd|oosj,e
|n en als bijl, als onprfib
n bet doosje .Verplaatst,
verwonderen. Op daze
[egel zoo verplaatst, dat -
aarten van andere» Ver
meit andere geréedl-
vlalscihe speler. Dat
eiver", een klein appa,-
i tafelblad wordt gentia
nen in staat is 'een; of
'erberge®. Men kan ook1
I krijgen, een klein scherp
1, 'dat aan den duim' be-
I waarmede men, gadu-
lle 'hooge kaarten dooi'-
i ze kan onderscheiden,
in do kaarten worden
rijden niet opgemerkt.
Ins olie firm» bepaalt ziejh
1 kaarfepel. Z'e heeft ook
I voorraad mett geheime
KzOndaro wijze vtetrviaar-
f. de dobbelsteen de vol-
loor.t, bestand tegen elk
J'zoek. Men. werpt met
pepaald cijfer ta'eer dan
I inlijikbeildsberekenjng. mjor'
fan ppkt zekerbeidedobbel-
1 die steeds een bepaald
I Wanneer men rnjet de
I geluk' wjl zoeken, dan
|briek ma-aa- i» de» arm
een, noiulette-iapjpiaraat,
i iaën bek'waam gebruiker
tal afwerpt. Men ziet,"
|len is gezorgd.
vaardigheden.
lebded' beef!t een
F2500 meter.
It eon jsinielheijd vlam onge-
IM. per uur. Kiizeau, de
Ihe natuurkundige, w(as da
I 1 pogingen dlead de hchi-
lenteel te mote®.
l-egeoit het, naar de mjedla-
le.t Touiaatembuiieiaii, niet
Held 16 kaar per jaar.
a® is s(fce.etd(s Slechts het
Itbaar, wanj lOjml het ev'en-
bewnaien jja' het noodig,
biefce m|eter ijs bóvle® bet
Fkubtejke m'etea- p-ndfer bet
i.l,
NUMMER 45
25"* J 4ARBANB
abnoti-maal verlegen beer:
heil in «en lieiliandeling
-eker. Verleden week had
toen ik hem' als genezen
Iwilde hij tien gulden, vian
NENVIJVEp.
fint de eerste van je klas
bel me nu, te/s, w.a,t daar
|„Dat? D.at is een, hbofHeiti-
p MEISJE.
bn vandaag geslaagjd voor
■•examen.'--
Ues, wat je nu nog noodig
,die kUn koken, de khmer
ab:y kan vepzoirgWn."
|RTIST.
ijet, hoe "je dat volhoudt,
imders dan vea-liezem.'^
udjig:^ mijn oude schulden-
in mijn, nieuwe laat jp4 oud'
e het druk' haeifc, toit' een.
t privé-kianitoor is binneji-
an, ik kan je niet zieml".
'at komit goedi -uit. Mijn
iënik' reis in brillen".
je 't vlannacht hoor en don-
Heeft bet gedonderd
l, en vtreeselijjk' ,lioorl
rom beb je me dian niet ge-
tacb, diat ik nieit 'slapen, kan
t?
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
I Bureaux van Redacti» en Administratis i Westsingel 75, GOES;
Telefoon Interlocaa! No. 207, voor Redactie en Administratie.
Bijkantoor MIDDELBURG, Markt 1 en 21 Telefoon No.474-.
Abonnementsprijs f 1,90 per drie maanden, bij vooruitbetaling;
AdvertentiSn van 1tot6 regels f0,90, elke regel meer f 0,15;
Contractregelprijs, te beginnen bij 500 regels, beduidend lager.
8R00TEWAARDE
VAN PUBLICITEIT
WORDT BELEZER
IN ALLE KRINQEK
Op 1 Mei a.s. zal het honderd jaar ge
leden zijn, dat de eerste Pauselijke Inter-
nuntaus bij het Koninklijk Hof der Neder
land en werd gealctoredileerd. Dit feat is,
ook in verband niet de gebeurtenissen der
laatste tijden, belangwekkend genoeg, cm!
de gest'hïedenis diezer Missie, zij b®t dan
ook in het kort, na te gban. De geschie
denis IcM er KaomSteh-Katholieke Kerk in
Nederland hield in den aanvang daarmede
het nauwste verband. Beginnen wij dus
niet 1815, het jaar Van da vestiging van
het Vereenigd Koninkrijk der 'Nederlan
den. De afgekondigde vrijheid vain Gods
dienst bracht voor de Katholieken mede,
bet bestuur der Kerk, dat sedert de af
zetting van den U tredhts'eben Aartdbis-
sdhojt Petrus Codde, in handen v^n Apos
tolische Vicarissen was gelegd, wederom'
ia den oorspromkelijkem vorm' te herstellen,
fieedls irn het begin va'n 1795 waren de Sta
ten in schermutseling jmjet de Oud-Bisschop
pelijke Clerezy, die ondanks tegenwerking
der regeering na den Val van het Fxanslcjba
keizerrijk de voor 'haar zloo fnuik'ende ver-
bcdsbepalingem van 1808 en. 1810, waar
bij 'haar verboden Was in dei plaats van
den overleden aartsbisschop van "Utrecht
en den Bisschop van Haarlem1 nieuwe titu-
larlpsen te benoemiem, wist te ontkomJem. In
1811 werd een nieuwe AartSbiss'cbop vam
(Utrecht benoemd, als zoodanig door den
overgebleven Bisschop van Deyenter, Gijs-*
bertus de Jong, destijds Pastoor te Rotter
dam1, gewijd. In 1J318 werd ook een his-
eehop van Ha,arlemi gewijd. De Clerezy nv|
verzette aicb met man ea macht tegen de
plannen om1 de Vicarissen door Bisschop
pen te laten vervangen en dank zij do
medewerking vim een anti-Roomstohe Re
giering heelt zij dien strijd tot 1§53 kun
nen volhouden. In 1.815 werd Mgr. Clam'-
Iberlani, die reeds als Vice-Superior der
Hollandscbe zeodibg; was opgetreden en
van 18061810 Veel te Amsterdam, waar
het Hof van Bodewijk Napoleon gevestigd
,was, vertoefde, oïf|ieie©l als buitengewoon
(gezant bij' het Hof .der Nederlanden! be
noemd. Edofch er waren talrijke anti-
'Roomsiebe invloeden, welke er bij de re-
geuring op aandrongen deze gezant als
.zoodanig te erkennen, zoodat in plaats
van als gezant, Mgr. 'Clamberlani als
Vice-Superior der Nederiandsche zeindiinjgi
.ïnet standplaats Munster optrad. In jsijm
plaats (werd in 1.8.23 benoemd Mgr. Nasalli,
'die als zooadnig wel door. de regeerdng
■van Koning' Willenoi I erkend werd. Reeds'
dm 1815 had deze regeering in deni persoon
van Ridder Reinheid een gezant naar het
Pauselijk Hof gezonden. Deze eerste zen
ding was evenwel eeae mislukking. In
het jaar van zijn benoeming 1823 overleed
te Rome Paus Pins VII en werd opge
volgd door Leo XII. Daar de gezant z'ijn
geloofsbrieven nog niet had overhandigd,
moest hij naar Rom'e terugkeeren en kon
zijn. nieuwe brieven eerst op 6 NoV. aan
den Koning aanbieden. Op 13 Novemlbar
begonnen de eerste- onderhandelingen.
Hroote mbeilijkheden ontstonden, toen de
kwestie van Vestiging der bisdomïhea ter
sprake kwato'. De Koning wilde tot eiken
prijte, dat een regeling met de Oud-Bis-
pcwoppalijke Clerezy zhu wiordei gfötrof-
feyn, doch deze bleek, bij monde van haar
fflitularisstn, .Wilibrordus v'an Ds, Aarts-
bisischop van Utrecht, Joannes Bon, Bis-
isfchopi van Haarlem en Gijsbertus de Jong,
Bisöchop van DeVenter, zidh niet aan dé
bul „Unigenitus" van Alexander VII te
Willen onderwerpen.. Mgr. Nasalli "brak
daarop de onderbapdelinioeu af. Tbch wilde
de koning eein overeenkomst tot st.and
brengen. Te 'Rolnie werd Ridder Reinheid
door Graai' de VisSbher de Celles als bui
tengewoon ambassadeur vervangen, dip
im'et kardimaal Oappellari (de latere Gre-
Roman van K. en E. Pinkerton.
(Nadruk' Verboden).
23
■Ash-wan-a-mak vertelt eeu gchciru.
Pta-.ban's reis naar dem post met zijn
pelsen en ide vlugge reds van den bode met
ptpviand naar Ash-wan-a-mak' waren oor
zaak, dat de reis aan Bruce en zijn twee
mannen niet veel moeite kostte. Niejt
alleen was een goed splooir gebaand, dooh
door de hevige kou, was de sneeuw hard-
gevipren, zoodat geen sneeuwSohoenen noo-
waren, Een man gjpg vpor de houden
uitd'e twee audea-en Hepen achtea- de
slede.^ Ze legden dien namiddag vijf en
twintig mijlen af en sloegen dan een kamp
*>p voor dien nachjt. Den volgenden dag
vorderdm ze zonjer eenige moeite vijftig
Ofschoon ze tijldemg dezen andearhalven
dag door het district der jagers van Forfc-
Mystery giingen en aotns de sploren vdn
steceiuwsdhoenen klondiein ■waarnemen, Zagen
ze ioeh nieananid. De fijnera sploxen in
de sneeuw waren reeds door den tijd Ver
loren gegaan. Op de ondergeloopen mldras-
gbrius 'XVI) onderhandelde. Dcfor deze
beiden kwain het bonoondaat van 1.8 Juni
1.827 tot stand, hetwelk evenwel njimtaier
werd uitglevoerd. In 1829 overleed Paus
Leo 'XII, opgevolgd door Pius VIII. Deze
zond Mgr. Capiefipi, aan wien het bestuur
van dit imiisieiglebied was "toevertrouwd,
naar het Nederlaudstóre Hof, met de bedoe-
ALLE
worden verzilverd door
Eng uitvoering te geven aan het Copctor-
daat van 1827. Het uitbreken van den
Belgi&chen opstand stak een spaak in het
Wi'el. Dit nam' niet weg', da.t iu 1829 de
Paus officieel Mgr. Francesco C.apacini
als eerste Internuntiais bij ons Hof be
noemde. Tot zijn eerste en voornaamste
zending; behoorde de kwestie der bis-
sehopszeteis te rageten. Te tüien einde ont
ving hij op; 1.8. NoVember 1829 de bis
schoppen der Clerezy, Joannes van San
ten te Utrecht, Joannes Bon te Haartem
en 'Wilhelmus Vet te Deventer. Laatstge
noemde, die Pastoor te 's-Graveahagie (Juf-
frouw Idastraat) was, was een persoonlijk
vriend van .Willeim' I.
Ook nu weer bleek de Clerezy haar
BtoudpiHit onder gleen enkele voorwaarde
prijs te W'iRen gieven en waar de regeering
ook het !hare hjund'haafde, zag' de Internun
tius Mgr. Capaicteini zich genoodzaakt in
1831 de Residentie te verlaten. GedurcDdo
een tiental jaren ,trad nu Antoniq Maria
Benedetto Antonuclri als Vice-Superitor der
Nederiandsche zending ,'ea tevens als .zaak
gelastigde van Gregorius VI ap. De Voor-
burgfeehe Pastoor Mesker stond hem als
secretaris ter zijde. De afscheiding' van
België brac'ht nirnwe mbeilijkheden m'ede.
De regteerjing stond niet toe, dat het rechts
gebied van de Belgisic|bê Bisschoppen van
■Gent en Luik Zidh op; Nederlaudsch gebied
zou (uitstrekken. Voor Noord-Nederland
Werd nu Cornelius L. Baron van Wijkex-
slooth tot titulair-bisste'uop van Cuxio ge
wijd, terwijl dn 1839 bij do offïdieele af
scheiding «enige berfaande vicariaten wer
den opgdheven on andere daarvoor in die
plaats lewam'en. In 1811 verliet Mgt. An-
tonutósi, die intuss'ch'en 'tot bisschop vau
■Montre-Foltre benoemd was, ons land. In
1851 werd hij benoemd tot K.ardin,a.al-
Aarts'biiss'elhop van Anoona.
AVjllelmi I (mia,aikbe vhn deze gelegenheid
gebruik, te verzoeken Mgr. Captecini, die
antusscben als starts-secretaris te 'Rome
Werkzaam' was, als Internuntius terug' te
krijgen, teneinde do onderhandelingen, aan
Welker welslagen hij" zoozeer hechtte, te
kunnen' voortzetten. De Paus' gaf aan zijn
verzoek gehoor en opnieuw kwam Mgr.
Capaeoini als Internuntius naar Den Haagt
Zijn kolmlst alhier deed opnieuw Btof op
laaien, mede als gevolg van de aanbieding,
van een vijftal nota's' aan de directie van
den Eeredienst, waarin tjritiek op het be
leid van dezen dienst ten aanzien Van de
'Roombch-Katholieken werd uitgeoefend.
Nog hetzelfde jaar zag de Nuntiusi ziich
gtenoodzaakt ons la'nd te .verlaten, den iin-
clruk achterlatende v.an een s'chrander en
ervaren diplomaat. Hij werd tot Nuntius
te Lissabon 'benoemd. Óp 21 April 1845
volgde zijn benoemffibg tot Kardinaal, wel
ke waardigheid hij1 slechts twee maande^
bekleedde. Hij overleed 15 Juni 1845.
Wasl het hem niet gelukt de "bisschloppe-
lijke hiërarchie in Nederland te herstel
len, wel wist hïjf te bewerken, dat. een!
drietal apostolische administrators tot
vtitulair-biSs'chop kenden Werden gewijd-
(Sloti volgt.)
sen langs de rivier en. en pp de oeVere van
de meren zag men .gCregeld Bporen van
pels- en anjdere Woiuddóleren.. Dochteviemals
de sneeuwfechoeu|tadrukkën waren ook' deze
Epioiren van opdien datum. Niet een këier
zagen ze een spoor Vau slechts enk'ele
dagen ou<d.
Toen ze. dies mdiddagh .uitrustte nvlogen
een twCetal wisike|djaks geruisc'hloos naar
een tak' bovien hun hoofden en wiadhlttem
cngediiildng op 'de nesten van hun maal.
Verder hoorden of zagen ze niets. Van de
geheel e wOudbevlolkiing was' niets 'te be-
Sjleujren. De menschen za-ten bibberend
rond de. kampvuren, terwijl de dieran rich
in hun legierte hadldien teTuigigietrokken.
Zelfs al hadden de Indianen willen jagiein,
dan zou dit toch "nutteloos zijn geweest
•Wianneer er geen Wen te bespeuren igs,
dan komt «r ook' geien' pclsdier in da Val.
Tegien die-n aVomd van den tweeden dag
ontmoetten Bruge 'en zijn mannen den
bod» van den post op zijn tlerfugttoejht
naar Fort-Mystery en mfen klarnpeerde ge-
zamenlijk1. Hij) Was oen halffbloedi, die
girpot igieibi'aqht wlas in dep dienst der
maatschappij, iemand, die trptsdh was op
de p)otsiiita>e «Ü»e ihij ibeM'eedde, e-en 2^w!^jg,zaaJïl,,
ra een bekWaam' i^iiz%e[r vbor hei n<xrd*ii.
was -een daw vb gescMexIenis, die
nzj vetrffceld* (ovter Ash-wan-a-^ak iep gaj|n
Een PoolSichc stichting1.
De. leeniiig ten Jiouoevc van de "Poolslclhe
stiehtiug' „Zaklady Kornickie" uie in dit
nummer wordt aangekondigd, geeft ons
.aanleiding om' een en ander over dit insti
tuut méde te deeten:
Toen 3 October 1924 Ladislaus, Vorst
Zamoyski, op zijh slot Kornik bij .Posen,
stierf, rouwde geheel Poleu. Met hem!
ging een mau heen, die .^jih werjkzlaam!
leven, dienen van het welzijn der gemeen
schap, zijn strijd om bevrijding en ophef
fing, (van het Poolsiche volk tot een hpoger©
trap van beslclhaving «n welstand", eindig
de,d oor al 4jjm bezittingen aan zijn land
te schenken door het opriep/ten van de
Katholieke Stichting': „Zaklady Korni.Wie"
Hij was e-en afstamtaelingl va® eèn wel
gestelde -en in de Poolsélhe geschiedenis!
c-ervcl bekende oude, adellijke familie- In
1853 als zoon van generaal Ladislaus! eil
Hed-wig, geboren gravin Dzialyuski, ge
boren, genoot hij een clegelijke opvoeding
in Frankrijk, waar zijn vader wegens d*eh
c!enting' aan de "Poolslclhe vrijlheidsoorlogen
als bannelingi woonde. Toein in 1880 met
Johannes, graaf' Dzialynski, deze ïiaanilie
uitstierf, erfde Ladislaus ZamOyski alle be
zittingen van zijn oom', die in het Voor
malig onder Pruisisch bewind staande Po
len gelegen waren. Zamoyski kwanr nu
mot zijn mbeder en rijn zuster Marie naar
Kórnik bij Posen en maakte direct een
begin met het opWerkea van zijne' land
goederen, die door groote skjhulden in een
beklaoënswaardigen tc*| tand veikeerden.
Do,or groote zuinigheid en werkzaamheid
igcluhte hem' dit werkelijk. En terwijl hij'
.zich bezig' hield met den .peeoniomisch|bn
opbloeie n niet alleen zijin landglo|edierle(n,
'doch ook die van andere mëdeburgBrs! red
de en verbeterde, gébruikte zTjn MoCdeir
de .vruldhten van zijn werk voor de in
standhouding van de in 1882 te Kórnik
opgerichte school voor hfuiSebjken vrouwen
arbeid, waarin ze tie PoolsChe meisjes wil
de opvoeden tot een leven in waren Katho
lieken geest -ei tegelijkertijd tot practische
huisvrouwen. Doch Bismarck's „Kultur-
hampf" verwoestte haar werk, de falmiili6
Zamoyski Werd het land uit gedreven en
de school verhuisde eerst naar Lubowla
in Zips, toen naar Kalwarja bijf Kraka»
en eindelijk in 1890 naar Zakopane in het
iTatra-gcbergte, waar ze thans nog is. Dez®
tegenslag ontnam dezen eorrgieken en op-
offexenden méesehea. echter hun enthou
siasme niet. Drie jaar na zijn verbanning'
koci'nt i^adislaus Zamoyski de reusachtige
bosscihen en landerijen van Zakopane, feon
der mooiste en gezondste streken van Po
len in het prachtige Tatra-gebargte. Als
eigenaar v'an Zakopane werd hij hier de
ziel -en de beschermer van alle grootte
en góede ondernemingen. Dank zij' .zijn be-
taoeiingien komt een sp.»rverbinding mfet
Zakqpane tot sta.nd, dank' rijn mildheid'
ontstaan sicholein. cultnreele ea hukhamiitaire
instellingen en de heerlijke kerk, 'die zich
hier verheft, getuigt van zijh vrijgeviglijeid
voor het alg'einteen welrijh. Vol onwankel
baar Vertroutven, dat Polen weer zhl' op
staan, ondernam' hij alles "wat hij deed
van dit standpunt uit en WaJclhtte., Gedu
rende dien wachttijd vermeerderde Hij Voort
durend 2ij® bezittingen en redde voor het
aanstaande Pol-eh een prachtig! stuk land
toet het Snfeer Morskie Oko iu de Hppgje
Tatra, doordat hij' het bemoelmöe gtrans-
probes inet Hongbrijb door zijn offer Vaar
dige befmbeiingen wotn. Zonder spaarzfaato' te
zijn waar zulkd het alg'emteen Weirijn gold,
was hij' voor ziefiv persoonlijk ovesrmlatig:
zuinig. In kleeding en voeding bijina) ar
moedig!, ontzegde hiji zich elk genoeyen;.
in kribgien van oningewijde» ergerde mén
zich over de leVensWïjlze van den graaf en
Verdacht hetai eiVan dat ht^1 dji; uit gierig
heid deed om1 Snbar een zoo groot mógelijk
vermogen hij elkaar te slcjhrapen. En! tiïj
bracht inderdaad een vermógten bijeen, doch
van honger stervende familie. Ze hadden
zelfs leder gekookt en ook hun toeren san
dalen wanen daarbij niet gesjpaard ge
bleven. Toen hij ze bes-ejjkte zaten, ze
in hpn wigwam', vérzwakt door den han
ger en wachtten hup einjfe af.
Hij' deed het verhaal op; eenvoudige wiji-
ze en ^o-njder e-xig eomlméiutaar. .Voor
hem had zidh hier een der vele tragedies
uit hét Noodden afgespeeld, Waar da hon
gerdood 'steeds dreigend hangt boven het
hooid ,vhn iedere pólsjagtersfamüie, die in
haar eigen kamp den Bfrijd pto het bestaan
voerjt-
Brucé luisterde aandachtig toe, ofschoon
hij deed also# hijl drnjk1 bezig was met rijn
instrumenten en zijn aanteekéningeuj, ter
wijl de bode rijp verhaal in de Ójubwa-
taal vervdlgide.. Volgens' hetgeen Joe
tonowbird té Fort.-Myst ery vernomen had,
was het niet de. ongeképde koude die oor
zaak was dat Ash-wan-a-mak' niet taeer
ging jagen, doch het verlies van rijn talis
man. Em Bruce wipt, dat die tolistobn,
dien ook al de andere jageers' van, Fort-
Mystery bezaten, de Meute! -„ag van het
geheim, dat hij móest ontdekken. Dorii
pOen enkielo maal repten Pta-iban of de
bode der maatschappij iets over dat piucnt.
Het was voor Bruce .een Tantaluskwel
ling te weten, dat bei.de mannen, die daar
18855-50
niet voor zichzelf. Dit bleek, toen Polen
door het vredesverdrag van Versailles de
vrijheid en politieke onafhankëlijkh|eid te
rugkreeg. Het lang verwajehte en Vurig
begeerde is gebeurd. Zamtoyski keert naar
Kórnik terug', neemt hier de zakfen' nnet
energie ter hand, verbetert de administratie
13 n de VerVaRen bezifttinigieu en verwezen
lijkt eindelijk' het sedert jareu g(ekbe:stearie
plan cm' zijh geheele berit aan de bevrijde
natie ten 'gesdhenke te geven. Hij' deed dit
als ven soort dankze,ggipg aan de Godde
lijke Voorzienigheid voor de weder-opiton-
d'iug van zijn: vaderland door deh 20siten
Juni 19?4 voor het gereicht Vau al zijh
góederen afstand te doen ten behoeve van
de Poolsébe natie en daarvan dd meerge
noemde R. K. Ststehting te m'akeu. In het-
z'elfde jaar legde 'hij' mót zijn zuster Marie
den president van de Republiek de sjchsn-
kingsoorkonde en het ontwerp der stotuten'
ter gbedkcuring voor. In die statuten wer
den de aanstaande org!anisatie der 6tiichting
zoowel als de oogta'erken die z® wilden
dienen uiteenga Jet. Nadat hét ontweip door
het tmlinisterie vau godsdienst ea onderwijs
uitgewerkt was, werd het in 1925 doojJ
het parlement goedgekeurd en de stichting
door een eigen wet gesanctionnefird.
Hiermede was de stichting: tot stand ge-
konten en begon haar werkzaamheid. De
mhterieele grondslag va» de stichting Vór
men de landgoederen van 20.000 H.A.,
waarvpn 10.000 H.A. bosdhgrond, 7000
II.A. akkergïond, de rest weiland, bouw
terreinen en meren. Men is er nu mede
bezig! om', waar zulks noodig en gunstig
mogelijk is, industrieën, iu 't leven te roe-
pin. Reeds funë'tióneeren een papierma-
tóié-'fabrilek, steengroeven die electrische
óentrale ana Zakopjhé, enk. Het protecto
raat der stiWhting' hebben de toenmalige
Aafrtsbiiss'chop va» Gnesen en Posen ea de
President dei' republiek Polen op zich ge-
nomlen. Het doel, dat de eielnxoedigje sbhén-
kersl der stichting: voor oogen hebben en
dat in de statuten is Vastgelegd, is Veel-
ziji'dii'gl en houdt verband met de bdapgrijk-
pte z^den van het Pools'che Volk. Het volgit
twee riphtiugéneen. Katholieke, sociaM-
opvoedkundige en ee» wetensiehappelijlkë.
De „School voor huishoudelijken Vrou-
/We»arbeddn te Zakopu»e en Kórnik' dient
in de ewste plaats het sooiaal-opvoddkun-
digjdoel, ze voedt op tot toekomstige ar
beidsters op, sociaal gebied ea toiti voor-
baeldigë huisvrouwen. Ook de geestelijke
opyoediajg der manpeJijkie jeo^ heeft de
stildhtin'g! .op het oog, door fina'ncieele on-
dersteuDipig e» organisatie van katholieke
^uTsUsseu en inrichtingten.
De beroemde biibliothleek in Kórnik is'
aan de wetenschap gewijd. Ze werd' voor
ong'eveer 106 jaar door Titels, graaf Dria-
lynskii, gesticht en bevat tegenwoordig c,a.
100.000 déelen, méér dan 2000 ntonuserip-
ten, 200 oorkonde» e» een rijkte verzame
ling! etsen. Mein vindt hier hooïdz'akelijlk
oude en zéldzanre drukken uiit d» 16de ian
17de eeuw; onder de manusélripteu bevin-
naast hem zaten, tot in alle bijzonderheden
alles zouden hebben kimme» vejrtelfe»-, aan-
ga ande het geheim, waaivioor hij die reis
naar Foa-t-Mysitery had' gemaakt. Hij
braadde vön verlangen omi dac mannca hun
geheim af 'te dwingen. Hij' had zooivleel
wilskracht noodig om' zijn onbekendheid
xnet hun gesprekken ta blijven sdmuleeren,
dat het hem' werkelijk opLuchtte te zien,
da.t de bode zich in zijn deken rolde en
ging slapen-
Voor den middag van den Volgenden
dag bereikten Bruoe en, rijn mannen den
wigwam van Ash-wan-a-mnk'- Niet alleen
het gericht van de kinderen, doch ook
het gelaat van den jager waa een en al
glimlach. De tegenwoordigheid van een
voor hen vreemden blanke, eg® nieuwig
heid voor deze Indianen, had "thans niet
het gewone effect, dat hu» gelaatsitrek!-
k'en als het ware zich verstrakten tot' een
ondoorgrondelijk masker. Ze waren te
opgetogen, te gelukkig. Niets was in staat
hun geestdff|i#t te ge teugel e®-
Ash-wan-a-imak leek wel dol. Onop"
R T-jdelijh gaf hij1 aan alle. aaniwerigen de
hand, niet alleen aan Joe en Pita-ban doch
ook' aan Bruce. Voori(d®ren)d praatte hij en
met een eigtetuaandiige. gulheid drong! hij ei
rp aan, d»t z» Uréet hun' drieën in rijn
wigW.am; zouden komen ,oan deel te: nemen
den riph vele middeleeuwsche gteschjriften
jn de 12de eeuw begónne», o.a. ook een
verzameling' handschriften Van keizer Na-
póleon 1, van de® grooten Poolséthea philo-
soof Hoene-.Wroaskii, alsm'ede een kostbaar
artfuie'f m'et oude dooumenfea. Dézóschat
ten van Poiolscben geest eu Poolsöbó be-
sxfiaving: gebruilrte de oprichter voor een
lange rij hoogst interessante ea gewichtige
Wetensicjiappelijke publicaties, vóór alles
.bewijzen van Pools'che cultuur.
De bibliotheek stond en staat natuurlijk
voor ieder Vorséhex en geteerde op^n.
Hoewel de stichting' eerst 3 jaar be
staat, ontploojt ze naar allo kanten reed®
een levendig» e.u Vruchtbare bedrijvigheid.
ZWITSERLAND
Dc voorbereide ide ontwap einingfe-
ranfrentie.
Gistermórg'en heeft de voorzitter, (jhr.
Loudon, te Genèvë de Vóórbereidende ont-
Wapcningse'onïerentie géopend. Jhr. DoiU-
don waarschuwde in zijn openingswoord
tegen de" hoop op eeu spoedige oplossing,
want deze hoop zóu ijdel moeten "blijken.
De onderhandelingen mót de betrokken
landen hebhen verleleu jaar niet tot een
resultaat geleid, dat cea tweede ontwerp-
ontwapeninglslc(onventie reeds nu kans zou
hebben om aangenoto'en te Wórden. iWanJ
neer de open'bare m|eeni»jg', en terecht,
oug'ednldig wordt, móet rij' joch beden
ken, dat het werk der ontwapening! slechts
stap voor stap Vooruit kan gaan.
Spw v'erklaarde dat deze Voorbereidende
.Conferentie zioh zou bezig houden, mtet h^t
tweede. Rus'sische ontwapeningsontwerp en
met de Dudtséhe voorstellen, nopens hét
openhaar takken vau den stand der Wape
ningen.
Amerika en Duitstóliland schijnen resul
taten te willen zie». I
AMERIKA
De opstand in Mexico.
Bij den aanVaiijg: Van de zevende week
van den opstand Was de hoofdstad ïp
jgéspannen lafwaéhtapg vhn het antwoord,
te geven door den rebellenaanvoerder Leo-
póldo, den géduchten leider va» het Ver-
zét an den staat Soaora- Deze möefc be-
feliissen of hij' zal blijven door Vechten',
dan Wel of hij ,on voorwaardelijk de wa
pent zial neerleggenhetgeen de eipchl is
Van .president Portes Gil.
De strijdkrajdhten van het hpofd Va|n
den opéttand Erijobar, die ridhzelf tot voor-
loopjgi president van het gebied in op
stand •uitriep, rijn snel aan het verloopdn.
Steeds mëer géneraals en minderen loo-
pen van hem! weg'.
I A manoella'jy epmiirWh a aar Kaboel.
Ujit Moskou wordt gérnteld, dat Amianoiel-
la si troepen «enige groote overwinningen
aan het feest, d|at men er sinds den vpri-
g€H dag zonder onderbreking .had gevierd,
onmiddellijk n» de aankbmjst v'an den bod»
van Foirit-Mystery.
Bruoe deed, alsof hij niet® begreep' van
do heele situatie, k'eVk'vau den ee» Uaar
den ander, alspf hij' trachtte .te verstaan,
wat ze zedld'en, doch. deed zoo goed mogéj
lij'k m«ie met de feostvieiders. Thans wist
hij1, dat hij slechte geduldig belioefde te
wachten, oto' de details te weten te kbmlep,
want A®h-wan-a-mak z»u in zijn blijheid
wel loslippig wordien.
Terwijl d® Dddanen druk piraatten, be-
méiikte Bruoe, dat de rechterhand vian
Ash-.wan-a-miaki dfikwij'ls em beweging
maakte in dei richting v|an dienp borst
en hij dan iets onder rijn kleeren scheen
te om(klemtaen. Bruce wist natuurlijk!, dat
alle Indianen een pind-ji-gos-san dat m»
een touwtje om: hun hals' hangt bij rich
dragen. Dit is een klein Iedere» zakje, dat
bij de blank'en bekend staat als «en meüü-
cijntaschje, waarin de bezat-ter alle talis
mannen, die hij- noodig acht, opbergt en
met zidh dlraagt. I
(Wjoojdlt VcrVolgd-).
