t NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GEHEEL ZEELAND DIT BLAD VERSCHIJNT: DES DINSDAGS DES DONDERDAGS EN DES ZATERDAGS HENDRIKSE&Co's BAHK.Goes Het Offer. BELGISCH GELD FEUiLLETON" BUITENLAND Wrijf Uw pijnlijke spieren BINNENLAND RUMMER 12 D1NS0AB 29 JANUARI 1929 25m J4AR8AHG NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT Bureaux »an Redactie en Administratie i Westsingel 75, GOES: Telefoon Interlocaal No. 207, voor Redactie en Administratie. I Bijkantoor MIDDELBURG, Markt 1 en 2) Telefoon No.474. Abonnementsprijs f 1,90 per drie maanden, bij vooruitbetaling; AdvertentiSn van 1 tot 6 regels f0,90, elke regel meer f 0,15; Contractregelprijs, te beginnen bij 500 regels, beduidend lager. •ROUTEWAARDE VAN PUBLICITEIT WORDT BELEZEN IN ALLE KRINGEN V Twee Jubilea. De «erste mjaand van het nieuwe jaar beeTt al aanstonds twee belangrijke ju bilea ia ons nationaal bedrijfsleven ge bracht de herdenking van het vij!£-en- zeventig-jarig bestaan van het machtige Wilton-bedrijf te Botterdam, en van. het •vijlftigjarig bestaan van onze grootste ko loniale ondernemingde Handelsvereni ging „Amsterdam". .Wilton is een echt Bamilie-bedrijf' geble ven, en db geschiedenis van het ontstaan, de opkomst en de ontwikkeling van) dit bedt'ijfi is de geschiedenis van den. stich ter, Bartel Wilton, en van diens soon, Bartel Wilton heeft slechts d;e lagere school kunnen bezoekenop zijn dertiende jaar ging hij zijn amibacht bij een smids baas leeren, en als bij 's' morgens con vijif ,uur te werk kwam, stuurde de smids- vrouw hem! eerst met haar stoof naar de water- en vuurvrouw' om! „een cent sa men". Teneinde zijn, verlangen naar een teekendloos te bevredigen, ging de jonge Bart bosjes kachelhout maken en uit den verkoop daarvan schafte hij zich z'n 1ste teekenkoker aan. Later ging hij naar En geland oni zichl verder in het smidsvak to bekwamten; hij! zag voor een smederij •eon knecht aam het tobben om1 een plaat •te strekken; fluks trok hij zijn jas uit en had in vijf minuten de plaat vlak. Hij Word meteen in dienst genomjen wat hoog noodig; was, want zijn „bedrijfs kapitaal" w'as tot enkele pennies inge teerd'! Toen Bartel te Botterdam! terugkwam) begon hij' in 1£54 een huis- en sdbeeps1- «n-ederij. Geleidelijk werd heb bedrijfje grooter; zijn leider wist mee te gjaan mOt de veranderingen in den scheepsbouw ge bracht door den overgang van zeil- tot stoomvaart. Van d-e groote voltooiing) van zijn levenswerk heeft Bartel Wilton niet veel meer mogen zien; hij overleed ia 1398, toen hij zeventig jaar o>iS was geworden. De geschiedenis van het machtige Wil- ton-bedrijv' leert ons, hoeveel taaie vol harding en stoere werkkracht noodig zijn om! een onderneming te doen -slagjen. Onze tijd beseft niet altijd in vo-ldoende mate de beteekenis van den particulieren onder nemer; welnu, een jubileum! als dit her innert er weer eens aan, dat de onderK nemer van aanleg möet zijn een stoer» persoonlijkheid, gevormd in de harde leer school van het leven, ea beschikkende) over leiders-eigenschappen en organisatie talent. Van geheel anderen aard is geweest de stichting van de Handelsvereeniging' „Am sterdam", kortweg H.V A. genoemd. Dn vennootschap werd gesticht in 1878, toen de op 'Java heerschendo handelscrisis de vraag deed rijken of de wijze, waarop de Oost-Indische handel werd gedreven, niet dikwerf op onvoldoenden grondslag rustte. De werkzaamheden bepaalden zich in de •eerste jaren v.n 1. tot importzakengun stige jaren werden afgewisseld door tijden diat in het geheel geen dividend kon wor den uitgekeerd. Spoedig echter werden ook oonsignatie-comtraefen met .suikerfa brieken aangegaan, en in 1896 had' de vennootschap zelf vier suikerondernemin gen in eigemdomi. In het bogin ging het met de eigen exploitatie nog| allesbehalve gemakkelijk en voorspoedig, maar het ver trouwen van de bestuurders in de toe komst werd niet beschaamd en in 1904 durfden zij het aan om) 9000 bouws grond aan te koopen, een dhaos van rimboe en moeras, waaruit later zou voortkomen da grootste Indische suikeronderneming: „Djatiroto", wel eens genoemd „een mo nument van ondernemingszin, energje en doorzettingsvermogen". i" i (ZF?) Het resultaat van de vijftigjarige werk zaatoheid der H.V A. is, dat zij op: Java 21 en o-p Sumatra 15 ondernemingen bazit. Op deze 36 ondernemingen zijn werkzaam 1050 mten Europeesdh. en meer dan _„44_ „Eigenlijk past zij: beter bij! Adolf,", peinsde hij verder, „en Selma, had gelijk', toen zij zaide dat «en huwelijk tussohen hem en haar missehien niet tot beiden ge luk zou geleid hebben; Adolf is ondanks zijne goede eigenschappen toch niet in staat een vrouw als, Selma op den duur te voldoen, maar vroeg hij zioh zeiven af zou ik haar wel gelukkig kunnen maken, ben ik haar waard?" Hij was langzamerhand stil en afiger trokken geworden en mengde zich slechts nu en dan, wanneer men het woord tot hem richtte, in het giesprek. „Hoé is 't amice?" zei Adolf, dia dit opmerkte, „wat ben je afgetrokken; ik wed dat je er over zit te denken of je je niet eens door Selma zult laten waar zeggen, als ze toch zoo knap in dat soort van dingen is." „Och kom, wat een gekheid met je gé- waarzeg," riep Selma uit en ©er Louis kon antwoorden, stond zij haastig op en voegde er bij: „Ik moet naar huid, 't is al laat; papa zal niet wetep, waar ik zoo IM0 blijl." v i 150.000 niet-Europeesche werkkrachten; de totale jaarlijksdhe exploitatie-uitgaven bedragen ruim 35 millioen gulden'. De H.V A. beeft z'icfh! gedurende haar vijftigjarig bestaan ontwikkeld tot een lichaam, dat een belangrijke factor vormt voor het economisch, welzijn vani Indïë en Nederland beiden. Een onderneming als deze, welke aan eenig© honderdduizenden direct en indirect een levensbestaan ver schaft, heeft een grpote soéiale beteekenis!. En al mOge de stichting van deze onder neming van anderen aard zijn geweest dan die van bet Wilton-bedrijf, haar ontwik keling tot wereldbedrijï heeft ook zij te danken aan het inzicht, de energie en 'de volharding van haar leiders individueel! tegen VOOR0EELIGE KOERDEN bij V* Jantje van Leiden. Van onze gedocumenteerde bestrijding der zeer onhistorische beschouwingen van de „Midd. Crt." over de Unie van Utrecht, beeft genoemd blad notitie genomen en maakt er gewag van, maar zonder één woord er uit over te namen. Do redactie ste-lt het voor of de ge schiedkundige waarheden welke wij opsom den niets meer waren dan persoonlijks opvattingen. Na de ernstige Unie van Utrecht dus het kinderachtige Jantje van Leiden! Wij vinden dit jammer! Er wordt veel gesproken over natio nale saamhoorigheid, maar hoe moet die saamhoorigheid ooit ontstaan, indien men steeds voortgaat met he|t aankweeken van misverstand, door verkeerde voorlichting en tegelijkertijd de waarheid verhindert door te breken? VAN OVER DE GRENZEN Buslandi ©n Mexico. De jongste gebeurtenissen in Afghani stan hebben geleerd' hoe intensief Azië door de Sovjets bewerkt, wordt. Van jBu- ropa en Australië weten we dit reeds lang en het wordt hpe langer hoe duidelijker dat achter de tragedie in Mexico eveneens het bolsjewisme steekt. Dezer dagen lekte uit dat Calles dies- tijds tot president gekozen is, dank' zij den gewapenden steun van. da machtige „Crom" (Communistisch© arbeiders-organi satie in Mexico). Om dien steun te krijgen had hij eerst cpu contract moeten teekenen waarvan de voornaamste bepalingen als volgt lui den: ,.a. Galles verplicht zich alle maatrer gelen der C.B.O.M., voor zoover niet 'in strijd met het wettig gezag;, te respecteer- ren J haar noodzakelijke uitgaven van staatswege te dekken; het Leger te ont binden en dit te vervangen door de batal jons der socialsitische syndicatenden staf van het leger door "de Q.B.O.M. te laten aanwijzenden voorzitter der1 CE.O.M.( Morones, tot Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid te benoeman. b. De Jp.B.O.M. verbindt zioh o. a.do regeering in kennis te stellen van haar actie tegen de kapitalisten; de arbeiders militair te Organiseer,ende regeeringl in alles te stenen." Calles heeft, ge-zien de gebeurtenissen, zijn best gedaan, dit contract trouw uit te voeren. Evenals in Busload, wordt getracht el- ken godsdienst uit te roeien, op d-e moest schandelijke wijze, (Do Bussische glezant, „Wat is dat nu opeens voor een belache lijke haast? Ik' dacht dat je bij ons- bleëft vandaag'," zei Adolf. „Neen, daar heb ik thuis, niets van gezegd, op een anderen keer heiel graag. Adieu." „Ik zal je wel naar de tram brengen," .zei Adolf, zijn hoed zoekend. „Als je ten minste een oogenblik geduld h-ebt; je lijkt wel een mensch, die last van beren heeft en in de v-erte een schuldeischefr. ziet aankomen." „Doe geen moeite, ik zal mijn weg wel vinden en je zult met je vriend nog heel wat te bepraten hebben, denkj ik." Nadat Selma van allen afscheid geno men had- en op het punt was te ver trekken, keerde zij zich nog even om' en vroeg Louis„Zien we u eens, spoedig bij ons? Papa zal zeer Hij zijn u weer te zien." „Is ,uw papa van avond thuis-? Ik ver lang er ook naar hem te begroeten." „Ja, wilt u dan komen theedrinken? Mama is uit van ayond- en we zijn maar met ons beidjes.." „Beel graag," antwoordde Louis, en een glans v an geluk gleed over zijn schoon gelaat. i Toen zij daarop het vertrek! verliet, zag hij haar na met een Mik, waarin a'l da Petskomsky. moest dan oak in Augustus 1926 erkennen:- „D-e anti-kerkelijk® wet ten in Busland, zijn bijna dezelfde als, die in Mexico.") Officieel wordt dit in bedde landen ontkend. In Busland b.v. door Litwinoff, die In 1923 verklaarde, dat „er geen godsdienst-vervolging is in Bus land" en in Mexico door Oalles, die zegt: „ln Méjico no nay persecución religiosa", zoo ook de Mexicaanse/hei gezant bij het Quirinaal. Dat de methoden in beide lan den dezelfde zijn, n.l. bahalVe vervolging, ook bespotting van den godsdienst, blijkt uit het volgende: In 1926 werd door do Mexioaansch© staatsdrukkerij uitgegeven de „Catecismo de las Doctrinas Socialists^". Dit docu ment is zoo-als d-e titelpagina ons verze kert, „opgesteld in overeenstemming met de „Cateohismusi der Christelijke Leer", evenals met bet Jezuïeten-ritueel dter E.-.K. Kerk, welke opstelling noodig ia in betrekking tot het fanatisme van de hui dige generatie." Dit wil zeggen, dat biet boek een parodie is op da Christelijk® cate chismus. Zoo b.V. luidt het „Ave Maria" in dton socialistischen catechismus „fi eil het socialisme, Gij vol van gena de broederschap ia met U, gij zijt machtig te midden der verdrukten en groot zal zijn de vrucht Uws leerstelligen lichaams." „Heil, bevrijdend© oorzaak, Moeder der M.ensehheid', verlaat ons niet nu, noch in het uur onzer sociale .emancipatie." Voor .een katholiek, d.w.Z. voor 93 der Mexicanen, is dit afschuwelijke; b-las- phemie. Tot de gedelegeerden van een Am|eri- kaansche arbeidersdelegatie sprak Calles: „Wij zijn do mannen, die alle traditie in Mexico zullen uitrpedëu." En in een rede op 5 Juli 1926: „Wij moeten heden een vreeselijkjeln strijd voeren tegen het verleden; ©en strijd tegen dingen (godsdienst), die nu, naar wij hopen, voor altijd van da aarde. zullen verdwijnenHet is ongelooflijk, dat er in dit land nog- reactionnajiren zijn, die het voor mogelijk houden, inonzem tijd Van groote sociale omwentelingen #og de vanen van den godsdienst te ontplooien. Da fer geering is echter vast besloten, haar pro gram volledig door te voeren, ondanks alle grimassen van saeristi sh eer en en bet ge babbel van luie monniken." Gelijksoortige uitlatingen hebben vre steed® en bij iedere gelegenheid gehoord van de bolsjevisten, die: eiken band met het verleden willen breken. Ev enals de bolsjeviki hebben de Mexioa- nen de gewijde namen va® honderden Ste den en duizenden straten veranderd, als bewijs, dat met het verloden ia gebroken. De C.B.O.M. stelde voorts in alle druk kerijen drie censoren aam, die allo publi caties- controleerden. In 1926 mocht goea katholiek blad meer bestaan. Tenslotte is er nog iets van onmiddellijk Bussische afkomst: In de onderaardsche kelders van de ge heime Mexicaansché staatspolitie spelen zich tooneelen al!, cue niet onderdoen Voor die in Loebjanka. De leider Bpberto Grua wordt trok door den bekenden journalist Maci Cmllagh, de Dzerdjinsky (de vroegere wreede en bloeddorstige leader der Bus- siseh© Tsjeka) van Mexico genoemd. D U1TSCH LAN D Minister Severing over Wilhelm1 Severing, die rijksminister van binnen- landsdhe zaken, heeft d© Hamburg bij «en groote betoogjug) van do rijksbanier het woord gevoerd over „den staat der Hohenzollerns en' den staat van Weiman". De minister constateerde, dat uit de jomg- ste prodam'atie van de organisaties van de Stahlhelm blijkt, dat ze niet all-een een wijziging, en verbetering van de grondwet liefde, die zoovele jaren in zijn hart ge sluimerd had, lag uitgedrukt. Ofschoon die blik door niemand werd opgemerkt, ontging de glans van verruk king op het gelaat van den jongen, man niet aan Adolf, noch aan zijn© vrouw. De beide «nhtgienooten glimlachten en Adolf sprak op spotachtig piagenden toon „Hoe staat het met j« onbekend® Bchoo- nc He.b je haar al gevonden, pfl is je lief- do voor haar bijgeval op ©en ander Over gegaan?" Louis begon te lachen en een onweer staanbare lust bekroop hem zijn vriend voor een oogenblik op ©en dwaalspoor te brengen. „Ja, ik heb haar gevonden en mijn gevoel v.oor haar is nog het zalfde," sprak hij met pathos. Adolf keek hem verbaasd aan en ssei langzaam„Zoo daar begrijp ik niets! van. ,jk' dacht dat je... dat dia nonsens al lang nat was." ,,'t Is volstrekt geen nonsens, ik hob je immers altijd gezegd, dat ik haar en geen andere tot vrouw wensehte; maar 't schijnt wel, dat je er niet bijzonder, me® ingenomen zijt; je zet tenminste ©en gé- zicht als een oorworm- Dat komt er van als men huwelijksplannen voor andere® smeedt, dat leidt zelden tot ©en goed re sultaat, want op 't ©ogenblik dat men zijp beoogen, maar .ook ©en aanslag .op d© grpndwet van Weimar willen plegen. Over den 70sten verjaardag van, den Vroegje.i-en keizer wilde Severing ziwh niet uitlaten, daar, zteid© hij, «malen goedkoop is en er geen reden tot lof bestaat. Wel wuneoht® spreker over beg, die thans Wilhelm1 11 verheerlijken, iets te zeggen. D© conser vatieven, die hulde brengen aan zijn so ciale politiek en zijn „verbanning" als onrechtvaardig beschouwen, mlogm alleen aan de sociale wetten worden herinnerd. Wilhelm1 II heeft zeker in 1914 getracht het dteigende gevaar te looaliseeren, ma,ar hij is geen keizer van de® vrede ggwoest, d'aar hij gedurende tal van jaren ontevre denheid heeft verwekt. Wij trappen niet, besloot Severing, op een gevallen©, maar weerleggen een diergelijke schending Van de geschiedenis. AZIË Die strip in Afganihta». De correspondent van dia Evening Stan dard te Moskou seint, dat er in Afgani- stan groote tegenstand) is begen den nieu wen heersbhier Batsja Saq.ua. Hij. heeft Kaboel moeten verlaten en heeft waar schijnlijk al afstand gedaan Van dem troon waarop sjah Makmoed Khan een lid van het Afgaansohe koninklijke huis zal plaats nemen. Mahmoëd voert diei troepen tegen Batsja Saquao aan. Uit BesjaWar wordt ©venwel geméld, dat de koninklijk® stan daard van Amanoella ik gehesichen op het fort te Ghazi op 60, mijl afstand van Kaboel op den weg naar Kandahar. tn itramme gewrichten, verdrijf I die «(mattende pijnen van rheu-1 matiek en spit met de beroemdej AKKER'» KLOOSTERBALSEM, t verzacht verrassend^ snel. ZGeen goad zoo goed. De heer Stenhais e-pnieuw ziek. Naar de Voorwaarts verneemt, ia da heer B. Stenhuis opni-eiuw ongeeteldi go- werden. Dit heeftt hem aanleiding gegeven om te bedanken voor zijn candidatujur voor de Tweede Kamerr, alis redacteur van Db Nieuw© Wieg en als voorzitter van de "Bevolntionair 'Sodalistisich& Partij. De verjaardag van den ex-keizer. Zaterdag passoerrdten te Oldenzaal met den D-trein, de groothertogin van Meck lenburg. prins Eitel van Pruiaen, prind Augrust Wilhelm met zijn zoon en prins Oscar van Pruisen met vier kmdtertn. Zij waren op weg naar. huize Doorn. Ter gelegenheid van zijn 70sten ge boortedag heeft de voormalige Duitsohe Keizer een brief gericht aan minister Kan, waarin hij uitdrukking geeft aan zijn innige erkentelijkheid jegens- Hare Majes teit, de Koningin en het Nederloimddch® u>lk voor de betoopde gastvrijheid. Daarin wordt herinnerd, hoe ons vaderland in be wogen tijden zijn van oud® heilig asyl- recht heeft wieten te handhaven. Dankbaar wordt voorts gewag gemaakt van de vriendschappelijke gezindheid van zoovelen onzer landgenooten om het dm ex-keizer opgelegde lot te verzachten; in hot bij zonder wordt ©en warm woord glewijid aan graaf Bentinck van Amerongen, die allereerst zijn gastvrij huig. voior hem opende. Ten slotte wordt de diepgevoeld© wenscb zaak meent gewonne® te hebben, komt d» persoon in quaestie miet zijn eigen plannen voor den dag", plaagde nu Louis op zin beurt. Adolf haalde eenigszins ongeduldig d® schouders op, zag zijn vrouw aan en vroeg: „Begrijp jij er iet® van, Suze? 't Gaat mijn horizon te boven, dat kan ik wel zeggen; 't is bepaald! een mystifi catie." Louis lachte. „Volstrekt niet, 't is een i'eit. peins er maar ©ens over en zie of je de oplossing van het raadsel kunt vin den en zoo, niet, dan vertel ik je op een goedien dag de geheele gieghiedenia wel eens." „Dus eigenlijk ben je ai geëngageerd?" vorschte Adolf uit. ,,'t Is waarachtig wat moois 1 Daar laat je mij al dien tijd voor gek praten, zonder die minste moeit® ta doen mij van je plannen ta verwittigen." „Nu, om je dan niet al te zeer ta vertoornen, doei ik je moe, dat ik nog niet geëngageerd ben, meer zeg ik voor eerst niet." „Daar heb ik ook wat aan', pruttelde A dolf, die groote spijt bad over Seima'3 liefde gesproken 'te hebben en nvt eerst begreep, dat dit niet zeerkaeeeh gehan deld was, Poen hij een poos: daarna met zijn vriend 30-35-40-50ct. per Va pond. uitgesproken voor de welvaart en denl bloei v'an het Nederiandsche volk. i D© .ex-keizer heeft ook uit Nedierland-i sche kringen felicitaties ontvangen. Zelfd de Koningin-Moeder zond een bloenfe-n-i mand. De Matin meldt, dat zich bij. de feest viering op Doom ©en onaangenaam' inci dent heeft voorgedaan, doordat prinsea Her mine geweigerd heeft aan de feeste lijkheden van 'a keizers verjaardag deel te nemen. i De berichten van de ongesteldheid vaal prinses Bermine zouden sleohts als voor» wendeel dienen, oml de buitenwereld ten aanzien van de eigenlijke reden deze®; afzijdigheid om! den tuin te leiden. Eergistermorgen werd de afwezigheid der „keizerin" reeda opgemerkt bijl dq aubade, die den gewezen keizer werd ge bracht. Men informeerde naar de reden! dezer afwezigheid en vernam! Jjoen, dat prinses Hermine ziek wa^ en het bed moest houden. i De waarheid zou echter geheel an ders zijn. Prinses! Hermdna heeft gewei gerd, haar vertrekken te verlaten. Zijl beklaagt zich) over de weinig vriendelijke) houding, die d® familie van den, gewezen! keizer tegenover haar aanneemt. Accijpsverlaging. IJet comité tegen volksvexwilderingj heeft een adres gericht aan da Eersita Kamer waarin het de Kamer, in orverwen gang gteeift, het wetsvoorstel tot verlaging van accijns op gedistilleerd! ta verwerpen, zoolang niet tegelijkertijd een regeling ia( voorgesteld om te voorkomen dat de hier-< door te derven f18 mUlioen door anderen" moeten wonden opgebracht. 1 Hiftog bezoek. f De gewezen koning van Sakken heeft dezer dagen .een bezoek gebracht aan het! Jezuïetenklooster te Hulsberg (Limburg)) waar de gewenen kroonprins van Saksen verblijf houdt. Radior distributie, j Op vlragen van het Tweed® KamerianJ Kamps ch oer: 1. Is het jujist. 'dat spoedig cru algq-t meene maatregel van beptuux, voort vloeiend1 uit antikei 3 der Telegraaf)- en' TelefoonwSt 1904, de radip-distributie be* treffende, te verwachten is? 2. Is het juist, dat alsdan ook machti(-i ging naadiig is voor het explioiteenen vaU centrales uitsluitend1 op particulier terrein, zooals bij gdhrijtvien van Novembe® 1921 door den heer dirieicteMh-generaal der poste-i rijen en telegrafie werd kenbaar gemaakt aan bet bestuur eener radioveroenigmg alleen was, zei hij„Laat er toch in Gods naam nooit iets van merken, dat ik j©> daar! atrakb vertelde, also® Selma verliefd op j« zijn zou, ik' heb er bepaald bet land; oyer, dak ik er van gesproken heb. Ik dacht! strilig.. dat je hart nag vrij was en vond Selma zoo'n goede vrouw voor je. andere' had ik 't waarachtig nooit gezégd't i.4 missehien niet eeas waar, ik kan me best vergist hebben." „Zoo, begin ja "nu achterruit ta kraibé beien," sprak' Louis lachend. „Maar j® kant gerust zijn, ik zal er niets van laten merken." „Kam, vertel me nu eens alles: van j«| bewuste schoon©wei zijn veel tq oudq vrienden <m geheimen, voor elkaar te heb ben," hernam Adolif daarop. „O, wat ben je nieuwsgierig 1 Maar, tot straf! dat je zoo, orikiesch de hartsgtehedmea vian jonge dames' verraadt, moest ik ja eigenlijk niets' vertellen." „Straf me dan maar eens niet voor dei- zen keer., een dag, aid van daag. mag) daas niet door ontwijd worden. Do® nu maar alsl een vorstelijk persoon bij, gedegenheid vafll een bij zonderen feestdag ea scheld je on-i derdaaigen dienaar en vrjfemd zijn strgfl kwijt." i 5 (Wprdt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1929 | | pagina 1