ALLE DRUKWERKEN
A. C. VAN DER REST,
Gezond en Sterk
Scent
nette Dienstbode.
nette Loopjongen
Bij inschrijving te koop
tl zware Qlmeboomen
1 zware Caoadaltooi
NOBLINE-SIROOP
WORDEN DOOR ONS UITGEVOERD
KEURIG
VLUG IN
BILLIJK
LAAT
M. NAGELKERKE,
t Als Bewijs van echtheid
Gebruikt
Wortelboer's Kruiden
Wortelboer's Pillen.
DONDERDAG 17 JANUARI 1929
NIEUWE ZEEUWSCHE CCMJRAN f
I 't Lied van den dag
VAN H1EREN PAAR
BURGERLIJKE STAND
Advertentiën
A. J. C. ZWIJSEN
Dezen heelen winter
mèt Sanatogen.
NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDS SPAARBANK
Bij de goede drogisten. 15
staat pp elke poeder A.M.
SANATOGEN
LANGE KERKSTRAAT, GOES, TELEFOON 16S.
Fa. Jacoba Maria Wortelboer.
■■»IE13l
Reran.
Men verwacht ,dat ongeveer 25000
ppsoneix in den begrafenisstoet vam
Tex Rickard zullen medelpiopien,
zoodat deze oen lengte van eenige
nijjlen zal beslaan. In elk geval
wordt bet de grootste, die ooit ter
wereld lie.eft plaats gevonden.
(Courantenbericht)
IWieer is er een gedaald ten gteaye,
Dxo goed zijn loven heeft besteed,
En die de wereld wist te laven
In levienspijn en hartefeed.
Alleen aan hem, die in zijn lovlein
Zóó groote daden heeft gedaan,
Alleen aan hem wordt .eer gegevlen,
tMiannecr wij hem begraven giaan.
Nu ligt hij bleek en stil ta pralen,.
Het leven is voor ham voorbij,
M and eind'lijk kwam de Dooid hem halen,
Die zeide Tax je bent voor mij.
Jij' hebt voor 't laatst nu, hooren zingen,
Je loflied. Het is nu geschied,
Men prees jou zeer in krachtjpatskriJgen,
Omdat jij boksers boksen liet.
Jij liet ze wild elkaar baknokkfen,
Een enkTing maar viond zoioiets zot,
Maar w:ie ging kjjken, moest flink dokken
En zel'l' bleef jij steieds buiten Schot.
O Tex jij hebt den mensoh gegeven,
Het schoonste en edelste vermaak,
Maar ach, 't is Waar,, ook jij moest lavten
En daarvoor stompten and'ren raak.
Hoe dikwijls werd er een geslagen
Knock o.uÈ omjou, een lol te doen,
Al kostte al zijn levensdagen
Hem dit zijn eer en sportfatsoen.
Om al die schoone mooie dingen,
Gaat je begraaf nis nu in gang,
En zal men jou lof bezingen,
In eene stoet, drie: mijlen lang.
Maar eind'lijk kwam de laatste ronde,
jWaar het piubliek zooveel van houdt,
Toen sloeg de dood in één re.oonde
Jouw leven eindelijk knoak-onrt.
En juist zaoalsi bij bokswedstrijden,
Waar men steeds, slaat op het gezicht,
'oioeg nu .de dood ook niet bezijden,
Maar sloeg hij jou de oogen üioht.
Nu lig jij in de eerste wagen,
Beroemd geëerd, maar stijf en koud;
Jij bent aan 't einde van je dagen,
Jij bent nu, wat men noemt (knook-out.
Maar slechts aan hem, die in zijn leYrai
Zóó groote daden heelf't gedaan,
Alleen aan hem wordt epr gegeven,
Wiaaneer wij hem begravjen gaan.
TROUBADOUR-
Het papier iii denloop den eeuwen.
Als er in de geheels wereldgeschiede
nis één voorwerp bestaat en vooral in
onze eeuw van de. hoogste intellectueele
hrachtuitingen één ding is, dat voor het
geheele mensohengeslacht tot de meest ge
wone, maar dan ook tot de meest onont
beerlijke artikelen behoort, dan is het
wel het papier. Het lijkt voor de meesten
onzer zoo vreemd, maar bet is tooh wel de
moeite waard daar pens de aandacht op
te vestigen, dat er tijden geweest zijn, 'dat
er geen kranten niet alleen, maar Zelfs
dat er geen papier bestaan heeft. Wij
zullen in het kort dit hoogst belangrijke
onderwerp behandelen vanaf de eerste
eeuwen van het wereldbestaan tot op Üen
huidigen dag toe, en zullen dan zien dat
in latere eeiuwen Holland langen tijd aan
den spits gestaan heeift zoowel wat kwan
titeit als wat kwaliteit betreft van fle
papier-fabricatie.
Het oudste materiaal, dat geibpuikt werd
om zijn gedachten door schrift kenbaar te
maken was steen en later metalen tafels
en stukjes, ivoor. Het boek 'Job maakt
in dit verband ook gewag van looden
tafels, terwijl volgens den Bijbel Mozes
de tien geboden ontving op steemen tafels
geschreven. Flavins Joseipihus verhaalt
van .een zeker gedicht van Hesiodus, dat
in Beolie bewaard werd en op| looden pla
ten geschreven was. O.ok de Galliërs schre
ven ten tijde van Caesar op tafelen, doch
het is niet bekend, uit welk! materiaal
deze vervaardigd waren. Ook hout werd
tot dit doel aangewend en wel in het
bijzonder cederhout, daar dit het minst
voor verrotting vatbaar w;as.
Na verloop van tijd' werden ook Üa dun
ne schillen van sommige boottUen en plan
ten gebruikt om op te schrijven, en se
dert onheugelijke tijden verschillende soor
ten palmen. Naar Suidas getuigt, hebben
het eex-stc de bewoners, van het eiland Cre-
ta zich van deze laatsten bediend. De
palmboom heette bij hen „phoinix", door
welk woord volgens -genoemden schrijver
de valsche overlevering pntalaan is, dat
Phoenix hij de Ioniërs ien Lydiërs da. uit
vinder der letteren zou geweest zijn. Do
handschriften in 't Sanskrit «nTamoöolsch
zijn alle op| dergelijke bladeren geschre
ven; ook de bijbel, welke nog te Göttingen
bewaard wordt, is geheel uit palmbla
deren samengesteld. De Eigyptenaren ge
bruikten de schors, van een plant, p. .a. door
Theopihratus .en Dioscorides „papuris" ge
naamd, welke in groote hoeveelheden voor
kwam in de moerassen en stilstaande wa
teren van de Nijl Welks rivier .dan ook
herhaaldelijk door Ovidius „amnis. papy-
rifer" (papier voortbrengende stroom) ge
noemd werd. Om dit papier v;oor bederf
te bewaren, werd bet dikwijls ingewre
ven met ceder-olie. Een dergelijk! viel van
66 voet lengte wordt o.a. nog bewaard
in een museum te Turijn. Uit de piapyrust
overblijfselen, welke men in de pyrami-
den aantrof, blijkt reeds' dei hooge ouder
dom van het gebruik van piapier. iVan
wanneer -echter precies de uitvinding van
deze papyrus-bereiding, welke men toe
schrijft aan de stad Memphis, dateert, is
absoluut onbekend, .daar reeds; schrijvers
van vóór den tijd van Christus het hier
over oneens zijn. Volgens. Plinius stelde
Varro. deze ontdekking ten tijde van de
veroverring van Egypite door Alexander
de Groote en de stichting van Aliexandrië.
Plinius zelf echter Bipireiekt 'dit ten Stel
ligste tegen -en bewijst dat deze reeds
drie eeuwen vroeger, di i. dus omstreeks
600 jaren vóór onze jaartelling geschied
is. Naar de k'wialiteit ondersicheiddia men
in de oudheid negen papynxis-soorten. Dat
de uitvinding om uit plantenvezels pa
pier te vervaardigen ook in Amerika ge
schied is, bleek, toen de Spanjaarden in
Mexico kwamen, waar zij de inboorlingen
in het beizit vonden van een plantaardig
vlies, dat zij gebruikten om erop te schrij
ven. Het was de gemakkelijk loa t'e ma
ken en a® te halen opperhuid vam de
dikke, bladeren van de Agava americana,
welke plant veelvuldig in die streken
voorkomt.
Toen men eenmaal dopr de toeneming
van kunsten en wet eins chappem kostbare
boekerijen begon te verzamelen, ontstond
een groote naijveT tusöchen Ftolomenik en
Eumenes. koning van P.ergamus, waar
om eerstgenoemde alle papyrusi-uitvoer uit
Egypte verbood. In dien tijd (ongelveer
300 v. Chr.) begon men te Peirgamus .pa
pier te vervaardigen uit dierenhuiden,
namelijk schaapsi-, kalfc-, boiks-, ezels- en
varkensvellen, welke gelooid en vports
op een bijzondere wijze toebereid werden,
hetgeen een belangrijk handelsproduct
voor Rergamus begpn uit te maken. iVan
dezen plaatsnaam stamt het woord „per-
gament". De Israëlieten echter .blijken ten
tijde van koning Da-vid reeds opgerolde
hoeken, uit dierienliiuiden vferzameld, ge-'
had te hebben., en volgens Herodotus
schreven de Ioniërsi in da oudste tijden
op ongelooide schaaipsr of boksv;eUen,
waarvan enkel de haren afgeschaafd wa
ren. Plolomeus Pliiladelphus kon niet ger
noeg' de fijnheid van het jxiergament be
wonderen,, waarop de hem door den hooge-
priester Eleazar toegezonden boeken ge
schreven war,en. Dit alles wijst erop, dat
het pergament niet te Pergamus werd uit
gevonden, doch ;er enkel verbeterd w:erd.
Na de uitvinding van pergament vermin
derde het gebruik van paipyrus in sterke
mate, totdat dit op helt eindei der twaalflde
eeuw in onbruik geraakte. Latijns'che
schrijvers duidden de huiden, welke tot
papierl'ahricatie werden aangewend, aan
met den naam „membrana". Men kende
in de oudheid eerst geel cn later wit en
purper pergament. De Romeinen, die het
wit-ma,ken ervan uitvonden, gaven de
voorkeur aan pjux-per. Volgens Isidorus
van Sevilië waren de Grieken cn [Toscameii
de -eersten,. die was .gebruikten om *jr on!
te schrijven,; de Romeinen deden dit met
een beenen p.en, stylus, genaamd, en later
met een. soort stompe naald of een tot pen
gesneden stuk hard riet. Do inkt vervaar
digde men uit het s-apj der ink'tvisisohen
(Sepia en Loligo); van vermiljoen of pur-
j.ierverf, welke laatste, echter alleen ge
bruikt word door de Oost-R,omeinsch'e Kei
zers. Jnplaats1 van het papier te, vouwen
werden de beschreven vellen opgerold, cn
ontvingen dan den naam „volumen", welk
woord thans nog gebruikt, wordt in Üa be-
teekenis v'an boekdeel. Deze rollen wer
den in kokers opgeborgen en -bewaard. [Tot
de vijftiende -eeuw werd pergament alge
meen gebruikt voor privileges, acten, be
scheiden, enz. ei. d.totdat het geheel' door
uit lompen vervaardigd papier- vervangen
werd. Alvorens het gebruik van papyrus
en pergament tot de Romeinen doordrong,
bezigden zij tot hetzelfde doel de dunne
schil, welke tusschen het hout en de
schorsi der hoornen zit, en hetwelk! zij
„lib-er" (bast) noemden, waarvan het Pran-
sehe woord „livre" (hoek) stamt. Zoo,
hééft de schors; van den beukenboom een
opperhuid, welke er zich hij plaatjes laat
afhalen en waarop men zeei' gemakkelijk
kan schrijven; dit is oo,ki het geval met
een zekere soort balsemstruik' (amyris),
op welke schors, o.a. de Muzelmannen,
hun duistere leg-enden schreven. Ijxplaatsl
van boombasten werden hij da Romeinen,
zot-als gezegd, ook wel met wasi bestreken:
tafels gebruikt. In Indië wordt nog Vrij;
algemeen .een goed soort papier vervaar
digd uit de sehox's van den Chine,each-en,
moerbaziënboom. Ook wordt daar piapier
vervaardigd yan de stengels! van bamboe-
riet. Nog lieden ten dage brengt China
zulke papiersoorten voort, w,clka zeer fijn
en bijzonder taai en sterk zijn ein dikwijls,
met tee,keningen of karakterpoppen vdr«
sisrd, als vensterruiten dienst doen. Zee»
oud is in China ook het gebruik van z.,g.
rijstpapier, -dat eigenlijk niets, anders is
dan ziee,r dun gesneden blaadjesi uit het
merg van de Aralia p-apyrifera en voorna-
mdik gebruikt wordt om met een penseel
opl te teefcenen. Reeds vóór het begin onzer;
jaartelling vond men bij de Ohineezen fepp-
ren, dat zij de kunst verstonden om pa.pier.
uit katoen te vervaardigen, en vandaar
ging deze kunst over naar Midden-Azië em'
voornamelijk naar Samarkand. In 1704'
kregen de Arabieren door bun veroverin
gen in Rulgarye kennis van dit soort
papier, waardoor zij op het denkbeeltl
kwanxen om het te vervaardigen nit den
afval van katoen cn andere lompen. Men-
kan echter niet m.et zekerheid zoggen,
wanneer de-z-ei laatste vinding heeft plaats
gehad. De vervaardiging is vrij eenvoudig
en komt, in het kort hierop) neer: de lom
pen worden in water tot een pap geweekt,
welke pap. in platte vormen geschept,
tusschen vilten gepierst en gedeeltelijk ge
droogd wordt; schrijfpapier woi'dt daaren
boven nog gealuind, gelijmd (om 't vloeien
te voorkomen) en geglad.
(Slot volgt.)
Wisselkoersen
Berlijn
Weenen
Londen
Parijs
Brussel
New-York
59.29
35.07
12.09
9.74
34.66
2.49
16 Jan. 1929'
Rome 13.06
Bazel 47.98
Kopenhagen 66.55
Stockholm 66.72
Oslo 66 50
Praag 7.40
GOPS. Gvbloren: Elisabeth Maatje Ma
ria, d.v. Jan Schrijver en Elisabeth Ma
ria den Herder.
Overleden: R. v. Gilst, 25 j. te Eortgenev
V Ondertrouwd:
GERARD VAN 0PD0RP
en
NETTIE VAN H0VE.
p j Korte Kerkstraat 15.
i H.-II.kinderenstraat 33.
17 Januari 1929. 18289-11
uw Meubelen, Bedden, Matrassen,
en Behangwerk Stoffeeren of
nieuw leveren. 18250-10
Aanbevelend,
STOFFEERDERS
M. A. DE RUIJTERLAAN 26, GOES
Mevrouw PILAAR, Westwal,
Goes, vraagt tegen 1 Pebr. een
Aan de drukkerij van ons blad
kan een
geplaatst worden.
van den heer L. J. 0VERBEEKE te
Waarde
wassende op de door hem bewoonde
hofstede te Waarde;
°J? een- weide nabij, die
hofstede.-
InèCulijvingsbiljetten in te leveren
vóór of op 29 Januari 1929, des
middags 12 uur ten kantore van
den Notaris M. OELE te 'a-Graven
polder, alwaar nadere inlichtingen
zijn te bekomen, 18S§ó-5i
KLIERLIJDERSen
TERINGLIJDERS!
is 't eenige wat ooit uitgevonden is.
G< eest inwendige klieren
en uitwendig zeer, ten
gevolge van klierstoffen.
Geneest kliertering, ook in
uiterste gevallen. Voor
iederen lijder is redding.
Falen is uitgesloten.
Alle inlichtingen worden gratis
verstrekt Brochure bij iedere flacon.
Ver_ ^ba»v bij GEBRs. MULDER
(ook 0 er.gros), Drogist-grossier
te Goes. 17636-25
Wie niet Adverteert,—
heeft geen recht op succes
Teem nu het be
sluit dezen winter
geen dag te verliezen
door ziekte of zwakte gezond
en sterk te zijn, vrij van al die
kleine kwalen en kwaaltjes. Het is
mogelijk U zoo gezond en krachtig
te voelen door eens eenigen
tijd Sanatogen te gebruiken.
Sanatogen is een ideaal Verster
kend voedsel Voor lichaam en
Zèlruwen, omdat het juist die
voedingsstoffen bevat phosphor
en geconcentreerd melkeiwit die
kracht en weerstandsvermogen in
eikecel van Uwlichaam opbouwen
AI die kwalen, welke een gevolg
zijn van verzwakte zenuwen, zoo
als: maagbezwaren, vermoeidheid,
gebrek aan eetlust, slapeloosheid,
enz. zult gij met Sanatogen al heel
spoedig overwonnen hebben. Zij
zullen plaats maken voor een ge
voel van kracht en stralende ge
zondheid gevolgen van een
bloedrijk gestel, krachtige spieren
en sterfte zenuwen.
Dooi' én dóór gezond én krachtig
zult ge U gevoelen zult geU ook
blijcen voelen wanneer ge Sana
togen eens eenigen tijd gebruikt
hebt. Begin er nog heden mee.
Het zenuwRterkend Voedael.
In alle Apotheken en Drogisterijen vanaf ƒ1, per bus-
Heerengracht 580 AMSTERDAM (C) - Telef. 3226
De Directie deelt hierdoor mede, dat tot agent voor
's-HEERENHOEK en Omstreken is aangesteld de Heer
Werrilaan II, aldaar.
De Heer NAGELKERKE is voor de zaken betreffende de'
Spaarbank, eiken avond te spreken. 1829030''
D© Directie i
G. CALKOEN. W. C. POSTHUMUS MEIJJES..
I' 1
45~if
cn in doosjes van 6 stuks
Let hierop!
wordt U steeds versch geleverd
door
Ass.-APOTHEKER
tegen gal, slijm, maaglijden, trage ontlasting, slechte spijs
vertering, gebrek aan eetlust, gevatte koude, influenza, luste
loosheid, koortsigheid, duizeligheid, hoofdpijn, enz., de
en
Beter en goedkooper middelen bestaan er niet.
Tegen Kinkhoest en Asthma „Pertolan" 12,
Wonden en Aambeien. Wortelboer's Zalf 75 cent.
Rhenmatiek. Wortelboer's Olie l 2,
Wormen. „Fermitan" Wormpoeders 85 cent.
Overal verkrijgbaar. Indien niet bij U verkrijgbaar, dan ge
schiedt de verzending franco na ontvangst van het bedrag door
Tel. No. 50, Onde-Pekela. 553-50
