iurg-Loge
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GEHEEL ZEELAND
^DE
tinée
DIT BLAD VERSCHIJNT: DES DINSDAGS
DES DONDERDAGS EN DES ZATERDAGS
Bij liet Eraf van Mgr. Aliens,
«L& vo1 W6Vel m VS
%fbesc r r***!
if de
fvan Parijs
ir Parijs
ders
»baas
leed
Vrouw
ir Parijs
sje
iCHE COURANT
.IJKE STAND
|ch weerbericht'
B0NDERDA8 23 AUGUSTUS 1928
FIJNSTE
denmarkt
de Plantage-
isterdam
VELTMAÉM
rvoorsteiling
irietje
feuilleton
Jonkvrouw Louisa.
VAN OVER DE GRENZEN
BUITENLAND
I -
luden op het terrain daS-
binterscliool. Die keurin-
W half tie® in de® -voor-
ken zijn ee® twieehonderd-
I ee® vrij groote oollectie-
oft zeer belangrijk ter
Bevallen: L. Roth'..
Ml'.
J. de Regt, 61 j., gjehl.
|m|mie.
r. v. Wióer kerns, 3.6 j. ea|.
Inker ,213 jr.; G. C. Jom"
P. Ballqurs, 25 jr.
In: Sara Aletta, Elizabeth!,.
leliis vain der Hav,e ea
de G'noo t Leo Hen Id
luciscus Josepthu® FreakA
va®1 den Beijl.
Jacoib Hans Taanh
I Jammietjs Johanna Borate"
J's Hear Abtskenke; Aria
Ito Niiel (België) onl. ta
na Hoogestag.eri, 25 jr. ta
lags te Goes.
lihannis Wtestdorp, 65 jr.
Geertrjuilda de Kjander"}:
de Pan, 16 jr. dochter v,
|>en van Elizabeth. de Laat.
43 jaar ta 's-Giavenpol-
Cornells van Ldere; Pp-
Ippens, 54 jr. ©chtgen. v.
Latobers.
Zwakke tot miafigla Znin
Westelijke wind, afwiss©-
waarschijnlijk e®kele re"
verandering jn tempera*
RUMMER 100
248» JAARBANB
avonds 8 uur
^en in vijf bedrijven,
avonds 8 uur
i aclit tafereelen.
ss avonds 8 uur
|>ra in drie bedrijven,
avonds 8 uur
or A. Dennery.
|s avonds 8 uur
lijven door A. Dennery
Is avonds 8 uur
fr bedrijven.
avonds 8 uur
X")
vier bedrijven,
middags 3 uur
lora in drie bedrijven.
5, *0,50.
g 2 uur
ven. 17074-200
t2 uur
an Moeder de Gans.
30 cents.
ORSTELLENGEN:
50, 2e Rang f 1,25,
>0, plus rechten.
g der voorstelling van 'i
verlicht.
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Bureaux van Redactie enAdministratiei Westalngel 75, GOES;
Telefoon Interlocaal No, 207, voor Redactie en Adminiatrafie.
Bijkantoor MIDDELBURG, Markt 1 on 2t Telefoon No.474.
Abonnementsprijs f 1,90 per drie maanden, bij vooruitbetaling;
Advert en tiBn van 1tot6 regels f0,90, elke regel meerf0,15;
Contractregelprijs, te beginnen bij 500 regels, beduidend lager.
«ROOTEWAARDE
VAN PUBLICITEIT
WORDT BELEZER
IN ALLE KRINGEN
Daar zijn or, nog maar weinige®, ge
weest, wier verdienste® voor Kerk en
Maatschappij, voor. Land en Volk hij hun
overlijden zóó als oinl strijd zijn erkend
als die van Mgir. Ariëns. Schier geen blad,
©f het wijdde een korten'] of langer artikel,
vol wanm'e piëteit, aan rijn ffpepivolle
nagedachtenis.
De waard swing was alzijdig. En met
alle recht: Wjant is bami wel één Gotfef
dienstig werk, één maatschappelijk werk,
één liefdewerk vreemd geweest? Dit was
immers zijn laven&devies.
Allen hebben echter den hoogsten lof
toegezwaaid aan zijn drankbestrijdingl-
Deze loftuiging-, bij voorkeur: was ten
volle verdiend. Hij is de grondlegger ge
weest der Katholieke. Drankbestrijding in
Nederland. Hij heeft de Rootosehe oogen
geopend voor hef alcoholisme. De stevige
Sokriëtasboom', die thbns na ruim 30 jaren
tetoifMen van Met Godsdienstig .en Maat
schappelijk leven m'et diepe wortelen in
den girond staat, is zijn werk.
Wat ntag deze fijn besnaarde ziel, de
zen scherpen geest, dit gevoelig h^rt,,
dezen Priester] vol Zelfverloochening, dezen'
Apostel, die zoo onstuimig werd voort
gejaagd door Christus' liefde;, daartoe be
wogen hebben?
Het is dnnkt toe, wel de moeite waard
oto dit eens «ven na te gaan. Daar moet
iets bijzonders achter .'geizeten hebben,;
vooral wanneer wij nog daarbij bedenken,
dat onze diepbeitreuirdei Doode tijdens zijn
leven herhaaldelijk' getuigde, dat hij de
drankbestrijding beschouwde als „de meest
vruchtbare daad vian heel zijn Priester
lijk leven'.
:Waj moeten hiervoor1 terug naar het
begin van zijn optreden in 't openbaar.
Enschede werd hetol aangewezen als eer
ste standplaats voor zijn Geestelijken ar"
beid.
Wat vond! hijl daar? Degeneratie op
groote schaal, ontaairdihgl door den drank.
Gerand Brom! beschrijft het ons in zijn
„Nieuwe Kruistocht" als volgt:
„Als Kapelaan en volkétoja® zag hij
Enschede ontaarden. En liepen lange stre
pen vol besmetting door de stad- Kwamen
da toenschen vooruit met de toonbewe
ging? Neen, ze Zopen eenvoudig moer,;
alle actie stn'eet de jenever otoMan".
Had hij medelijden met da schare, hjj
war; ooi te verstondig olm1 slagen te d'oen
in da lucht.
„Omdat het volk voor zijn organisatie
ontwikkeld en da.arvoor opgevoed diende
ta wezen, móest het drankmisbruik eerst'
weg".
Hij begreep echter, dat hij „vanaf da
hlooge preekstoel het violk niet bereikte,
en dat m:et algemeenheden niets viel uit
te richten. Daar/olm! pakte hij de zaak
practisch aan mlet een bepaald miatig^
heids- of afschafferSgenootschap; onder de
leuze: „Matigheid staat iu ons progflaln'
van beginselen. Het woiidt höog tijd, dalt!
wij de hand slaan aan het program!, Van'
actie".
Hij heeft 'gloed gezien en het pleit schit
terend gewonnen.
Zijn drankweeir-overtuiging groeide met
den dag, uiteer dan .3.0 jaren lang. Een van
zijn laatste woorden is geweest: „Drank
bestrijding is een grppte sociale drijf
kracht".
Is het niet opvallend, dat deze alzij
dige Priester-werker zijn Zwanezaug belaft
willen wijden aan de drankbestrijding,?
iW,as zijn inaugureels reide „De JJeiaseL
der Eeuw", hij sneuvelde op het Veld
van eer unlet de dr,ankweerpen in dq hand,
die nog pas had neergeschreven de schit
terende uitgave van Splbrjëitas 'en helt'
Geert-Groot.«-Genootschap„Volkskwaal,
Volksleger, Volkszegen".
5.20
.Mercedes lachte wetetobedig, zij geloofde
■nil-'^ aan haar mlaoht over, den prins, hoe
ook de herinnering aan zijn smeekenden
Uitroep: „Mercedes 1" haar hot hart te
■Zalmen schroefde. En zij ging], zij begaf
li n°OI'00P^ onder de bescherming den
kloostervrouwen, welke ,eens hare opvoed
sters ware® geweest.
Eein schrijven van de vorstin traiohtlte
naar terug te roepen, maar er waaide een
ongewone kó.ele geest uit en Mercedesl
gevoelde, dat de woorden niet door liefde
maar door plicht ingegeven waren.
rins Alexander, .echter, wel verre van
oorzaak zijner nederlaag bij zich! zelven
keo^ en ste®ds tot uitersten geneigd,
te wel v i gej aoll't '^elL riJ® toe. D'e leegi-
driR^Ll^011 in ^ju .gewoon tijdveri
vuld wAivlinm Was' echter; aange-
middelem gezocht woto^T PBwnktende
mink wierTto?1- T Ia d<!!Ze stem,•
ontzettenden 4'and we?v 6m
S vS: w hijDaar den
beker van leed verjoeg zijn weo door
Een aller welsprekendste les voor ieder
en allen, die werken en fehrijdani will|ein
voor de Eqrei Gods, het heil der K;erk',
het welzijn van den Staat, en he|ti geluk
der mienschen I
Zeker, Airi'ëns was vóór alles drank-
bestrijd eir. Maai' prof. Hoogtveld hee|flt
echter in zijn indrukwekkende lijkrede bij
de Uitvaart van. mgr. Ariëns aoo, wia,ar
getuigjd: „Tot alle goed bereid, heeft hij
veertig jaair lang den geheelen iVaderland-
schen bodelml omgewoeld, pmi er Gods zaad
iu te doen omtkietmen
„Nederland is vol van zijn Geestelijk
nakroost. Wie meet den zegen, die van
dezen iman over onz'e gemeenschap is
ncergevloeid?Geen weirk van hetee-
fcenis in de laatste veertig jaar bleef hem]
vreqmd; hij heeft het begonnen, gestepmd
of' bevordarid". Terwijl zijn, „stille en vter-
bor,genB maar boven alles gewichtige Pa
rochiewerk daarbij1 zoo geschiedde^ dat hij
zijn broeders in de zielzorg ten voorbeeld
mag worden gesteld".
Wanneer zoo iemand' zijn Aart had veav
pand aan de drankbestrijding, dan fcaglt
dit toch1 wel iets, vooral wanneer wij ons
nog even herinneren,, waarolml hjj den
ilranksfcrijd aanbond.
Laten dan allen,, die op: Godsdienstig-,
Maatschappelijk- en Cultureel gebied' in
derdaad miet vriucht willen werken, Zich
spiegelen aan zijn indrukwekkend voor
beeld! Want het .alcoholisme, dat hij'
rusteloos heeft! bestrede* dag aan dag,
omldat het zijn Priesteirlijïen- en Socialen
arbeid zooz'een in den weg stond, moge
veel zijn verminderd, uitgeroeid as het
nog lang niet.
„Het alcoholisme", zoo schreef Mgr.
Ariëns nog kort vóór zijn dood met
yette letjters en die .gebruikte hij niet
gauw is nogl steeds een ernstige volbst
kwaal". Een euvel., dat veel goeds tegen
houdt. veel Godsdienstige- en Sociale ac
tie m'et lamheid slaat.
Mgr. Ariëns woorden maak ik tot de
mijne: „Op het Internationale Haagsche
CoDgres van 1911 besloot een leirsch pre
dikant zijn toespraak me,t te Keggen, dat
ieder móet zorgen, de wereld ben btetjo
beter aohteir te laten., dan hij ze .giewoni-
den had. Ik geloof, dat willen wij allen.
Wie willen graag een paar, bloemen Zetten
in hiet tuintje, daitl Gods Voorzienigheid
ons te bewerken gaf. Welnu, laten we
eens denken aan de drankbestrijding. Voor
een heel klein offer krijgen we daar niet
slechts een paar bloemen, maar een heelep
bloiementuin".
Hij heeft ,da goede zaak! bij zijn vlertnek
uit de wereld! beter, achtergelaten dan hij
ze vond', toen hij zijn priesterlijke loopr
ba.au begon, dank zijn bidden, offeren en
werken. Laten wij zijn arbeid Voortzet
ten in zijn geest, en bij alle oiVerigje actiq
samenspannen om ook dei Katholieke
drankbestrijding in Nederland vooruit te
brengen en omlhoog]! Dit zal de schoonste
dank' zijn, de meest welsprekende erken
ning zijner schitterend® verdiensten ,maar
ook hiet besta bewijs tevens, dait' wij hem!
■goed begrepen hebben.
Pater Jldefonsus, O. M. Cap.
Wordt het .Katholicisme
i in Oostenrijk door h'et
Socialisme bedreigd?
Die vredesverdragen hebben, aldus het
„Haagsch; Persbureau", niet slechts de
politieke kaart van. Eur,op[a belangrijk ge
wijzigd, doch ook de positie van da Ka
tholieke Kerk heeft daardoor een geheiel
ander aanzien verkregen'. Als Katholieke
imtagend'heild was het Habsburgische Keizers
rijk als het ware een. wig tusschen de
Moihatmimledaansche en Sohrslmiatieka Staten
den drank.
Met zware Zorg Zag zijn vorstelijke
móeder hoe het levensschip van haar, tee-
der geliefden zoon met angstwekkends
snelheid stroomafwaarts dr.ee.fl naar eeu
zandbank, waarop het dreigde te vergjaan.
Dónkere gestalten traden, in het nachtelijk
uur voor haar legerstede en verjoegten de
slaap uit haar oogen. Waarom', zoo sche
nen stemlmien te vragen,, waaropi' dacht gij
•er, in de verbinding Van uwe liefde,
slechts aan, hem' zijn ,aandlseh gemot met
bloemen te bestriooien en vergat gij daarbij
hem: zijn beste goed te verztekeren, he|t
heil van. zijn kostbare, onsterfelijke ziel?
Zij zocht dan dez'e vermanende stem|mleln
te beduiden, dat het grootste deel den
schuld rustte op haar;, die zijn aanZoiek
hadden afgeslagen.
Hadden Lpnisa of Mercedes een van
beiden hein hare liefde als r;eddingsanker
•geboden, 'hij ware anders geworden! Wlaire
dit inderdaad? viroeg dan weder die onver
biddelijke ste|mj der waalrlheid. Wfellicht!
Maar als het nu eens ander® geloppem wah
•en de ongelukkige hadde nog een rein en
jong leven met zich mede in den afgrond
van het verderf getrokken! De lqvensge-
iukkige vorstin was in een maand tijds
een andere geworden
De vróolijkheid, w.elke de trots haar ge
bood voor het oog deir wereld nog te
toone®, had iets gedwongens, en, op haar
ingevallen wangeu: toonde ztidhl sOmfe elejj
teringachtig blosje. Do scheiding van
in hiet Oosten,, en volgens de bepalingen
van oiude verdragen oefende hét een pro
tectoraat over de Katholieken in Albanië
uit, terwijl hét mleerto'alen als beschermer
van hét Christendom in den Balkan, op
trad. Evenals in de1 zeventiende eeuw
Keizer F.ardinand II m'et behulp: van do
Jezuïeten den strijd aanbood tegen de Re
formatie en het Katholicdsjme in de ,Do-
naulandien hersteldq, zoo; bood ook de, Oos-'
tenrijksche Regeeringt de Nationale Kerken
van Ruménië, Transylvamië en Bocovina
de behulpzame hand en maakte deze Ker
ken, welke met Rome vereenigd waren, als
hiet ware tot een bolwerk tegen het Ortho
doxe Schisma in het Oosten.
Het Habsburgische Huis was zoioZeet
vereerd met den titel van Apostolische
Majesteit, welke den Koning van Honga
rije door den Paus was toegestaan, dat na
hét vervallen van de wereldlijke macht
van den Paus in 1870 noóh Keizer ®V|ans
Joseph, noch een lid zijner familie een
officieel bezoek aan Rome bracht en wan
neer een ontmoeting tusschen de twee
landen Oostenrijk em! Italië noodzakelijk
bleek', had deze steeds elders plaats: En
wanneer h'et anticleiricalisme in de open
bare lichamen van Bestuur de Kerk' bej
dreigde, vond de laatste iu het Konings
huis een warm' velrldediger. Ontelbaar id
het aantal Kerken en Onderwijsinrichtin
gen, welke hun stichting aan de Koninklijk
ke falmilie dankt. Het twaalfde interna"
non aal Eucharistisch Conglree, in 1912 ge
houden te Wieenen, iu tegenwoordigheid
van den Keizer, den Kroonprins en de
ganschie Koninklijke Familie1, alsmede van
Reigeering en Leger, uitte zidhi dan ook,
duidelijk' als eeta. manifestatie van het Ka
tholicisme in d« Donaulunden. Geen won
der, dat dan ook in 19181919 tegelijk!
m'et de ineenstorting van helt Keizerrijk
ook de positie der Katholieke Kerk in
niet geringe innate verzwakte, terwijl in do
niéuw gevor|mde staten, waar het Socia
lism© tijdelijk dc overhand kreeg, zooals
en het tegenwoordige Oostenrijk en Horn-
garye en in Tcheco-Slowakijewaa'r een
anti-katholieke politiek gevoerd' werd.
door inneirlijken strijd groote verwoestin
gen werden aangericht. In Jugo-Slavië en
Rumiemië kwamen de Katholieken, door
inlijving als ni'euwe burgers tusschen de
Schispratieken en als gevolg, van de daar
door ontstane geschillen, móest ook' hier; belS
Katholicisme een veer laten. In weerwil
van. d;e door den Heiligen Stoel gedane po
gingen om! met laatstgenoemd® Sltate® een
Concpijdaat aan te gaan, waarbij de rech
ten van de Kerk wettelijk zöuden worjdieni
beschermd, bleek zulks tot beden niet mo
gelijk. Van da totale bevolking Van het'
tegenwoordige Oostenrijk' is slechts 7 o/0
ni'et-Kathóliek, 3 o/o bestaat' uit Protes
tanten en Israëlieten en 1 o/o ui|ti vrij
denkers. Op enkele uitzonderingen na
wordt het getal der, laafsten bepaald door
den invloed, welken het socialisme in bet
Bestuur dein groote; stedeu en in fabrieks'-
centra uitoefende en alwaar door een spe
ciale propaganda, de Kerk' als bontgenoot
van het Kapitalisme werd voorgesteld.
Deze beweging is niet zónder uitwerking
gebleven en sedert. 1918 neemt het gflt'al,
dat zich van de Kerk afzondert, toe. In
1927 keerden, zich 37000 leden van, da
Kerk af. Dé -Geestelijkheid dóiet al het
mógelijke om' dezen. stro.o|ml ta kaarten en in
de groote steden treden leeken in groenten!
getale als helpers van de priesters op
In W'eeneu gaf' pater Engel'haindt eanilga
maanden geleden een' geschrift uit. geti
teld: „Nieuwe Methode van Zielsvérzoir-
gingi in gro.ota steden", waairyon de oplaag
in twee weken uitverkocht was. D'e in
komsten van kerken en klooster® in h'et
voorimialig keizerrijk beliepen ongievc-er vijf
mallioen dollar p'eir; jaar. Meer dan de
helft van dit bedrag bestond uit Oosten-
Mercedes lag haar bovendien zwaar op 't
hart, üiaar trots dit, wilde heit vroegere
gevoel vpor het verweesde kind van haar
vriendin niet weder ip hiaar terug' koimlenlj
de zwaar gekrenkts moederliefde had al
les in haar verstikt.
Ook nog van ©en: anderen kant waren
na den eens zoo. onbewolkten hemel d«r
familie Landeros donkere wolken toege-
dxaven. Hij weird steeds dichter en don
kerder;, steeds nadqx en nader kwam' het
•gevaar, tot het eindelijk als een zwaair
onweder boven hun hoofd hing. Waar
schuwend had zich de stern! van den
storm' verheven, welke het onweer ple.egt
vooraf te gaan. Pirins Alexander lette er
niet op, vóór den brandenden: straal Van
den bliksem! neerschoot. Het u,uri dér
wraak was voor den voormaligen tuin
man, Antou Brunnech, geslagen. Eood'ra
het m'et den vorst gesloften oonfiraeifj diü
veroorloofde, had hij z'u post verlaten,
onr z'n dienst als arheadeq in dei koper
smelterij aan te bieden, wkaó hij opkl
vroeger was werkzaam! geweest. Hij had
een wraakplan ontworpen, aan welks uit
voering hij van stonde af aam m'et 't hem
eigen overleg en de in hjemi ratelende ener
gie werkte en waartoe hem! de aan do
smeltoven beersehend© ontevredenheid een
welkóme aanleiding bood:
Vele andersdenkenden hadden toen niet
sléchts de wenschelijkheid, maar opk de
noodzakelijkheid eener verbetering van
den toestand der arbeiders erkend. Maar
rijksche waarden, welke door de deprecia
tie: van het geld toit nul werden glarediui-
ceerd. De aan keirken en kloosters behoo-
rende vaste goederen werden v,oor een
appel 'en een ei verkocht, zoodat spoedig
zoowel de geestelijkheid als de kerkelijke
instellingen in nood kWam'eu te aititeu. Do
nood steeg zóó haag,, dat slechte mat be
hulp van Amerikaansche Katholieken den
meest kritieken tijd kón worden doorleefd,
terwijl kloosters, welke gedurende méér
dan zeven of acht eeuwen, het centrum)
van beschaving en kunst geiweest waren
hun schatten aan d'e mlarkt moesten breu-
gcn. Zelfs da Kardinaal-AartsbisScbp.pi van
Wieenen, mgr. Piffl, leefde in armoede en
(kon slechts de kleederen van zijn oVeir:-
leden voorgangers dragen.
Het godsdienstig! en zedelijk! onderwijs
was in het oude Keizerrijk he't eerste
numlm er op het program: van het openbaar
onderwijs en hoewel de Katholieken wel
iswaar uit principieel oogpunt op stichting
van speciaal Katholieke scholen voor de
ieugd aandrongen/, weird het gemis daar
van door d« Kérk bijna niet gevoeld. Toen
na de eerste verkiezingen in do nieuwe
Republiek het socialisme in, da meerder
heid kwami, schafte de Socialistische Mi
nister Glöckel da bepalingen af], waarbij'
de jeugd verplicht werd geregeld ter kerk!
te gaan en da Sacramenten te Diffltvangen
of deel uit te maken van da groote
nationale processie:, welke op Sacraments
dag in Oostenrijk wer|d gehpndem. Deze
bepaling is tot heden van kracht gebleven.
Door aan de Middelbare Scholen 'het recht
ven vereenigimgl te verleenen], hoopte do
Minister van Onderwijs ook' de socialis
tische denkbeelden onder de schooljeugd te
propageer en, doch deze Mwaimi hiertegen
in verzet door zich in Sociaal-Katholieke
Vereenigingen en Congregaties te vereeni-
gen.
Het Oude Oostenrijk bezat een groot)
aantal Katholieke Vereenigingen, waaron
der die vooir; „Oprichting en onderhoud
van Katholieke scholen" met 120.000 le
den en da „Ptus-Vereeniging" miet 150.000
de eerste plaats innamen.
Verder werd ijverig gewerkt aan de uit
breiding van de Katholieke Pers. Dezie
laatste beweging, welke onder leiding van
den Jezuïetenpater Victor Kolb stjondj
leidde tot oprichting van aanvankelijk be
scheiden nieuwsbladen, waarvan er enkele
tot „groote .pars" uitgroeiden. D'e ineen
storting van het oude Rijk bracht ook hier
gevoelige: verliezen „doch onder leiding van
de Bisschoppen werd aan het herstel hier
van krachtig gewerkt.
Iu de zes bisdomim©® werkt thans de
„Katholieke Volksbond" meit 250.000 en
daarnaast de „Katholiek© Boerenbond" met
256.000 leden, terwijl de gezamenlijke
vak'vereenigingen ruim) 93! 000 leden in
zich vereenigen. Jongelieden, die reeds
zelfstandig zijn, hebben zich in. 982 orga
nisaties van uiteenloopenden aard varee-
nigd. Hun ledental hedïaaglt 102.600. Se
dert de vestiging der Republiek neuten
ook :de vakvereenigingen in ledental toe.
Inplaats van een tweetal grooite dagbladen,
welke ophielden te verschijnen, komen n.u'
nieuwe periodieken, zooals „Neues Roich"
en „Schöneres Zukunft" uj,t. De Duitsoh-
Oostenrijksehe Katholieken, die tijdens het'
Keizerrijk het grootste aanltal zetels in het)
Parlement bezetten, hebben na ©qnige ja
ren van inzinking zelfs in de huidige
Republiek de meerderheid herwonnen. De
ze bedraagt ©venwel slechts twee Zetels:
7.3 tegen 71. „over welk© laatste de Socia
listen beschikken. Deze meerderheid is
toe te schrijven aan den invloed vani den
Bondskanselier mgr. Sedp-el, aan wie® het
to danken is dat 21 leden der kleinere
partijen zich hij da Katholieke Sociale
Partij aansloten. Bij de laatste verkiezii-
gen behaalden deze ruim! twee millioien
terwijl men van vele zijden pveri hét
„hoe" nadacht, werd door niet velen nog
gevraagd na'arj het „op'.
Had Robert Brunnech van zijn kant
hoewel niet vrij vta ijdelheid, toch gnooe
tendeels oml niet egoïstisch© redone® voor;
zijn medebroeders zoeken te werken, daar
entegen trachtte nu zijn broeder Anton,
de voormalige bediende va® de® prins in
vloed onder da arbeiders te verkrijgen,
om) dezen ,aan zijn. privaatdoel dienstbaar
te makten. Hiertoe was het niet' genoeg
onder dte: arbeiders den drang; naar v,eo>
vnlling vlan billijke eischen te verbreiden,
•doch die 'eischen moesten zoo. worden op
gedreven, dat ©en weigering te Verwach
ten was. Op d'eze wijdte wist hij ook zijd
rustiger en nadenkeuder broeder onder zijn
invloed t'e krijgen. Hij verlangd© er naar,
den vorst, die: hun had durven, beleedigen
in het bewustzijn van zijn overmacht, te
zien sidderen vopï de macht, welke hij,
de man uit htet volk; in staaJtl was ta ont
wikkelen. Steeds opnieuw stelde hij zich
met genoegen het ,oogenbli|k voor den
ge'est, waarop hij zijn pijnigeir, Zóó tegen
over zich zpu zien. Oog om' oog'! zedde hij
daarbij in zich zelf en hij besproeide zijh
zinnen meer en meer (mlet dein. schuimenden
dronk uit den bekér der wraak'.
Toen het woeste drijven, 'dat sinds hef
laatste jaar op heit slojt' heersehte, ïnteü de
steeds aangroeiende verspilzucht. Va® zijn
bezitter, toen zij» «nach]t,zaajn|heid, heiersch-
zucht en aanhoudende slechte luijml het
stemmen tegen anderhalf taillioen socialis
tische. Van deze meerderheid z'al het iu
de toekómst afhangen of Oostenrijk wedaA
naar een Katholieke Regeering terugkeert,
ofwel met een rooiden vlood moegesleuflj
wordt. Mocht dit laatste gebeuren, dan
zullen ook de laatste overblijfselen van
Overheidsbemoeiing met het Christelijk
Onderwijs en daarm'elde ook de huwelijks
wetten verdwijnen, terwijl een volkcumunl
scheiding tusschen Kerk en Staat 'te wach
ten staat. Tegenover di|t' gevaar staat)
evenwel het eigenaardige verschijnsel, dal)
juist in intellectueele kringen en meaij
onder de geleerden die aan. da openibara
Universiteiten een leerstoel bezeitten, een
sterke neiging naar, het Katholioislmla
merkbaar is. W"aren het onder de. vroagepel
Regeerdng juist de anti-elerikalteu, dlie da
colleges leidden, terwijl slechts een enkela
Katholiek voor het hooglearaarsatmibt ini
aanm'erking kwam, ondar, de® sterken
druk van hét socialis'me is hierin gaande
weg verandering gekóim'en, zoodat het geanl
zeldzaamheid meer is, dat een geloovig
Katholiek in de plaats van een anti-
clericaal wordt aangesteld. Het aanltal
studentenvereenigingen, dat dertig jaar ge
leden aan de Wleensche Universiteit slechte
uit twee bestond, is stederifc de vestiging
van de Republiek belangrijk' vermeerderd.
Katholieke schrijvers zooals HandelMa"
zetti.- Max Holl, Obarkofflerj en Paulal
Grogger nemen de eerste plaatsen in on/
daarnaast komen ook bekeerlinge® ala
Herm'an Bahr en J. A. L,ux de rijen ver
sterken. Het Katholicism'e sHaaf evenwel
in den huidigen staat tegenover veel mach
tiger tegenstanders dan voorheen, eu del
Kerk is daartegen veel armer oiml ©enigel
propaganda te kunnen bekostigen. Onte
genzeggelijk is de toekomst onz'eker «n da
Katholieken hebben de handen vol oml hun
tegenwoordige ppositie te handhaven. Da
eventueele gevolgen van Voor- of achter
uitgang zullen zich' evenals voorheem vèi)
over de grenzen van Oostenrijk doen ge
voelen, daar Weenen nog steeds het intel
lectueele centrum) der, Dionau-Stafen ge
bleven is en Oostenrijk als tijdenö da
Turksche Oorlogen nog steeds de sleutel
van Centraal Europa gebleven is. i
ENGELAND
H;ct vrcdcspact.
De toebereidselen, voor de onderteekla-
ning van het vredeispact te Parijs dooh
de gedeleg'eterden van vijftien naties rijn'
thans voltooid. De onderteekening van he!)
tractaat Zal den oorlog in de ban doem-
Voor Engeland zal de onderteekening ge
schieden door lord Cushendun, de® waar
nemende® minister van buitenlandschle za
ken. Deze onderteekening gleldt ook voofl
Noord-Ierland :en voor Britsch-Indië, als-
mede voor die deelen Van het Britsch© rijk.
die niet afzonderlijk' in den yolkenbond!
vertegenwoordigd zijn. Cushendun Zal Zonj
dag uit Londen naar Parijs vertrekken.
Hij zal daar blijven, tot Wpensdag :en doh
gaat hij als hoofd' van. de Britsehe deler"
gatie naar de bijeenkomsten van den! Vol
kenbondsraad e® de Violkenbondsvergada-
ring.
De Iersobe Vrijstaat zal vertegtenwoom
digd zijn door Cósg,r.av«, den president vanl
den Uitvoerenden Raad. Deze zal te Pa
rijs samenkomen miet den Amerika,ansehen)
secretaris van. Staat Kellogg en mie|t de
zen terugkeeren naar Dublin, waar Kel
logg, de gast zal weBen van den Iersohteti
Vrijstaat.
AMERIKA
Tegen dc eandidatunr-Haovcr,
Dr. Nicholas Murray Butler ,de pmesi-
dent van Columbia Universiteit heeft eenl
getal zijner ware vrienden aanmerkelijht
veuminJ'SeJ®! waren er toch altijd nog
kruipers en vleiers genoeg, die tot oigeui
voordeel den prins omlzwermden. Zoolang
de vorstin-jmto'sder op het slot verbleef,
hadden de proletariërs de daar hetexscbenidtel
weelde verschoond met de woorden: „Zijl
brengen heit geld.' onder d© m'ensehiani".
Ook toonde ni'et slechts zij z'elf, maan
ook de prins zich dikwijls van verrassende
grootmoedigheid tegenover de eigen bé"
dienden. Evemzoo kond«® de aumieu den
streteik over bet .aandeiel, dat hun per hoofdl
toevielniet Magen. Alexander Landeros,
mits goed geluimd, was niet karig, in bef)
geviem. Dat aUes was nu, echter voorbij',
Die vorstin vertoonde zichi ZOo zelden mo
gelijk op het slot, em d© schoone engel, dilel
troost en hulp bracht in de nederigste
hutten, de gpede prinses Mercedes, wad
voor de oogem der Furstensteiners verdwe
nen. Geen verzoenend eldmlent meer tus-
sch'em vorst ien volk, tuisSch-eni hoer ©n
bediendel Eer Landeros het kom vermoe
den was hij; door leen schaar, vlamden ojri<
ringld. De bodem', wiaarpp da woorden van'
Anton Brunneck vielen en hij kon prat
te®, toén geloofde een. Marcus Antonius te
ïïoorem bij Caesard lijk di© bodelml wad
ouder deze omstandigheden, gloed voorbe
reid ojm.' het zaad in, kprte® tijd hof wasdomi
(Wordt vervolgd.)
