IE COURANT
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
ZATERDAG 19 MEI 1928
De Weerprofeet.
MIJNHARDT's
Hoofdpijn-Tabletten 60ct.
Kiespijn-Tabletten.. 30c».
Laxeer-Tabletten60c».
Zenuw-Tabletten. 75ct.
Maag-Tabletten 75 ct.
VAN HIER EN DAAR
Wetenschap en Kunst
ook eens «en paa»
rik stokstijf staan.
Le® dan .twaalf fles-
li.de Anna. AV.eet u
I, da,t wij: zè voor u
Ir van dezelfde soort
Irthauzer Hofbarger,
leerd.
Jt, uiat Anna twaalf
Ide en lvet tekort van
paste. Vader Siedke
pn wijn, maar Felix;
lang twee keer in
I.in plaats,van teen
ringen voorbij. Toen
lu.de heer Siedke be-
en,sc'h. Het was d'e
'die de wijn geleverd,
heer Siedke penigo
ni!a,ar enfin, iemand
Van f 1,80 dje flesdh
lui f 2 kunnen gebrui-
|roeg do heer Siedk©
oor.
Ihtig, herhaalde (d(_e
lig, en wees het aan
laaar d'e Hartbauzer
lib. is die al uitver-
Int in een schaterlach
J'riziger bet huis uit;
lie na,nn zijn hoed ,en
met een bezoek te
pi. Anna over koetjes
I hij over Zijn. getzbnd'-
Ven,
fs gisteren bij' jme ge-
voor w/Ja.to gebrui-
bevalt gnie goed en
zoo. nu mioet zte er
lii.oofd' van voor rae
selk als was.
aval op te helderen,
VI ix wild»'ze er niets
geld' otD( bijl 'te passen,
heel oksboofdl wij'n
iii,nst-
et haar vader haar in
hwa.mi er een brief-
kke. dpi eindigdp m'et
die goedkoopste Moe-
Boanis nog buitenge-
staan." i
nzoek.
iertig jaar getrouwd,
en hieidieu eeu medd,1
ielden een hitje, teen
lentes, met een var-
die somtijds meende',
had als juf'frou'M in
it gefoeterd over ge-
e tegejn Mieutje Zelf
L.
leufctenwerk deed Ma
je, moeit je van een
ij en dan... vaten
groote .imaid, had P.a
had t!w|eie gulden in
■niieer kon er. niet af.
7at, ma,ar zijn .voor-
het vci'köopBn van
otisico, Witte "Htad,
nlnertjes jein de ver
niet zóó 'dat er een
jeveer dei dagelij'ksehet
Clevens, maar er wias
erger dingen, waar-
igenlijk' rn'a ie|n pa, all
ssprakien en waaraan
tord gewijd. De itjf
vb,ren niet thuis. Ze
idle dehtiilgjariigie Annie
kntig tante» tellbnda
ivönd dieir Jongcman-
je kón nooit Meten
allleen thuis.
•gaat, masten er Inïaar
ng, zei m'a meit'ver-
kelen breinaalden en
pa alfan schuld had
vrijen staat der vijf
3 Mlat, nijdigde ma,
zoo goed' te Vertellen
it. Dat kat toch,zoo
dat het niet mijn be-
Xantippe «n pa als
te stellen, mtoar u
wbare dochters btezit-
een heviger obsessie
•ten, ztei jpa laconiseh.
ion, laat ze trouwen,
Wie, ikr 'vraag je met
een advertentie, alflls
art voor je huisgezin,
mted'e Marden die dïs-
.agistuk? 'der -rijf huM<-
r .verdtelre toevoeging
ard.
j yerfceffle Mia, djbeh-
Zewen an tWEntig-ste
teiOefc ging e® in Hwte
mist b'egion te vertoom
xeduniende langen tijd'
s blootgesteld', dat. zij'
er Jongelmjamnen-Ver-
aking had hcrnieuWfl
a binnenkort de bloei-
mieën van zijn* vader
te huis gebracht en
aagd of 'hijl haar nog
eens ontmoeten 'Zou,, iwbarpm' liij haastig
datum, uur en plaats 'had .vastgesteld.
Dat Werd het sein voor tee® uitgebreide
en listige ',c|am!PAgn>c. Mia fcfeflg een iue®|wle
japon, ging naar den kapper, ijverde aan
baar Verjeugdiging ,imet poedlea'-dremte enz.,
manicuurde zich .ijveriger dan' vroegei', be-
gprenk'eldie ziich /met brfwlffllmende parfum,
poetste haar maagdelijke tandjes wjitter
dan ooit jte vore» en oef|e»d'a Ziich voor den
spiegel in een coquette glimlach, die die
iBPjitbe tanden .door de, pas aangezieitte lippen
liet doorlflmksn. .He familie iwjas .natuur
lijk aü lang ingelicht. Pa dacht er het
Sïijne van, ma begon' zich reeds voor tK be
reiden op die functie van inniqmien|iite schoon
moeder-m-sf en idie andere .vier hulwlb.a-
ïen Maten ij.aloé.rSch.
Het Wlerd het gesprek van den dag en
[Mia leefde 'zich zoo, in haar rol'J van aange
beden verloofde ,in, dat Zij na hielt fit raatje-
pin dat |Op den feestavond gevolgd wlas ie»
dat eigenlijk .wel! 'wat kort had geduurd
iAntoon had gezegd dat hij 's avonds
een etalage 'moest maken niets anders
dacht, dan idat hij vandpag of morgen zijn
officieel aanzöek' zou lcoimen doen. He
Waarheid was echter andiers.
Antoor zat er een beetje me» lm. Hij
had uit ivoorzorg, na den twleedan k|aer,
leen nieuwle afspraak verhinderd en de eta
lage was juist den vorigen da.g gedaan.
Maar mede .door'de talïlooz'o uitgebreide
(voorbereidingen door de St|e|elcl|s o p het.-
Eelfde oncleriwier ,pterug komende, gesprek
ken en de sfeer Van aanstaande verioviing,
die daardoor over het geheclle huisgcziiV
hing, iwas Mia van een vlotte afloop der
(eindelijk gekomen .gebeurtenis, zonder eeni->
gen twijfel overtuigd.
Pa, had' reed®, op aandrangc-n van ma,
kvïjn kaagwater en advocaat ingeslagen
en ma kleedde zich 's avonds in gatla otn
op alSlê gebeui'lijkhedleu voorbereid te zijn.
IN iemand - ook ipa niet mocht des,
Avonds de deur uit hij mocht eens
komen!
Aan het einde dier eerste Iwpek was er
xceds door mia angstig cendga tjw'ijM ge
opperd, nopens de bedoelingen vlan den
jongeman in 'kyestde en dei vier anderen
"twisten niet, of zte zich moesten bedroevten
of verheugen over Mia's naderend fiasco.
De toekomstige verlooide zelf werd mbfe
den dag nerveuzer, schrikte als de bel
plotseling hol tdiooi' degang' klonk em wprd
nog slechter gehumeurd alls haar naar
liel'de dorstend hart wederom' ruw werd
-teleurgesteld.
fTnen, op een avond', 'tóe®, bet naderoad'
noodlot reeds .zwaar boven de families hing
cn de .malaise reeds algemeen dreigde te
(worden, kwam .hij.
'Annie, die voor het raam te kijken zat,
liad hem' zien aankomen en gelijktijdig
jnet het klinken der bek deblde' zij' d'e
verbeidende familie in de grootste gejaagd'
hteid mede. flat het Ant.0011 was.
Als een .clectrischtei strooin sloeg dlia
tnodedeeling in op die .voltallig aa.nwiezigte
ffialraiiliidfecfcn. Ma .vaarde j lotsieling racht-
■Otandlig Van haar stoel omhoog en declcle
gejaagd haar bevelen uit.
Pa werd! naar liov'en gestuurd om zijn
jacquet aan te trekken. Mia iwas al naar,
hoven gerend) oin van japon te. verwisse
len en .Aimtie ging op bevlelf van min d'e
fleur openen niet de opdracht zich niet te
haasten en Antoon niet te spptedig
binnen te leiden.
Ma ruimde in baast de kbpjes van de-
tafel. ztette zte óp het theeblad, zocht 'zich
teen pose. Clara namf voor die piano plaats.
Pu ze aan .tafel mtet een 'haakwerkje en
Elffite [loogde zich houding te gevten miet
een roman, .die zij juist dien dag van dp
leesbibliotheekhad gehaald.
Toen kwiami Annie toet het sladhtoffler
biainen. j ~f~
Even later voltalligde pa'-mtet een scliee
lve das cn Mia'met een hoogroode kleur het
gezelschap.
Antoon 'Werd 'allferininzaain'st ontVangen
aen hodWel hierover lichtcljkj verbaasd liet
hij toch uit, heleteffllheid niets merken.
M.a Z'eide lYrrlieugd 1» zijn he.ni feitelijk'
eens te zien 'ten Mia vond het lief. dat hij
eens klwlaan'. met smachtende blikken es
'aan toevoegend, dat zij hem' al lang had
VerWacht.
Het gesprek vwerd bepaald animeerend
.«ii op: een Wienk van ma had pa. dien inge
slagen voorraad Wlijn en gedistócleeTd reels
t.e. voorschijn gehaaid en een en ander voor
fleu steeds meer Verbaasden Antoon nöer-
'gezet. i f f
Bij dez'e ;nianoeuvre vond Antooai dat tfle
tiid gekbmen .wlas voor een nadfire verkla
ring en hij zei dan ook:
Maar meneer, dat is toch al te erg.
voor iemand /als ik, die ïnlaar een VTCielmüe
«end in de bijt ben.
Ma gliimilaahte .ailer-innemóndst.
En bovendien, vervolgde Antoon, heb
Skhwednig tijd meer, 'ik kwant -S- hij ztei dit
ietwat schuchter allocn maar 'n popu-
Jair A rnst.crda minortje 'hallen van t,W|ele
kwlartjes. i f
Antoon heeft ,diten avond jwïjn gcdronkteti,
Weinig ma,ar, ppa kaagw;a.ter veel, zlejlfs
teer Veel, mia één advoka.atjp en Mia
toen Antoon w'eg was - twee iflazlejn
Water.
Het geSpteekf vlotte niteit meer en bij d'e
eerste dom'inée, idite voorbij kwlam, nam;
Antoon toiiet beide 'handen dp lïhns' waar «n
vluchtte.
Kj_ de Volgende populjiire AmbterflamL
Jes Werd hij' aan de jleur gehol'pten.
ching W"iiHi«l.m, Eischer Graiz).
GösswaZ16^', ®ïn '"trade gedaan in
I.| n lIIiaaUD ^U^t'cbU Oiil
Woei"S/n ®6 «Ke in vollen
koningin begroetten haar als hun
eekrevon' n?, ,vie ziï Hum opschik'
huk TaS t*n' °mt het 'lat Hun te
begroet dW versierön- z'j wend' ook
fl'au bloei 1*m!a,ttd' Bli6 Weer- in
die reedls »r? ,are'n' w'as' d|oori ie,miati|dl
ïteidinver r i^0"1 te 'worlclteli: professlor
3 even een'r.T er na een welbesteefl|
ust.igen oudten dag gemoot. Hij'
zat dn liet Snoezig priteëéltje, d)at hijl zelf
in zijn vrije uren (hij had trouwens lieiel
don dlag niets te idpen gehafl) gempakt had,
Wiie eon vroiol'ijik gezioht zien wilde, be
hoefde heml slechts aam te 'kijken. Ge
durende d(en tijfl djat hij leeraar in de
Natuurwetenschap w,as, had liij' zich mirt
ijver van zijn ta,ah gekweten en was steeidte
bescheiden gebleven, behalve in één dlimg
hiit voelde zich onfeilbaar in z'ijn uitspraak
over de komende weersgesteldheid. Over
al kom hij tegenspraak in verdragen, alleen
hierin niet, Dan verloor rite hoffelijke
oude lieer zijn, bcd'aardjieid eni Snauwdje zijn
tegenpartij af inet barsöhe woard'en.
.Vniiida.ag was hij' echter in oen zeer
gocd'e .stemlmiiing. Nadlalt Mjl opgestaan w,as
en een lijd'je aekter de lage heg van zijn
tuintje op en neer gewandeld! ha<k begon
hij een vriendelijk praatje imet een voarfbij'-
ganger, een boer d'ie h'eimi altijldl zijn win
terprovisie voor! heit huishouden, leverde en
imiet wion Mjl nogal veel om'gnng had'.
„G'Oeieiu morgen, Selpuuter!" riep hij
hem. toe.! „Heb je zoo'n haasjt? Be dag
duurt iiniimers nog lang, genoeg. Wat,zal
he.t m|e|t het hooi worden van 't jaar? Als
gij van plian ziijt ami ite beginnen, wil ik U.
dain eenis miaoi weer voorspellen?"
„De 'hemiel, zal wel voor het weer ztergen,
professor. .Daan helpt geen voorspellen
aam. we moeten hqt maar geduldig af
wachten".
„Zijlt ge. nog alitij'd zo,o'n ongelooviige
Thomas? Nu, ik Zal jullie wel eens over
tuigen, ida|t ik er geen heilige voor uoodlig
heb, cum u liet weer te voorspellen. De
weidtem liggen er prachtig bij, wanneep
begint .go iniat hooien
.„Mijn idochltentje heeft mlij gevraagd', oral
op baar verjaardag te beginnen,, a.lsi het
dan tenmlinate uitkomt. Da,t is einde Mei,
■niet waar? Mooi zoo. En d'e resjt komlt
wel in osflte.
„Het zaL dan regenen" ztei de prof.
Ja,, ja, ge bent een edhlte weerprofeet,
dacht die boer bij zich z'eltf, toeln hij' verdjan
ging. Het haid' d'eai professor reedjs gehin
derd!, dtat mten getwijfeld had aa.n zijn voor-
uaamlsjta begaafdheid!, en toen zijn neef in
don tuin kwam, stortte Hij zijn hart "legen
hem, uit over dte bekrompenheid) Idje.i' boeren-
D,é ineef, die aan, de Hoogesdliool stu-
d'emit was in de Germia,ansdhe Plhilologie,
hedhilte miet veel wa,a.rdte aan flen voorzag-
genid'en geest v.an zijn oio-ml onojtreait het
weer. Hijl sprak er liever niet over.
Hii zei „Ik z'al u eens wat van; Se.l-
pu'uter veutellen, beste oomi, dat wil zeg
ge® van zijn dochtertje Angela. Zij wil
mij. flteink ik, vei-zen laten maken. Zijl is
weliswaar geen gewoon buitenmeisje,
want hiaar va,der 'hecfit haar, in de stad
toiaav school gestuurd!, m|a,a,r walt er nu va,n
rnilij verliaitugd wordt, is toch wel org najef
van h'aar."
.„En wat wit ze dan van je?" vro,eg
«dik. „Zij is eenvoudig lief en wianneer zij;
lacht, ziingieu .pile vogeltjes in ide omge
ving mtee".
Kijk, kijlk, ZQo'mi oudio vijgjgtegel, dlacht
toie'ef bij zich 'Zelf, miaa c hardoip a-nlwoooddp.
bij „Wat zij va® m|ij! wil Niets inteer of
miimdter dan 'ojit. Zij is van .plan een .arme
'mandei' te helpen, wier tlwoe zoops in dp®
oorlog gesneuveld zijn en die nu armpeidte
en gebrek lijdt. Da,arom| wil ze een Oud-
Duiitseh spel lultlvoerein. En de opbrengst
vam deze liefdlacjiglieidsvaorstelling aan het
airmie oudje geven,
„Nu, 'etn jij Hubert
„Ik heb het geweigerd', mij® tijdl is te
kostbaar, öml aan zulke dingen te verspil
len, Zij zal wel andere 'liulp vinden."
„Neein, dat zal z'e niet riep «en fris-
sche sttemi; au een bekoorlijke gestatte dook
achter h'0m| op. Het was Angela, die
ongemierkt in den, tuin gekomen was. Nu
stond' zij voor lieimi me|t een schalksch,
Imiaai' ook ocin beetje spottend' lachje om'
den mio-nfl, Ijlt haar echter we[ aardig
Stainid.
„Sedert wanneer ben jij' een luisiheqyink
gewordeo. Angela", vroeg hijl een 'beetje'
uit zijiii humeur.
„Sedert Gcdls wiin|t'( uiw woorden maar
mij toewaait, on ik aiet met gesloten
oogeai naar je toe ka® komien, gestrenge
heer Hubert."
„Ik heb je reed!» lang fmiijh metering
gezegd1."
„Alles op d'e heele wereld' is veraiD|d^,r-
lijkl Zoo kam het ook wel mieit uwe mee-
niiig zijin. En al was ze vastgevroren,
zou zie dam dioor een echt war.ml woortij niet
kunnen ontdloaien
„Bat betwijfel ik'
kortaf.
antwoordde bij
O-olm, 'had sntet veel veiimpak maar deze
woordenwisseling geluisterd.
To,en sprak hij „Kiiudteren kibbel toch
miet. De dag is schoon en als een wilt
blad, waarop miat onzichtbare teekens tot
ons geschreven staat. Krabbel e.r zelfs
toch uliets op wat miinidter mooi is.
„Hooit gijl het Hubert", riep zij. „De
professor, dlie het weer kem|t, weet ook
wat schoon is."
...Ik w,eet teninlinste wel, dat lik iets
heel schoons zie, als ik u voor miij zie
Angela."
„Och. professorlaat dat!" zei Ze
pruilend', maar toch lag er een gtralandlem
blik in hiaar blauwe oogen.
„Nu goed', ik zal alleen, Imjijin meeninv
zegge® oivtea- het weer, miao,r fl'am ook
W'etanscha.pp'elijlk.
En hij begon breedvoerig uit te leg
gen, dat evenals d'e mlaam oorzaak is va,n
ebbe en vloed' in den Oceaan, Ziji ook
haar invloed' doet geM|en in de luch|tzee en
dat het weer altijdl op en neer gaat unlet
de phase®, waarin de maaoi .ziteh bevind(t.
Met geduHld iuis|tea/o\6 zijl naar 'hem. zonder
bare vroollijlkheid te verliazan, fllie haar
'gezicht mog 'mlooier tmiaakte.
Tenslotte verzocht zïjl oimi mooi weer
Voor den hóoitijfll, d(jo op haar Verjaardag
begom.
Ondteaiusschen had Hubeiit diem geheelen
tijd' miet een wravefllige uitflirukkimg op zijn
gelaat naast haar gestaan. Hij. zou zeker
geem on,aangeuamie jonge mam geweest zijin,
allo zijin gezicht (m|aar niet zoo dikwijls be
dekt was miet soimlbere weftam, 'zooals
Bij Apoth. en Drogisten
ook nu wear, toen, zij heimi verzocht, ami
het imidrildl eeuwsiche epel te helpen op-
voor,cm. -
De lm|a,a|n|d' Mei veilldep omder reigon en
zonneschijn en het kw.ajmi nogat dikwijls
tussebe® den 5>o,ea- e® llten professari tot een
,w,cca.d'ein!W.isseil|ing over den t'jag v.a;n den
hocioogst, die togalijk Angela's verjaandlag
was..
Het was voor haar eerni dag geworden,,
waarover het iot zou basichikkan,.
Reeds ,ee® week tevoren voorspedldje dia
pnSfessor (miet lipjijt' aan Selllpuiutqr, dat
het ee® r eigendag zou zijn, zonder hepi
echter te kunnen overtuigen.
Integendeqlj, Mji kreeg, tot antwooddl, dlat
d'e blauwe hömte.1 oabewolkt zou zijin, en
dat de zo,n heenlijlk zou schijnen, terwijl
dte (miaaiers aan. het werk waren e® (tl|aic zij
op den avond va® Angela's feest overvloe
dig getïaateerlül zoudie.ii worden,. Dat was
te ,eng voor dten, professor.
„Iüjk ee,ns, professor we zuillen eerlijk
zijn. Degene va® ons beiden Idlie ongelijk
heeft, zal voor d'en andere een buiiigimg
maken."
Dit voaraiteil bracht den, profeet weer
in zij® hu|mteui'.
„Goed', al® ik het verlies da® zal ik een
buiging (m'afcen voior u en zood'oenide voor
d'en 'gdheelen boerenstand, waarvan IJ 'die
vertegenwoordiger benjt. In het tegen-
averg.esteilde geval doeit U hetzelf[J|e voor
mij."
Dat was afgesproken en mat een hand
slag beklonken.
Toon was lei' een süheillmisch jong meisje,
dac mliit iseh.ittei'e.nid'e oogen en een lief
'lachje tot ce® ander zei:
„Gestrenge heer Hubeilt, laten wij ook
te.en weddenschap aangaan. Als mij® va
der liet winjt en de hooioogst een zon
nige® dag krijgt, dan belooft giij mEjl, 'het
spel uit do® auldie® tij|d( ia orde te brengen.
Verliest mlij.n vader echter, d|an verlies
ik het ook, en behoeft gijl u (van het db|mlmte
boerentoiirisje, dat Angela heat, j:iets mioer
aan te trekke®."
En zij1 keek he(mi m:et hia,a«" blauwe
oogen zoo {•:)m,eekend! aa,n, dat hij' toege
stemd had eer Mj hst zélf wist. Hijl kreeg
daarbij eon zonderling waqm) gevoel toe®
hij' zeid'e:
,,'t Zal gebeuren, zooals je wilt Angela.
„Da.n,k je Hubert. Ik zal tot mij® Pa
trones, de H. Angela ,bidlilten, dat Zij het
taiij laat winnen."
Met spanning zage beide, pari-ij e® Ide®
dag tegetaoeit. wie® ula® het lot wel gun
stig zou z'ijn. Hoe nader die dig kwami,
hoe iliistigeri- helt gezicht y.a,n .Selpuuter
werd en hoe anajkeqdler 'djit vfkn de®
professor.
Maar op den, laatst,en Mei|u|ag ve/rstóhee®
de zcm in al haar glorie aan flten heimiel.
De professor beek wel wat op zijn neus,
tnlaar moest, -taegaven, dat hij, de wedden
schap verloren h,a,d. Hij wist zicöi toch
mg^i in d'en toesta,^ sdhikkm on naim
dieeil ia,an iUem. fie.©s,tmlaal!tajidig dieai de boer
tqg.e.n dan avonfl! geven zou. i 1
Voor die hooier® was een lange tafel
in dan tuin geflialdt en voor c\s gasten
een in de ruiimir kamer. Ge|Jjuren)c'fi dc®
(mtealitajld 'hieJId fyam professor 'n speech,
waarin hijl flte geidachte uitwerkte: excep-
'tio ioo.nJki|m|ait ®e,gu-la®r: uïtaondteraogeii bê-
■vestigen dien regel, miaar aan heit slor
bqke.nidie 'hij todh, Üalt zij® vriend Steil
puuiter de we(dliVnaöh|ap( gewonneu had eu
dait tlaarojml "die 'hieieil/e leeraarssltand een bui
ging moest m'afcen Voor dien boerenstand!
wat hij: dan oofc cOrreclt. uitvoer|ule.
Nu sprak, de boer zij» speech uit en Itliie
kwaim1 hierop neer, daf 'de boerenstanid^ in
ieder geval, graag voor de,u leeiraarsstanidl
boog; daaumoe was die vuedje gesilioten, en
•er werd' oen, heilflironik u|itgebra,cblt op bei
de sprekers.
A-ngeila wendldie zicEi echter tot aepianiij
di,e uoig oen beetje misnoegd »a,n tafel, -zat
•en zei zachtjes'
„Hoor je 't Hubert? Bet spijt me voor
joiu en ik zou bijna willen, dat ik 't ver
loren had, dan zat jij' 'tenminste hier wel
wat vraolajlker te Mjike®. Zou jij' Ihtet
ftok niet willen
Zij had zich ,n'a,ar hqmi toegeboige® en
ofscihoon Mei ten einde liep, lachtte hem
uit hare oogen zulk oen Meilie]mlel toe,
dat Jiij nntwooi'iddip
Ne:en, ik zou het uielt willen, 't .Is
goed, zooalk het nu is. Je z'ul't je spel
kunnen, op voeren, hoor!"
Het gebeurde ook werkelijlk zoo. Br
wead een voorstelling in de open lurfii
gegeven. Angela had' een rol, waanmiee
zij veel bijval oogstte. Het 'bracht een
groote zuivere winst op, en die som
sohonik zij aa» het ar,mie vrouwtje, dat
haar id!uizenfl|m|aa,l. t'»nkte en haar Gods
zeg'en t-oew'&nschte.
Angeila zei echterGij moet nog iemand
anders danken, t'te het ook verdient."
Toen bracht zij1 het blijde mpefltertje bij
Hubert, die (iteize tliiukbe,tuiging gaarne aan
vaardüfe. Eu Angela vroeg lre!m|„Ben
je tevreden
J,a, dat was hij, wam't ide lichtstraal
uit hare mieisjesoogen vond weerspiegeling
in zijin oogen en drong tot i,n beifl'ei-
harten door. Het oude mp;ed(artje Mikte
ontroerd' naar het jonge paar ie® zied.
„God zegene iül"
Do Tliroeiiltii ur in Ne dor i'i n dscli - In Jië-
In het Gedenlcboek dlar "Ncd.-LndSstehe
thteecultiiur, nitgegevten door het Proef
station voor Thee bij gejegenheiid van het
Thee-Congres te .Bandbeng in 1924. 'wterd
door d,r. Ch. Bernard' als eerste daad) voor.
de ontwikkeling jvan d'e themilltuur aan
gemerkt het Gouvernelmtemtsbesluit, dat iii
1824 Iwterd uitgev'aardigd, waarbij die Chi
rurgijn Majoor, dr. von Siebold, te Deci-
ma, belast jwlerd mtet de uitvoering van het,
Verzoek' van -den directie®,r van s Danlds
Plantentuin i„om jaarüijkls een goed
quantitedt gelwlassen |cn zadie® e® voor-
namelijk de .zoodanige naar 'Batavia te zie®-
den, die izioh door een nuttige of' mierlk-
Iwfeardlige hoedanigheid lon^aïtstelhteide®
Dr. Cohen Stnart leidt uit dit besüfuit
af, dat !in 1824 nog niet die btedoelikig
voorzat om de Ihee als „cuEltuuT op^ Java
te beproeven, miaar 'wti otoil, zooafis' b.b.
Directeur van 's Lands Plantentuinuitd'ru'b
htelijik zegt, ,„die Aeademfecta kruidt/uincn
in Nederland izooVeJ.l imiOigtejl'ijU mtet. Japan-
flche geiwiassen te kunnen verrijken".
Deze eerste zending ging intusschen in
haar .geheel /verEbrtein.
Het twas ,de. Kom in'. G eneraal du, Bus die
Guissignies, die ,na zijn aankomst in Indië
12 iFcbr. 18261— ei' dadelijk krachtijgf dp
aandrong om nieulw'e. gewassen in tie voe
ren tot het vöorulithelpen van Indistehle
ctiiltuur-mogeEriikheden en ,'in Verhand hier-,
mede 'wlerd ,in id'en loop Van 11826 het eerste
China theezaad besteld ten ingevoerd, „meT
het doel de theewuJUtuur op Java te be
proeven". 1
Begin December van bet 'jaar 1826 fc!wE-
miem de /z'aden aan en "wlerden in id»n Plan
tentuin te Buitenzorg ter k'telning gelegd,
z,o,oid'at heit thans rui|m' een eeuw geiteden
Es, dat. de thee als «uEUiurgelwIas in Nted.-
Indlië haar intrede deed'. Dielzte e'rslte plan-
te®, te /zarn-en 1500 stuks, Iwlerdé® i®
April 1827 te Buitenzorg en te Garort
in den volton grond overgteplant.
Van een geregelde expffioitatite kbn eVen-
Iwlel nog niet gesprokén wordle®. W'dll
Jpjakkte de ass.-resudent van Krakflang, de
Serriere, zich verdienstelijk' door in het
'districlt Wia.niaj.asa, op de hellingen v,a,n fl|e
Boerangrang. de ,eerst|e: geregelde püant-
soenen aan ,te 1'egge®. doch dezte droegen
mieeT het karakter van proeifaanplantin-
gen.
Htet Mak Jae'obson. thee-dteskundigp der
Ned. Hanflteli Mij., 'dje de belangstelling
voor een exploitatie van dte; thee-ou[lltuur'
bij den G. G„ van dten Bosch 'Mist op te
(wiekken, hetgeen .ten gevolge bad. dat bij
uitvoering var het Cultuur'stelfecl die thee
(werd 'ingedeeld in 'dte rij Van flle .Gouverue-
tmtents Cultures.
Te Wanaiasa Merdten Zaadtuuien aangel-
legd. tcdwïjjf onder leiiding va® 'dpn direc
teur Van het Landboulwi Etabliissemient aji-
dlaar, dten natuurkhndojge Pierre 'Diard',
een staf' wlerd gevormd van technisch
onderlegd persem?e5:. voorgclrbt. door een
tiental, tepeefaalf .voor dat doel uit China'
Igeïmporteerdte iweirhtkraihten.
Meerdeire aanvoteren van theezade,® von
den plaats cn deze wprden, zoomel" het
zelf gelwlonnen zaad. over versehi'.J:e,ndie>
daarvoor geschikt geachte strekten van
Java verdeeld. 'Bii aa.npjfi.ntiingem, Vo®
cenigs'zins beduidenden 'omVaug Kvlerdien fa
briekjes gebouwd/ 'alwaar dte tihiele Volfgen»
de Ohi'neéstelw itwlerk'wïifeio, werflfbeireid1-
In bet ,Memorieboéikf~van dte "Pakhuite-
mteesteren Van ide' Thee Itez'o® wó, dat het
fregat „Algiers" „in 1835 dte tefi'ste Java-
thee naar ,HoHla.nd bracht. Deze wlerd' in
November van flat jaar'in Veiling vierfcjotht
De hehaaldte, ippijz'en variiaepdlen'tuistechen de
150 en |300 tets. per pond. f
De overigens zteelr sterkte theiplplant bje^k
eVenlwIel tee® liastig element te zij» voor een
economische exploitatie, 'te® ofschoon w'e
nog -in het tijdvak van 18571862 prijl
zen genoteerd (zijeto Van 89 tot 122 eist
per pond. blekten dezfil niet toereikend' te
zijn om! klten ho'stipïij's te dekken.
Met rooskleurige ,verfwa.cibting|e|n begon
nen. bleek' na eten expyJIbit'ahie gedurende'
ciirat, 30 jaar, dat de theeeultuur het
Gouv'ei-nomtent e«® verlii»s had'b.eizioT'gd van
6 mulllioen gulden en de 'wgeering 'be
sloot, die verdere etgpjl&liiüatdevan dezie
mtioie, dioq'h aan de eeqnomEe ziuikêl hooge
eisehen stelïfendte „cultuur, aan het parti
culier initiatief over te lïiten.
Van dte .oorspronkelijke 4500 bou|w!s thetei-
aanlplant 'in 1846 bedroeg bïj de ophef-
ling van 'de Gouvernetoients Cultuur in
1864 het totale oppervlfek "ngg gêe® 900
bouiwte, verdeeld ®ver oinrcta, 15 klteEne onder
nemingen.
Nu na 100 jaar, mlag een woord1 van
tanardeering niet onthouden worden aan
de pogingen, iwel'We door onze regeering
interden aangewend iom »en Uiithe°imlslche
cultuur op. Java in te voeren/ Dadieülj'tó
hiernaast een wbord van hulde aan de
pioniers Van de particuliere theieeullmu',
die ten s'pijt van vele hejteurstellingcin,
door hun Volharding en energie dlei eerste
moeilijklieden Wiste® ita overwinnea en bij
de overname van ee® bijna verloren Zaak',
door een beleidvol bn Vooruitziend beheer
een zoodanige (vastheid aan hieit nieu|we
bedrijf' Misten te gevten, dat zelfs in de
daarop volgende lOiiguinstigte conjunctuur-
p'eriode. bevredigende 'resultaiten klondie®
iwbrdlen bereikt. Hierdoor weird "als het
WBré een inieuwic grondslag geïlegd voor
een cultuur, iwteSkte later zulk een be
langrijk' aandeell heeft gehad en nog heeft
in dte leconomische ontWSkkeling va.n onzte
oVerzeesche gelwtesten.
Intusschen twins de animo Voor 'dezte
cultuur in,den beginne niet groot. Wcllkbn
m ade agtranisdlie Iwtef van 1870, door de®
afstand van 'Woeste gronden i® recht van
erfpacht, uitbreiding aan ondernemingen,
iwordten gegeven, doch uiteraard "kbhden
proefnemingen en daarEnled'e gepaard' gaan
de verbeteringen en uitbreidingen slechts
zeer voorzichtig ,en lajigzaam pltiats vin
den. 1
Hierin lcMam een belangrijke wijziging
ten goede, toen in 1877 Tëen. partij Javu-
theo. aan de Londtenschel 'matkl Jwlerd aange
boden. i-
Op eene. den Engelschman typcerepde,
meest loyalje IwEj'Ze. wteird' gewezen op d'e
fouten, welkte aan het Java-prodiict klfeef-
den cn Wterdien allfe' gew'easchter inliieh-
tingen en .aaniwEjzingen gege|Ven voor eek
verbetering ervan.
Het bleek*, dat, niet ajliaen ons fabri
kaat ten achter stond bïjl Jdferi v.an Britsclh-
Indië, doch ook dat ons thee-type, het'
China-type, bij' 'lange na niet die .gu®-
etige eigenschappen had als hgt in Britsdh-
Indië geplante Assam-type.
In 1878 .Iwterd hef eeratiel Assajnl-thee-
zaad ingevoerd ,en wierd tegelijk" het laliri-*
ktetie-prodes gbwEjzigd1 /en vójrbctecd.
Weldra, kwam'en de betere quant'itatie-
v'e en qualitatieve eigenscihappen van lief
Assam-product te .voorschijn.
De p roducties namen toe ie® o,nze, theeën
Misten Zich beter aan te p;assqn aan dte.
eisehen van die theielmlarklt.
Het geVolg ,van dleze gunshig|a twlemding'
bleet' niet uit. WlelEs(wlaar hfclve® de markt
prijzen tot een uiterst zuinig 'exploitatie.-
systeem noodzaken, doch het ver trouwen
dn deze cultuur begon te ontWlakfe» en zoo
zien iwle in de (tachtiger e® negentiger jaren
het aantal thee-ondernetaingen ziich gé-
•leidrEjk' vtermeedeiren.
Hiertoe droeg in niet geringe mate het
suctees bij, dat door den later zoo beklant
den planter-phiKantroop Bosscha (wlerd Ver-
kïegen bij" de exploitatie van 'het ïand
Malabar, geffegen .op de hoogvlakte van
Pengalengan, een thteedörado Van buiten-
gdwbon fraaie terreinformatiiei en vrucht-
baarhelid. 1
De groote invloed', MePJklei van de he
la,ngi'ij'kè ex pló i i a. Iae-oversell o t ten d'er Pen-
glitengan-Olanden öp het geldheltegfC|end -pu
bliek* uitging, tooverde tbans alsbet. ware
de tliee-onderncmiingen (tg voorschijn en
deze uitbreiding vond haar'Culminatiepunt
'En den jare 1910. toen ee® gunstige con-
junetuurperiode een ;the|e-„boom r'e'oor-
zaa'kfe.
Gebonden aan .bepaalde kHiimtetologisclhia
vtv/rwParden. bood Ja.va geen' ruimte mleieir.
voor uitbreiding ,en Merdi het oog geslagen
op Rumlatra. mljwlaar d'e (thceculltuur nog Ce»'
onbekende Mas.
In dte aanteekeningan vandan. oud-iPsp'e»-
teur van iden Inl. Landbopw/ TT- G. H. d«
Bic, zien Me dienaangaande vermeld, H;at
de eerste ernstige nogingen om op Su
matra. de cultuur inlhet groot in te Voert®,
uitgingen van «enige on den voorgrond
tredende Preange® „theenianters. onder Mie
O. ven Vloten d'e voorjwierlkler was. In ge
zelschap Van iden Chef van het Thceproef-
stetion, dr. Bernard, bereisdten dpzie her
ren een paar klèetr de binn«nla.nd'en va»1
West- en lOostkust, en bet resultaat van dit
zoo bijf untstekl deskundig onderzoek Mas
een 'invoering iya.n de thteeCul'tuur ook' ,>p
Sumatra.
Sumatra's Oostkust „nnl Wikkelde zich
r.nel. Beer (gunstige cuffltuurfertorle». ge-'
«teund door ,dê ervaringen'van Java, detd'en
dte theeruillaiur csti booge vUucht Tiolmlen e®
zoo zien iw'e na\ 1910, in 15 jaar iaj'ds, niet
minder dan 28 nnderne'mlmgen op'gcricht
met een Oppervlakte van clirca 16.000
bouiwls.
Tn 1826 begonnen in 1865 ee® 15-tal
kleine Ifandjn® 'sfn gezamenlijk' onpervlalf
van circa. '900 bou|wls'. waren en in
JOJO '200 en in 1925 589 ondejne-'
m'ingen. Wet. 'een totaal opi'teirvilMd" van
129 828 bouiwte. (1 bbliM 'ts 0,7096 H.A.Y
Da theeujtvocr, (in 1835 begonnen
200 'kistjes lihee. bed'ro'eig in 1865 -W?
müiiü'oon. in 11879 5 (Tn'il 1 loon. in 1890 61f>
imiïllioen in 1910 37 m'i'llioen en in 1925.
101 miöioen 'h, K.G. thee, i, .t*
Het is 'wiel teekfeuend, dat niettegen
staande "de iexploitatie-O'Vc.rschotten. m'èt
aiitzondering dan van de Pcngalengan-l'a®-
deii, 'steeds iüte«niate -l|itesclh,e:de.n Maren,
zóó zelfs, dat economische 'factoren diH
MSils opgeofferd moesten wnrdqn a,an een
politiek van „zoo min mlogeülij'k uitgeven**
deze cultuur toch steeds leen viert,roulwlen.
bij" bet geldbtófegglend nubl'#! heeft gebade
Vermoedelijk fliigt dit in de omstandig
heid. dat de Cultuur van thee een vast ka
rakter draagt /en de exploitatie niet dab
wisselvallige heeft van andere cultures,
Mlaarva.n de .oogst mteer afhankelijk is vaflf
klimat.ottbgiscbe invloeden. I r'
Toch hebben d'e zlwiare mala.isfe-jaren Van
1920/22 het uithoudingsvermogen en dien
du,rf 'van menig eigenaar op de proef ge
steld en zijn jamWer genoelg tin die jaren'
veel ondernemingen. ,va.n hooge innerlijke
wfaaxde in buitenlandseho banden overge
gaan.
In welke mla.te det.bieecuStuur zich nog
in Ned.-Tnd'ië Verder zal uitbrcidiCa is niet'
Vooraf te bepalen.
Wat Java. betreft zijn de, voor thee ge-
schikte, streken vrijMel uitgeput.
I)e Buitenbezittingen (bJahitten nog uit
gestrekte, terreinen, idodh hot arbeiders-
Vraagstuk' blijft -alls een onzeker,e factor
bestaan.
Deze onzefc'terbaid Iwerlrt rommlend' ei>-
maant vooral bij een cuEftuur als thee. Mlel-
ke zoo uiiterm'a.te afhankelijk is van era*
voldoend aanhod van 'wierkkraehten, tot
vonvz'ichtigbeid aan.
In 'hoeverre de tcgenlwloordige gunstige
eonjunotnur gehandhaafd iZal bffijven, zal
«afhangen Van de al of niet toenemletod»
vraag naar ,kpt product.
De pormlariteit' van .dte thelei alls d'ranW
neemt echter gestadig toe, en w'a.nnaer Me
naast 'de consumlptóecijfers Van Engeland
en Nederland, zijnde circa 8 lön 3 pond
per hootd. die van landen alls bijv. Amteri-
kö„ Duit.schland en Frankrijk stella®. weH
respectievelij'k' 0,88, 0.3 «n 0,15 pond per
'hoofd, dan kunnen Mie verwachten, dab
voor deze mlaoie c'ultuur nog een hloop-
volCie toekbmöt.' lis Mlgggelsgd.
OimMieidknnfligle i'cnld/teji hij Ede.
Eemiige dagen geleiden werldj de beken
de voor-historische VOTizalmtelinig van tllen
bakenden arctóeoiloqg, kapt. H. J. Bel
le® te Ede, door een bel angstel lend» ver
rijkt Imiet een fraai br»n zon sieraad', ge
vonden nabij Nieuw-Raelmisfc, in een stuif-
zamdtterr,ein. i i
Deze vondst leidde tot het vinden van
eanih euvel', waarin bij1 afgraving werden
aangetroffen: een velidkeien gemjelteeldb
miuur, e.en groot aantel! behouwen tuf-
steemen, verlmioedieilijk tja reslten ,va.n een
fiinid'aimienteen vloer, waarop scheryeik
r
