NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GEHEEL ZEELAND
DIT BLAD VERSCHIJNT: DES DINSDAGS
DES DONDERDAGS EN DES ZATERDAGS
ÏHE COUR AN t
DINS0A8 31 JANUARI 1928
gesprekken
FEUILLETON
De vreemde vriend.
VAN OVER DE GRENZEN
BUITENLAND
MEXICO
BINNENLAND
een te kom'en, zal moeten
groote stadsleven inder-
ïcn aan het gezichtsver-
voor het oor tat de
gekomen als de Dpitsche
het oog en voorspelt toe-
1 van groote stadsmien-
orspeliing wordt bewaar-
lere orienteerende zintuig
|r te verantwoorden krij-
f een jaar of wat wellicht
Be Eerlijners het oog wa
ard: „Het zijn niet allen
rossen dragen", kan even-
ph terrein worden óverige-
the statisticus betwijfelt
heele millioen Eerlijners
vel noodig hebben. Hij
heel wat menschen mee
ieh interessant te maken,
n de vroegere Pruisische
de monocle zou dus in
tg voortleven. „De sport,
opgeld doet in Japan cn
kidteren al1 een geweldige
us krijgen, schijnt ook bij
dën", verzucht hij en hij
huilevinkje" spelen aoh-
rlazen" uit verlegenheid',
dat snobisme meermalen
meespreekt.
.oti^phe indtistrie vaant wel
gebril. Zij verkoopt haatf
ren en ongeslepen, over de
In liet derde, kwartaal
29.100 Kg. ongeslepen
Irde van 150.000 Mark,
Bepen glazen ter waarde
ark en 32.600 Kg. brillen.
enz. ter waarde van
[uitgevoerd1. Over een ge-
.'aarde van de uitgevoerde
tenten d'us een kleine '50
grootste heet ter wereld.
et schijnt, een atlas uit de
tv, die door Amsterdam-
aan Karei II van Enge-
fboden ter eere van dóens
der Zeven Ver-
bden. De kaarten óparuit
fraai en zeer nauwkeurig
pst,bare boekwerk bevindt
het, British Museum1 te
God save the Qnjeen.
Ie van kbningiin Victoria
;an hoogleeraar te. Edin-
and tot eere-lijflarts van
gSaff hij daarvan door aan-
zwarte hord der Univer-
de Studenten,
dag vond hif er met 'fbr-
'r geschreven: „God save
id behoede de koningin),
irensregel van Wffheim I.
I, die 91j jaren oud ge-
toon hij in zijn leven heal
ligheden ha,dj mee te ma-
En voortreffelijke gezond-
ïoeide kracht too aan de
agen v,an eien zijner lijf-
pij1 getrouw, opvolgde.
zijn deze de vMgendjp:
uw eerste en tweede ont
ken pasteien o'f warm ge-
meer dan éénmjanl' pei
Drink geen koffie. Wau-
Wj goed oil sll'eoht wejder,
jl. ver. Baad u da,gelijks,
[vond uw aangezicht met
I slaap zeker eiken nacht 8
van deze raadgevingen
twisten. Maar de vraag
lesteld, o'f' voor ailjbe men-
leefïrege.1' goed k!an zijn en
levenskracht en levens-
teren, als den ouden keizer
i I
RUMMER 13
24«» JA
HE-STRIJD.
een kleinigheid alstu-.
armen bedelaar die niet
niet stom' en niet kreupel
2 moeite, heeft het tegen de.
t te houden.
OH LEGER,
recruut„Mijn vriend,
b onzen groote familie, ge
hebi in uwe supe-
;zijn de vader van heel den
ge dat soldat Jans-
DL.
lar.aan zult ge dus de gif
fen erkennen
pre maal dat ze me doen
1! Als de koningin sterft,
de prinses
wees, meester.
MAN.
mijn vrouw verlies, drapg
iw.
de rouw van mijn
F
IB.
a. u b. mijnheer
■en op zak, ma,ar ik' kan ju
:en.
'DEN.
die bedelt aan dp Leuvein-
m'aakt kijf" het?
it, we hebben elkander uit
I.AE.
geldbeurs thuis gelaten,
uwe meid is eerlijk'.
juist, ze zal ze' aan mlijta
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Bureaux van Redactie en Administratie: Weetsingei 75, GOES;
Telefoon tnterlocaal No, 207, voor Redactie en Administratie.
Bijkantoor MIDDELBURG, Marktl en 2| Telefoon No.474.
Abonriftmentsprijs f 1,90 per drie maanden, bij vooruitbetaling;
Advertentiin van 1tot6 regels f0,90, elke regel meer f 0,15;
Contractregelprijs, te beginnen bij 500 regels, beduidend lager.
8R00TEWAARDE
VAN PUBLICITEIT
WORDT GELEZEN
IN ALLE KRINGEN
De sociaal-economische
beteekenis van de
Java-suikerindustrie.
Beedh in den tijd, dat de Houtmannen
jn Indië kwa,men, vonden, zij' er inrich
tingen, zij het ook van zeer primitieven
aard, voor de bereiding van rietsuiker
aanwezig. Aangezien veel suiker werd'
ingevoerd', belastte Coen dien invoer moet
een recht, dat zijn opvolger van Dietaea
aantoeiikelijk verhoogde, echter met de voor
opgestelde bedoeling, dat zoodoende aan
d'e bereiding van suiker in Indië unieer
aandacht zou worden geschonken. Hij
heeft d'an ook in 1637 aan den Cluneted
Jan Kong een eerste concessie verleend',
Bijkans twee eeuwen heeft dë strijd, ge
duurd, die op het gebied der suikercul
tuur gevoerd' ward tusschen de heeren
Zeventien te Amsterdam en den Gouver
neur-Generaal in Ind'ië. Teneinde de dui
tuur in Indië te bevorderen, wilde deze
laatste reglement brengen in de orders
van suiker voor Nedëriand, terwijl daar
entegen de, heeren Zeventien, van wie vele
nauw bij d'e bloeiende suikerraffinaderijen
betrokken waren, den aanvoer wilden laten
afhangen van de omstandigheden, teneinde
vooral d'e miarkt niet te overvoeren. Geen
wonder, dat Van Hogendorp, toen hij aan
het eind'e der achttiende eeuw in India
kwam,, verwonderd was de fahrikatie nog
in denzelfden toestand te vinden als Coen
die in den aanvang der zeventiende eeuw
had' bevonden. Daarin hoeft hii het dul'
huurstelsel, dat werd ingevoerd ter be
vordering van de Nederlandsöbe belangen,
een aanmerkelijke verandering gebracht»
Aangezien echter, afgescheiden van an
dere, aanmerkelijk sterker sprekende be
zwaren ,h et Cultuurstelsel aan de contrac
tanten of fabrikanten wel invloed! liet op
de fabricage van de suiker, doch niet op
den aanplant van het suikerriet., werden
de verbeteringen vooral in de fabriek op
gemerkt- Toen tengevolge van de Cultuur
wetten van 1870 de zgn. vrije Cultuur
ontstond', veranderde ook dit. Maar eeD
geheel nieuwe periode trad in na de sui-
kercrisis van 1884; vele fabrieken gingen
toen van familiebezit over in handen van
groote bankinstellingen, die bereid bleken
kapitaal beschikbaar te stellen om dë Java-
fcuikerindhstrie op geheel nieuwen leest
te schoeien. Sedertdien heeft zij economi
scher gewerkt, d'e wetenschap te hulp ge
roepen en is vooraan getreden in, de rij
der suikerriet-produceereride landen.
Gemiddeld heeft het oppervlak van de
180 suikerfabrieken, die Java telt, een
omvang van 1400 bouws; d'e suikerfabrie
ken zijn in tegenstelling miet vroeger,
niet meer in het Wiesten van heit eiland
en zeker niet mleer in. d!o omgeving) Van
Batavia gelegen, dëch vooral in het mid
den en het Oosten van het eiland. Een Ja-
vasuikerfabriek vormt een dubbel bedrijf':
d'e fabrikant plant het riet, en wint luit dit
riet de suiker. Aangezien het voor den
niet-Inlander op1 Java krachtens de gel
dende agrarische wetgeving onmogelijk is
omi grond' in eigendom te verkrijgen, buiten
bet kleine gedeelte, waarop de fabriek
Boet toebehooren staat, dienen de gronden
voor d'en riet-aanplant te worden verkregen
door inhuur van de Inlandscihe bevolking.
Daarvoor gelden de bepalingen der Gromd-
hunrordönnantie, waarvan, de uitvoering
èn aan d'e fabrikanten èn aan het Gouver
nement moeilijkheden met zich brengt. Zou
dus de Javasuikerindustrie kans zien ont
van dit dubbel bedrijf ontheven te geraken,
gaarne zou zij het doen en daardoor te
vens tal van moeilijkheden, die het bedrijf
nu medebrengt, ter zijde hebben gesteld.
Maar het kan niet., oindat de oplossing, die
aan d'e hand wordt gedaan, als zouden do
fabrieken bet riet vermialen, dat door: de
Inlandëche bevolking geplant wordt, niet
aanvaardbaar is in verband met de omstan
digheden, waaronder men op Ja.va leeft
8
Den avond', waarop zoovele vreemde ge
beurtenissen hadden plaats gehad, had zij
nauwelijks op den jongen beambte acht ge
slagen, die pas sedert enkele maanden door
haar vadër in dienst genomen was. Deze
laatste had' gezegd
Hij is een wees, zonder inkomsten,
zonder familie en zonder vrienden. Het z'al
voor hem beter zijn d'at bijl hier blijft, dan
d'at hij zich aan de gevaren eener groota
stad' bloot stelthij vraagt daarenboven een
redelijke belooning
Zoo was Georges Dubois bij Erailien Pa
ges in dienst getreden. Dë eenige inlichtin
gen die de industrieel van herni ontvangen
bad', kwamen van een priester te Parijs',
den eerw. beer Bobiet. Deze was kapelaan
in een der voorsteden en tevens directeur
van een patronaat. Hij had den jongen tman
warm aanbevolen, als zijnde oprecht en
werkzaam1, v,an onbesproken gedrag en goed
katholiek. De kapelaan had' er bij1 ge
voegd:
„Georges Dubois droomt ervan buiten te
leven. Ik kan zijn voornemen niet andiers
d'an goedkeuren en u zou< een goed werk'
dóen indien u hem) de gelegenheid gaf Zijp
Het complex gronden., ter beschikking van
dte suikerindustrie te stellen, is zoodanig
gering, dat de rietöultuur intensief mloat
worden gedrevendat mleu per bo-ulw de
grootste hoeveelheid riet mpet winnen en
riet ,m|cet planten,, dat de grootste hoeveel
heid' suiker waarborgt. Daartoe is een
streng wetenschappelijk geleide rietculituur
noodig, die van de Inlandsélie bevolking
niet zou zijn te verwachten. Vergelijkingën
pret de Plhilippijnen en Cuba gaan op dit
punt niet op, terwijl op Hawaii proeven in
d'e bovenbedoelde richting een buitenge
woon droevig resultaat hebben opgeleverd.
De aanplant van de suiker is in He laat
ste kwarteeuw ongeveer verdubbeld; van
126.000 tot 250.000 bouws' gestegen. Maar
d'e oogst is verdrievoudigd van 12 millioen
tot over die 36 millioen piool gestegen,
waaruit wel h,et bewijs te puiten valt, d'at
d'e groote toename van den oogst niet
slechts aan vergrooting van het oppervlak,
welke trouwens niet gemakkelijk verklregem
wordt, doch vooral aan de intensieve cul
tuur,methode Valt toe te schrijven. Vooral
dient bedacht, dat de ruimi 250.000 bouws,
welke dë rietdultuur op Java inneemlt, niet
meer beteekenen d'an nauwelijks één twin
tigste van dë totaal «aanwezige sawah'd
en één veertigste van d'en totalen bouw
grond van Java. Toch levert dit ééml
veertigste, resp. één twintigste gedëelte;
juist opidat liet met suikerriet is beplant,
een aandeel' in den uitvoer van Java, dat
gedurende een reeks- van vijf jaren ojnN
trent 45 o/o bedlraagt. In het topjaar 1920
bedrc-eg, naar geld gerekend, de suikeruit-
voer zelfs 50 o/o van d'en totalen Indisteheni
uitvoer en bijkons twee dlerden van derf
Java-uitvoer. Bovendien verschaft de aan-
zigheid van de suiker aan de Inlandsche
bevolking een jaarlijksch inkomen, dat op
Omtrent f 125 millicen mag worden ge
schat-, waarvan f 21 millioen aan grond-
hhren, f 98 millioen aan loonen, en dë
rest a-an z.g. leveringen en aan bedragen)
die voor sociale zorgen voor de Inlandscha
bevolking worden uitgetrokken. Tegenover
deze f125 millioen staat een gemiddelde
zelfkosten van 'd'en oogst van ruimi het
d'ubbélevan de totale zelfkosten komt
jaarlijks 45 °/o of mieer aan dë Inlandsche
bevolking ten goede. Dë suikerindustrie
heeft jaarlijks een 160.000 man in d'e fa
brieken werkzaami; het. aantal personen d'at
in dë tuinen arbeidt is aanmerkelijk veel
grooter en wordt tusechen 'de 800.000 en
1 millioen berekend. Het is uitermate
moeilijk om de loonen, dio voor den veld
arbeid' worden uitgekeerd, vast te stellen
imlmers het grootste deel van dien veld
arbeid geschiedt in taakwerk. Maar wel
is het kenmerkend', dat de suikerindustrie
miet haar f 98 millicen aan loonen een
bedrag bereikt, dat gelijk, ja zelfs iets
hooger is dan het totaal bedrag aan loo
nen, d'at door de overige groote werkge
vers op Java wordt uitgekeerd, terwijl he|t
juist twee dterden is van het bedrag aan
salarissen en loonen, dat het Gouvernelmjent
uitkeert aan al zijn Inland'sohe medewer
kers, van dën regent tot 'den laagsiten
koelie, en dan over vier groote en een
groot aantal kleine eilandën!
'n B e 1 ftngr ij-fc pi rooe s1.
Dezer dagen is de beslissing gevallen
in het zoolang uitgestelde proces Steins-
vik-Biesterer, dat door heel 'Noorwegen
met spanning; is tegemoet gezien en, mfet
nog grootere spanning gevolgd.
Dit proces was er een, zooals de Noor-
sche geschiedenis er nog geen heeft ge
kend.
Aangeklaagde was pastor Biesterer, ka
tholiek priester, pastoor van Christian-
sand, een man, eerbiedwaardig 'c^ior zijn
hoogen ouderdom', eerbiedwaafdljg ook
vooral door zijn voorkomen. Als men hem'
ideaal te verwezenlijken."
Dit goede werk bleek tegelijkertijd een
goed'e zaak te zijn, want de beschermeling
van dën kapelaan had Pages alle redenen
tot tevredenheid gegeven. Hij! was ijtverig,
stipt, altijd gereed' een dienst te bewijzen
en tevreden met zijn bescheiden salaris.
Toch vermoedde Pages, dat hij' nog iets
van zijn salaris ter zij'dë legde, want hij
leefde zeer bekrompen. Op het zolderka
mertje, d'at hem' onderdak verschafte,
maakte hij' zelf zijtae maaltijden gereed,
uiterst sobere maaltijden, waarvan de
groenten, welke dë tuin, dien hij' te zijher
beschikking had', opbracht, de voornaamste
bestand'deelen waren. Dien tuin spitten, be
zaaien en schoffelen, was' zijn eenige ont
spanning. Hij: werkte er 's morgens in alle
vroegte in, alvorens naar zijn. bureau te
gaan, en 's avonds, als de dagen lang wa
ren. Zondags woonde hij' de H. Mis' bijl en
dë Vespers.^ Vervolgens maakte hij alleen
een wandeling in het gebergte, en ging
vervolgens wat rusten op, 'zijn kamer, als
het regendë, in den tuin als het mooi weer
was. Gewoonlijk las hij' een ernstig boek.
Op .d'e Zon- en feestdagen droeg hij: een
pak, dat minder versleten was dan dat dei-
werkdagen, maar dat lang niet nieuw was;
nten kan gemakkelijk radën, dat wonderen
van voorzichtigheid' noodig waren, otml het
netjes in orde te houden.
Georges Dubois sprak weinig. Vol eer-
ziet denkt men direkt aan die ouic!|pi ooster-
Sche bisschoppen met langen witten baard
en kromstaf, die vaderlijk' hun kudajs be
stuurden en met eerbiedige hoogachting
werden bejegend. Hij' heeft «ten mooieiiï
grijzen haardos; dikke wenkbrauwen, waar
onder een paar goedige schalksche, leven
dige, tintelende oogen; een langen witten,
vollen 'baard, die breed neervalt ovër zijh
borst; hij vereenigt in zijn optreden iets
v'aderlijks goedigs en teWens jets jmpo-
neerends, iets dat ontzag inboezemt.
Verleden jaar vóór Kerstmis kwam' een
klein meisje hem' tegen op straat,, ging
naar hem toe, vroeg hem' of hij' de Kerst
man was en of hij' met Kerstmis wou ko
men. Hij antwoordde „ja", mlaar dacht
Verder niet aan de heele historie. Een
paar woken na, Kerstmis kwam' hetzelfde
meisje hem tegen op straat en huilende zei
ze hem', dat hij' haai' zoo teleurgesteld had.
Deze oude patriarch Van bijna 70 jaar
was de aangeklaagde.
Aanklaagster was een vhmïw, die gaarne
wil doorgaan voor priesteres. Ze is theo
soof cn liefhebbert zoo'n Weetje in de stu
die van de vóórchristelijke oostersche gods
diensten. Ze heeft een blauwen Maandag
theologische voorlezingen gevolg'd aan do
pïotestanlsche universiteit te Oslo en laat
zich gaarne betitelen ,als theologisch' can
didate, wat zë echter geenszins is. Ze wil
zijn de baanhreekster voor de] gelijkberech
tiging van man en vrouw en beschouwt het
bijzonder als haar opgave te bewerken,
dat vrouwen evengoed priester kunnen zijp
als mannen. Zelf heeft ze dan voor eenige
jaren terug ook al op den preekstoel ge
staan in de Vor Frelsers kirk'e in Oslo,
in de hoop' daarm'ee haar wil door te rtrif
ven, doch zonder het gewenschtei resultaat.
Fru SteinsVik! is ongeveer 50 jaar. Ze
heeft een hbb'bvkop'. Haar zilverwit haar
bedekt het heele Voorhoofd bijna tot 'aan
de wenkbrauwen en valt neer tot op de
stehouders. Haar blik is onrustig en wild.
Haaf om' de. kin heeft ze niet of altblajps
zeer weinig; haar op, de tanden heeft zo
daarentegen mlaar al te Veel. Het wordt
werkelijk' tijd, dat dit eens een Keetje gier
kort wordt.
Déze twee, de. oude, priêslèr en de mo
derne priesteres, zij'n slaags geraakt.
Fru Steinsvik is begonnen op een
Schrikkelijke wijze af te geven op alles,
wat o-ns katholieken heilig en dierbaar is.
Pastor Biesterer heeft haar van antwoord
gediend op; een werkelijk' Uiet malstehte
wij'ze. Toen achtte haai' eerwaardigheid
zich beleedigd en dien|db' een aanklacht
tegen hem in, wijl hij' zich' Schuldig ge
maakt Zo-u hebben aan voor haar krenken
de woorden. Dit alles heeft zioh reeds af
gespeeld in de laatste helft van 1926, maar
moest nu nog uitgevochten worden.
Het proces b'egon 11 Jan. 1.1., 's mor
gens 10 uur; de rechtsverhandelingten wer
den -afgesloten 16 Jan., 's middags 3 utur,
de uitspraak volgde 18 Jan., 's avonds 61/2'
uur. Pastor Biesterer werd vrijgesproken
eenige uitdrukkingen werden gelaortifi-
ceerd, fru Marta. Steinsvik moest het gela-g
tëtalen, n.l. kr. 500 aan pastor Biesterer
en kr. 500 aan den staat tot bestrijding
der gemaakte onkosten.
Pastor Biesterer was tevreden met do
uitspraak, fru Steinsvik denkt er over in
hooger beroep; te glaan. Of ze dit gedaan
krijgt is nog een vraag: de uitspraak' was
eenstemmig, 'allo drie de rechters waren
protestant; voor verdenking Van partijdig
heid is er dus niet de minste gronc\
Het vonnis heeft, zooals begrij'pelijk is,
heel wat pennen in beweging gebracht en
er zal nog wel heel wat over geschreven
worden. Alles wil tenslotte er toe hijdra-
gen om het goed recht der katholieken dui
delijk te maken. Dit heeft zioh al zoo dui
delijk getoond onder Idjp reohtSvërhaJidëlin-
gen, dat we reeds van een groot subces
bied' tegenover zijn patroon, onberispelijk
ten opzichte zijner collega's', die allem ou-
d'er waren dan hij!, had bijl met' niemand
hunner vriendfechap aangeknoopt'. Hij was
steeds even beleefd, zelfs nederig; men
kon dit toesohrij'ven aan zij'n bedeesde ha-
tuur en zijn plaats, d'e -minste, omdat hij! de
jongeste was, en dë laatst aangekomene.
Solange wist dit alles. Zij had voor dien
jóngen m'an een oprechte hoogachting; ook
een weinig mied'elijden met dezen wees,
dëzen eenzamie, d-eten nederige. Maar den
avond', diat hij het onvérwadlite bezoek van
Galibert was kotmen aankondigen, en waar
op zij' hom onvrijwillig gekwetst had' döor
hem- te willen gieruststeHen omifcrent dë
uitbetaling van zijh salaris, was zij[ ten
zeerste getroffen dJoor de vreemde ver
warring, d'ie de jonge tnian. in hare tegen
woordigheid getoond had. Meer dan ooit
toondte hij" zich uiterst terughoudend. Als
zij hesml ontmoette, keek hij' d'en anderen!
kant uit. Hij! groette haar eerbiedig, m|aar
kleurde. E'en keer of drie had zij' gelegen
heid' gehad! mleifc hëin! te spreken, of btm) een
bevel van haar vadler over te brengen, bf
omi dézen laatste te waarschuwen, daf het
middagmaal klaar was, wanneer hij! zich
langter in dë fabriek of op het bureau had
opgehouden. Maar Georges Djubois had
die oogen neergeslagen em zijne stemi had
gebeefd.
Solangle Zou geen vrouw geweest zijin,
van de katholieken mogen Spreken.
Degenen, die er belang in stellen moer
aangaande dit proces te vernomen, kun
nen terecht hij! fr. MarinuS Jornai, O.F.M.,
Missionaris Arenda], Noorwegen.
FRANKRIJK
S(em'lnnva<h ies der Kath. federatie.
Het algemeen advies voor dé (Jipdit'^at-
stellingen en de -aanstaande algemieteinc
[Verkiezingen is Zaterdag door generaal
De Castelnau, president Van de liga, be
kend gemaakt.
De liga stelt geen Candida,ten en bemoeit
zioh niet met de stemhuéprograms in het
algemeen. Haar taak is- uitsluitend te wa
ken Voor de specifiek Katholieke belangen:
Zij stelt daartoe -aan de candidfeten een
aantal vragen, welker beantwoording de
Katholieken mbet Voorlichten omtrent rlo
houding van de Candidpten ten aanzien va11
de rechtmatige Katholieke aanspraken.
Generaal de Castelnau heeft als uit
gangspunt voor de zeer uitvoerige! Verkla
ring het antwoord door Kard. Dubbis "bij
de Nieuwjaarsreceptie aan do geestelijk
heid gekozen. D'e raad van Z.Em. Kard.
Dubbis komt hierop neer: „geen nuttc-
looze onverzettelijkheden, geen onmbgelij"-
ke eischen. Niet in gevaar brengen wat
reeds verkregen is, geen onverwiëzlelnlïjk'-
b!are eischen. Vóór alles is 'de eendracht
m'eer dan ooit noodig Voor het moTeel her
stel van het land."
Generaal de Castelnau zegt: ..Bet is
aan d,a,t noodzakelijk' herstel, naar hetwelk
de samenwerking van alle krachten van
Katholieke actie, georganiseerd en tot ont
wikkeling gebracht in de Nationale Fede
ratie, streeft.
DU ITSCH LAN D
De crisis in 't Centrum.
De Beicihsausisc'husö v-an de Centrum
partij heeft' Zondag een vergadering ge
houden, die zeer druk bezocht was. Uit telle
deelen van het rijk waren afgevaardigden
ter vergadering gekomen. -Alle Centrum
leden van de Bijksregeering en van de
Pruisische regeering waren tegenwoordig'.
Ook de leden van de Centrumfrabties van
den Bijksdag en vjan den Pruisisclhen Laaub
dag Waren in grooten getale aanwezig,
onder wie de afgevaardigdlpn 'djr. Steger-
wald, Tmh'usoh en dr. Wirth..
De voorzitter van de Centrumpartij', de
Rijkskanselier dr. Marx, hield een lange
rede, in welke hij de vraagstukken van
binnen- en buitenlaindsclie politiek behan
delde.
Met betrekking tot de binnenlandsehe
politiek bevestigde dr. Marx nogmaals,
dat het Centrum' Vasthoudt aan ,dë gront^
wet van Weimar en den fegemwoordigen
statetsvorm'. In verhand hiermede wees hij
op de herhaalde besluiten, die het Centrum
in dit verband heeft genomen cn hij! ver
klaarde, dat de beweringen, tikt hierom
trent in het Centrum meeningstviersohillen
bestaan, onjuist' zij'n. Het Centrum heeft
zich uitgesproken voor de Duitsche repu
bliek zooals deze in de grondwet van Wei-
m'ar is vastgelegd. Met betrekking tot de
Rijkfesehoolwet verklaarde dr. Marx -
zal het Centrum met alle krachten vast
houden aan de in de. gronldfwet van, Weimar
gegeven rechten. Hët gaat hier om prin-
oipieele rechten van de Centrumpartij',
waarvan niet kan worden afgezien.
Di'. Marx besloot zij'h rede met een drin
gende waarschuwing aan allen eensgezind
te 'zijh in het doel en de uit te Voeren taak.
Op de rede van dr.Marx volgc'p e,eu
zeer levendig debat over alle door hem'
behandelde kwesties, in liet bij'zbnder over
de gebeurtenissen van den laats ten tijd in
de Centrumpartij! zelf.
Aan dit debat, waarin dr. Marx zelf
als zij niet heel gauw had! gemarkt, wait'
ondër dezë ontroering ver-borgen was.
Andteren zoudten zich over zoo iets ge-
ergerd hebben. Die vrouwelijke ijidëlheid
vergeeft zeldten een bewondtering, die van
'n ondergeschikte koimii, en die haar bijige-
volg kwetst. Maar dë dirukkëndë angst,
ook nog d© bekrornjplen, omstandigheden,
ovaarin het gezin jaren geleefd' hadi, waren
oorzaak, d'at Solange in d'e siclhool van te
genspoed' veel geleerd had. Zij' was' zelf
bijna arlmi gewordën en verachtte daarom'
he,n niet, die anml gebleven wanen. Het
stond' bij' haar vast, dat Zij! naar de raad
gevingen harer oudters Zou doen, want zij'
■wist d'at hare ouders den plicht maar ook
het recht hadden over de maiatschaplpelijikë
positie van hëml te oordëelen, dien zij' eens
haar verloofde zou noemen. Nu w-erdj zij!
volstrekt niet boos dioor de geheime eu be
daarde hulde van- den oenvoudigen be
ambte haars vadtei-s. Zij! was ei' zelfs door
getroffen. „Indien het met zijne lietüde mis
gaat, dacht zij', indien hij! zich! aan het ge
vaar blootstelt dteit zijh hart gebrokën
wordt, indien mijne ouders hunne toestem
ming weigeren, is d'at toch mijine schuld
niet."
Wie kan overigens1 zegglen of het zoover
zou komen. Het was' niet waarschijnlijk,
nauwelijks mWgelijk'. Zelfs dë houding van
Georges bewees zulk». Begreep hij niet,
dat hij liefde had zander hoop, oimldat h'ij
herhaalde malen ingreep, nafmten Vel© af-
gevaardigden deel, ondjpr wie: dj» voorzitter
Van de Christelijke vakVerceniging Kaiser,
de afgevaardigden imbusbh, Baum-ho-ff en
Stegerwald en do Rijksminister Van fina-n-
"Mën Kohier.
Een herderlijk' sehrijte en van Mgr-
Jimenez-
De aartsbisschop: van Guadalajara, dr.
Francisco OroZöo y Jimenez, die reeds
een jaar in biallingscbap. vertoeft, ofschoon
Galles 10.000 soldaten er op uit gestuurd
had om hem' gevangen te nemien, terwijl
hij! een groote som gelds had uitgeloofd
voor diegenen die hem' hot hoofd van djen
Bisschop zouden brengen, deze bisschop
heeft ter bemoediging van het geloovige
geloovlge volk' een herderlijk sehrijVen ge
richt tot de zwaar beproefde bewoners
van Zijh bisdom. D© grijze Aarts'bissohopj
richt zich tegèn de vervolging en lasterin-
gen van de MexichahSohe regeering, di©
hem onder bësehuldiging van oproerigheid
vogelvrij verklaard ha,d en zelfs bevel ge
geven had om hem dood of Ievandj uit ts
lëyexen. „Ik protesteer tegen deZe valsclie
lasterlijke aantijgingen, die tegen mij zijn
ingebracht, als zou ik een revolutionaire
beweging in het leven geroepen hebben..
Nooit is er een bewijs geleverd, dat ik m©
aan zöo iets zou hebben schuldig ge-
mlaakt. Wanneer men mij' van zulke po
gingen om oen oproer te verwekken, be
schuldigd. dan zijn er diuizenden '«Die juist
het tegendeel zullen verklaren en die oog
getuige,, er van waren, da.t ik het volk
steeds tot' kalmte en berusting heb aan
gespoord."
Het herderlijk Schrijven bevat border
nauwkeurige bijzonderheden over den mar
teldood van zeven priesters. Dei namen de
zer priesters zijn; Gena-ro Sanchez', die
opgehangen werdtoen hij' nog niet -hëele-
miaal dood Was heeft men zijn ücliateiirt
doorstakende tweede is B-óm'an Adiarne.
de pastoor van Noehistian, die in de sta(J
Yahaelidai 'op gruwelijke wijZe werd te
rechtgesteld, ofschoon de menschen uit'
den omtrok een losprijs van 6000 pesos
bijeengebracht hadden. Verder SnbasRëyos
dië een slachtoffer geworden is van zijh
plicht als priester en die in TototTan ge
dood werd, even barba-arsoh als c'twr Nero
de Christene.nen ter dood gebracht wer
den; F. BoMes, %le pastoor van Toelothnn,
moest Verschrikkelijke folteringen onder
gaan die wij hier niet durvën hësohrijve-n
de pastoor van Tofatiche, een Zeer gezien©
figuur, een man met een waardig voor
komen. Clvristobal Magaillanus. werd tëgo-
lijkertijd mët den pas gewijden priester
'Augustin Caloéa in Colaihan doodgescho
ten. Eindelijk de eenboudigc José Tsabël
Floras, die meer dan 40 jaiar de paroebi©
vian Ma-thalan bediende en die c'j: verschrik
këlijk'ste. Sorteringen moest ondergaan, die
hij' heldenmoedig verduurd^ om tenslotte
voor de deur van 'Zijn eigen pastorie te
worden opgehangen.
300 Zusters gearresteerd.
Naar uit Mexido wordt gemeld, hebben
de autoriteiten 300 liefdezusters doen a.r-
resteeren, die beschuldigd Wofdjen Van te
hebben deelgenomten aan" een propaganda
campagne tegen de Call es-regeering.
Centrale reiskas van het
R.-K- Werkliedenverbond-
Naar aanleiding van ingekomen verzoe
ken bestaat het voornemen van, Woensdag
avond 11 April t/m' Maandag 16 April
1onder alleszins deskundige leiding een
reis naar Parijs te orguniseeren. waarvan
de kosten voor deelnemers 2e klasse f 65
en voor die der 3e klasse circa, f 55 zul
len bedragen. 1 Ij,.'
niet-s gedaan had am' het jonge meisje zijn
gelieimi te laten rad'en?
Wil je ©en reisje tmiaken, Sdange?
vroeg Pages opi zekeren dlag, dat de hitte
in het enge d'al drukkend werd.
O, gaarne, antwoordde het jonge
[meisje in verrukking en, blij, d'at ze eens
uit deze omgeving weg kon. In jaren toch
■was ze niet op reis geweest. Maar zij was
onbaatzuchtig en zeide onmiddellijk:
En mtena?
Ik blijf liever bij dë kleintjes, ant
woordde deze.
Wat' is u goed'!
Dlat was waar. Maar het was eveneens
waar, dht deze uitstekende huistmloeder ver
dë voorkeur gaf aan haar huishouden.
Hare. woning had' voor haar eene aantrek
kingskracht, welke vele Vrouwen heden
niet kennen.. Zij verveeldte er zich nooit.
Zij hernam::
Je vader heeft na dë drukke werk
zaamheden een weinig rust noodig. Dë ge
neesheer, dien hij' opi miijh verzoek! heeft
geraadpleegd', was van oordeel, dat hij een
tijdje te Royal mloest doorbrengen. Die kos
ten zoudën te hoog zijn indien wij er allen
heengingen en voor hemi zou hët' minidër
prettig zijn als hij er alleen bleef. Gij gaat
d'us aniet hem mee, Solange, dat is verstan
dig.
Goed' mama.
1 (Wordt' vervolgd.)