BAAI
CHE COURANT
NIEUWE ZSEUWSCHE COURAN f
^POND
LAATSTE BERICHTEN
ALLERLEI
telegrafisch weerbericht
DONDERDAG 9 JANUARI 1929
Niet volledig.
|nt" geeft onder den sen
ile duivel in de radio"
ïltje ten beste:
door den bisschop van
neutrale uitzendingen
en als een gevaarlijk!
stening der miaatsohap,-
crtroffen door de wijlzo
■lijke zijde" in „De Tijd"
blieken worden gewaar»
ppvatting dat de zender
;nd een „Rooansch" zend-
J De-zé opvatting zou ten
iae! dat in de Kerstdagen
j k e commentaren van
in katholieke liuisgeizin-
langen".
•«Pst tegenover den gere-
a hervormiden predikant,
'oor den zender van Htri-
>roken, in de verzenduxen
tistenen bestemd,
luhouwd: is die onhebb-e-
katholieke geestelijkheid
ndan niet een uiting van
ter het gevoel van on«
I'holieken werkelijk verre
„io-uitzendingen van niet-
ver reikt de macht dier
|e binnenkamers, waar de
ingesteld op iedere uit-
wil hebben? En moeten
pn maar hnn toestel af-
katholieke uitzending
1 hebben zij' dan juist
|teren?
de niet-katholieken dan
'®eciaal-ka,tholieke uitzen-
hs maar één conclusie:
|eke en godsdienstige pro-
de radio!"
|Crt." die zich zoo diÜ
aande regelen, vergat in
gende: i
Jle eer van God gaat mag
Iredikant ontzien
[geestelijkheid behoeft niet
daar de katholieken niet'
l-n zijn, als de Middelburg-
kt, maar gaarne naar haar
limdat zij weten, dat die
1 gegeven wordt;
l ieken kunnen veilig zwij»
daal-,katholieke uitzendin-
liets over te zeggen is";
I'de christen heeft den'
|t aak, ook in de radio I
UITRUK.
PER
SAKSFABRtEKENOPGERICHI 1753
»en wiïlde het toeval, dat
gtuig passeerde. De be-
erg in de ongewone be-
porteerde het geval te
Slijk: werden twee sterkle
den gestuurd, idle cfe wol-
verjagen en de bewoners
ïun weinig) henijdenswaar-
re vrijden.
met de gevangenis-auto.
s plotseling de directeur
gevangenis te Baresti ge-
eken is meldt de „Röl-
dat de directeur, djie
in het leger was, a an
van een rooversbendej
maakte van oplichterijen,
onvoorzichtigheid in zijn
luxueus ingerichte villa
rdoor hij argwaan wekte,
lie bestond' uit de gevan-
ocht de onder-directeur
gevangenisbeamhten be-
ral Werd de rooversbende,
brandschatte, ontdl^kt
at het hooger gevangenis-
gevangenbewaarders met
jnder één hoedje speelden,
ïenisauto trokken de -ge
uit, en alles werd gestoülen
un gading) was en naar de
gebracht. Het gestolene
in verkocht. De gevange-
:ekend voedsel, om hen in
te honden. Uit het onder-
Cernot de door staat
geniskjost beschikbaar ge-
zijn eigen zak' stak, daar
evensmidddlen ruim vol-
voeéjing waren. Aan den
tadden djp gevangenen het
lis best naar hun zin em
niet terug naar het wish
der zwervers. Gefin en-
»t ontvluchting werd dan
t. Eerst na langdurig ou-
het achter dezen zonder-
te komen.
tig jaar in dienst van een
heshire, stierf dezer dagen
arah Oaldeeot. die op 17-
als kindermeisje in dienst
bij mevrouw Ewbank to
leze stierf, kwam zij: in be-
ir dochter, waar zij tot het
haar trouwe meesteres tot
una kwam zij bij een ander
ie in dienst en in diens huis
i 701 jaar langen troufwea
'Door een kat verstikt.
van een grondeigenaar ta
haar vierjarig dochtertje
Adele in ie wieg te slapen gelegd ei»
■•was aan haar werk gegaan.. Toen zij: een'
uurtje later eens haar het kind ging.kijr
kan. zag zij' dat, de kat in de wieg was
fel -Besprongen en zicli over het kindi heep
4e .slapen gelegd had. Zij joeg het beest
•we* en uitte meteen een kreet van wan
hoop- Haar kindje.was gestikt.
Ernstige brand te Wjencrberg.
Waarschijnlijk tengevolge van kortslui
ting is de zoogenaamde Russische kerk
te Wienerberg bij Weenen afgebrand. Deze
kerk was een houten hulpkerk, die in
den oorlog gebouwd was en van binnep
kostbaar was ingericht. Tengevolge van
het slechte weer het stormde wais
Re blussching erg moeilijk, vooral daar
het naburige Karmeliter klooster ook ge
vaar liep: in vlamtaen oipi te gaan. Do
brandweer werd door soldaten bijgestaan.
'Bij het blusschen Zijh 14 mensdhen geJ
wond. De kerk is totaal afgebrand. D:e
schade wordt op 200.000 shilling geschat.
Russische toestanden.
Een onderzoek bij de administratie van
de kolentrust van het Dongebied, Donoegol,
heeft -een systeem van protectie a-an het
licht gebracht. Van het nieuw aangenomen
personeel was slechts 1 pot. van de ar
beidsbeurzen afkomstig, voor het over-
groote deel waren ze er door vrienden van
de afdeelingschefs ingekomen. Zielfs waren
er 200 ambtenaren ontslagen, waardoor
Dpnoegol "belangrijke bedragen heeft moe
ten betalen aan opzeggiugsgeldon, en voor
hen in de plaats 260 nieuwe aangenomen.
lEen groot percentage van de nieuw aan-
geuomenen waren zomen van handelaars of
■van vroegere mijneigenaars.
De directie van Donoegol heeft een stand-
jï gekregen voor haar nalatigheid en ge
brek aan controle op dit gebied, en bijl Vlo
-volgende bezuinigingsmaatregelen zullen in
de eerste plaats deze protégés ontslagen
■moeten worden. Eenigen zijn onmiddellijk
/ontslagen.
Handig.
De dorpelingen te Wiithypoole (Somer
set), een klein afgelegen plaatsje! in Ex-
moor, kregen, nadat ziji dagen, lang inge
sneeuwd hadden gezeten, gebrek aan voed
sel. Lady P.errott, die daar een buitenhuis
bewoont,, organiseerde daarop met bare
dochters de dorpelingen enr zijl deden alle
.mogelijke moeite om met schopipen een pad
iop den heuvel, waarover de toegangsweg
maar het plaatsje loopit., te hanen. Zaterdag
'toen men nog niet veel vooruitgang) had
hunnen maken, strooiden de dorpelingen in
benzine gedrenkte varens en dorre takken
van gaspeldoorn® en kreupelhout langs de
helling van den heuvel en toen dit alles
aangestoken was, brandde het lustig en
smalt des neeuw, zoodot er een breede geul
ontstond. Toen was Withypoole uit zijn
isolement verlost.
Scheepsramp.
Uit Constanza wordt gemeld, dat het
"Russische piassagiens^fchip „Qgoza"', ,oip
reis van Nioolaieff naar. Novo-Rossisk' in
hevigen storm lek1 geworden isi en binnen
jklorten tijd zonk. Hulpverleening was, door
het snel zinken van het schip, onmogelijk.
E50 passagiers, waaronder een clubje van
'50 scholieren., vonden den doodmin d.e gol-
wen. i' i i
Kinderen weggedreven.
Eergisterenmiddag zijn hij het opkomen
wan den vloed bij WdlheSlmshafen, 7 'kin-
aderen op een ijsschots weggedreven.
:Men heeft terstond maatregelen getrof
fen om ze te redden. Vaartuigen zijn uitge-
waren om, zoover het ijs het toelaat, na-
feppringen te doen.. Om .6 uur Won een
megafoonpost het hulpgeroep van de kin
deren nog hooren. Het reddingswerk! Wond)!;
voortgezet, hoewel er slechtsi weinig hoop,
op; het r.ehoud van de kinderen bestaat.
Het lat van mevr. Grayson.
De kapitein van een schoener, die te
[Portland uit Wiefst-Indië komend, isi bin
nengevallen, heeft gezegd, dat hij weet,
■hoe mevrouw Grayson en haar lofcgenoo-
ten, die een aantal dagen geleden ver
dwenen, toen zij1 van New-York naar Har
bour Grace vHögen, zijn omgekomen.
Toen hij ongeveer 18 mijl ten Noord-
Westen van Kaap Cod was, hebben de
kapitein en de eerste etuurman van den
schoener, aldus de New-York' Herald",
■het geluld van een vliegtuigmotor gehoord.
[Een oogenblik later hoorden ze een sCJa,g,
die er op, wees, dat het vliegtuig met de
golven in aanraking was gekomen. Hpewel
er een zware zee stond, 'werd er e,en boot
lutigezefc. Hoewel men door de duisternis
(het vliegtuig niet k'on zien, werden onge
veer tien minuten lang geluiden waarge
nomen, daarna werd het stil.
De kapitein meende, dat Oen vliegtuig,
hoe stevig cok' gebouwd, onmogelijk lan
ger dan enkele minuten aan den storm'
jweerstand had kunnen bieden.
Dit verhaal is in strijd met de radio
berichten, die hét station Sable Island van
Dawn, het vliegtuig rvan mevr. Grayson,
zegt o ntvangen te hebben en $iet gepfit, ook
^en Noordelijker positie aan, maar men
Jbeeit steeds getwijfeld .aan de juistheid!
van die radio-telegrammen. Het is dus
mogelijk', dat het verhaal van.'den kapitein
CE juiste wijze weergeeft, hoe mevrouw
Grayson en haar lotgenoóten om! het leven
tojn gekomen.
1 Een slang in de lucht.
Zooals men zich zal herinneren zijn me-
vrouw Keith Milles en k'aipitein. Lancaster
bezig van Engeland naar Australië te
vliegen. Zij zijn nu te Envoy, aangekomen
fort Rangoon. Op. dit stuk! van hun reisi
bebben ze aan een ongewoon gevaar bloot
.gestaan. Onder het vliegen bemerkte ka
pitein Lancaster, die aan hetstuur zat,
oat zjch een slang in zijn stuurstoel be
vond. Het heest was. er waarschijnlijk' tij-
<o °S <j®oa'h:oud °P' bet vliegveld ta
i jRongoon ingekropen. De vlieger moest
toch echter roet de besturing van zijn
vliegtuig blijven bezighouden en kon niet-
verhinderen, dat de slang naar fdje zitplaats
Van mevrouw Keith -Miller Kro,op.
In den tweeden stuurstoel ontspon zich
nu een gevecht tusschen de, dappere vlieg*
ster en haar ongewonen en onverwaöhten
aanvaller, waarbij ditmlaaJJ de vrouw en
niet de slang de baas1 was. Na een verwoe
den strijd, haog in de 'lucht, werdj de slang
gedood. i
Onschuldig ter dood gebracht.
Te Streüta werd H/a jaar geleden een
Rus ter dood veroordeeld^ dje beschuldigd
werd zjjn kind te hebben vermoord om
zich te onttrekken aan de verplichting
voor het kind te zorgen. Het doodvonnis
werd voltrokken, thans heeft echter de
grootmoeder van het kind op haar sterf
bed verklaard, dat zij het kirul) had, omge
bracht. Een nieuw onderzoek' is geopend.
Be ramp van de S. 4.
Het Amerik'aansch departement van
marine deekt mede, dat men er in geslaagd
i® 3 kijken uit de machinekamer van de
duik'hloiolt S 4 te hal'en. Men kon vaststel-
Hen, dat allen, die zich daar bevondjen,
verdronken waren.
Buttlfer, de voorzitter van de vlootcOm-
missie uit het huis van afgevaardigden,
ded'de mede, %t overeenkomstig d(en
wensch van Coolidge, aan het huisi zal
worden voorgesteld om een speciale, com
missie te benoemen, bestaande uit 2 ge
wezen zoo-officieren en 3 burgers, die een
nauwkeurig onderzoek! moet instellen naar
de oorzaken van de ramp: met de, S 4.
De weeshuisibrand te Quebec.
Betreffende den geweldigen brand, welke
in de afgeloopen maand gewoed heeft in de
St. Charles Hospice te Quebec, waarin een
371 kindereu van 5 tot 12 jaar en 40 zus
ters gehuisvest waren, vernemen Wij na
der. dat de brand was uitgebroken in den
kelder. Een zuster, die nachtdienst' had.
bemerkte den brand het eerst' en maakte
aanstonds groot alarm'. De kinderen die
allen rustig lagen te .slapen, liepen half
gekleed en ongekleed 'de straat op. Da
brandweer, die spoedig ter plaatse was,
redde wa.t te redden viel, doch hij werd in
izijn werk zeer bemoeilijkt door den dichten
rook, waarin het geheele gebouw gehuld
was. Rose Anna Gaudreault, een Fransch
meisje van 17 jaar was de heldin van den
dag. Tot viermaal toe ging zij' het bran
dende gebouw binnen, telkens redde zijl 5
ja, 6 kinderen het leven. Helaas, bij' haar
■laatste rit liet zij zelf het leven. Twee uur
later werd haar verkoold lijk op de bo
venste verdieping gevonden. 33 kinderen
zijn in de vlammen omgekomen, terwijl no,g
17 meisjes vermist werden. De andere
kinderen zijn bijl buren en in fabrieken on
dergebracht. Kranig gedroeg zidh de brand
weer, die alle pogingen in het werk stelde
om de kinderen te redden; eerst otm' 3 uur
in -den na.oht kon. meni den brand meester
worden. Dit wa.® ije. derde groote brand,
welke in het afgeloopen jaar gewoed heeft.
De eerste brand op 9 Januari in het thea
ter Laurier kostte aan 78, kinderen heti
leven., de tweede brand op 19 September
in Plong Saskatoon eisohte 20 kinderle
vens, terwijl bij; andere branden in Cana
da een 40-tal kinderen zijn omgekomen, d. i.
in totaal 171 geknakte kinderlevens.
den. Het sdhip, dat de kinderen aan boord
heeft, ligt evenwel op! 't oogenblik uogi in
het ij's vast.
De Wjkiugbund.
Uit Münehen wordt gemeld, dat' kapi
tein Ehrhardt bevel heeft gegeven tot op
heffing van den beruchten Wikingbund
in Thüringen, waar hij tot nu toe niet
verboden was.
MIDDELBURG. Op den als bijzonder
onveilig "bekenden ho;e|k St. Pieterstraat-i
Sjpbrijuardstraat-Balans, zijn een tw'eetal
waarschuwingsborden met het o'psdirift
„Voorzichtig" aangebracht, zichtbaar als
men kibmt. uit een der beide oerstgenoomdiei
straten.
MIDDELBURG. Op' 'de graanmarkt
was de aanvoer gering.
Tarwe f 1014, Kroonerwten f2428,
Maanzaad f 3538, Witte 'hoonen onge
lezen f 1924, gelcZen f'2728, lange
bruine boonen f2428, ronde bruine bbo-
nen f 3944. 1
Boter f 1,05, particulieren fl,15 per
halve kilo.; Kipeieren 10 et., particulieren
11 et. per stuk1; Poelje-eieren; 7*/s cl, par
ticulieren 8V2 et. per stuk'.
Het isolement van Ameland
en Terschelling.
De postboot van Terschelling heeft gis
terochtend wederom geprobeerd Ilarlingen
te bereiken.
Nada.t men de post en de passagdeils
van Vlieland had afgehaald werd' in de
richting Harlingen doorgevaren. De post
boot ontmoette echter zooveel ijs, dat zij
•genoodzaakt was naar Terschelling terug
te keeren.
Vanochtend te half zeven zou men we
derom trachten Harlingen te bereiken. Met
het oog op de zeer verandere weersgesteld
heid is _de mogelijkheid niet uitge,sloten,
da.t de boot vanmiddag nog van Harlin
gen weer naar Terschelling kan terug-
keeren.
De verbinding met het eiland Urk.
Gistermorgen omstreeks half twaalf ar
riveerden de vliegers G. J. te Pas en H. IV.
Walewijo met een vliegtuig van de R. L.
M. op Urk. Zij landden in'het Voorland in
de nabijheid van het dorp, waar zij door
honderden bewoners van het eiland werden
begroet. Zij brachten zestien zakken post
mede.
Om half een vertrok het vliegtui? inlet
post <ea een passagier weer naar Amster
dam.
Pletroleumtrein in brand.
In de nabijheid van Batoem werd een
petroleum trein door een steenlawine ver-
ra, sf. De Dein werd zoo ernstig getroffen,
dat hij ontspoorde en in brand vloog; 27
wagons mét petroleuimi werden een prooi
der vlamjmien. Een spoorwegbeambte werd
gedood, 10 personen liepen ernstige ver
wondingen op.. 1
De weggedreven kinderen gered.
Naar de marinewerf te Wlillemlsliaven
mededeelt,b evonden zich niet Zeven, zOoals
eerst werd aangenomen, doch slechts zes
kinderen op de afgedreven ijssehot -r Biezen
konden gisterennacht om1 half twaalf door
een vaartuig van de marinewerf gered wor
Merkwaardige figuren
Wie in den vreemde toeft en er zijn'
medere-izigers' en reizigsters gadesülaat,
verbaast zich vaak? over den 'durf van hen
die zonder ook' maar iets) van de lands
taal te kennen, hunne tenten opslaan in
een vreemde omgeving' en anderzijds ook!
Deft het, dat er zooveel menschem zijn
die met het. grootste gemald zes, Zeven,
acht vreemde talen spreken.
Die bewondering voor den polyglot is
trouwens al heel o-ud. Een Ohineeseh ver
haal prijst Boeddha omdat hij; heel jong
nog, zijn ouden meester, Baboerenod vijftig
talen bijbracht in woord en geschrift.
Uit den aard der zaak! had)men in het
Oosten, waar bijna elk'e streak zijn eigen
taal heeft, steedfe' de meeste polygCMtfen;
en tolken. Dat is ook nu nog het gyeval.
Reeds PUnius' bericht in zijn beschrijving
van de stad DioskOeria in Kolchis, dat bij
een zekere gelegenheid de vertegenwoordi
gers van 300 in taal verswhilfllende volke-
Ten bijeenkwamen en dat er tem tij'de der
Romeinsclie regeering 130 tolken woon
den.
Deze mededeeling zal weBI juist zijn,
want het aantal Kaufkiaikisehe' talen is 1/egio
en zelfs heden ten dage1 wemelt het in de
Oostersche havensteden van lieden die
over een enorme talenkennis beschikken.
Er schuilt onder die polvgflbtton veel
gespuis. Vooral de Levantijnen kunnen
in zes, hebt soms in tien en meer talen
uitstekend bedriegen. 1 1
In Mekka de wieg en het Centrum' van
den Islam, wonen pelgïimgidsen,' die. vrij
wel alllle talen van hét Oosten, onder den
invloed van den Islam' staande, uitstekend!
heheerschen. De eerste beroemde polyglot,
waar de wereldgeschiedenis1 m'eldjing van
maakt -wa£ een Oosterling. Aulus Gellius
vertelt van Mithridates van Pontus, Ro
me'» verbitterden vijand, dat hijl alle talen
van zijn onderdanen, bestaande uit verte
genwoordigers van 25 naties; (Plinius be
weert 22) uitstekend kbn sprek'en. Van
CleopaDa van Egvpte meldt de geschiede
nis, dat zij met a lie vreemde gezanten zon
der tolk' onderhandelde.
Terwijl in het Oosten talenkennis een»
eerste vereisebte was. verbood men in het
Romeinsche Rijk juist het gebruik van
vreemde talen. De Romeinsche. wereldv'er-
loveranrs verlangden namelijk',' dat ajffie
door hen onderworpen volkeren. Latijn
spraken en bekommerden zich volstrekt
niet om de talrijke talen van hun rijk.
Eerst in de middeleeuwen, aldjjisi dr
Karl Lobotsoh in de, Köln. Ztg. wordt
w'eér over polyglotten gesproken. D« Ara
bische ontdekkingsreizigers die het enor
me gebied van den Khalif doortrokken van
de Atlantische kust tot aan de Moluikken
ja 'zelfs tot China. Zullen Stellig veel) talen
gekend hebben, ook .al viel daarvkn in hun
ne geschriften niet vee. 1 te bestpieuren. De
talenkennis der meeste Bijbelvorschers is
gemakkelijker te. bewijzen. Wïj' behoevon
slechts' den naam van Raimund Llull uit
(Majorkla te uoemen Ook kardinaal' Rodri-
go Ximenez' uit Toledo was een beroemd
'polyglot. Op het concilie van 1512 moest
hij de rechten van den bisschop van Tole
do verdedigen tegen dli eischen van den
bisschop van OomPostella. De kardinaal'
deed zulks' in een Latijnsühe rede. djie hij
zelf vertaalde in de tallen Van uMe1 aan
wezige bisschoppen n.l. in het Italiaansdh'
Fransch, Duitseh, Engelsoh', Provenoaalsdh
en Spaan Sch:
Iets eerder, in het begin 'van bet Renais-
Bance-t'ijdperk. ontpopte Picio della Miran-
dola, (geb. 1463) zich ale een taifenwonder
Hij kénde, toen hij achttien 'jaar was. reeds1
22 vreemde talen. Zijn geheugen wa® zéé
sterk. dat. hij -elk boek/dat hij gelezen ihad,
woordelijk kon opschrijven, zelfs. v"an ach
teren naar voren. Pico, die reeds Op 31-
jarigen leeftijd stierf, was-, ongetwijfeld
het grootste phenomeen, dat de wereld op
liet gebied van geheugen en talenkleunis
heeft aanschouwd. 1 I
Naast hem' dient de Italiaansdie poly
glot uit do zestiende eeuw, Antonio Piga-
tetta uit Vicenza, de bekende reismakker
van den wereldreiziger Feman Magelha.es,
te worden genoemd. Van zijn! Woordenboek
voor de talen der Philippijnen en MoHiik'-
ken wordt nog heden ten dage gebruik
gemaakt.
Onder de tijdgenooten van Miram<%>la on
derscheidt de Spaansche vek'CiOer Ferdi
nand van Cerdoba (geb. 1480) zich door
groote talenkennis. Op 25-jarigen leeftijd
kende hij, behalve alle Europeesche talen,
nog Latijn, Griekseh, Hehreeuwsoh, Sia-
iheeseh en Arabisch. Zijn landsman Lopo
de Vega wist, hehalive voor het sdhrdjven-
van 2000 to-oneelstuklken, ook nog den tijd
te. vüiden om uitstekend Griekach en La
tijn, Italiaanseh, Frausich, Portugeeseh en
vermoedelijk' tok Engelsch te üieeren.
De zestiende ee-uw bracht-twee buiten
gewoon bekende polyglotten voort, die
niet, al» de meeste hunner tijdgenooten,
taalkundigen van beroep waren. DO Fran-
sche reiziger Thevet vertelt van den éénc,
Genus-Pasja ge md, dat hij ia)s zoon van
een armen vissrher op Korfod werd gesto
len en als staaf naar Konstantinopel ver
huisde. Daar hoorde S-oliman, dq praohtlie-
vende, van zijn groot talentalent en. na-m
hem in zijn dienst. Genu® kende op zi|U
minst zestien talen, o.a. Perzisch, Arabisch
Tuuksch, Russisch en Hongaars eb..
Een zek'ere Jonadab, afkomstig uit
Marokko, van wien de geschiedenis even
eens verhaalt, dat hij als slfcwf werd ver-
kocht en als zoodanig zes: en twintig jaar
door h'et geheele Oosten zwierf, sdhreef I
en sprak' vloeiend achttien talen..
Onder de Oostersc'he volk'en roemt men
de Armeniërs niet alleen alls bijzonder
flinke, welbespraakte zakenUiui, maar ook
als knappe, polyglotten. Zoo werd bijvoor
beeld b'ij1 de Meohitaxisten, de Benedictij
nen vSn het Oosten, veel 'aan talem gedaan.
Zij lieten in hunne drukkerij1, op het ei-
loud San Lazz'aro hij Venetië, een pracht
uitgave van de gebeden van hun heiligen
P-aUiarch Verse® in 36 talen'drukken.
Al® wij onzen blik van Zuid-Europa
naar het geleerde Midden- en Noordj-Euvo-
p-u wenden, vinden wij daan zóóveel k!na.n-
pe polyglotten dat wij er sllechts enkele
van 'kunnen noemen.
Bij de Fransche waren de volgende-taal
geleerden hij' uitstek! beroemd:
Guillaume Postel fgeb. 1510)_ die als
afgevaardigde van Frans I naiar den sul
tan werd gezonden en later Oostareche
talen en meetkunde aan de universiteiten
te Parijs. Weenen en andere steden do-
ceerd en 25 talen machtig was.
Verder Jozef Scaliger de jongere (geb-
1554) die 13 talen sprak zonder wot het
bestudeeren daarvan ooit eene gramtoaire
of woordenboek te hebben gebruikt.
Onder de D-uitsche polyglotten noemen
wip den wereldreiziger Hloh LudolHf (geb.
16241 die 25 talen kende.
Balie®, die een vergelijkende grammaire
over 241 talen schreef, Johann Chrisito-ph'
Adelung, de schrijver V-an den Mithridates;
e.ene beschrijving en viergeldjkiDg van c.a.
500 talen der aarde 'hieraan heeft- ook
Wilhelm von BumbOldt zijne medewer
king verleend!. Verder nog Bcvtholll Ge-
org Niebuhr die echter als) literator en po
liticus nog bekender is1 dan ate polyglot,
ofschoon zijn vader, de bekende wereld|rei-
ziger C.arsten Niebuhr. in een brief ge
tuigde, dat zijn zo.on op dertigjarigen leef
tijd reeds twintig talen kende.
Als Engeübdh polyglot v,an groote ver
maardheid dient Jiack Crichton (geb. 1561)
te worden gememoreerd. Hij verdedfLgd'e
aan de universiteit te Parijei in 12 talen
een proefschrift en promoveerde er op
twintigjarigen leeftijd in de rechten.
Voorts noemen wij Wffliams Jones (geb.
1741) die zich reeds jong op Oostêl'sehe
talen toelegde en e-en groot deel van zijn
kort leven in Indië, het' paradijs der poly
glotten, doorbracht. 1
De Hjongaaïsche ta,alk[uadige Csioma de
Körös (geb. 1790) wien® levensdoel) .be
stond uit het opsporen van de herkomst
der Madjaren leididje oen eigenaardig be-
fctaan. Bij Dok' den geheelen Balkan,
-Klein-Azië en Midden-Az'ië door met een
dikken stok in de hand en sieohts een
klein' bedragje op zajk. Eerst leerde hij
alleen Tibetaansch, later k'endft liij- min
sten® 17 fi"(18 'talen. Boven alf deze taal-
klundjgeU-staat echter kardinaal Giuseppe
Gasparo Me=sofanti. In het jaar 1774
in Bologne geboren, verliet hij later zijn
vaderstad, bim! de 'leidjing van de bibli
otheek van het Vatikaan opKzidh te nemen.
Het zo-u te ver voeren om het enorme
taifentaient van Messiofanti 4e beschrijven.
Hij overDeft op dit gebied iedereen. De
woorden, waarmede Kardinaal Altieri id^-
2en polygll|öt begroetteEoco la; grammati
ca viva di tutte le llingue (ziehier de- le
vendegrammaire voor '.all'e talen) is- te
nauwernood overdi-even. Zijn hiogi'gaf
Russell heeft uiterst nauwklejurig (uit de
berichten van dien tijd opgemaakt, hoe
veel talen Messofanti wel moest kénnen
en hij neemt aan, dat, het er 5.8, waren. In
een bijna, verdwenen geschriftje, dat in
1871 versoheen, wordt zelfs van 200 talen
en dialecten gesproken, die -Messofanti
zou hebben beheersdht.
(Een eeuwfeest.
In Januari a.s. viert Parijs het eeuw
feest van den omnihtus) die, sedert hij' niet 1
im-eer door paarden wordt geDok!ken,
autobus heet. Torn zij honderd jaren ge
leden begonnen te rijden, moesten zij,
volgens pclitievoorschrift door pa,arden
getrokken worden, plaats bieden voor
10 personen minstens en voor 20 perso
nen hoogstens; ze moesten zich houden
.aan een vaste route, en mochten stoppen,
tot het in- en uitlaten van reizigers, waar
ze ma,ar wilden, behalve binnen de 200
pas aistands van de bureaux der mlaat-
sihappij daar moesten ze doorrijden
tot aan het bureau zelf'. In den beginne
maakten ze ware triomftochtenvoort
durend was er plaats- te kort, ieder wiMe
van dat nieuwe vervoermiddel gebruik
maken. Maar, helaa-s, toen het eerste-
nieuwtje er af' wa®, kteek niemand er
meer naar om. De maatschappij sloeg
failliet, en de directeur was daarover zoo
wanhopig, dat hij zelfmoord pleegde.
Zijn twee compagnons zetten echter do
zaak voort en met goeden uitslag. In 1855
had Parijs al tien omtaihius-m'aatsehappijén,*'
welke zich toen aaneensloten lot eeln „Al-
gemeene Omnibus-mia-atsohappij". Evenals
de diligenctes hadden d^ omnibussen drie,
af deelingen: de „coupé'", het interieur"
en de „rontende". De prijs van een plaat®
was vijf stuiver gemiddeld. Ze brachten
een ware democratische revolutie- in het
reizigersvervoer teweeg, want behalve al
lerlei „burgers" lieten ze ook „[Ihfcëien,
soldaten, livrei-volk' en werkvolk"' toe.
In 1914 verdween de laatste omnibus-
die met paarden was bespannen.
Strenge winter» in vroeger tijd.
De felle -koude, die nu alweer een paar
dagen duurt, heeft eenige herinneringen
wakker geroepen aan strenge vorst en
zwaar winterweer in vroeger tijd. Da oude
ren onder ons weten nog zeer goed, welk
een barre winter die van 1890 was en vóór
dien tijd sprakl men van 1840 al» van een
zeldzaam ktaid jaar.
Een ongemeen lage temperatuur,
gepaard gaande met stormachtige wind
viel waar te nemen gedurende dei maan
den November en December 1798 en Ja
nuari en Februari 1799. Op de Kerstda
gen van eerstgenoemd jaar wa® de vorst
al heel strong, zocals billijkt uit de volgen
de mededeelingen van een tijdgenoot:
De thermometer stond (op eersten
Kerstdag), om' 6 .uur 'si morgens reeds vrij!
laag (18 gr. F..) en niettegenstaande mfefi
een opktom'ende zon zakte deze in 31/a uur
nog 17 gr. F. I
Hoe dik het toen in één etmaal of 24
uur in open water of een gehakte 1 büjtf
gevroren heeft, 1 lijkt uit de daarover ge,-'
miaakte aanteekeningen
24 Dec1, s/4' duim; 25 Dcc'. B/a' duim; '26
Dec; 21/2' duim', 27 Defe; 3 duim.
Verder vermelddeu de aante-ekcuingeiDi
nog, dat, de Maas 58 dagen lang -dichtge
vroren is geweest, n.l. in den nacht van
25 op 20 Deo. 1798 raakte het ij's'vast en'
in den nacht van 21 op 22 Febr. 1799 i®
het wederom' losgeWrok'en.
Een eeuw gélodeu kenmerkte de De-
aem'bermaand zich door ongewoon ster
ken sneeuwval, zooals1 hlijikt uit onder
staand persbericht, gedateerd 20 Dodeimi-
l'er 1827:
„Buitenland: "Weenen. De buitengewoon
vroege winter, welke wij ondervinden etn
de groote ménigte sneeuw, wtfikla in gelidelt
Oostenrijk' gevallen is; hehbén de gemleep-
schap in vele districten gestremd, en alle/
wegen bijna onbruikbaar gemaakt. Dut i®
het, dat het vertrek naar Portugal van Z,
IC. PT. den Infant Don Miguel tot heden
vertraagd heeft. Men gelooft nogtans, dat
die Prins, indien het weer zich mlaor
eenigszinsi verbeteren wil, mlorgen do rei®
za 1 aannemen.'"
Of de prin® zich den volgenden -dia.g in
derdaad op reis heeft kunnen begeven,
ve.rnem'en wij niet. Vermoedelijk hoeft hij
nog, wel een pa,ar dagen gewacht, daar
het in dien tijd. toen er nog geen spoor
wegen-net in -Euro-pa 'bestond pa®
twee. jaren te voren had m:en in Engel
land den eersten nog onbeholpen spoor
trein gezien alles behalve oen pretje
was, groote afstanden te mloeten afleg-'
gen in bar winterweer.
Een 'feest te Rome.
De „Prnv. Gr. Crt." haalt uit haar legj-r
ger v-an honderd jaren geleden het voL
gende bericht op van 19 December 1827:'
..Rome. Gister heeft de ambassadeur,
van Z. -Ma.j. den Koning dpr Nederïau-'*
den. de Graaf de Celles, alhier ee|n lluisa
'terrijk feest gegeven, waarop- 5 kardina
len, het Morps diplomlatielf en de aanzien
lijkste inwoners- én vreemdelingen^ rtjkl
tegenwoordig geweest. Het paleis Rospó-
li. waarin dit feest gegeven Werd. w<aa
prachtig versierd. De Zaal tot ontvangst
der gasten was 180 voeten lang en 86
voeten breed, dezelve was mét 600 was
kaarsen verlicht en met spiegels «n guir-f
lands versierd. De kardinaal Cappellhri,
een der commissarissen dnor den Paua
benoemd, mm- met de graaf de CelleB te
onderhandelen verscheen Ihiet eerst op
dit feest en de secretaris van staat Usef
er 3 uren. ^niettegenstaande- zijnen Imo
gen ouderdom'.
„Dit 'feest, een der schitterendst», welkte
in Rome heeft plaats gehad, heeft van 6
uren tot middernacht geduurd en meer
dan 900 der aanzienlijkste bewoner? van
Rome waren daar op- tegenwoordig.'"
Voegen wij hieraan toe. dat 1827 een
belangrijk' jaar was in de betrekkingen
tussichen den H. Stoel en Nederland,
waartoe destijds ook' nog België h'ehoor-
de. Het wa9 n.l. het jaar der onderhancto-
lingen over een Concordaat, en de boven
genoemde kardinaal was daarbij aange
wezen. om m'et den Nederlandse'he-n am-
bbssadenr besprekingen te voeren.
lAls Paus regeerde destijds Leo XII «n
als Koning in ons 'land "WillémJ I.
Profetieën op- uithangborden.
In 1672, ongeveer drie mlaanden vóór
den moord op de De Witten, Het de Am'-
sterdaimSchr poëet Jan Zoet de bepltenis-
sen van Johannes' den Doo-per. Joha.n Vaal
Oldenbarnevelt en Jan 'de Witt op eon
uithangbord voor ziin deur schilderen mét
er ouder deze regels:
,,'t Is zestienhonderd jaar of daaromtrent'
geleden,
Dat d'eerste Heer Sint Jan het hoofd
wierd afgesneden
en vijlf en vijftig zijn vervuld op dezen
1 dag -
dathier de tweede 't hoofd verloor mlat'
eenen slag
En als de derde 'kbmt een wréede d(>ot
te sterven,
Dan za lons vaderlant weer d'oude vrij-
heidi erven."
'Jan Zoet was, voor zooveel den dood
van Van OldenbarneVelt betreft, e-en we-i
nig met de tijdrekening in de war. doch
't gebéurde we lm'eer. dat zijn hoofd niett
volkbmén helder was. Hij zag evenwel
béter in de Wtóomét, dan in 't verledane,
en zijn profetie, die. naar den laatste®
regel te oordeelen, blijkbaar ook' de ver
tolking was Zijtaer politieke 'gevoede®®,
aangaande Jan de Witt, werd vervUld.
Een ander „profeet" o.n het uithang
bord was een Arnhemééhe teleienmiaikler,
die in 1674 op zijn uithangbord liet
schilderen
„Mijn hart getrou -
Aan den Hoogedelgebbren Sijn Konink
lijke Majesteit
Den Prins van Nassau. I
Pk' wens'ch U toe uit.lal (mijn vers-tant,
Dat Gij tmoogt worden Hertog'van
Gelderland.
Daartoe een Graaf van Bolland uitge
lezen.
Wie dromtmel, zou daar tog tegen wezen:"
Toen prins Willem LH inTebruari 1675
op raad van de Staten van Bolland, de
aangeboden hertogelijke waardigheid 'van
de hand wee®, zlal de kJichtemdfci kleermé.-
Océr en profeet wel vreietai'd hebben opgle-
koken. Zijn wens'ch werd du® niet ver
vuld; de profetie echter, die- in die) titula
tuur in den tweeden re.gel lag opgiefedbten,
kreeg 14 jaar later haar vervulflïng.
Verwachting: Meest matige of' krach
tige Noord-Westefflijké tot Zuid-Wesitejfijjkfei'
wind, gedeeltelijk bewolikt, weinig of gieen
neerslag, overdag' iets zachter. 1 1 i
