I
Tweede Blad
Veor de tweede maal getfouwd.
Voor de tweede maa
ZATERDAG 17 JULI 1926
NIEUWE ZEEÜWSCHE COURANT
BUITENLAND
DUITSCHLAND
FEUILLETON
ENGELAND
AFRIKA
V Kruis en Hak
Buitenlandsch
FEUILI F
„Geduldiger voor Ines,
Hel juliilt van een Diere^aSyl.
Men schrijft aan „De. Tijd"
Maar weinig vreemdelingen, Berlijn
zoeken, iwioride® door hun reisgidsen ook
geleid tot lank'wifcz, waarin anders een
op zich .zelf reeds aantrekkelijke en idyl
lische omgeving ,het dierenusyl is gelegen
dat dezer «lagen zijn zilveren jubdlé onder
groote 'deelneming van alle Berlijnisdhe
dierenvrienden heeft gevierd.
De viering had plaats in d,e® tuin vol
zomergroen va.n het „Tierheim", iwlaar de
de algemeene voorzitter, dia e:en domiueo
is „Pastor Hedk'ent" «enige, christe
lijke gedachten over de verhouding van
mensch en dier ontwikkelde cu waarin
hij zich ook beriep op dien groeten Iva.tho
Jieken dierenvriend den H. Ër.atioiscus van
A.ssisië, over 'wiens wegen zooveel liefe
lijke legenden en verhalen loopen uil zijn
omgang met de dieren des veLds en do
bewbners der wateren.
Ook de vea-tegenn oor liger van de ge
zamenlijke E&rlij'nscbe V.eree'-iigingeii vooi
Dierenbescherming voerde het jvoord. maar
liet zijn feestelijke slemming uik'linken in
een hittere klacht over de verhooging va®
de hondenbelasting in de hoofdstad, welke
de 20.000 honden in de Duitsche metro
pool den belasting ambténaren 'doel aan
blaffen, in i'wien zij niet de vrienden, maar
'de geziworen vijanden van hun meesters
avkennie®. Inderdaad is die belasting zoor
impopulair, vooral bij het weinig bezit
tende deel der bevolking, dat i® d!en vier
pootigen kameraad de laatste en ee®ige
herinnering aan de natuur in het. grauwe
bcomendooze, alledaagschc straatleven der-
grootstad bezit
Ik bespaar mijn lezers een verder ver
slag van de redevoeringen, wielke op. dit
niet oninteressante zilveren jubilé werden
gehouden door gemeentelijke geangdralgprs,
vertegenwoordigers van allerlei dieren- en
kynologisrhe vereenigingen, de leiders der
politiehojrdendressunr e.a. die hun geluk'-
ivensohè® in achoone improvisaties; over
brachten. Van de gelegenheid! heb ik ge
bruik gemaakt, om even op wandel tie
stappen door het dierenpark, dat, zestig
jaar na het eerste asyl te Berlijn wie-rd ga-
stic'ht, iwelk eerste gelegen is aan de®
Mühlendamm
Zoo een dierenpark is een soort verblijf
plaats van veel goedmakende, .rechtvaar
digheid .tegen de rnjwhodea en de gieidRch-
tenlcoze. gruwzaamheid, waaraan menschen
zich niet zelden schuldig makë® te-gen weer
looze dieren. Men zou het een dierenpar.a-
dajs kunnen noemen, zoo verrukkelijk ziet
het er uit, met z ijn ruime, propere en ver-
Iwlarmbare hokken, de iidjeals rennen, ken-
te-ak en met gras begroeide speelplaatsen
voor de (wtel verpleegde en gedjresseerd'é
lievelingen.
Inderdaad kan ohB do| tientallen hon
den, dje van 'i zuivere Bernha.rds-ras tot-
den kleinsten straathond, wliens stam
boom men lieflst verzlw'ijgt worden ver
zorgd. ,de geriefelijkheid aanzien, 'wlcïk'e
pij in hun „pension" zoo iwie-lb'ehageüjflo
genieten. De familie |wloMspiits is eve®
talrijk vertegenwoordigd als de poedel,
de dtobbermian-piindher, de fox-terrier, de
jachthond en het 'kleine Iwlitte schootlilpndje
wiens zacht bedje hier d'e bewondering dé®
bezoekende idiames trekt. Juist nam een be
zoekster een hondje in ontvangst-, 'wlant het
dieren-,asyl levert ook beschermelingen af
aan mensdhen, 'waarvan het goede- ver
wachtingen heeft, dat zij dte viervoeters be
hoorlijk zullen behandelen.
Het „K.aitzeriheim" vormt, een afzonder
lijk hoofdstuk. Het, zijn katers en katte.® al
wat men er ziet. En er zijn praeht-exem-
iplaren onder van augOra-h'atten. welke
over hun lenig lijf de 'weekte ronden van
een prachtigen staart. Miauwende katers,
kleine poesjes, die. stil zaten to spinnen,
en hier en daar oen „Katzenmlitter' lie
haar talrjjk kroost liefdevol' verpleegde,
houd ik nog in mijn herinnering.
Aan het dierenasyl ia verbonden een
kleine tradiuri.chting met eleotrise.h sciheer-
apparaat, dat. de Iwiolhnrige- diere® tijdig
van den lastige® Winterpels moet bevrijden
den; een 'flinke keuken, waar het voeder
iwordt, gekookt; een hospitaal, waar de zie.
ken dieren -worden afgezonderd! en ver
zorgd; een operatiezaal met de nieuwste
instrumenten en medicijnkasten enz.
Deze laatste zaal heeft reeds zeer veel
'dierenleed gezienvooral in de eerste
weken der verhoogde hondenbelasting wed
den naar de belendende hokkien talrijke
trouwe viervoeters bezorgd, die op v'erlan
gen van hun weemoedige nieesters worden
40)
0-
TWA'Ah'FDE HOOFDSTUK.
Weder iwiaren ja,ren voorbijgegaan en
hactden in het betwleeglijkq e® veelvormige
mensohenleven in he.t algemeen als in het
bijzonder, ,an® deze zijda van den Oceaan
als ginds in de Nieu|wte wereld, vele ver
andeiringen gebracht. Ook op het stille,
landelijke verblijf in d,a bergen van Chili
tors veel anders geworden.
Twéé graven Waren, opengegaan en had
den zich gesloten, bwtea me®soheTï|w,mr©n
ter eeu'wige ruste neergedaald,., Eerst, don
José en toen na; een korte tijdruimte z'ijjn
ïuster, de troulwle Annonciata. Zij ha,d
den hun leven ten einde gebracht in hun
«del streven, in troulw! werken, in vast
geloof, en toen hu® ooge.nblik' k'wlam. stier
ven zij vol blijde hoop, in diepen ooi
moed vertrouwend op dq biaimnharligheid
des Heeren, dien zij bemind en gedie
hadden.
Maar zij' stierven niet, zonder te voren
nog het jonge gieluk gezien en medejgenote®
afgemaaklt en -een zachte® dood stierven.
Zoo leert een 'wandeling door een „Thier-
heim" veel leed en vreugde v.an de me®
sclhen als de dieren, kennen, wier lo,t door
den Schepper dooreen wiordt gestrengeld.
Be laatste brieven van Kar
dinaal Merrier.
Men schrijft aan „Da Tijd";
Er is iets ontroerends in de door do
„Times" gepubliceerde laatste brieven van
Kardinaal Merrier aan den aartsbisschop
van Canterbury.
Lord Halifax, aan wiens, discretie de
Kardinaal twee dagen voor zijn dood idio
publica.ti.e overliet, is hiertoe thans over
gegaan naar aanleiding van, het afsterven
van abbé Portal.
De earsjte brief daiteelrtl uit October
1925. De Kardinaal verontschuldigde zich
hierin over de vartrfiging va® zij® ant
woord e® merkt op, dat de eerste lezing
v.a® den brief va® dan aartsbisschop hem
hem oeniigszins ongerust stemde, om,dpt
bij niet zeker 'wias, of hij de innerlij'ké be
doeling goed begrepen had. Het schrij
ven toonde een onveran,derden goeden wil
maar een geschokt ventjrouW-en. Wanl naar
mate bepaalde punten vastgelegd zijn en
andere nog onopgelost blijven, worden do
de laats,te duidelijker e® schijnen de moei
lijkheden voor een eind|SUoces grooter aan
den horizont. De redenen, om |te hopen,
werden minder overtuigend.
„En onze kudde wordl\ ongeduldig. De
Katholieken, wier geestdrift voor de her-
eeniging de 'besprekingen onnoodlig ver
lengd vindt, wachte® aan| de eene a ij'de.
Aa,n de andere zijde de meiischen van „het
alles of niets", lid overdrijven ,maa,r in
hun hart misschien "ooitl gebeden hebben
voor een gunstige oplossing."
„Ook bij u gaat de Kardinaal voort
zuilen velen, zoo denken, maar meent gij
niet, dat li-el; zW-akheiji is toe te gefve®
;«m zulke mecoiingen? Wij] hebben den
toestand van een hoogeer standjpunt te
bezien, overeenkomstig de diepere! boven
natuurlijke norme®.
Gij wilt gaarne, dak bepaalde publica
ties zullen gedaan wlor:d,eu, Waarin de pun
ten. die vaststaan, olf waarover overeen
stemming bereikt is, Worded vermeld,' e®
waarin ook de nog betwiste punten wor
den opgenomen. Met liefd® neem ik dit
voorstel aan, en i¥ bis® bereid liet op dp
agenda van die eerstvolgende vergadering
te atellian. Deze mededeelingen zuilen too-
nen, dat b^j' onze samenikomsten niet alleen
do harten tot plkamder geb(r,aoht zijn,
maar dat ook' op belangrijke punten onze
gedachten harmonie,eren en wij1 vooruit
gang bereikten i® de overeeniste)mmin*
Door deze med'edeclingen zulle® onze kud
den het geestelijk' interesse in de vragen
gen der 'wtoder-vereenigi®g behouden. Vol
gens mijn meenjng zullen edhtor negatieve
conclusies moeten vermeden 'worden* daar
zij onnoodige polemieken zoudeni verwiek-
lten i'n de pers, sdheiddngspunten zouden
adcectuoeren en animositeit wekken.
„Wij moeten geleidelijk ,aan het. licht
brengen alles, •wat de hcree®iging 'bevorder-
Onze oorspronkelijke bedoeling was im:-
mers niet, oru binnen bepaalden tijd enkele
kwesties over theologie dij exegese te on
derzoeken in .de lioop om een hoofdstuk!
over apologie aan de wetenschappelijke
of godsdienstige 'werken va® onze. voor
gangers toe te' voegen.
„Integendeel en hier' blijkt de ziele-
grootheid van den. Kardinaal zoo duid'elijkl
wij zijn, tot eikander gekomen als man
nen va® goeden iw'il, opgeschrokken dpor de
verwlarde en verdeelde meeningera en liid-
droe'fd door de voo'rtsohrijld'enldb godls-
dienstige onversohilligheid; in het moderne
leven. Onz'e hoogste (wiensc-h is, „ut unum
sint", dat alleen ce® zijn. Wij zijn aan het
werk gegaan zonder te weten, Wannper ofl
hoe deze reünie, 'waarop wij hopen, door
Christus zal 'wbrden tot', stand gebracht,
maar overtuigd, dpi zij kan tot stand ko
men, omdat Christus heb wil. leider van
ons hee'f't daartoe het zijne bij te'brengen.
De hereeniging is- niet ons Werk, en het is
mogelijk, dat wij niet in staat rz'ïjn deze
te voltooien, maar heb is in onze macht,
haar voor te bereiden c-n die® weg gelijk te
maken."
De, Kardinaal baalt vervolgens, ®a uit
eenzetting van de redenen -waarom men
tot deze besprekingen gekomen is, die
woorden aan va® Leo XIII, dat de groote
'feiten van de geschiedenis niet k'unne'n;
gepeild worden naar mensdhel'ijlk'a bereke
ningen, een aanhaling, wharmedc hij in
1921 reeds op deze. besprekingen bij zijn
geloovigen had gezinspeeld, omdat hij hun
ongeduld voelde.
„Als ziele-oosster moeten wij zaaien in
hrf z'w'est van ons aanschjjn, meestal in
tranen, eer het uur va® maaien slaat. Waai
neer dit gezegend uur komt, zal wha.r
',e hebben, da,t zij in hun ontba,atzuchtig£
grootmoedige lie;fld,c hadden gegrondvest,
Zij zagen nog den troost en -de vroegde van
kun ouderdom, de lieflijk cn schoon opj
gegroeide Cinthia, gelukkig en tevreden
aan de zijde va® Vi'c'tor ,haar echtgenoot.
Het 'wlas hun vergund, nog een wijl in ver
trou'wtelijke en liefdevolle vereeniging mei
ken, die hun plaats ®a hen lioudpu innej
"ucn, de laatst.e zonnestralen van hum ten
«inde spoedend leve0 te genieten, «wldlk's
tet.e 'avond nog eenmaal door een schijn
van nieu'w' leve® verlicht; werd, toen zij
Cinthia's dochtertje, d,e kleine Leonore,
«p de knieën sdhommelflen, zich over d«
eersite nog i® den knop rustende ontwik
keling van het liefelijke kind mochten
verheugen.
Don José had nooit rcd|ö® gehad, berou-w
te hebben over het snelle veripbu-'wlen,
wlaarmee hij den armen balling in J|iju
kuis en hart had opgeome®. Victor bleek
bij alle lastgevingen e® in alle zaken, die
zijn bkschcrmer hem in de® loop van tijd
opdroeg, zijn nieu'wis positie volkomenWaar
dig te zij®; neer verschillend va® andefle
naturen, die bij plotselinge vorw'isseling
van fortui® overmoedig- en aanmatigend
worden, bracht, die positie integendeel bij
sohijnlijk een apxier onze plaats hebben
ingenomen. „Alius est <{ui somiuat, alius
est qui metif." Een ander zaait en een
ander maait. In dé® geest van christe
lijk geduld en bovennatuurlijk! vertrou
wen zullen wfj i® Jia.uari a.s. elkander
weer ontmoeten, tevreden met wecken en
zaaien. Aa® de® H. Geest e® het -wferk va®
Zijn genade laten wij de keuze va® den
dag en het uur van het maaie® van den
oogst over, die ons naderig arbeide® en
onze gebeden trachten voor te bereiden.
Het hcwlustzijln, dat wij elkander geregeld
ontmoeten, zal vóór vele® een voortdu
rende aansporing tot geestelijke godaclifc-n
•wezen en tot er.® collectief' gebed voor de
hereeniging."
Tlw'ee dagen vóór zijn dood op 31 Ja®.
1921>. deed de Kardinaal nog ee® kort
schrijven toekomen na® den Anglikaausche
Aartsbisschop- 'waarin hij- onverbloemd uit
drukking geeft aan de vreugde e® de®
troost, die hem het. bezoek' van Lord Hali-
Lax hadden geschomke®. Tijdens de be
proeving, die God hemi de laatste 'weke®
overzond, bemoedigde dcu stervende het
groote verlangen, waarmede de Aartsbis
schop bezield wias voor hereeniging-
Nogmaals herhaalt Kard. MeiCfer„unt
itooii sint", .liet, is de wensc-h vin den
Paus, het is mijn iwensch e® Set is ook de
u'we. Diep hebben mij! uw bewijzen va®
sympathie getroffen. Ik riia®E. er u va®
harte voor im geefl u de verzekering va®
mijn geestelijke vi'jendschïp."
Lord Halifax geeft aan het slot der
publicatie in de „Times" nog enkele inte
ressante bijzonderheden over zijn vriend
«hap met 'abhé. Portal. Op Madeira leerde
hij hem kennen, waar hij Ilalilix' zoon.
den tegenlwjoordige" vioe-koningi va® In-dié
'Eransch-e lessen gal. Aldug ontstond we
derzijds groote® vriendschap. Door Leo
XIIJ reeds in 1894 .aangemoedigd om
tot hel ev-entueele houden va® conferenties
tuasrben Anglicanen en Katholieken, b.v.
in Brussel, bezocht Portal Engeland en
ook de bisschoppen Bonse®. Maelagan e®
Oreiglhoa.
In 1896 had te Parijs een door he® be
legde samenkomst van invloedrijke perso
nen plaats voor de hereeniging, waar Lord
Halifax aanwezig was. Sindsdien Was Ab
b'é Portal onafgebroken met deze zaak
bezig. Xa den oorlog ontmoette uien elkan
der 'w'eer te Leuven. w:aar het contact ont
stond met Kardinaal Merrier met de daar
uit volgende bdk'ende conferentie-s te Leu
ven.
Lord Halifax liesoboulwt den dood van
Portal als een onherstelbaar verlies, mede,
omdat bij in buitengewone vriendschap
met hem stond vooma®telijkj echter'omdat
hij naast Merciier da man w(as, aa® wie®
het te dankte®, is, dat de gunstige sfeer
voor de hereeniging i® zoo hooge mate
hevorderd) w'qiid.
Dat ee® b'iad als.de „Timus" zonder
comtaientaar en voluit deze geheele eones
pondentie va® Merrier afdrukt, teekent
wiel, welk een hoopvolle toekomst is wegge
legd, voor d;G reünie, als de openbare in ce
lling onvertroebteld en de bedoelingen zui
ver blijven.
AMERIKA
HET EUCHARISTISCH CONGRES TE
CHICAGO.
Reis-iüdrukken.
Op den feestdag van de H.II. Apostelen'
Petrus en P,a,ulus kiw-ameui we te Phila
delphia in den namiddag .aan, zoo schrijft
men aa® „De Tijd'-'
'tls 'n g'loe.iend heetcl dag in de drie-
miilioenen-st.ad. En 't is er ontzettend' drukl
Na. aan „The. Robit. Morris Hotel" te-
zijn afgestapt, iwaar ons alles en alles'
tegenviel, hebben Wc 'de stad bziehligd.
I Well zagen 'wiel mooie gedeelten, wolk e n-
krabbers, wlaaibij de hooge! k'ea'ktorens
diwergjes isdhlemen, 'k'ostelijk'e «o kostbare
rontijne® (de gids- noemt gaarne den prijs,
vooral als ',tmillioene® gédt), het groote
en 'b'reéde stadhuis, d® uitwendig niet bij
zonder fraaie S. Paula Caithedraal( een
gestoten Godshuis!), vele sfandjieéMen,
enz'., enz., 'doch, ®ai een 'bezoek' aan het
f raaie Washington, va lit Philadelphia, t e
gen. Geen schoome stad. Ietwat rumoerig
en.rommelig. Wellicht oordeel! ik', e®
met mij' alle gezellen zóó naar de wüj'k'e®,
die wie doorkruisten, liet' Zwtirten-klwar-
tier en de Chineezibnwdjk'.
Wat n mooie, karakteristieke! koppen
onder "lie nickers! Werkelijk! mooie, soms
fijne typen. Maar ee® buurtje al even
z'wlaad als de gezichte® zijner bewoners-.
Ook' hier z ag ik? enkele echte Indianen in
schilderachtige k'leed'ij, de veerenkra'ns om?
1 hoofd. Gebaande, sterke koppen. Tets-
voor Toorop. Daar ligt) teek'eni®g en ka
rakter in.
Vervolgens de Oliineezen-'biunrt. Niets
dan Ohineezen. 't Kon Am'sterdamis J-oden
buurt zijn of'de Jörd/aan. Justus va® Mau-
hem, den goeden in zijn ziel sluimerende®
aanleg tot rassdhe en blijde ontwikkeling
Zijn karakter Won i® vastheid door het
zelfstandig optreden, wlaarloe do' velerlei
npdrachte® va-u do® José' hom noodzaak
ten, zijn gemoed i® zachtheid door de
Uc-'fdp, iwlaa,rm'ee hij bijl eiken terugkëeï
in het nicuw'e vaderhuis ontvangen en om
geven 'wto'd. Zijn ziel verloor i® het voor
gevoel van bet zalig geluk, dat hem met
het bezit van Cinthia) wiachtt-e, de eigen
zinnigheid en de bitterheid, die hem sindls
zijn kinderjaren eigen wlaire® geweest, en
zijn geest, bevrijd v.ana, He drukkende
zorgen voor de toekomst, n.iet meer Mei®
gehouden loor het kwellende bewustzijn
van zijn mislukten levensloop, ontplooide
snel en blijde zij® wieken en maakte zitih
op zijn kleinere eii grootere reizen in le
vende aanschouwing een schat va® kennis
eigen.
Zoo was de jongeling ras tot ma® ge
rijpt, tot een man, i® w'iens hand ée
grootmoedige pleegvader niet alleen mek
volkomen .gerustheid en vreugd® het lot
van zijn geliefde kleindochter leggen' kon.
ma.a,r dien hij ook tot meester en heer over
■alle aanlioorige,n'd er uitgestrekte- bézit
ting kon aanstellen, zonder te moeten vree-
rilk zou er gaarne zij® personages gezocht
hebben. Natuurlijk versta ik 'bChiueescih
niet, doch hli'kisemisnel speelde me dooi
den geest 'wk-t de Amjsterdamsdhe geesti-ge
schrijver zooal opving, vooral in de achter
buurten.
We rijden naar d,e magniflöké Dielawiar©-
rivier. Wie reden oven een ijzeren brug,
die ni-et alleen beide oevers verbindt,m'aa.r,
ver, heel ver zeifis; in' de stad is gebouwd.
Alle voert,uigein gaan er, gemakkelijk over
alle. isciliepe® er on'der dpor. Ik' dacht J
dat -kon d'e oplossing, zij® va® het IJ-
oéver-vr,a,agstuk;. De Amerilk'aan büj' ons;'
sprak al'w'eer va® de hoogste spanning
der geheele 'w'eneld. Va® hum'bhg gpspro-)
Ken
In 't voorbijgaan werd ons gewezen op
de groote gevangenis, waar me® vriji logies
geniet op Bit,a®tek'ost:e.n. lots griezeligs1?
Ja„ maar hier niet! Iedere gevangenis
heeft een kooi mek' vogels, zijn cöurajntae,
zijn taWa'kje, zij® biia-jrtije, e®z enz.
We passeerden een groot Weeshuis, waar-
1800 jongens Worde® opgevoed. Naar nten
ons mededeelde, 'had dfe stichter die, be-
paling 'bij testament gemaakt,, dat nooit
oen Katholiek priester het! huis izfou be
treden. Zoo'® ma® wieet, natuurlijk' niet
'wat „vrij' Amerika" beteekent. Wa.t zou
bij hebben opgekeken ais hij de prach
tige houding der niet-Katholieke1 Ameri
kanen tegenover het Eucharistisch Con
gres had meegemaakt.
De chauffeur bracht ons naar ee® groot
prachtig park met eeu oppervlakte van
3500 acres, doorsneden door ee® breed
Water. Velerlei steenen- en ijzeren brug
gen verklride® ,op tamelijk' korten alk'
stand de oevers. De Constructies' dier 'brug
gen 'wiaion buitengewoon moo.
De dierentuin mot groot aquarium zijn
Lekend. Eveneens de nieuwe centrale stads
bibliotheek kost 3 millioen dollar!, blufte
de gilds.
Eilndelijk zouden We gaan naar do
groo-te. grootste, allergrootste attrac
tie va® dezen dag, door de American Ex
press Company Ine' te Rotterdam met
wieidschen aanhef geproclameerd: bezich
tiging der Wereld,tentoo®£elli®V „Th" Ses-
qnicen'tennial't
Aller verwtadhting stond hoog gespannen;
Reeds dikwijls had ik hooren zeggen: op
de tentoonstelling 'koopen we Ainerikaan-
sclie souvenirs. Eindelijk, eindelijk w'e
'waren er.
Wat wie gezien hebben? Niets, heelemaal
niets, O ja, eeu partij leege gebouw'en.
verfrisschingskj-aampjes en vlaggen. Er
moet nog minstens 2 maande® gebóu'wd
wordenEen Amicrikiaa® antwoordde op
oniz-e vraag, wanneer 't klaar zou zijn:
o over een jaartje is dat wiel in orde!
Monseigneur z-eide'w'e hebben gezien
dat er niets te zien is! Een gew'eldige
teleurstelling! Daar stonde® w'e te blake
ren in de zon, met béstoven gezichten,
met vermoeide leden, en, niels te zien.
niets.
Een verloren dag! Philadelphia niet
mooi, niet merkwaardig, geen tentoonstel
ling en daarenboven ee® hotel zóó-zóó
Alle mutsen stonden verkeerd.
Gelukkig ga.an w'e morgen vroeg weg.
D.an gaat de laatste tocht per spoor,
en wel naar New-York, Waar ons veel
schoons, te wachten staat, o®der andere
ook een heerlijke boottocht op da
Hudson-rivier, een rondvaart oei het eiland
Manhattan, om Zaterdag a.s. te New-Yorlc
'aan boord te gaan van het s.s. „Rotter
dam". Dato 12 Juli hopen we te Rotter
dam aa.n lad' te ga,a®n.
Doch misschien komen we tegelijk met
dezen brief aan.
Ik -zal u echter nog- schrijven ovar
New-York en onze terug!eis ever den At
lantische® Oceaan.
En nu zien, wie "t eerst arriveert.
1 Dit is inmiddpis geschied. Red.
N. Z. Ort.
Abd-el-Kaiier.
De naam van den Riffijpschen hoofdman
Abd-el-Kriim, thlains krijgsgevangene der
Frauadlie® brengt aanstonds den naam
Abd-el-Kader i-n de gedachte® toebehoor-
rcjide nan een Moorsc'hen emir, die honderd
geleden den Fransohen heel wat ziorge®
heeft gebaard.
A.bd-el-Kader (ai'gHnl'jjk Abd-el-Kador,-
Ulid-Mahiddin) was in 1807 geboren on
behoorde tot den stn)tn Hasejhilmi. Zij®
vader, ee® voornaam iuara.bout' (Mohom-
meidaanscih priester), was reeds door de
stamanen van liet landschap Or,an als
hoold erkend en had zli'Ch.', kort na de ver
overing van Algiers, meester gemaakt van
het Maskara, dat tot dusverre door de
Turken bezet wias. Het bestuur daarvan
droeg Iiijl op aan zijn jiongsten zoon Abd-el-
Kader. Deze unaakte zli-cih weldra zpo
bekend, dat hij, in November 1832 door
zen, dat cfe verwisseling va,n gebieder ook
een verandering in hun; leve® en omsta,n
digh-aden zou veroorzaken.
En zijn vertrouwen was niet beschaamd
geworden. Me® liad' v,a®i heer verwissëld:
het beheer w'as hetzolf'da gebleven. De
zelfde schier aartsvaderlijke, verhouding
die tusschen cjo® José en züj'n i® ';t iand gélib-
ren en zlwiarte '-dienaren bestond, lieorsc'h-
te ook thans nog i® zijn huis, op, wélks be
wbners nog steeds de edele, zachtaar
dige en grootmoei'Iiigei geest van den ouden
senor schee® te ruste®.
Onder de belommerde verandai va® liet
landhuis zat een bloeiende jonge vrouw',
Ginthia, en keek met moederlijk' welbeha
gen naar haar kleinq Leonore, die druk
en juichend, i® uitgelaten vroolijkheid; mei
het dochtertje va® ee® mulattin, een der
dienstboden, ronddartelde.
Leonora wias een in 't oog loopcnd mooi
kind, en het was idé schoohhej-d van do
beide ouders, in gelukkige vereenigjinlg
samengesmolten. V.a® haar moeder had zij
de donkere lokken, de fijne gelaatstrek
ken, de zuidelijke- Warme huidkleur. M;a,al
ander de gitzwarte! wenkblrauwe®, de
lange, donkere wimpers flikkerden don-
alie staanjmeü, die de® heiligen oorlog te
gen de Christenen uitgeroepen hadden, tot
aanvoerder uitgekozen Werd.
En hij -wias voor die taak' te® volle, be-
rt'kend, want hij was even dapper als
sluwrusteloos werkzaam en oiidciMicmcn.!,
llij' Was krijgsman ea priester tegeldj)k, had
een wetenschappelijke opvoeding ontvan
gen e® groote reizen gedaan, o. a. naar
Mekka. Op zij® landgenooten had hij; m
onbeperkte® invloed; z'ijn Welspirekendiheid
sle-apte alle® mee. Zij® eerste groote on
derneming was een aanval op het door de
Franse-hen bezetten Ora® (in Mei 1832).
D-ez-e mislukte, maar het volgend jaar ver
overde en verwoestte hij; Ar/ef en dwong
generaal Desméeihels tot een w'appnsitül-
,stp®d. Daarvan maakte hijj gebruiik Ojm
zij® gezag over andere stammen uit to
breiide® en toen nu generaal Trezel 'den
sti-djd hervatte, bracht hij hem aan de
Makte ee® volkomen nederlaag toe.
Met afwisselend geluk werd de oorlog
gevoerd. Abd-el-Kader legde dlaari® uen
groot krijlgstaleml 'aan den dag. Henhaal-
delijk braaht hij! de Franschen zware sla
gen toe en wanneer h'ijj zelf versla.g(e(n
werd, wist .hij, zich in korten tijd van de
nederlaag te herstellen. In 1835 werd
generaal Clause! tot gouverneur van AÜ-
giers benoemd. lil het begin was hij voor
spoedig -en veroverde Zelfs Maskara, Abd-
el-Kader's hoofdstad. Nu rukte hij; op
tegen het stérke Constantin-e. Maar deiz'e
ottdernomiing, waarvan me® zich veel voor
gesteld had, werd een ware ramp. Toen
de Frarische generaal na een hoogst moei
lijken tocht de bergvesting bereikte, vond
liij die zóó versterkt, dat- hij ze niet ko®
-innemen en genoodzaakt was terug ta
trekkeai. Op d-ien terugtocht verloor hij',
zoowel'door de onophoudelijke aanval)liei»
der Arabieren als door z'iekbe en _gebrek,
ee® groot deel van z'ijn leger. Ook Mas
kara g-iuig weer verloren. In Frankrijk
'natuurlijk g-roote ontsteltenis en veront
waardiging. Generaal Clausel werd te
ruggeroepen. Zijn opvolger moest een voor
de- Eransuben vernederend verdrag slui
ten. Wel werd Constantiine in 1839 ver
overd, inaar in een nieuwen „heiligen oor
log" dien Abd-el-Kader teigen Frankrijk
inzette, ging alles wat de Franseh-an ge
wonnen had-den weer verloren, want de
Moorenaanvoerder bleek tegen hen op
gewassen. Dikwijls werden heele ofdee-
tiugen tot den la-afsten man vernietigd.
Va® -beide zljjiden werden grpweRjka w'reied-
he.den bedreven. In de steidieai en 'dlorpien,
die de Franschen innamen, werden vrou
wen en kinderen gedood. Voor een groot
deel komt dit echter op rekening der a,an
Fransohe zijde vechtende inlanders, die
zich in den strijd al heel weinig aan de
regels der krijlgstueht stoorden. Eerst na
1841 w'erd het voor de Framscihen beter.
Bugeaud, een man van groote bekwaapil-
heid em bij de sol-daten zeer popudaiir,
'werd ,toen opperbevelhebber va® het leger,
dat tot ruim honderdduizeii|dl man gebracht
werd. Va® ®u af werden de Arabiejren
herhaaldelijk geslagen en de voornaamste
vesting-en in het binnenland veroverd.
Daarbij werden vele stamhoofden, door
omkoopi®g to,t afval gebracht. In 18,43
zag Abd-el-Kader zich genoodzaakt zijn
land te verlaten en an Marokko een schuil
plaats te zoeken.
Maar ook hier zat hij niet stil. Die® snl-t
tail van Marokko haalde hij over, Frank
rijk den oorlog te verklaren en in 18,44
verscheen hij- opnieuw in Algiers waajr
zich dadelijk duizenden biji hem aanslo
ten. Maar den 14en Augustus; -Behaalde
Bageaud bij Isly een schitterende over
winning op de veel sterkere Marokkaan-
sche krijgsmacht. De sultan moest nu
vrede sluiten. Dank Engeland® invloed
kwam hij er zonder oorlogsschatting of
verlies van grondgebied af, maar moest
beloven Abd-el-Kader niet meer in zijn
land toe te laten.
De macht van den emir was thans voor
goed gebroken. Toch hield hij' nog drie
jaar met 'bewonderenswaardige standvas
tigheid de® strijd tegen cle overmacht vol.
Maar in het laatst van 1848 was hiji.van-
alle Zijden ingesloten en door bijna affi zijn
vroegere aanhangers verlaten of verraden
en nu bleef hem niets, meer over dan ziek
over te geven a,a® den hertog van Aumale
(een zoon van Louis-Philippe), Bugeauds
opvolger als gouverneur.
Hij ,werd door den overwinnaar «iet
onderscheiding behandeld. En idlat ver
diende hij, want niet alleen had hij! zijn te
genstander achting afgedwongen door zijn
dapperheid en standvastigheid, maar ooit
door zij® edelmoedigheid. Aan nooldfelooze
wreedheden had hij' zich nooit schuldig ge
maakt; dan vijand had hij1 bestreden izoo-
veel hij; ima.ar kon maar .altijd op- z'eer rid
derlijke mander. Dat hij; eenige jaren op
een kasteel te Blods als gevangene imoesf
doorbrengen, was noodzakelijk om- politie
ke redenen. In .18.52/echter Werd hij' door
kerblaii'wfe oogen, Victors echt Duitsclu
oogen, en er ionkelda somwijlen iets van
Germaansche fierheid in hun vroolijkem op
sing. ,En liet spel, dat zij speelde, wan
»en echt oorspronkelijk Duitsch spel, het
geliefkoosd® touwtjespringen.
De vliegend» beweging de>r arme®, d«
■■ythmische passen m,ak-e® büj' slechts ff'
unge behendigheid dit spel tot «en zew
bekoorlijken aanblik, e® Leonore had, -wta'
neer zij onder de bocht doorsprong, dJ
sierlijkheid va® der gr,aciën. Zij' tracht
te ha,air speelgenoote het klaarMij'k'elifl
nieuW1 aangeleerde tijdverdrijf bégrijpe-
lijk te maken, end! e ib-eide meisjes lachte11
en kreten luide bij, die meermalen misluk^
pogingen der bruine' kleine.
..Laten wte nu uitscheiden, Ines, iE hf"
er genoeg van," riep Leonore eindlijk', tM-
wjjl zij met 'het touw naar het andere einde
der veranda liep, 'wiaiar. Cinthia zat Tege
lijk met het nog ronddraaiende speeltuig
viel zij aan da voeten harer mooier op
een kussen nee-r.
„Wild kind," berispte Cinthini glim'"'
thend. haar de lokfeep uit het gloeieO*
voorhoofd wegstrijkend, „wa.t zij.t ge ver
hit! Ga nu zitten e® rust Wat uit!"-
CWorit Ttrvsfgd) i
Bureaux van Redactie!
Telefoon Interiocaal
Bijkantoor MIDDEL
GROOTE WAARDE
VAN PUBLICITEIT
Eeuw'en lang heeffit
het toeken va® d'e® sfcrij
Idat de verovering tel
van de chrisfenlaintdc®1 r<
reld zee in zijnj va®,en
't!Wa,.s een titianiBehei sti
leven en dood, eni tot di-
gtond ons christelijk' |we:
het gevaar, door del Mn;
onder den voet te wördi
'ide overtuiging, dat 'n' c
gtrijid herfc verlies der hei!
8® hoogste goederen vo<
zou befeeikenen, ataalde
Karei Martel bij Poitiers
■Lig! Weenen, v,an ee® Jo;
n« bnj Belgrado en Euro
Christendom behouden.
De modeirne regeerder
dat zoo vaak zij® grond 1
kén der christenhelden,,
kiaimp tegen hat Mohaj
weid; dat Roland,'dienhe|
els een zijner gloriën in'
eert, hebben aa® dat) rc
verzaakt 'door aan da M
kolonie te Parij's een rniosl
igebortwld met de belasiti
tFranache christenen, en
inwijding vam) die mosk'c
de Donderdag j.l. door
blijvenden sultani van k
wonen. Wiat meer is, zij
gezWbren aarfesvïj'and varl
een sniadelijikén knieval
med geljj'k' gesteld met
eehen profeet op één| li
den Zoon Gods. Alles na
■detr „Vrijheid, Gelïjkhei
schap".
Was 'tniet de republii
Ncekér, die op hetj schal
.iVrijheid wkt als misdad(|
naam gepleégdfi?
Over de Catholic R'elie^
zander discussies in twee
Lagerhuis werd aangeno,
a® 'fc openbaar weinig gp
minder gesproken, schriji
éJorrespoeidentj van de B
daard". I® Katholieke kj
natuurlijk vrij; groote be
het wetsomtwerp, dat beol
atihternitstelling der K;
heffe®, en die belang-stri
mi-n sdmds de regeering pJ
de aamnemiing, "welke reed
staan, voor onbepaalden
Ie®. Maar in niet-katholic
men' zeer onversohdllig sti1
Bill, zoo m'en althans eei
protestamtschfl „chnrchan
wier invloed op 't ka,binet|
Sis dan men denkt. Die 1
geeringan hebben, onder f
ee® aantal ras-proteBtjai|
in de binnen- als in de 'b
Ltie,k, hun anti-katho,
krachfig laten meespreken
hoort wet de zeer verd
monasterwél daarenteg,
'lora Cecil,
Poogt de regeetring -het
t« schorten onder den i
katholieke elementen M
beid valt hierop miet te
het lijkt toch iwaarscJiLj
ment, volgians hetwelk h<
kon worden afgehandeld
herriening van het „Stati
wat laat en as uiterst gez
het Relief Bill brengt te e
mening met zich van de
Eng, welke onder den gem
nnam „Statute Book" bel
'hetzelfde kan ge.zegd w,
andere Bills. Het Statute
equivalent van een grond
anders dan een todifieatie
een registratie. Er bests
o
mT1? ?en miet moe' mania I
vik' heb het alleen maar -
'wau i Spel Eeelen I
Rapa komt. Nn kan ik het.
rij- No»-a het héte:
HJJ kan komen jw'anneer 1
f zien, dat ook In,
differ rwas."
i ,'i,?1 een beet-e
xadnte moedea*.
i ?naLgerust' heb
Seleord. Z,j kan al haast
.Jnas, leze®1?".
„Eeker. Ik bén haar m,
t geheel vnj wel over has
heeb ik wél eens) last n
touwtjespringen begrijpt
Glimlachend kuste Cinth
gezichtje.
Jk had er geen id,ee va®1
j? zo° khapi ig,'!, zei rij.
n Weet u, mianta," kéuv
J^erig voort, „ik hoorde
