inder-
luté's
GOES
Schoenen. I
SCHOOL
16 SN000IJK
Tweede Blad
KER
KAMPIOEN"
ijt gij verzekerd
OEDE kwaliteit.
on (gehuwd)
BEATRIX.
>HE COURANT
oes MODES
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
ZATERDAG 20 MAART 1926
srseizoen.
gen:
wreven Meu-
e Huisvrouw.
zei Ie-
'ielen
S-GRAVENHAGE
tdkoralen.
Goes.
- GOES
ENSTE.
De Napoleon van Afrika.
FEUILLETON
UIT DE PERS
Wetenschap en Kunst
Handel en Nijverheid
RAAT 35
o
e
3
prijzen.
AANBEVELEND.
125 ets., in potten
ons en los ver-
elke hoeveelheid.
OES.
Zie Etalage.
meprljs van f 50,
AANBEVELEND-
et Huishouden,
en Leerares
B
Exfernaat.
DE OVERSTE.
>edkooper, dan bij
a. Dinsdag de Etalage.
Aanbevelend.
.al verkoopt op crediet,.
pen op wekelijksche
goed bekend met het
u van dit Blad.
(Vervolg oil slot.)
Voor Afrika w'as de komst van L-avige-
j-io, het gloren van de dageraad v,an een
nieuwen -dag.
Waarvan toch al was Carthago al niet
van getuige geweest, sedert de stichting
dooi' de Plioeniciërs. Beoorloog;! en ver
woest door de Romeinen, daarna hoofdstad
der Vandalen; wederom verwoest door.de
Arabieren. De godsdienst van Mahomed
was ingeburgerd en de Islam werd bi,na
algemeen beleden. Daarbij teisterden nu
typhus en hongersnood zijn diocees.
Lavigerie is de vader voor allen, Chris
ten of heiden; kan ik 'ze niot geven da
geestelijke vertroosting, dan ga ik hun
lichamen redden, sprak hi;!.
De ontdekkingen van Livingstone had
Europa in verbazing gebracht, en met
spanning vernam men zijn buitengewoon
interessante tochten door dc binnenlanden
vau Afrika.
Ook Stanley, die het spoor van Living
stmie gevolgd was, deelde zijh ervaringen
Maar tevens schilderden heide beroem
de ontdekkingsreizigers met schrille kleu,.
•ren de wreedheid der slavernij.
Kan het ons verwonderen, da.t Lavige
rie zich onmiddellijk opwierp als verdedi
ger, tot afschaffing van dezen gruwel?
De ontdekkingen van Afrika's binnen-
landen, had ook de opmerkzaamheid van
Home getro-kken. Al die onbekende volke
ren, die gezeten waren in de schaduw van
den dood, moest het evangelie verkondigd
worden.
Woestijnen door te trekken, woeste ri
vieren over te steken, de donkere hosschcn
in te gaan! Dan de gevaren van wildo
diere®, van ziekte, honger en dorst te lij
den, de verzengde hitte:
Wie zou dat alles doen en verdragen?
Lavigerie.
H( bood aan; de binnenlanden te even-
geliseeren. Zijn tegenstanders ontvingen
die mededeeling met hoongelach, anderen
trokken hun schouders op voor zoo'n
dwaasheid. Sommigen beschouwden La
vigerie als idealist, het was immers on
bereikbaar! Maar Lavigerie toont zich den
energieken organisator. Hij- sticht een gar
de, een keurkorps dat zich niet overgeeft
maar sterft.
Het jaar 1868 zal met gulden letters
opgeteekand' zijin, in de geschiedenis der
Afrikaa-nsche kerk, het was het stichtings
jaar van de Sociëteit der Witte paters.
£11 dat leger van wit gekleede -mannen,
gehuld in hun burnoes, zal Afrika ver
overen.
Toen Napoleon zijn garde aanvoerde,
gaf hij zijn dapperen ridderorden, hoogs
rangen, zelf koninkrijken.
En de Napoleon van Afrika?' Lavigerie
voorspelt zijh gardeArbeid en lijden.
Maar getroilw aan hun eed, hebben zij
hun persoonlijkheid en eigen inzicht opge
offerd, de Sociëteit is alles en regelt alles,
het individu lost zich op in de Sociëteit.
En getrouw gebleven aan dp vermaning
van -hun vader: gij zijt geen ont-ldekkings-
reizigers, niet uitgezonden door een weten
schappelijk1 Genootschap; gij: Wjtte paters,
zijt geen botanisten, zoölogen of geologen
maar missionarissen en mission a risen al
léén.
De garde van Afrika is moedig de wil
dernissen doorgetrokken, post na post
werd gesticht en systematisch voortge
gaan tot het binnenste, van het Zwarte
werelddeel.
.En gesneuveld zijn deze helde» bij hon
derdtallen, gevallen op het veld van eer.
En als de dood kwam, hetzij in de ver
zengende woestijn of in de-donkere wouden,
dan stierven zij gelukkig en tevreden, ge
wikkeld in hun Arabische mantels, ver
van hun vaderland.
Tevreden, omdat zij wisten, dat achter
hen kwamen andere mannen, die hun
werk zou,d-en voortzetten.
En toch -hebben deze helden geklaagd,
geklaagd dat zij in de harems en op
andere plaatsen geen toegang konden krij
gen tot de vrouwen der Arabieren.
En Lavigerie ving de klacht» op.
Hij stichte de Witte Zusters. En deze
maagden volgden de karavanen der, IWitta
pat&6 en deelden hun arbeid en liden.
En de resultaten?
Het was op de procure der Witte paters
te Boxtel, dat de zeereerw. pater J. da
Louw, procurator, mij! de volgende cijfers
ga.f: Missieposten in 1924: 145Witte zus
ters, aantal 325, waarvan jj- 130 Hol-
63) 0—
En wat is er van het kind geworden
onderbrak Alice leveiidig.
Van het kind! herhaalde de ongeluk
kige.
Mijnheer Arnaud, zei Beatrix zacht,
\ertcl nu de zaak' toch niet half! In naam'
der gastvrijheid die ge ons eens verleend
hebt en Wat God- u honderdvoudig zal be
loonei), antwoord ons.
Hi; .ging verder en aan zijn spreken kon
men zijn verdriet en ontroering z-eer °-oed
bemerken. 0
vervolgde mijn weg naar' Parijs waar
ik het kind- neerlegde in d-e portiek van
«en gesticht. Op een stuk pa-pier dat
aan tiet kind vastgespeld had, had ik
schreven: Hij) heet Gabriël Arnaud,
naam van een broertje dat ik verloren
S ,vr n°S biföev°egd: „Heb
(Mijden met hem."
Een diepe zucht ontsnapte aan de iip-
pen der twee vriendinnen. De grijsaard
keek hen onrustig aan en vertelde
rouwvol verder: Gij zijt al te goed
mi.i te vervloeken, maai- God heeft mii
zwaar gestraft. Mijne arme vader stierf
plotseling eemge dagen na de begrafenis
ik
ge
lde
me
lip,
ard
be-
om
mij
landsclie; zwarte zusters (negerinnen)
26547 zwarte priesters, welke na éen
18-jarige opleiding gevórmdzijn en waar
van thans reeds vijf éen' missiepost be-'
sturen.
Helaas, mag ik geen verdere plaats
ruimte vragen, en kan dus het aangename
onderhoud op de procure niet weergeven.
Pater de Louw sprak mij met Oost-ersch
vuur over zijn stichting en sociëteit, en
hot» was of de opgezette leeuw en tijger
in hun refter levend waren gewordtn
en luisterden, de schilden, speren en -wa
pens aan den muur, deden miji Holland
vergeten.
De in Arabische, kapmantel gehulde
pater De Louw-, bi-acht mi, onder de be-
toovering van zijn medeslepende verhalen
van de tochten zijher medebroeders door
Afrika's duisternissen.
Het koste mij moeite, dit stukje
„Africa" in Boxtel te verlaten eni afscheid
te nemen van den sympathieken miss.
pater De Louw.
Lavigerie heeft wel de naam ten volle
verdiend van „Napoleon van Afrika."
Voor enkele jaren geleden maakte) Wil
helm, kroonprins van Zweden een reis
d-wars door Africa. In zijh reisherinne
ringen spreekt hij met groo-tep lof over -d:e
resultaten der missiëii dei 'Witte Paters.
De' beschaving begon juist daar, waar
(Ie Witte Paters zijn, daar vruchtbare
plantages enz. Zoodra had ik hun mis
siën verlaten of overal weer wildernis.
Ik ga. eindigen, nog even in herinnering
brengend de groote Jjcfde van Lavigerie.
De aartsbisschop Tiet zich kennen,, als
een adelaar die met forschen wiekslag
zich weet te verheffen- boven al .bet.
klein ge,doê van zijh vijanden. Hij' vroeg
Leo XIII ontslag van zijn bisdom, om als
eenvoudige Witte Pater, de vermoeienis
en gevaren van zijin priesters te mogen
doelen. Leo XIII weigerde zijh verzoek.
Kardinaal Lavigerie, .aartsbisschop- van
Carbhogp primaat van Afrika,, stichter
der Witte Paters, gij zijt een fonkelende
ster aan den hemel van hot Zwarte We
relddeel.
De geschiedenis van Lavigerie en zijn
Sociëteit is d» beschavingsgeschiedenis van
Equatoriaal Afrikav,an dat werelddeel
waaarov-er Lavigerie eens schreef:
Ik heb van Afrika alles bemind >zij-n
verleden en toekomst, zijn bergen en
woestijnen, zijn zon en hemel.
JOS. M.-.
De S. D. A. P'. «n liet Gezantschap.
„Een wezenlijk Katholiek belang
is er in het Gezantschap niet ge
legen en als ruilobject heeft het
voor ons niet de minste waar-de,"-
zegt „D-e Gelderlander".
„Dc Gelderlander" schrijft
Do sociaal-democraten schijnen onze ap
preciatie van het Gezantschap bijl dén H.
Stoel maar stepds niet te begrijpen.
Zij houden liét ons weer voor als -oen
loklaas.
Als een prijs voor onze samenwerking
met hen.
En zij! schijnen te meen-e-n een heel kóst-
baai- lokaas in d-e handj te hebben.
Zóó tenminste moeten wij verstaan, wat
d-c heer Albarda. dezer dagen in de Kamer
heeft gezegd.
In beginsel, zoo ongeveer sprak hijl,
hebben wijl 'tegen het Gezantschap geen
bezwaar. Maai- de beteekenis ervan zien
wjj niet in. Eu de Minister kan ons ook
niet meer wijsmaken, dat het Gezantschap
Van zoo'n groot belang is, want met eeD
Schijn-Gezantschap dien gezant geves
tigd te Wieenen of Bern zou hij; tevre
den zijn geweest.
Wij voelen dus niets voor het Gezant
schap, en, al zeide hij het er niet bij,
ieder begreep, dat hierop volgen moest: en
wij zullen er ook niet vóór steinmeln.
De sociaal-democraten zullen tegen het
Gezantschap stemmen, als hiervoor bij
suppletoire Begroeting geld' wordt ge
vraagd, maai-zij zijn bereid ervoor te
stemmen als daarmco -een groot landsbe
lang wordt gediend.
Snapt gijl het?
Als zij daarmee kunnen koopen dc me
dewerking der katholieken in een rood
zwart kabinet, wel, dan aanvaarden zij 't
Gezantschap.
En anders niet.
Zouden zij1 denken, dat ze ons met dit
aanbod zullen verleiden?
Of ook maar bekoren?
Maar dan hebben zij een verkeerd be
grip van de waarde," welke wijl aan het
Gezantschap hechten.
van mijln broertje, zonder het geld aan
geraakt te hebben wat Delfort mijl had
gegeven. Mijn meester begon te kwijnen,
want zij'n opzichter en vertrouweling had
hem de misdaad medegedeeld, die op
den weg naar Bayonne bedreven was, en
d-e verdwijning van het kind. Ik kón
niet langer in zijn dienst blijven, het zien
van dien man deed mij- pijn. Ik verliet
dit huis, gefolterd door de grootste wroe
gingen. Om rnijh zinnen te verzette®,
ging ik aan het drinken. Ik had mij: ver
bonden met eenige slechte sujetten die.
mijl den arbeid tegenmaakten en mij za
ken voorstelden die wij zouden kunnen,
doen, als ik' hen naar Bordeaux wilde vol
gen. Zij hadden fondsen zeiden zij -en
vroegen niets anders dan mijn tijd en mijn
hulp. Ik kon lezen, schrijven en rekenen,
dat Was genoeg. Ik had hen weerstand
moeten bieden, maar ik kon niet. Ik
hielp hen in speculaties die aan zoo-veel
anderen fortuin verschaft hebben, maar
die mij in het grootste ongeluk' stortten.
Wij werden gearresteerd en door dc justitie
veroordeeld.
Toen mi,n straftijd om Was, wist ik
niet waarheen ik gaan moest, ik hacï.geen
brood, geen huisvesting, geen Meeding,
ik werd overal verstooten, ik heb rond
gedwaald, gekleed in lompen overal bede
lend, want niemand wilde miji werk' geven.
Ten slotte kwam ik hier terecht; ik nam
Hot Gezantschap is ons, katholieken,
geen oirtje wiaard'.
Er is geen enkel Katholiek belang mee
gemoeid.
't Is uit den t re ure herhaald, dat de ka
tholieken ter behartiging hunner speci
fiek katholieke belangen een eigen verte
genwoordiger bij' den H-Stoel hebben en
dat de Nedcrlandsche Gezant voor deze
belangen niet te vindien is.
Hot is aangenaam voor ons, dat Neder
land behoort tot de landen, die den Paus
als zedelijke mogendheid: erkennen en diens
invloed op de honderden milliocncn, katho
lieken naar waarde schatten, als Ne
derland huiten dezen kring van het ge
zond verstand treedt, blijft daar nog vrij
wel de geheele beschaafde wereld over:
E11 de wereldpositie van den Paus ver
andert :ar niet door.
Een wezenlijk katholiek belang is er
derhalve in het Gezantschap niet gelogen
en -als ruilobject heeft, het voor ons niet d'-e
minste waard».
Minister Culiju's werk.
Is het op zichzelf reeds van belang een
terugblik te werpen op- den arbeid van 'nl
bewindsman aan eani departement diat zoo
veel eisc-hen stelde, als dat, waaraan die
heer Galijn in de moeilijkste jaren van óns
staatsleven verbonden is geweest, van nïecr
beteekenis nog is het, op dien arbeid terug-
te zien, nu dezelfde man, wiens plaats hij
innam als minister van financiën, hem
thans weer heeft opgevolgd. En nu komen
deze vragen ophoe was de financieele toe
stand des lan-d(s bij den overgang' De Geer
Colijm?
En hoe bij den overgang ColijlnDc
Geeiv?,
Aan de hand van eeèige objectieve
cjjlfers zullen wij! pogen een antwoord op
die vragen te geven.
Do over -g1 ,a. 11 g De GeerCol ij n
Toen de heer Colijn 13 Augustus 1923
optrad als -minister van financiën, was- da
begi'ootiug voor 1924, gelijk die was sa
mengesteld onder het bewind) van den heer
De Geer, reeds haar den B,aadi van Sta to
gezonden. Zij sloot met een tekort op den
gewonen dienst van f 105 m-illioen. Tus-
séhen den 13en Augustus en den 16en
September, den dag waarop die begïooting
ingediend werd) bij de Kamer, blijkt kte
nieuwe minister van financiën Colijn reeds
f 7 mi.llioen te hebben kunnen besnoeien
eau -bedrag', hoofdzakelijk verkregen, hls
wij ons niet vergi.ssen, door af' te zien- van
voorgenomen uitgaven. Do begrooting
werd althans ingediend) met cam tekort
op den gewonen dienst van f 98 millioen.
Dit cijfer gaif! den toestand van 's laafdiS
financiën echter veel -gunstiger weer, dan
hij in werkelijkheid was. De begrooting
leverde namelijk een zeer onzuiver beeld
op. Eensdeels waren nog! geeni uitgaven
erop gebracht, die erop behoorden, ander
deels waren uitgaven, die bij d(en gewonen
dieiist thuis behoorden, hij- dien buiten'-
gewonen dienst geboekt. Zuivering der be
grooting was dus eiseh oiul een bolder in
zicht te verkrijgen in den werk'elijkten- toe
stand van 's lands financiën. Zoo moest
in de eerste plaats de eerste 50-j.arigé
annuïteit, groot f 12 millioon, als staats-
bijdralge voor het Ouderdjpmsfonds, op Ida
begïooting worden gehrac-ht, tot dekking
van het tekort, dat in dat fonds zou ont
staan tengevolge v,an de invoering der
vrijwillige ouderdomsverzekering. De af
schaffing) van den crisisdienst belastte ver
dei' de begrooting met een, onder de,n cri
sisdienst geboekt, tekort van f57 mil-
llioen. De consolidatie va-n een vlottende
schuld va.n f250 millioen eischte van den
gewonen dienst eeni vea'hooging van f 6
millioen. Maatregelen waren aanstonds ge
nomen om het accres dei' staatsuitgaven
voorloopig te remmen, als; de aanhouding
'van nieuwe wetten, welke 'nieuwe uitga
ven van den staat zouden, vragen, die stop
zetting van den bouw van nieuwe middel
bare scholen, de opschorting van het zeven
de leerjaar, de aauhouldiimg der gereedlig
gende mld!d|elbaar onderwijswet. Maar idfezo
maatregelen hadden het zoogenaamd! na
tuurlijk aécfès der staatsuitgaven niet ge
heel kunnen stuiten. Dientengevolge moest,
volgens berekening, nog op een stijging
van ongeveer f 18 millioen worden; gelét,
zöodat het totale tekort, waarvoor de
nieuwe minister van financiën stond, be
droeg f 98 en Ï12 en f5.6 en f6 en f 18
millioen is rond f 140 millioen.
De stijging der middelen maakte liet
den minister intusschem 'in Februari 1924
bij de behandeling djer algemëene besehou
wingen in de Tweede Kamén» ree% moge
lijk het tekort te stellen op T 130 milbi-
oen. Men kent het dekktagsplaai van den
heer Colijn, gelijk hij dat in-et medewer
mijn intrek' in dezen ouden toren 'en ik
leef hier al acht jaar- allerellendigst. Meer
heb ili 11 iet te vertéllen, ziehier mij® ge
schiedenis. Als die dame nu gehoord zal
hebben, wie ik ben, dan zal zijl wel niets
meer met mij te d.oen willen hebben en da.t
is rechtvaardig.
Arme man! zei Alice, bewogen, gij'
kunt weer in de gunst komen! Alles is
nog niet verloren. God vergeeft aan ieder
die berouw heeft over zijn fouten. Eigen
lijk had zij' nog veel meer willen zeggen
wal haar hart haai' ingaf, maar zij hield
zich in, zij moest alles aan Mevrouw]
d-'Astray overlaten. Alice durfde niet meer
spreken, haar zakdoek was bevochtigd
mett ranen en 'd-e veroordeelde vond zich
'minder schuldig toen ziji o,p he.m een
blik vol medelijden wierp.
Weet gijl niet wat er van 'Mdjinhejeir
Delfort geworden is? liét zij er oogen
blikkelijk op volgen.
Helaas Mevrouw; alles j.s gegaan
zooals ik voorzien had, mijn meeseer stiérf
kort na mijn vertrek, liet aan Delfort
een ontzettend' groot fortuin nsi en zijin
machtige bezittingen te Biarritz en Saint
Germain. Hij nam ze op don zelfden dag
van de begrafenis in bezit.
XXXI
Het was lang na'- middernacht -toen
die ziekó de o.ogen opende na een verkwik
king' van de meerderheid! der beide Ka
mers, min of meer gewijzigd, tot uitvoe
ring; hééft gebracht. Had een ruwe bereke
ning bij het optreden vain den minister
dc mogelijkheid eener besparing op ld»
organisatie v,an den staatsdienst van f 50
millioen doen onidérstell'enl, nattere bestu
deering' in den tijd), die verliep g'edlure.n-dia
de Vlootcri'sis, toonde aan, diat deze be
sparing voorloopig niet liooger dan ,30 mil
lioen mocht worden geraamd, omdjat hot
hoogere eerst geleidelijk verder in dp ko
mende jaren zou kunnen worden ver
kregen. Aan deze besparing zouden- d|o
dep arteinenten van onidorwijijs en defensie
elk 1'12.5 millioen bijdragen, de overige
departementen f 5 millioen Dc hoogere
opbrengst der mid'djelen ad 119 millioen
maakte hét mede mogelijk, dat op dien
totalen salarislast jujet, ge'ijk .-oiuivaiukelij k
de bedoeling van djen heer Colijn was.
'f 35 millioen, maar f 22 a 1 23 millioen
werd bespaard. Door nieuw'e- heffingen
werd f34 millioen verkregen, door uitstel
der storting in het Invalidtetiissfouitljs
f 18.5 millioen en door vermindering van
het tekort hij de spoorwegen en de pos
terijen f 20 millioen.
De overgang ColijnDe Geer.
Vond de lieer Colijn, tóen hij dien' lieer
De Geer opvolgde, een begrooting, waar
in hij nog vóór de indiening; een en andjet
wijzigen kon, de heer De Geer trad op,
'toen de begrooting voor 1926 reeds, lang
hij de Kamer lag', gereed voor behande
ling. Dat maakt een samenvatting gemak
kelijker'. Voor 1926 zijn de uitgaven voor
den gewonen dienst geraamd! op f 583
millioen, de ontvangsten op f 592 millioen,
zoodat er een overschot isvan rond f 9
millioen. Zooals de begïooting daar nu
ligt, is zij bovendien belangrijk gezuiverd.
Nog wel niet geheel, maar toch voor hét
belangrijkste déél. Het overschot zal edi
tor wéér teloor gaan, doordat het „gla-iijs-
ken der plooien" van het Bezoldigings
besluit, dat door .midjdel van suppletoire
begroóting'cn in dén loop van in do staaits-
begiooting tot uitdrukking zal kómen,
f 5 millioen zal vragen (dus f 2 millioen
meer dan aanvankelijk werd begroot). Een
wetsontwerp ligt voorts hij de Ivaimer voor
behandeling gereed, waarjloor voor d.e
Zuiderzeewerken f 4 millioen méér zal
worden beschikbaar gesteld üit dpn ge
wonen dienst. Aan dé opbrengst d(er rij
wielbelasting zal voert de nieuewe re-
goeribgj 'tvoornemen der vorige uit —f2
millioen onttrokken worden voor het W;o-
'gebfonds, zoodat dientengevolge het over
schot van f 9 mfdlioen zal worden omge
zet. En daarbij behoort dan, voor een zui
vere vergelijking mét den overgang De
Geei'Colijn, opgeteld te worden een be
drag van f 8.2 millioen, dat nog1 niét ten
laste van den gewonen 'dienst wordt gé
bracht als storting', in het ïnvaiiditeits-
fonds (voor 1926 is in de namelijk maar
op een hervatting dier storting' gerekend
tot een bedrag van f 9.4 millioen),' met
welk bedrag (het éénigs echter) de bc-
g'rootiug. voor 1926 nog is gecamoufleerd.
De vergelijking' toont dus aan, dat 'die
heer De Geer bij Zijn vertrek achterliet,
de heer Colijn bij zijn komst vond, een:
tekort op den gewonen, dienst van f 120
millioen, .terwijl de heer Colijn bij- zijn
vertrek achterliet, de heer De Geer bij zijn
wederkomlst vond, een tekort op' tten ge
wonen dienst van, f 10.2 millioen. I11 Wer
kelijkheid zal dit laatste tekort wel' niet in
de de rekening! over 1926 tot uitdrukking
komen, omdat een ongeveer gelijke stij
ging der middelen het vermoedelijk weer te
niet zal doen, maar' wij moeten,, voor d«
zuiverheid der vergelijking', er zekér mée
rekenen.
Een nadeelig' verschil van omgeven1'
f 120 millioen heeft de heer Colijn dus weg
gewerkt. Na twee jaren. (Hand.)
Archief en stedél-ijke oudheidskamer te
Middelburg.
I11 het jaarverslag van 1925 van het
Archief en stedelijke oudheidskamer zegt
de archivaris voor ecaiigszins omvangrijke
aaiïwiusben van het ardhief langzamerhand
geen plaats meer beschikbaar is. Om
deze reden kon hij1 tot zijn spijt niet voor
stellen, aan het rijk afstand van het ar
chief der in 1720 opgerichte Commercie,
compagnie te verzoeken, hoewel dif hoogst
belangrijke, archief in het MiddelburgscliB
gemeente-archief bewaard belioört te wor
den. De archivaris zette de inventarisatie
der archieven voort. Bewerkt werd een
inventaris van de archieven van kerken eD
kloosters, waarvan slechts fragmenten zijtn
bewaard. Deze spaarzame overblijfselen
kenden slaap, die verscheidene uren ge
dwurd had.
Een nachtlamp verlichtte heel spaar
zaam' d-e kamer -en wierp haar zwakke
licht op een jongen die bijhet bed laigt
noeergeknicld. De armé 'Arnaud wierp-
een Daiiven blik op hem, vervolgens slo
ten zijh oogeu zich weer. Had' hij de
koorts nog? Was hi; altijd' nog aan het
(leu? omdat hij die gedaante voor zich
zag, die hem zoo dikwijls in een droom
verschenen was. Toen hi, voor den twee
den keer zij' noogen opende, zocht hij op
nieuw ^jj'n engelbewaarderEt'ientte (wij
zullen hem nu zoo maar noemen) die go
zien h'ad' dat de zieke een goede rust ge
noot, was zelf ingeslapen, afgeihat van
vermoeidheid. Ongetwijfeld was hij bid
dend ingeslapen want zijn twee handen
rustten, samengevouwen op het d'ek.
jongen in gebed, met zin vermagerd ge
zicht met die eigenaardige bleek» kleui
van iemand' die veel aan slapeloosheid
lijdt, wie wa.s hijArnaud die zich uit de
kussens h'ad opgericht, keek hem' met een
vreemde uitdrukking, aan. Eensklaps
opende Eticune verschrikt zijin oogeh.
Hét scheen dat hij" een zwakke, maar dui
delijke stem gehoord had, die hem- toe
riep: „Adrian»! o Imijn God!"'En ten zeer
ste verwonderd luisterde hijl: „Adriaan!"
herhaalde dé" stem. Op. het 'bleek gelaat
van Etienne speelde een onrustige trek;
Warendoor een vroeger geslacht met de
overige archivalia vermengd, en zijn door
den archivaris wéder daaruit gelicht en
beschreven, waarna de handschriftenverza
meling, waarvan geen enkele catalogus
bestond en die ongeveer 200 nummers be
vat, beschreven en ingedeeld werd. Ook
die kaartenverzameling werd behandeld.
Het archief werd, verrijkt met dat der
Huurcommissie 1917—-1-924 en d,a/t der
Commissie van toezicht op dp rij'sehoo'
1881191'G, terwijl d;e bibliotheek verrijkt
werd door aankoop en schenking, met 27
nummers, behalve de gewone vervolgwer
ken en jaarverslagen. Het archief wérd
bezocht dpor 26 personen, van wie 12 uit
Middelburg, bovendien werden aan 46 per
sonen. van wie 10 uit Middelburg en 3
uit het buitenland, schriftelijke inlichtin
gen verschaft. Door den archivaris Werd
voortgewérkt aan het tweede deel van de
Bronnen der geschiedenis van Middelburg
in den landsheerlijken tijd, dat in het be
gin van .1926 zal kunnen versehijlnen.
Be aanwinsten der oudheidkamer be
stonden uit de volgende voorwerpen 3
Bronzen huisbel met opschrift, in 1601
go.gotcn 'door Jan Burgerhuys, die werd
aangekocht; groote en kleine steenen ko
gel, gevonden bij graafwerk' voor de Koe-
poortbrug, die werden overgedragen dooi
den directeur der Gemoente-werkéuijze
ren ketting van de galg op de Ariiedijk,
bij afgraving van dien dijk te voorsehij'n
gekomen en overgedragen alsvoren; stuc
werk, circa 1730 vervaardigd, afkomstig
uit de gang van het huis Dam G. 31/32,
geschonken door den' Heer C. BoudowSjlnse
penning ter gelegenheid v,an den 70sten
verjaardag van mej. M. G. A. de Man,
geslageft "naar het ontwerp van mej. R.
Wichers AViersma,' die werd aangekocht
draagteëkéns voor béstmir en bode der
Zondagavondcohcerteli, geschonken door
den heer 'J. P. Ph. Dooïenboschafgietsel
van do portret-penning van ds. W. Momma
eri 'penning tier eere van Bavid' Berking,
jaar onderwijzer te Middelburg, 1849, ge
schonken door mej. M. G. A. da Man.
Naar aanleiding Van de verwerving] van
hoven genoemde ketting wérd naar de galg,
waarvan zij afkomstig was, een onderzoek
ingesteld. De lijken van personen,.die o-p
het schavot op de Markt wanen gevonnist,
werden vervolgens aan de galg buiten de
stad weder opgehangen, „omine aldaeir
door de injuriën der lucht en het gevo
gelte des hemels te worden verteerd",
zooals het in d-e doodvonnissen luidde.
Ter voortzetting van h-et in 1916 geno
men raadsbesluit werden dit jaar, door den
heer D. de Trilde drie schildprijten geres
taureerd-, 'h.k „Laatste oordeel" in 1560
geschilderd door m'eestef Ghijlsbr-echt;
Schutters van de bus en Overlieden v'an
het Kruisgilde. Bij de Schutters' kwam' de
signatuur van den schilder te voorschijn,
nl. H. Berkmans, 1660. Het aantal beta
lende bezoekers bedoeg dit jaar niét min
der dan 4597, welk aantal nog nooit was
bereikt. In de laatste 6 jaar bedroeg hun
aantal resp. 1628, 2341, 2256, 2801, 3088
en 4597. Vooral op de Donderdagen in de
va-eanfiema ancien is de toeloop van dien
aard, dat aanstelling van extra-personeel
voor toezicht, enz. dringend noodig is.
Europa's economische twatanüf.
In -de pers vinden wiji het verslag van
een rede, door den voorzitter der Interna
tionale Kamer van Koophandel, dr. Leaf,
te Farijte gehouden over bovenstaand on
derwerp. Wij stippen er het volgende vut
aan
De spreker wees er op, dat België er in
is geslaagd zijin ruilmiddel te stabiliseerten1 j
en dje Italiaansclie lire handhaaft zich!
rcedis vesreheidene maanden op een vast
koerspeil. Ofschoon de stabilisatie nog
niet wettelijk geregeld' is,' is de begrooting
toch in evenwicht.
Gok in andere landen, die tot voor kórt
nog met groote moeilijkheden hadden te
k'ampen, hoeft het financieel herstel vor
deringen gemaakt. De Deensche kroon,
welke sneller is gestegen d,an- do regeiering
zeil' verwacht of zelfsn maar gewensdht.
had, staat thans "vrijwel op het goudpunt.
De Tsjeclio-Slowaakséhe kroon, welke gje-
ruiinen tijd gestabiliseerd was, is thans
ook wettelijk gestabiliseerd en de controle
er over is opgiedragen aan een centrale
bank. Het is a.a.n te nemen, dat de daling
van die Foolsclie zloty tot staan gekomen
D Dit- is maar ten deele waar. Men zio
onder Financieele berichten in ons vorig
nummer. Ried.
hij hoog zich voorover om Arnaud aan te
zien. Als hij het wias die zoo sprak dan
was hij zeker aam het ijlen. Hïjf ging ach
teruit, hij zag dat die twiee groote oogen
hem aa-nstaairden.
Heb je pijn vroeg hij' terwijl hij on
willekeurig zijn oogen neersloeg voor dien
doordringenden blik.
Hij! hij herhaalde dezieké: Adri
aan spreek tegen mij; kijk mij aa-n, zeg
mij d'at j'e me vergeeft, dat je m.e niet ver
vloekt Uitgeput zonk hij neer in kijn
kussens. Een deur ging open, een liefde
zuster van bejaarden leeftijd liep op haar
eenen na,ar het bed toe. „Mijln kind,'!
«prak zij zacht, „ge moet nu 'wat gaan
rusten."
Neen, zijster.
Maar je zult je ziek maken, donk
toch dat het den derden nacht al is dien
gij wakend doorbrengt.
-Ik heb- vandaag geslapen.
E01 slecht geslapen, kom, ik zal je
plaats innemen. Ga nu dadelijk naar bed
en tracht te slapen. Morgen moet je weer
vroeg bij' de hand zijn. Wél te rusten,
mijiu kind!
Etienne giDg schoorvoetend heen.
(Wordt vervolgd.)