NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GEHEEL ZEELAND DIT BLAD VERSCHIJNT: DES DINSDAGS DES DONDERDAGS EN DES ZATERDAGS van humor. Keuken. i?u i\ Ds Groote Kerk te Goes. Buitenlandsch Overzicht BUITENLAND DUITSCHLAND FRANKRIJK ZWITSERLAND OBMfiBR 1089 I'ATIO. Commie, noem jij mij Iniet meer bestaat." j I loratio.?" Wjat is dat Kanarie. De kat heeft |eten. GROOTE OOREN', Jde bruid op het huwei- Jet er toöh niet zoo moej dacht had. Waarom zou ik' er, Imoeten uitzien? Nou, ik hoorde mam- It u oom J an maan den, ihtenna had geloopenj 3M0NIEEL. I'd bij een boer geroep Pt te maken. De man/ It. i ar is, vraagt de boer Ir wel opstaan?," |;t de notaris verbaasd, V li", zei de boer, „maar It als je je testament Ibed moet liggen." |BR.UINE SAUjS. 1 L. bouillon; 1/4 L\ |lOO gr. boter; 100 gr. uidnagelenJL. laurier- l'eimepeperzout. lijn in stukken snijden I;»oten er af te nemen lin vier of zes stukken Itukken flink iwasschen Tut en peper. De boter braadslee smelten en |pnijn aan alle kanten orden, ongeveer 20 a daarna uit Be pan jter de fijngesnipperde peg en. voortdurend roeren maar zorgen dat de Inden, een laurierblad en een weinig cayen- Ju, en de saus roerende ken. Daarna de konij'- I den wijn er bij voegen le kachel nog ongeveer I s aten stoven, lidienen wordt Se ove- oegd en de saus. die langdurig stoven Wat pnieuw gebonden toet I bloem. ijn worden netjes op en de saus door een |egoten. (Centrum;)! ;ke mishandeling door Imi pichspost" maait mei van afschuwelijke mis- (jchtpaar door een Roe plaats te Ddvarhely. tpaar beschuldigd, een iiinen nadeele verduis- het echtpaar bij zich echtelieden hem bij |rzekerden, dat ze van afwisten, dwong' hij onder het toedienen ggen, dat frij van den |tp,aar getuige was gé- arm de vrouw1 met de van den zolder zijner Ig haar onbarmhartig! et de vuist, tot zij het den man te lijf en >danig' tegen gezicht, <lat hii eveneens bes ir weer bij kwam' en entenis weigerde af te ndarm de handen van ,n elkaar en liet hem iw met het hoofd, naar opgehangen werd. gelukkige vrouw, wier puilden door de folte- om langer te blijven ar doodsangst riep zij' stal gepleegd had. zijn doel bereikt en ;ven" voor den straf- t echter onmiddellijk) overgebracht worden, tan, zoodra tfj buiten ervoerd zou worden, an den gendarm! heeft n omtrek de grootste 1 verbittering gewekt. („Msbd.") 1 Oplichting, ancta&rd" maakt meli- gTijke oplichting door che kooplieden, dlie een voöt 100.000 fr,anken Zij hadden een groóte oenten bij deze firma) le rekening behaald met Vjaibash" spoorweg, die i waardeloos schenen, 140 kisten t.er waarde naar Rotterdam ver mannen w laren verdw'e- gade wist een van de nan te houden. De schip ingehouden en door dje hij aflegde, was het x>r te kbmen van den ederlandl vertoefde. In iet de Nedferlamdsdha r voortgezet en werden en in beslag genomen; len in Den Halag ge- NUMMER 147 DIDS0AS 15 DECEMBER 1925 21bt» MARÊAR8 NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT ÜUfMu* mn Red»a!l« mn AdminlifstlftWuntalngul, GOES Inlarloe. Telefoon Redacli» en Adodfibtrall» Telef. No. 207 3i|knntoor WID0EL8URQ. VIsrKt 1 en Si Ta|»io0n No. 474 Abonnomontspr^f f1,90 per drie maanden, bij vooruitbetaling Adrsrtectüli van 1 tot 6 regels f0 90. elke rege! meer fO.tS Contractregeiprtje, te beginnen otj 600 regels, beduidend lager SRQQTEWAAROË VAN PU3LICITEIT WORDT GELEZEN IN ALLE KRINGEN In de laatst gehouden vergadering) van <ten gemeenteraad van Goes, heeft Ba jproote, voormalige Sint Maria Magdalena kerk aldaar, in verband met Be restau ratie van dat gebouw, herhaaldelijk een onderwerp van bespreking uitgemaakt. Een der gemeenteraadsleden zei de, dat die kerk niet zoozeer het eigendom is der Kederlandsch Hervormde G emeente, als wel van geheel Goes. Dé man heeft li echts de halve waarheid gezegd; ile leele waarheid is, dat die kerk aan de Foomsch-Katholieken behoort en hun in de troebele tijden der Reformatie werd ontnomen1). Én nu moge die roof naar mcnschelijke wet en verordening zijn .Ver jaard,, geen oceaan van water wasciit het stempel af, <jp die kerk gedrukt, n.1. dab aij is eene Roomsehe kerk, Jloomseh naar oorsprong, Koomsch naar bestemming!, Roomsch naar bouw en inrichting. Inderdaad, onze Roomsehe voorvaderen hebben deze ook thans nog bij al haar verval imposante kerk steen voor steen opgebouwd, omi haar te doen strekken tot een tempel voor den ïtoomschen eere- dienst, waar onder de bijzondere Bchutse van Maria Maedalena God zou r.anbeden en verheerlijkt worden, Zijne barmhartig heid en genade zouden wordep afgesmeekt door gebeden en lofgezangen, maar Vooral door het opdragen van de onbloedige offerande des Nieuwen Vcrbonds, waarin on mystieke wijze het Offer van Kal1 larie wordt vernieuwd en op Be zielen toegepast. Onloochenbaar is ganseh dé bouw der 8int Maria Magdalenakerk op dien eere- dienst ingericht. Haar kruisvorm roept do gedachte wakker aan het (cruis van Golgotha, waaraan het Ileil der wereld; heeft gehangen en waarvan de bloed-' stroom uit Jezus' gebenedijde kwetsuren afvloeide, tot den Hemelschen Vader roe pend, niet om1 wraak maar om barmhar tigheid voor hen, die niet weten wat zij doen. Daarom is sinds overoude tijden het kruis in do Roomsehe Kerk boven ilies in aanzien. Onverschillig ter eere van welken heilige een altaar wordt op- (fricht, vóór alles behoort er 'het kruis en te priiken. want Hii dia vanaf hat kout geheerscht heeft, zooals de Cohrift «egt, is de Heer van net altaar. De ligging der kerk is geen willekeurige, zij is gericht naar het Oosten. Waarom'? Omdat daar Christus het Offer Bes krui- «es heeft opgedragen, omdat de stralende morgenzon, in het Oosten oprijzende, her innert aan Christus, die het JLiiöht der wereld, de Zon der Gerechtigheid js. De zuilen en wanden en bogen en ge welven, niet zooals nu met gore witkalk hesmeerd, maar zooals hot Roomsehe voor- jeslacht ze met even grooto kunstzin als piëteit beschilderde met opschrift en tee- hening, die als een „biblia pauperumr" «ok den meest ongeletterde geloovigp van Gods Openbaring aan de mensehen ver haalde, wijzen in opgaande orde heen naar ie plaats waar- eenmaal het hoqgaltaar stondhet priesterkoor, die gewijde ruimte voor de dienaren des altaars bestemd, zij* ilia ofschoon met de eelooviaen Beelend in het algem-eene priesterschap, dat Sint Petrus in zijn eersten brief Ben christenen toekent, 8) nochtans naar Christus' instel ling bekleed zijn met het bijzondere prie sterschap, dat hen stempelt tot nfferaars en bemiddelaars en tot uitdeelers Van Gods geheimenissen. 3) Het prachtige, grootendeels gerestau- leerdc Noorder- of Mariaportaal versym'- hoÜ8eert de aan den Katholiek zoo sym pathieke gedachte, dat uit den nacht en nevel der zonde Maria als Be „S-tella ma-' tntina", de morgenster, oprees, troost volle voorbode van die Goddelijke Genade- «on, welke in den driewerf heiligen per soon van Jezus Christus co geestelijk-ver kilde wereld met den stralenden gloed Zijner verlossende ontferming kwam ver- warmenJa) En dat de kunstenaar-bouwmeester, die de Sinte Maria Magdalenakerk ontwierp, geïnspireerd werd door een levendig geloof »n als vervuld met den geest Gods, gelijk weieer Beseleël en Ooliab, de bouwmees ters van den Israëlitischen tabernakel4), getuigt ook zelfs het thans enthr'ster-'e bouwwerk op schitterende wijze. Ondanks het massale, dat dit bouwwerf kenmerkt, treden uit heel het samenstel t en rankheid lichtheid en fijnheid naar Voren, die •'aanduiden, hoe do godsdienst in Bit ge bouw beoefend, de ziel langs Ben ladder der geschapen, stoffelijke dingen doet cp- khmmen tot den onstoffelijken Maker van hot geschapene: God! En do pijlers en mu ren, die de bouwheer als omhoog deed stei geren, zich vereenigend in de gewelven daar ginds in de hoogste hoogten, zijn zij met als een steenen „Sursum porda", 3at bij eiken plechtigen hoocd'Vost do pr'-^-r m naam der gemeente uitjubelt. RVaarlgkj wat door menscnelijk vermogen aan v,ur nen gedaan, om in een stoffelijk gebouw mt to drukken dat daar 5s „do woonstede Tan God toet do menschen"^ zoodat een huiver van ontzag den bezoeker Vervult «n hij evenals. Mozes weleer op den Ho- tob zich hoort toeroepen: „ontschoei pwe moeten, want de plaats waar gij stoot is een heilige grond" de bouwmeester der Sinte Maria Magdalenakerk heeft het verricht. Helaas, wat is er van) zijn werk' gewor den'. Als een ijzige Noordenwind, die Be bla deren doet verdorren, de jonge Joten doet verstijven en de kinderen Flora's Boodt, kwam ook het Calvinisme in teze kerk binnenvallen, niets ontziende van wat het Roomsehe voorgeslacht ter eere van pod en Zijne heiligen had gebouwd en ge schilderd en gebeeldhouwd en versierd, ten koste van offers boven alle maten groot.6) En zoo s.taat daa,r de reus onder Zea land's kerkgebouwen kaal, verminkt, ont takeld, ontluisterd, een schim van *vat hjj eerst geweest was. Zelfs hem, die alleen door liefde voor de kunst gedreven, deze kerk binnentreedt, slaat de schrik om het hart over zooveel verwording. Al de bogen van lnidden- schip en zijschepen, die-toegang) geven tot priesterkoor en zijkapellen ziet hij dicht gemetseld, waardoor het volle gezicht van af het Westerportaal tot aan Ce rapien, van het priesterkoor, over de volle lengte der kerk is benomen. Wat vóór die ge metselde kale wanden ligt, transept en midden- voor- en zijbeuken, vertoont £ich aan het oog als een iroosteloozo ruimte thans nog „unheimischer" wijl zij als berg plaats voor restauratiemateriaal, steen houwerij en werkplaats wordt gebruikt zonder gewelven waar de kalo dakspanten naar omhoog steken als de ribben van een monster uit het fossielenrijk. Men noemt deze ruimte cuphemistisch „wandelkerk", eene „contradictio in tejminis", want even natuurlijk als het woord „wandelpark" klinkt, even onnatuurlijk klinkt het Woord „wandelkerk". In oen kerk bidt toen, maar men wandelt er niet. Wat achter de bovenvermelde Wanden ligt, heet „de preekkerk". Door i die ruimte pasklaar te hebben moeten ïnakenr voor den Prot-estantschcn eeredienst, die alles- om- den preekstoel groepeert, is het kerkbeeld daar jammerlijk verknoeid. In de uiterste zijbeuken heeft men op -be paalde afstanden muren tussehen de pi laren opgetrokken om zoodoende vierkante ruimten te verkrijgen voor het opslaan der kerkbankm. Van de zijkapellen naast het voormalige priesterkoor is het eene verhaspeld tot een soort van trapkamer naar het orgel," en zijn Van het anderie! door de amphiteatersgewijze opgebouwde kerkbanken de architectonische lijnen zoo goed als weggewischt. En dan het priesterkoor, waar eens het hoogaltaar stond, het centrum en brand punt van den Katholieken eeredienst, ja waarvoor heel dezp geweldige kerk jn de. bedoeling van bouwheer en voorgeslacht als een steenen -overhuiving diende. [Jaar staat nu het orgel, op zich z'elf -een kost baar en kunstvol stuk, maar dat daar vloekt met zijn omgeving, vooral Boor de kap in Turksehen stijl toch geen uitdrukking voor het „liever Turksch dan Paapsch"? die in schrijnende tegenstel ling staat tot het rijzige karakter van dit gotische priesterkoor. De triforia. bo ven langs de wanden der middenbeuk zijn schier alle van hun sierlijke gobkiscihe ballustrade beroofd en herschapen in o, próza! nissen voor gaskachels. Zeker, daar is wat gerestaureerd; daar zijn en kele zuilen van de witkalk ontdaan, daar is hier en daar een gekleurd raam aange bracht zonder gewijde afbeeldingen na tuurlijk, maar het geheel levert het droevig beeld op van een aan zijn natuur lijke bestemming onttrokken kerkinterieur waardoor het is geworden als een romp zonder hoofd, als een half afgebroken huis, als een wrak schip, VerkalefaterdJ tot een hut, een jammerschouwspel ,zou Hamlet zeggen. O, als bouwheer en stichter en be gunstigers en schenkers en weldoeners dezer kerk eens opstonden uit hun graven. -Met welk een van weedom Verscheurd hart zouden zij de verwording zien van hun heiligdom. Weg het altaar, die hei lige berg, zich verheffend boven de zon dige wereld, het heilige der heiligen,, waar op .Gods- oog met welgevallen rustte. Weg het kruis op muren en wanden ter plaatse waar eens de zalvende hand des bisschops het chrisma op drukte ®m daar mede het gebouw te stempelen fot eene kerb, d. w. z. het huis Gods an de deur des hemels» Weg de beelden van pods lieve moeder en Zijne heiligen, wier aanblik hen aanspoorde tot het beoefenen der deugden, waarvan zij bij hun leven, niet uit eigen kracht, maar door Gods genade, het schitterend voorbeeld gaven. Ach, hoe zouden zij, dwalende door de ijle ruimte van deze kerk, buniq kerk, tot onherkenbaars toe misvormd, de klacht herhalen die eens van de Jippe-n der patro nes dezer kerk, Magdalena, vloeide: „zij hebben mijnen Heer weggenomen en ik weet niet, waar zij- Hem! hebben gelegd" 7) En nu wordt van alles gedaan pm deze kerk gerestaureerd te krijgen, want al werd veel hersteld, nog heel voel' moer aan ramen, daken, goten, gewelven Valt te repareeren, zooals het restauratiedebat in den raad overvloedig aantoonde. Jlijk, provincie, gemeente, kerkgenootschap en particulieren, zij allen worden als om strijd aangezocht hunne gaven te storten. Het zij er verre van, Bat de Kathol-iAo Goesenaar van heden ten dage daar vijian- dig tegenover zou staan. Al Ware het al leen maar uit dankbare piëteit Voor wat zijne voorvaderen hier wrochtten, zoo zal ook hij zijn steunpenning voor de restau ratie niet weigeren. Trouwens ook Ka tholieke stemmen in den raad Van Goes deden zich in.dien geest hooren. Maar al kwamen tonnen gouds bijeen, al wierp men Rotschild's vermogen 5n de geldkist'der restauratiecommissie, zoolang de Sinte Maria Magdalenakerk niet wordt gerestaureerd) naar de intentie en bedoe ling van hare stichters, d. w. z. als Roomsch kerkgebouw, zal zij blijven Wat een kunstvol gedreven reliekschrijn ia zon der reliquie, wat 'een met kostbare hout soorten ingelegd juweélenkoff rtje is zon der juweelen, wat een fraaie bewerkte schede is zonder zwaard, wat een lichaam1 is zonder ziel. „Als men de -geschiedenis raadpleegt men kan ér a a. BUderdijk op nalezen dan vindt men, dat in dagen, waarin do voorouders der tegenwoordige Calvi nisten zich meester maakten van Be Ka tholieke kerken en kelfs nog langen tijd daarna, op het platte land minstens drie vierden, in de steden minstens twee derden der bevolking Roomsch waren. Ten Noor den van den Moerdijk dus even grost onrecht als teu Zuiden. De Dom van Utrecht ia met niet meer recht door dei Hervorming in bezit genomen dan Be Grcote kerk te Breda, de oude kerk te Bunschoten met niet meer recht Ban de kerk te Vucht of van toenig ander Noord- Brabantsch dorp." (Dr. Kuijper in „De Heraut" van April 1890). 2) 1 Petr. II 9. -! 3) 1 Cor. IV. 1. 4) Exod. XXXI 1—6. 4a) Nog altijd wacht de boog boven dq deuren op fleurons en verdere gothisch+J versieringen en mist de nis tussehen di) twee deuren nog steeds het Baar behoc- rende Mariabeeld. 5) Exod. III 5. 6) „Overal reikten godsdiensthaat en plunder zucht elkander de hand en vielen de kerk versierselen, eerbiedwaardige voort brengselen der middeleeuwschekerkelijke kunst wocsten roovers en plunderaars ten buit, voor zoover zij niet Boor dé beeldend- hatende Calvinisten in naar hun toeening heilige woede werden v.ertrapt, verscheurd en vernield; altaren wearden omvergewor pen, boeken verbrand, beelden verbrijzeld, schilderijen vernietigd, priesters mishan- derld" (Aldus de niet-katholieke prof. Blok in zijn Geseh. v. h. Neflierl. Volk D. H blz. 31). "O Joan. XX 13. Hindenburg wil niet naar de pijpen dal>- seD van ds Duitsch-na.t.onalen, ce Ueber- patriotten, Ilakenkreuzler en hoe verder de overdreven bejuLelaars van het „Deutsa land, Deutsehland über A lies" heeten, aan wie hij voor 'n groot deel zijn presidents zetel dankt. Niet het belang van die par tijen maar het belang van het vaderland weegt bij hem' het z'wkarst. Daarom meen de hij zijn handteekening te moeteml zetten onder 't verdrag van Locarno, al heeft hij daarover heel wat booze Woorden van boven genoemde „patriotten" moeten hooren. Eni nu hij zich heeft doen kennen, als een voor standor van do idee om de rogeering van het kijk tn recruteeren nit de verschillende democratische partijen dus met uitslui ting van de in de aanvang genoemde groe- ■pen die immer onverzoenlijk en altijd in- dq contramine zijn duurt da-t geblaf voort. Misselijk' zijn dan ook de br.even zoo schrijft men uit Berlijn aan „De Tijd" welke over hem circuleeren en Waarin zelfs leden van den vroag-eren gein»ralen staf hem voor niet minder dan éeni Weiïader des vaderlands uitmaken. Ook Lucfendori'f, die bij de verkiezing van den velic'ma,ar- uehal (feltot Rijkspresident alweder op een illusie blijkt te hebben gerekend, valt zijn vroegeren wapenbroeder op hatelijke wijze aan en verkondigt in rethorisohe zinPen, dat Hindenburg zijn veldhearsroem aan partijdrif prijsgeeft. Maar de geschiedenis zal dat partijdig oordeel wel verbeteren en er een zuivcie editie van uitgeven, die juist in de politiek! aan het karakter van Hindenburg de hoogste eer zal waarbor gen, welk'e een burger jegens het gemee.ua- best verdienen klan. Iutussehen, dank' zij! hem. zal de groote caolitie er komen I -, Vorige weekl heeft de Fransehe Kamer een amendement van dom communist Hen riet om de gelden te weigeren voor de be kostiging van het gezantschap bij den Paus met 280 tegen 108 stemmen verwor pen. Twee zaken zijn hierbij belangrijk. Vooreerst, dat de socialistische Kamer fractie nadat de regeering het amende ment voor onaannemelijk; had verklaard en daarmede dus te kennen had( gegeven, dat het behoud van het gezantschap was in 's lands belang zich van stemming ont hield, om oen bevriende regeering niet een stok tussehen de beamen te late» wer pen. Tot zulk' oen peil van politieke soli dariteit wisten de Christel^jkl-Historische Kamerleden ten onzent zich niet op te werken, zij lieten liever èn coalitie èn re geering uiteenspatten dan zich te verzet ten tegen het anti-papistisch drijven vamj Kersten, Lingbeek „e tutti quamti". Ten tweede, dat do geenszins clericale re geering der Fransehe Republiek met den allesbehalve elericalen Briand als eerste minister en minister van buiteulaudusche zaken aan het hoofd het hebben van een gezant bij den Paus van zóó groot gewicht achtte voor Frankrijk, dat zij zich vier kant tegen de aanneming vam het .almea- dement Henrjet verklaarde. Daar kun nen tal van Vrijheids bonders en hunne organen ten onzent nog wat van leereh. Als men die'heeren hoort en die couranten leest men denk' maar eens aan het Goe- sche liberale orgaantje ,;Goesche Courant" geheeten, dan is een gezantschap hij den Paus een luxe, een overbodige fraaiïg-heid, die hoe eeredr zoo béter dient te wordjen opgedoekt. Welnu, bovengenoemde anti- elerieale maar eerlijke minister Briand zeide in dén. aanvang dezes j<ws hvet na volgende over de beteekenis van het ge zantschap bij den Paus in de Fransehe Kamer HetVatikhan verlaten, er geen jriak-, gelastigde hebben en n.et begrijpen, dat bet daar meer dan elders van behang is, om de oogen geopend te houcen en goedje ooren te neboen, net zou werkelijk zoo veel zijn als zich vreemd te verklaren aan den huldigen stand van ztiiéu in Europa. Intusscben is in (Frankrijk iets ontdekt, dat de gemoederen in beroering brengt an aan optim.sten ie meenen, dat met den jongsten oorlog aan allerlei uitwassen als: geheime diplomatie, spionnage euz. een einde is gekomen, een groote teleur stelling bezorgt. Ziehier wat voorviel zooals do Parijsche correspondent van „De Tijd" dit aan zijn blad mededeelt. Eenigen tijd geleden werd te Versail les een zekere Lionel Wiet in arrest geno men, die zich uitgaf voor zeeoffieer on zich in vliegerskringen had weten jn te dringen. Met welkl doel? Het is nog onbe kend. Hij sprak met veel ophef over zijn galante avonturen en in het bijbonder over ee.n zijner vriend-nncn, een voormalige ver pleegster te Neuilly, een schildersmodel' van Montparnasse, Marcelle Monscie, die zich on hare vele reizen, vooral in de cen tra der luchtscheepvaart ophield. Terug- k'eerend uit het zuiden werd dieze avontu rierster door de politie aan de Gare dia Lyon opgewacht. En al spoedig volgde haar bekentenis in dienst te zijn- der spion- nare eener vroomde mogendheid. Meerdiere opdrachten waren hagr toevertrouwd, waar in zij min of meer was geslaagd. St. Na- zaire, Bordeaux, en St. Raphaël hadden speciaal de bedenkelijke eer van ha,air be zoek ondervonden. Zij verklaarde zelfs belangrijke documenten t.e hobben medege bracht. doch op het oogenblik der arresta tie waren deze niet meer op haar te vin den Haar bekentenis en mededeelingen hadden eveneens do arrestatie van eeni drietal Engelsche onderdanen ten gevol ge. Henri Leather, zich noemende inge nieur. Olivier Philps en Wjlljam Fjseher, allen werkzaam in een magezun v«n T. S F. toestellen in de Rue d« Surine. Het gerechtelijk onderzoek is thans in vollen gang en men zal goed doen dit af te waoh- ten. alvorens geloof te hechten aan de vele phantastische verbalen, die over dit spion- nago-veval de ronde doen. Wolk' een beschamende desillusie na het verdrag van Locarno, onder het door velen hoog geprezen regiem van den Vol kenbond, te moeten ontwaren, dat het wantrouwen nog steeds hoogtij viert en verraad niet ophoudt een rol te spelen in de internationale verhoudingen. Er valt, niet aan te twïifelen. dat zelfs indien blijkt dat inderdjaad zij, die ja, ch- trr slot en grendel zitten in diëtist va-n Engeland hun luguber handwerk hebben uitgeoefend, de tegenwoordige Engelsche Regeering daaraan vreemd is en alleen de traditie daaraan schuldig. Maar niettemin dient in djt geval ten spoedigste de aanloiding geafoeht, dpor be middeling van den Volkenbond! eem einde tn doen maken aan de spionmage in de aan gesloten landen en opheffin-g te vorderen van de fondsen waaruit deze Wordt be kostigd. Oök Frankrijk k'ent een dergelijk' fonds, een dergelijke organisatie, oen bureau no. 2, dat overeenkomt met de „Intelligence service" in Engeland, waartoe do thans in arrest genomen Engelsche onderdanen, be hoorden Wil men. inderdaad! den vrede onder de volken tot stand brengen-, (dja® mag niet langer êen instituut worden; ge handhaafd, dat 'n oneer is voor dlemensch- beid. Het waarachtige belang van Europa eiseht dat de thans aanhangige zaak in het volle licht wordt gesteld en niet uit diplo matieke overwegingen met een Sluier wordt omhuld. Moeilijkheden kunnen er zeker uit voortkomen en de verhouding tot Engeland Zal er momenteel niet heter op worden. Maar «Heen openhartigheid khn hier baten om voor de toekbmst gebeurtenissen te vermijden, gelijk hier thans aan hef. Kdht dreigen te treden. Een goed gevolg van deze onverkwik kelijke historie kan alleen zijn, dat beide landen in de toekomst, door te breken mei een stelsel van vóór-oorlogsche spionnage, meer dan' tot nu toe, niet alleen als geal lieerden, maar ook' als wa£p bondgenooten en vrienden met elkander zullen- omga-anb De omhelzing van Briand en Chamber lain bij het scheiden te Locaxno zou te zeef aan een Judas-kus doen denken, indien' het uiterlijk vertrouwen achter do scher men werd ongedaan gemaakt. De regeeringserisis BERLIJN, 14 December. (Woïff) Da rijkspresident heeft Maandag dr. Kochi (democraat) ontvangen en hem verzocht op den grondslag der groote coalitie een ka-: binet te vormen. Dr. Koch heeft d e op dracht aanvojard. Fehrenbach heeft ge weigerd. Die slag aas «ie Marne, De Saksische staatsarchivaris, dr* Arthur Brabant, heeft op grond van ees in het staatsarchief te Dresden - berustend handschrift van generaal v. Hausen, in den wereldoorrog opperbevelhebber van 't derde leger, een monografie uitgegeven over den slag aan de Marne, die op 9 S-epi- lember 1914 leidde tot den terugtocht van bet derde leger op do Aisnc. De schrijver komt tot <"e piotsom dat het derde leger en zijn ïeider ^een gehuld' hebben aan den terug-tocht, welke bevo len werd door do opperst ejegerleiding, die achteraf van den feitelijken toestand voi- strekt onkundig is gebleken. Zij baseerde haar terugtochtsbevel n.l. op een positie- kaart van het derde leger van 6 Sept., die op den Zuidelijken Marneoever cerj ieemté in het front van het Berde leger aanwees. Deze leemte was echter den Vorigen dag*, 5 Sept. aangevuld d oor de 23ste reserve- divisie. Op grond van deze verouderde en dus volstrekt onjuiste po9.tiekaart be sliste de opperste legerleiding dat het derde leger terug- moest daar het een vijandèHjken aanval niet zou kunnen weerstaan. Brabant wijt deze noodlottige vergis sing, die de kern is geweest van Duitsch- land's nederlaag, aan het feit, Bat het groote hoofdkwartier veel te ver achter het front lag en daarmee alle voeling had verloren. (N. R.. Ct.) Een kasteel v ei-brand. Belga meldt' uit Caen, dat het kasteel van St. Julicn, dat kostbare -kunstverza melingen en de bibliotheek van Oolbeirt bevat, door brand is vernield, pe schade wordt op 10 miliioen frank geschat. PARIJS. (Havas). Briand heeft Za terdag een nieuw onderhoud gehad toet den Turksehen gezant te Parijs, Fefhi Bey. Naar verluidt is bij deze gelegenheid' van gedachten gewisseld over de Mo- soelkwestie. Ongetwijfeld heeft Briand den nadruk gelegd op de voorwaarden, welke voor Turkije uit een meer verzoenings gezinde houding zouden voortvloeien, en de tot matiging aansporende raadgevingen herhaald, welke de Fransehe ambassa deur, Saxraut, reeds te Angora heeft doen hooren. Die spicuraagezaab in (frankrijk. PABIJS, (Belga). Fisher, een van Be Engelschen, die onder verdenking van spionnage gevangen genomen zijn, heeft bij zijn verhoor voor den rechter van in structie zijn onschuld staande gehouden. De Volkeuboudsraad: Zaterdagavond heeft een bespreking tussehen de Engelsche en de Frans-Bad delegatie de laatste meeningsverschillen over het werkprogram der commissie van' voorbereiding van de internationale ont wapeningsconferentie uit den weg ge-» ruimd. De Fransehen hebben, nadat zij eenigo concessies hadden gedaan aan het Én- gelsc-he standpunt, de beginselen dio zij vooropgesteld hadden over het algemeen er door gekregen. Overeengekomen is: „het veiligheids vraagstuk niet in verderen omvang pp het program te plaatsen, maar den graad det veiligheid waarop elke staat aanspxaaü heeft, krachtens de hem bij art. lt> van het Vollrenbondsstatuut verzekerde hulp van da Volkenbondsleden, geenszins vaa behandeling ter conferentie uit te Blui- ten. Do Volken bond Braad heeft Zaterdag de finitief besloten de Nederlandsche rogee ring uit te noodigen een Vertegenwoordi ger to benoemen in de ixxmmisaio van ne gentien leden ter voorbereiding van Be ontwapeningsconferentie. Het negentiende lid is Bulgarije. Dever&sgén vtn Loear»o gede poneerd. 1 GENEVE. Maandag ziju op het Volkori- bondssecietariaat het verdrag v^n Looarno met do daarbij behoorendo ovqreenhtomsteit ploehtig gedeponeerd.

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1925 | | pagina 1