NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VDOR GEHEEL ZEELAND
iting.
zekering bij de
DIT BLAD VERSCHUNT: DES DINSDAGS
DES DONDERDAGS EN DES ZATERDAGS
Eerste Blad
CROKA
BANK VOOR ZEELAND
BANK, GOES.
vensverzekering-
Maatschappij
NIJMEGEN.
/olksverzekering.
ZATERDAG 6 SEPTEMBER 1924
Jeedingstukken
lat 108, AMSTERDAM
Dit nummer bestaat uit twee bladen
GOES. 33-20
Alle Bank- en Effectenzaken.
DEPOSITO'S
BUITENLAND
DUITSCHLAND
HONGARIJE
FRANKRIJK
BELGIE
IE COURANT
koeien; lejkw. 1.15
3e kw. 0x900.S0;
-1.15, 2e kw. 1.00—
i.7ö; stierea; le kwü
0.95—0.90, 3e kwt.
le kw. 1.551.80,
|3o kw. 1.00—0,85,
I jifioeie-i; 210390;
lavStieren; 165390;
liraskalvereii; 1565;
W&fkpaiaïdeii: 100
90—150; Hitten 95—
12.29; FokkaJvë-
717OyerloogjaTg;
„Zuid-Beveinnd"
Ï0«».
2 September.:
de Vienhe f 12£31,
es f 6f 15, Seigneur
Bon Chretien Willi-:
Ig. Marillat f 1014,
li£17, Benrré da Me-.
|ré tl'Amarilis f 7—21,
-£18, Beurré Lebrun
Guyot f 613, Wi [-
-£12, Juttaperen f7
6f 10, Vijlgepere» 4
kperen f 3f 5, Uanga
^tifa Margideritlie f 8—
£2f 4, Dirkjesperen
len f 2f 3, Maxsepijn-
|elo,tt;en £5fé, M,apie
tietperen f 4, Beurré
SchgUebelien 3—f 5,
f 2f 3, Wittebroods-
I allebputsperen. f2f4,
|34, Afval- en Kroet-
I alles per 100 K.G.
Ij. de CroUCeia f18
[10f 20, Cos! Pomonn
Td Nonsuéh! f 13f 16,
1-0, Jacques Lebel 6
uder f 8f 12, Sweden-.
Tillish f7—f10, War-
Lord Suflielfl' £8—1'9,
ZiOimier Court Pendu
£7—£15, Codïin! ICes-
f/etmoenaipipel' f 13, Bau-
610, Clasieappel 4
8, Sterappels 14, Bis-
lilngL Pigeon 8, Tuinzoet
It f4-£6, Zoete Ribbe,-
l al- e» KroetappelH £2
E.G.
j Wijnpruimen £37, fW,is
le Ëierpruim'gn £23, Roos
Bl'autwS ideml 10
|de' £12f36, Jefferson!
:icf 16- fin, Eirkes £15
bruimen £1f17, Bello
If 13, (Heine VicJfcoriaprui'-.
"Prijncle Pruimen de
^fetseM f 6, AfVal-pruimen
J!r 100 E.G.
I len 2f 20, 'Aarappelen
4, alles per 100 E.G.;
Eomikotminers f 26,
-f 0,33, Meloenen f 29,
12, Rppde kopi f 5, allea
I Kippen £1,19, Pa(tHj!zriil
stuk-
13 SepfeUber, Tarwe £19
évalier £13,50! Èj £13,75,
pr £12, Kxooner'wteni f 19
2-32
enz. in BRAND-
Ide men zich tot
!H, enz. 3450-40
NUMMER 107
20stb JAARGANG
ERIKAANSCHE
LEURZEEP)
een o ogenblik
alle kleuren.
h'ogisten enz. 4 f 0,50 per
or minstens 250 gram stof
tULTE Co. te MIDDELBURG
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Bureaux van Redactie en Administratie: Westsingel, GOES
Interloc. Telefoon: Redactie en Administratie Telef. No. 207
Bijkantoor: MIDDELBURG. Markt 1 en 2; Telefoon No. 474
Abonnementsprijs f1,90 per drie maanden, bij vooruitbetaling
Advertentiën van 1 tot 6 regels f 0,90, elke regel meer fO,15
Contractregelprijs, te beginnen bij 500 regels, beduidend lager
8R00TE WAARDE
VAN PUBLICITEIT
WORDT GELEZEN
IN ALLE KRINGEN
Onthulling van het monument
Van Dale te Sluis.
(Slot)
De volgende spreker w&s de beer
KearpestejLn, de voorzitter van het plaat
selijk comité, die wees op, den, rouw, die
op 19 Mei 1872 te Sluis heerisehte, toïa
yan Dale door den onverbiddelijken dood
Was opgeöischt, gevallen ate slachtoffer
Man de afschuwelijkste der ziekten, -.die
kinderpokken. Een schok voer door intel
lectueel Nederland en Vlaamsch Eielgië
|Mi men d'e weldoorwrochte artikelen zou
pioeten missen van den, man, van wi'en
men nog aooveel verwachtte en die tel
kens nieuw® paden wees op het gebied, dier
[taalwetenschap, die een baanbreker wals
ivoor hen, the de oude bronnen, der ge
schiedenis zouden nalsp.oren.
S.pr. seheiste vervolgens hoe Van Dale
Dale in vreugde en droefheid met zijn
gjemeentenaren' medeleefde, hoe hij ui
waarheid' de opvoeder whs niet all©en van
'de jeugd, maar van al 'ziiin staldgienooten,;
Verschillende goede onderwijzers, zijn
aan Vah Dale's school gevormd, nieuwi
leven wist hij het dorre onderwijs .dier
dagen in te blazen. Talrijk* zijn da school
uitgaven van fejiju. hand, die nieuwe ge-
izichtspnnten opende® en vele jaren pp
geen enkele boekenlijst der lagere en
middelbare scholen, ontbraken .en nog!
Iniet overal verdrongen, zijn.,
Als men. met een oud-ieerling v!an hete
spreekt hoort men 'n lofspraak zoo vleiend
»oo welgemeend als maar 'zelden een on
derwijzer ten deel valt. Vele zijner ouö-
leterlingen zdjln een sieraad1 geworiten der
maatschappij. S,pr. noemt slechts, een dier
(velen, den bekenden Bekaar, oud-inspeo
teur-generaal van den Rijkswaterstaat, dis
Bog altijd met geestdrift spreekt van de'
lessen, die hij van den beer Van Dale
ontving.
Een zWakk.e poging deed d'e burgerij
om dien man te oefen, door eenl gedenki
Iziuii op te richten op zijn graf, maar
grootseher hulde zou hem gebraciht wor
den in 1928 op zijn lOOsten geboortedag.
Dat was het heilig, voornemen der Sluj-
Uenaars. Edoch, hot heeft niet zoo mo
gen rijn. De wakkere Zeeuwsch-Vlaamséhie
studentenvereeniging was hen voor. Het
!was die vereeniging die onder Jeiidng
van den eminenten, verdienstelijken,
iZeeuwsch-Vlaming mi. P. Dieleiman, zorg
de voor een betere hulde, want Van
Dale behoort den geheel©"1 Nederland-
stam. Hij heeft recht op de hulde van al
Izdjn taal- en stamverwanten.
Heeren leden ,van 't Zeeuwsch-Vlaam-
sche studentenkorps, ik geloot de tolk
ite zijn, aldus spr. van al wiat Neder-
landsch denkt'en voell, als ik U hartelijk
dank zeg. voor uw met succes bekrooUid
initiatief. Moge dit beeld vele jaren ge
tuigen van de verdiensten, van mijd' ede
len ambtsvoorganger, maar tevens, het
nageslacht doen inzien, welk een groot
kunstenaar we bezitten in den ontwerper,
Iden Zeeuwschen beeldhouwer Fwijfpe.
Thans was het woord' a,an den com
missaris der Konjngin, jht. mr. J W.
Quarles v. Ufford, die zijn harteïijken
dank betujgde ,voor d'e uitnoodiiging: om'
zitting te nemen als eere-voorzjtfcer in bet
Comité-Van Dale, alsmede voor de aft-
Boodiging tot onthulling van dit monu
ment.
Die uitnoodigingl heeft spr. z,eer hoog'e-
tijk op prijs gesteld, omdat hij, thans'
door een handeling zijnerzijds kan mode
lwerken aan de huldiging van den groo-
ten Zeeuwsch Vlaming, 'die als, taalkun
dige voor heel den Nederlanidschen volkl.
stam en als historic.u,s voor ons. Vader
land. voor Zeeland en inzonderheid voor
Zeenwsch-Vlaanderén van de grootste
SJeteék'enis is geweest. Ook ,van overheidls-
IWege past het met gfoote dankbaiarheid1
to eeren den man, die njet alleen in! deu
Kring, waarin h'if werkte, ais paiedagoogi
velen tot z'egen is geweest, maar die'
,ook zooveel ten algemeen© niette heeft gei-
(wrocht en wiens geestelijke nalatenschap
ivali z'oo groote blijvende waarde is.
Door de leerrijke en boeiende toespra-
fceai der vorige sprekers, waarna w;ij met
jgroote belangstelling hebben mogen luisj
jteren, zijn wij 'in staat gesteld nade'r
Kennis te nemen ,van h'et leven Neu, het
werken van den arbeidzamen, gel'eeilden,
-hoogstaanden, en toch eenvoudiger:, sdhool-
imeester, wiens nagedachtenis wtij; heden
huldigen, aldus spreker. W'ij zijn ©r hun
dankbaar voor, dat w'ij, door hunne rede-
Voeringen onzen kennis omtreut z'iju per-
eoon en kijn arbeid hebben kunnéu, ver-
ritken.
Hulde aan alien, die den stoot hebben
feegéven tot vorming van het comité.
Slechte één persoon wensch ik met
name te noemen en wel hem; die naai
mijne meening als den yader van heit
deiïkb'eeld moet worden beschouwd h.l,
rSa P' DieIeman' <üe ia ^Waarachtige1
jj® X00r Z'eeuwsch-Vlaanderen, waar
nok zijn wieg aenmaaol stond, voor
Kbstoa-nd 'wil onderdoen en dank zg wiehs
ffolhardetnden j,jver qn toewijifing de pjan-
nen tot verdere ontwikkeling en uitvoe
ring zijn gekomen.
Eerbiedig dank aan II. M. de Koningin,
die door het zenden yan eenen specialcn,
vertegenwoordig,er, uitdrukking! heeft
Willen geven aan Hare goedkeuring', om
trent de wijze, waarop; djt deel van ons
Vaderland een rijn vr groote mannen van
de vorige acuw huldigt.
Dank ook aan alten, die fioancieeïei
bijdragen 'hebben geschonken voor de
oprichting van hot monument.
Een woord van oprechte hulde ten-
plotte aan den heer Puijlp'-e, den Zeeuw
schen beeldhouwer, wien voor dit kunst
product alle eer toekomt en die zich
daardoor opnieuw doet kennen als een
Kunstenaar van talent jan groote gaven.
Dames en heeren, met den wensch, dat
dit monument eene blijvende herinnering!
mogo vormen aan den m&n, waarop, niet
alleen Zeeland', maar heel ons Vadierliand|
met rechtmatig'en trots imag! terugzien
en dat het voor allen die het aanschou
wen, eene aansporing mojte zlijn om z'ifn
voorbeeld te volgen, ga ik thans tot de
onthullingi over.
Hierna ging' de comm. der Koningin
tot de onthulling 'van het .eenvoudi'g'd
docih fraaie monument over. Boven een
tfapgeWij'z'e vervaardigden breedieU voet
staat het hardsteenen monument, wiaar-
op het borstbeeld van den grooten wer
ker en vorscher. een beeltenis, die ziees-
goed geiijkt en dien dien vervaardiger,
den heer P. Puijpe uit Apeldoorn alle eer
aandoet.
Op het monument staat:
Aan Johan Hendrik van Dale i
1828—1872
Geschiedvorscher en 'taalkundige.
Zijn vereerders.
Aan de andere zijde van het' monu
ment Wordt aan den datum der onthul
ling herinnerd.
Na de onthulling was het woord aan
den heer mr. (F. Bieleman, eere-voor-
Kantoor Groote Markt 21. Tel.74 en 204
Mr. ANT. VAN BERCKEL.
Directie:
JOS VELTHUIJSE.
TOT 5 's JAARS
's-Heeranhoek: J. A.CLARIJS, Malend. Tel. 4
zitter yan het Van 'Diale-Comité en van
de Zeeuwsch-Vlaamsche studentenvereeni-
Iging! Spr. w,ees er op dat een schrijver, jij
de N. Rott. Crt." er op wees, toen hef
50 iaar geleden was, dat y,a,n Dale stierf
en 'dat kort 'daarop de nog jeugdige
Zeeuwsch-Viaamscho studenten vereem-
feing vergaderde, want eiie vereeniging
moest er boven op, teneinde .Z.eeuWseh-
Ylaanderen. te dienen,, want gelijk geheel
Vlaanderen z,oo moet .en zoo zal' o,ok
Zeelands Vlaanderen er boven op. Dhar-
to.e moeten zijn zonen en dochters mede
werken door te zorgen te kennen het ver
leden, de taal, daartoe moeten zij! hebben!
studielust en zin en ijver en, groote be
scheidenheid met raaie energie. De Z.-
Vlaamscha stndeerende jeugd kon dat
alles niet beter leeign dan van Van
Dale, het schitterende voorbeeld van een
oprechten Zeeuwschh-Vlaming.
Door z'ijn voorbeeld tin geestdriftige
'energie zich gegeven aan de .opheffinlg
.van het Zeeuwsch-Vlaamsche land, was
de gedachte die geleid heeft tot de op
richting van d;t monnment. Rondom dat
monument vereenigen zich met de Kerels
van Vlaanderen in 'het loudé .Vraije,
Neerlands zonen ,van N.ooid tot Zuildl
Aan de namen, die mr. J. Egbert Ris-
seeuw in Cassandria van 1855 noemde
yan aanzienlijke mannein in Staats-Vl'aau-i
deren, voegen wij Zooveel tientallen ja
ren later toe J. H. van Dale.
Spr. schetste nu Van Daule al's taal
kundige, ©n hoe hij duidelijk maakte, dat
een volk, dat de taal zdrj'ner valderen, ver
zaakt, alle edgendommelijfchnid verliest,
dewijl het zich alzoo geheel verbastert.
Steeds heeft m'en van uit Sluis aange
drongen op behoud van de landstaal en
daarom' zal ook dit monument bij hetstaldd
bestuur in goede handen zijn.
Namens het comité draagt spr. het
monument aan de goede vrije stelde van
SMs in Vlaanderen, over met de volgen-
da régelen, vkc naar René de JGerkj
Hoe bruist door pols en ader,
Fen jeugdig blij gevoel, I
De harten slaan te gaider,
En 't leven Krijgt een doel.
IJlt tegen, stralende ouders,
Dein Nedeidietschen Vorst,
Met kind'xen op de schouders,
Met kind're® aan de borst,
I IJlt tegen,
i Hem tegen
Met slang eu groet,
DJe üeid' opwekt en zegen,
En kracht in 't hanig gemoed.
Plant meien op de wegen,
Werpt kransen voor z'jjn voet,
Van Dale, rijt gegroet.
Daarna hield de burglerneester eeu! Eorte
kernachtige ied,e waarin hij onder belofte
van trouw'® en piëteitsvoHe zörgj hef mo,-
nnm'eat in naam van de glemeenfcd Sluis
Aanvaardde, onder da,nl£ aan alleh die tot
ihet wélslagen dez'er-grootsche Jiuldebetoo-
'ging en de totstandkoming van dit mo
n,u(m.ent hiadldein bijigiedragen.
Na, 'den Burgeïneester sprak dr. D.
Sidhoiute, voorzitter v,an: h(et Zeeulwsohl Ge
nootschap der wetenschappen en zéide, dat
het Genootschap m'efc volle overtuigjugl
cpniefuiw' zijn drinkbare hul'dia breng'tl aan
d,e nalgedadhtenis van Zijn boog vereerd
medelid', J. H. van Dale. OpnieuW, Want
re.eds spoddigi na, hét vrpfijgte ov'erlijden vain
dezkn licha.injelijË zoo ^Wakken; m'aab fefees-
tehjk zjoo krachtiglen m'an, eerda hef ge-
ncotechsp z'ijn aandenken door de uitgave
in zijn archief van den laatstén arbeid
d;oor Van Dale aan zijn inni^i geliefd! Sluis
gelwijd. Het Zeeuwsch! Genootschap! eert
H«m! opnieuw, dié in wetenschap: verre
lUitstaïï hoven zijta omjgev'ing, en spr.,
voelt, zich gelukkig dit hier te kunnen
getuigen, en legt als een zichtbaar fije-
fen der gevoelens een palmtak bij! zijn
gtedenlfteeken Beer.
Behalve dezen palmtak en do bloemen
van de Oiuid'-leerlingiein Wérden e-.a. nog
bloemstukken neergelegd namens d'e sena
ten van h'et Utree'htech en, van het Nij!-
mëegséh studentenkprps, De „Z. li, M.'y
hefc Algemeen Nederlanldsch Verbond1 afd.
Zee.uwsch Vlaanderen, da Zeeuw'sche stu-
dentenvereenigiing; ook mcj. Bakk'er, ccht'-
genoote v,ap een der on'dlerwïj'zers, die
onder V,ani Dale werkten én zelve o,u'd-i
leerlinge van Van Dale, legde e©n bloeml-
stuk' aan den voet van 'het monument neer.
Nogl werd 'h!et iwoorld gevoerd door den
Keer E. P. van der Wjerff, uit Oostburg',
die sprak namens het hjooi'dibestuur van
het Algemeen Nederlajnlctschi Verhond en
Iw'ees op 'hét vele wérkl dooi: .Van Dale
verricht in den korten tijd v,an zijn leven.
Ook vroag en, verKreeg; het wöord, 'de
heer A.. Hans, die namens d'd VlamingeH
dank bracht voor deze heerlijke ontvangst.
Niet ni-.'t biocmen klwiune» rijj maar met
ds Leeuwenvlag', Vlaanlderen's banier.
Maar spr wil' even a^itoiouen, dat het
Van Dale is, die allen verbindt, Als J.an
van RijsWick' nog leefde, zoiu hij h,ier z'ekéT
zijn. hij die wel' h|et Fr.ansdH eau 'de£tig(a
taal noemde, maar toch h;et „armelij'kfe"
VXa^sc'h daarboven verkoos, omldat het
zijd moedertaal WUs.
De laatste sprekéT hij het mouuinca;
wks de. heer Knevel', een klainzoon van
den gehuldigde, die hpt Wloordl voerda bij
cintetemtenis van dc kinderen van Vaa
D,ale, en die hartelijk' dank br,ach$ nam'ens
de familie aan H. M. dd Koningin, a,an
da Zeeuwsch-Vlaamsoh,© studentenver-
e.eniging-, aan den comünsisaris der Ko,-
nin,ain voor de onthulling en, aan dien nper
Pittijpe v,o,or de vervaajidigfiiia van liet
monument.
De s toe tl werd wéér geidrm'e^r'dl en met
Apollo" weer aan het hpofd, ging het
naar hotel ,,de Korenbeiurs", waar het
noenmaal zou plaats 'biebbén. Alvorens
naar bijitnen te g^am, hlrhcjh^ nrr.: Diëlkmjw
dank1 aan het toarziekgjezelschia.pl eu booidl
een verguld,-zilveren lrerinneringBmfedlaiila
a,an j
Tijdens 't glehrurH Van rij voortreffelijk
b'erei'de maal, Werd nog) doop tail van per
sonen gesproken, Wij' Zi©n ona verplicht
in'et de vermelding! daarvan kbi-ij ta zij fa,
gezien de vele ruimte dia de. plechtig
heid rood's heeft gevraagd.
De he,er Dielern'an [Wijdde den e,erscen'
aan H. M. de Koningin^ ter'wij'Jf op, zijn
voorstel het volgende telegram: aan IL
M. werd verzonden„Velen van, Ned^f-
dietschen stam te Bliuis hij de onth,ulling
van het. Van Dale-monument bijeen, bren
gén eerbiedig hu,idle aan Nederlands ge
liefde Vorstin mét 'de bede,' dlaji ook .Haar
regeering en Hiaar Z,o,a innig g'ew'aardéei'd
streven mogen strekken tot verheffing van
den lalouden Nederlandschen stam. Diele-
man, voorzitter; Moerdijk, séchetaris".
De Commissaris dér Koning-in zéidé dat
het jonglfte Koninklijk bezoek dp banden
turöcihen Ze/eland en Vorstenhuis zoo mo*
Jgélij'k1 nog maiu'wter beeft aangehaald, Spr.
méént dat mén groote mannen; mé et eeren
en spr doet dit' mr. Dieleman, die zooveel
heeft .pedaan en dog doet) vooi; Zeauwéeih-
VJaanderen en noemt het een blijde mare,
die waarbij bek'end Werd gemaakt, daf nir.
Dieleinian geridderd Werd'. Alle aanwezi
gen zongen hierop hpt ZoeuWsch-VUatn-
siohé Volkslied,
D,e heer jhr. Van Tieijlingen wenseht»
o.iai, de Zeeu|wsdh-Vlaam'scV stuid!enten)-
ve^eeniging geluk mét haar succes, en
bracht hulde aan den ontwerpen, en ver-
vuardig'er van hét monument, om yerVoi-
géns de gemfteate Sluis1 m'ei) zijn mooJe
standbeeld' gsleelf te fwensdhtep.. De Hol
landers weteB hnjnne groot'a m'annen te
eeren.
De heer Bernolet, lid vajï delf besten-
di'gé deputatie van den Provincialen ra,aa
van West-Vlaandexen, achtte hét een
plicht v;an de provincie toediei te doen
a,an deze hujd?fe|inlg Tatn V.an D;aïe, die
steeds bi,1 moeilijkheden mét) den ta,al een
raadsman is voor Iden letterlievenden Vlai-
ming'.
De heer Uij'terhpevé ^prak naménfl den
Vlaamsohen leeraarshond en schetste Van
Dale als voorbeeld en leidsman; hij wist
liefde voor da kinderen fcei méeten! h'ebhsn,
cm' zelf liefde te kunnen verwachten
liefde had hij voor del g'esehiedenisi van
Zeeuiwsch-Vlaanderen in hpt bijzonder, ©n
met Rodenhadh voielde hij!; „Zoo 'tfaal,
zoo rnian".i
De heer J. N. Pattisf herinnerde aan
do reductie v,a,n Zeehwlseh-Vlaanderen bij
dé Unie van Utredht, Nul zoeken alle
Vlamingen reductie tiaar fl'e Nederland-
Söbe taal en spr. w'enschf hufl van harte
hierbij' succes top.:
De 'heer H. de Zeeuw! sprak! nam-enjs
het, N. O. G. en weed als onderwijzer nip
het groote nut ook van da w|erkjea over
spraakkunst cm zinsontleding van Van
Dale bij' het onderwijs, waarin hij| juist'
wist aan ta géven w!ati da oindierWlijlzfara
noodig hadden. Spr. brengt dank voor
de sc'hoone h|ttlde aan den verdienstelijken
collega Van Dale gébracht. Van Dale was
gedurende zijn leven, een sieraad vah oen
lOndefwijzersstanld' en van de wétenschap
en van Sluis.
Do 'heer mm Djusseïdorp noemd'e njaast
Van Dale zijn helpers Mankavq en speoi-
laai den Heer Janssens, en breugltl aan hiiin
iwerk1 hulde.
De h'eer Moerdijk sprak aid vide-voor
zitter van de ZeéulW|C'h-Vlaam.3ohe stu-
dentenrvereenigiiiig' en nif w'er'd! nog gé
violgfd door de heeren L "Rissee)U|w| uit
Oostburg, die 'het pver dej verbroedering
'liad ds. Beiukenhprst, die Vaa Dala be-
sc'hoiUiw'de ,al's. Christusbelijder.
Toen dez'e spreker [whs .uitgtesprokea;
AKKER'S
rKLOOSTERBALSEM
beroemd wrijfmiddel
bij rheumatiekjspit,
spierverrekkingenj
en stramheid.
moesten vele der a,aniwézigjen weg oni'
de tr,am' 'te halen, 'diia op de laatste boot
naar Vlissinglen correspondeerde en liep
het maai ten em.le.
N. B OndcT degje.nen, did de piedhtig-
'héid Ider onth|uJlinig| bijfwhondén, wad ook
de heer dr. [W. S. Ungén sedretaris der
Prov. Zéefulwéiclhle Soji(onnhei'is- en ArehaeOi-
log'iscih'e ComJmlssie.
Hieitj bezette gékiedl.
Generaal Dégloutte heeft de biepyrkSng van
ajutaverkaer m hét Roerbekkén opgfeheWen,
de p.assen v,oor hét verkeer tusscheö het
bezette gebied en het overig© Duitséhlanidl
afgésc'haft, evenals d© hieffingl. vap. het
gioeuerenverkeer tusseh'ea- bgziet en onbezet
giéhiea; 'dit laatste echter pas met in-
g|3ng van 10 September,
Do Duitsc'he Katlioliékcnilagl over
:1e h|u,i!d)i|g'e Maalst'happij-ardening.
De D|Uitsehe Kalthnliakéndag! ta Han
nover heeft m'et aligteméenie stemmen! een
resolutie aangenolntein, waarin o.a. etaat:
i.Wxj' betre.uren, d,a!t tengjevpjge van een Ver'-
kéerden ecicnoimisCheta. op'zief een bevredi
gende oplossing van H'a Verhouding tus-
sc'hen kapitaal en prheid nog nietd is ge
vonden. De arbeidskracht is vernederd tot
een waar. Zij is echten meer. Zij ie een
persoonlijke en- een redelijke daad] van de11
mensch. Deze opva.tfciiilgj eischt een mcnsch'-
waardig-e hehandeling- e'n b.c'hfin'g v.aaij dan'
arbeider als medewerker aan 'hef produc
tieproces. De arbeider heeft Idaarvoon aan
spraak' op een loon,, dab hëmj dfe mdgélijk'-
heid biedt een gezin ta stichten! en een
menschwaardig' bestaan te leiden.
Als levendw'ekfcenid' eLemtent in hef pro,-
dpctie-pTOces' 'k|ap lie'fl kapitaal! niet [wér
den gemist, maar hét mag hef economisch!
léven niet voor zich alleen in beslag!
nemen. Het privaatbezit moet zijn gren
zen vmdem ten biafe van het pTO'ducéerende
volk'. Een verzoening! fussChen kapitaal
en iarbeid kan fleelhts in den gteest van liet
ChristendcMi worden bereikt, dat béide
elementen recht laat Wedervaren in ^eden
en iw'ettén
De motrdciiaarS; vad Erzbergjer-
BOEDAPEST, 4 September (H;. N.).
Zoo,aJs bekend is, hebbfeto Duitsché defec
tieven bij dei arrestatie van Henry! Fiocr-
steT verklaard, dat dëz'e identiek isj met
Henniöh Schnielze, een der moordenaars
van Erzbergter- Tevena ontstond toen de
verdenking;, dat ook 'dé fwéede moorde
naar van Erzbergér n.l. Thylessenj zich! in
Hongarije ophield. Meh WWeerde,, dat
ookf deze verdachte zich ophield in 'do
villa, van Görabös,.
Toen Foerster naar de voorloppigje heeK-f
tenis iwcrd overgebracht, verdtwéen de
tweede gast, die zich Heinrich -Schneider,
noemde, pit de villa. Zonder dat mén'
zijn spoor Kon 'terugwinden. Het) openDa.aü
ministerie heeft n|u( 1de politie gelast dei
zen Sphueider, 'die dan Thy léssen zon zijn,
op te sporen en in hecihtenis| te nem'en.
(Msbd.)
Dé go'.tte.dienst'sfjriip' Ijegijnjien"
De ParijscJhje corr. van „De Tijd" schrijft
d d. 31 A ughs tus:
Op hetzelfde o,ogtenblilt[ ïïa,f d& mfnisteri
president Hierriot zich! te Lyon laaf toei
juichen door eeli etbousiaste menigte", hij!
bewierookt wérdlt iajs burger Van deit
Wlereldvrede, wordt in het o[uidé stidja
Alengon uit naam' van diez'e£i!d« reigca-i
rmgscverheid een dlaad voltrokken, in
strijd met vrede, recht en m'enschlievend'-:
Keid Het sein 'tot een Jiieulw'en g|o'H;sdiensü-4
strijd 'was reeds glegeven inj dej regieerinigétf
verklaring) van Herriof bij! rijn eersfe .op«
treden, toen hij aankbudiglde in El'zas,-
LiOthiaringian den 1'anq.uie .Wetgéving te zul
len invoeren Velen vertrouwden, dat 'hij
geen gevolg zioui géven aan zijh hfeilloozh'
voornemens Wat zal' er thamd overblijven
Vian dat vertrppjwen nu té Al'en?on, het'
stadje waar de kleine Theresiaj wlerd gé-:
boren, nrejiiw! léven is ingeh'faz'ein! in) Hef
noodlottig» decreet, ©ens door Cobbed ter
luitdrij,ving der geestelijkb orden uitge
vaardigd Geen twijfel is langeïj mogélijfi,
een niepwie vervolging) staat hef [katho
lieke Frankrijk te [wachten. Ziehier lief
diepbetrairende feit. De zusters Claris
sen die te Alanjon seidert meer dan 4
eeulwen een klooster bézitten, elf <M w!aar-
doering en' algamteene lief'd'e ondervomicten;
h'e.blén op bevel' yaB hpogérhand hun
klooster moeten verlaten.
Reeds eenmiaal voortgejaagd uijfi EuH
stille kloostercellen onder Combes' resiee'
xmg, .ondervinden 'zij thans WéderomT dé
'dreigende hand van éen m'aQonineké re-
gleiering, die niets liever Verllalnig'tl 'dan;
dé xampivolle jaren van 1905, te dioen kér-
leven.
Sedert korten tijd (was ©en Herstel! mé
getreden. In het oeifwénoiide kloosteri-
hjuis 'Waren na flen oorlog langzamerhand
de, zusters 'teruggekéerd ota' ziöhl té voe
gen bij ouden vialn dagen, ziekten' en ver
pleegsters ©p wie het decreet vapl Coiin1-
bes niet tcopiasselijlk Was verklaard, Eeffl
dcorn ui h'et oogi vain dej Hnkhche regee-,
ring dia wieliïch't verblind door t|uifen-
laiidsc'li succes, den b in nan 1 an dsehen vrede
veronachtzaamt, den hooggeprezen vrij
heidszin niet 'doen gelden voor naai) die
'hun leven hebbten gesteld in diensij van)
'da behoêfdigé mens'chheid.i Zoolang! ma-
gelijk' 'hebbten dé riisters op hevel via® hun
overste hun vertrek gteheimi gehou
den. Zij' zijn heengegaan i® allé stilte, in'
volle on'derw'eirpinigj ,aan éen besluit, w'aae
v:an alleen diepgaande godsdiensthait' te
redelijkheid' kan Verklaren. Grapt ié de
Verontwaardiging niet alléén te Alenson'
zelf, m'aar ook! 'in dé katholieke kiring'aa'
van geheel Frankrijk. Men beseft thans
kde Harriot gien ijdele Woorden! heefti ge
sprokén, maar dat daden zijn wloorden Sul]-
len volgen. Het alarmsein is in .Elz'aS-
Loth.ariiig'en reeds lang g'elgéven, Ida gé-
'beiurtenis te Alenpo.n. z,a de alarmklok
ever geheel' Frankrijk doen luide®, in het
katholieke kamp
PARIJS, 5 Sepitember, (Maasbode). De
Uitzetting der Clarissen van Alengon heeft
een storm van verontwaardiging! gewekt
onder de Fransdbd Katholïekén en, iU ver
schillende plaatsen WoTden reeds protest-
vergader ingem gehondeB. Van ,Alén?on uit
beiglint ook een Bidresbfelwfeginlg om! bij hét
giouvernement, te profesteeren en wlaarbij.
gezegd rwordt, dat er niet meet op g'ero-
kénd moet wiofden, dat de Katholieken,
een zoo p:assieve houding! zullen blijven
aannemén als voor den oorlogj well ga-
sohiedde. Te Al'en?,on Maren in fwlee dagjeB'
tijde 10.000 h,'andte|ekening|en van kiesgas
rechtigden verkteegen.
Fascistische opstootjes ta Brusseit
Bij gélegenheid v,an ©ene wandelinjgl
'door Brussel van Idé Vlaamscha Hiarm'o-
nie_ is een bestuurslid ,'deij Vlaamistehé oud-
strijder,s-véreeniginjgt, Démjan, nabij d«
Be®TS aangevallen döor 'Fascisten. Zijn
leven bedreigd' achtend, 'trok hij" een revol
ver en schoot, Zoodot een jonkman, Ma-
quet doodélijk Werd gjetroffen en: kort
daarna in) het Bt« J.a®Hijospitaal' overleed-
Deanan, die ia 1^14 aïa oprlogsyrij'wil'Iï.-
