i
1
COURANT
nieuwe zeeuwsche courank
donderdag 4 september 1924
GEMENGD NIEUWS
"laai stë berichten
landbouw en veeteelt
burgerlijke stand
436e staatsloterij
- V
f
misse, voeaol 'niei
êld bimit bi©
kuil je makkeliek
Jad(eelen kaope, e®
I, likte die d'r (nn®
1 tï toch dikkels
verk bej'oonld zult
j Sociale Aetie te
hoed w&rk. E®i
V, zui je fceggte, zö
]te voe ihoeie wer-
noe dat 'is (aol
Ivete, dat ie tienrijs
Idom, dus je mok
(ive, tolk nir z'n
ielk hoisdi werk
we toah aolo-
,1 dfienke. En oif je
lan hioieie Werken,1
(held en feoeidi niks
lie sturven, en as
1. IdlaM ist mie mir
Ie Idikkels genoeg
iHjus je mot 't in
lt'r om d& je
1 je dan vee hoei#
I èdé, de® zul j©
(voe betoond wör-
is vee, zeer vee
In in zeer korten'
lorre, %rt zi die
Jtie d'r bluve en
i uze ligt an aod'ei
la® 't nie helbvte,
It zullen willen
1.1© Actie ld:'i werk
|ver ik binder wè
z'n beste kradh'-
le Katholieke So-
1 te elpen in dfeze
at de Katholieke
za voort kunne
Jtelttedj, eit Voeaol
steun za wlez'e,
aie d'r steun noo-
kn, pfcopagandtidJ
riugf begonne, d^r
vai-wadhte, HJat'
i Katholieke So-
[vxicir.] K. dfr ök
VriezfJ K.
ei monument
i Sluis.
I uis de aangeikon-
E'an hetj monument
(ijzer, schrijver on,
('jk van Dale.
1 op. initiatief van
I studentenvereeui-
(ézle huldiging wa-
Titg'enoodigd en bij
I in, 't stadhuis in
■zaal, werden o.a.
Iwoordiger van H.
perheer iu buitea-
1 Z. van Theiiljn-
Ider Koningin in'
(W. ..Quarles van
fd. Staten, mr. R.
P. Visser, lioofli-
Icuns'ten en weteiu-
yoordiigtep van den
1, Kunsten, en vVe-
I Eernotet, lid van
I? van den provin-
liaanderen, de hoer
In B'hoore, raads
(rna te vernieidanj
lordig'ers uit onder
ken.
Igemeesfcer Berkters
oude schepenhuis
n oude oorkonden
historischen bo-
en taalvorscher
kte. Hij. verzekerde
Irijs stelt dat zoo-
lekomen.
Jestein, hootd der
fora. van ,t plaatse-
f dat men recht wil
Irooten, wij goden-
;jlie woekerde met
j geschonken. Het
led en vreugde te
lls we denken aan'
ks bestaan. Het
li'dich'ter over ons
leeigeschreven z.'iju
le mate geldt 't voor
liaar bji Gods {re
lit ook gestorven,
Inaast weedom in
Tendrik van Dal a
jen, zijn geest otu-
I. Daarom mag hU
Jubeltonen. hii dia
lanklied past ons,
Ir 'vergaderd zien
lit alle rangen eu
Pingen, maar allen
lien bescheiden gje-
I zelven zocht, te
Ite. i
lie heer Rerpen-
legenwooidigier van
wees er op hoe
|zte Hooge Landb-
Iwel én kvlee van;
lich verblijdt met
iet de treurenden,
gezegend zijn, al-
ran dagen. Bi'etagqi
ordiger aan h. M.
<dank over voor
dit herdenkings-
zjjln vreugde over
een vertegeawoor-
Onderw.. ICunstea
i vervolgens met
de11 Commissaris
etds hechter weet
welkte bestaan, tus-
uwsche Volk.
r. de broederhand'
■t, lid van de bs-
yah de provincie
;af de vteiaekeringi
tentie lang in aan-
al blijven. Tot «ie
ivamten^ 'van. deu
dat z\f deefed' in
j éi
hi
fle sympathie, die men voelt voor huq
adelen voorvader. (Behalve de heer K®e-
jy'eT, kleinzoon van Van Dale _sv;aren nog
isvee familieleden ya® Van Dale aanwe
zig, namelijk twee nichten van hem;
Imejuflr. P. van D'ale uit Aftrdenburg,
dochter van een broer en mejufir. Petit
ion uit Sluis, dochter van een zuster. van
|Van Dale.)
Bijzonder brengt spr. hulde aan do
jsvakkere Zeeuwsch-Vlaamsche studente®-
yereenigjng en haar eminenten voorzitter,
|den lieer mr. P. Da pieman, den syinpiha-
tiefcen Zeeuwscb-Vlaming met zijn grooto
Igaven van hootd en 'hart, omdat zij hot
injtietief tot deze (jootscbe beloogingi
fiebben genomisn. De Vlamingen, die. voor
)de rechten van 'hun taal strijden, héelta.
Bpr. welkom in den persoon yan prol.
IVürcoullie.
Ook verzfekerde spr. de tegenwoordig-
luid! van den taalkunstenaar professor
de Vooijs, mr. van Meerkamp van Ein-
|den, en de overige aanwezigen op hoo-
feen prijs te stellen, om ten slotte den
twensch uit 'te spreken, dat de uren,
doorgebracht in Sluis ie midden van het
gulle Zeewsch-Vlaamsche Volk met zijn
pdelo karakter-eigenschappen, die oul'-
nineerdcu in den heer van Dale, nog
lang bij allen |n aangename <horinne-
fcing moge bljjven.
Hierna werd het woord gevoerd door
dhr. J. De Burcfc namens. Van Dale's, oud-
leerlingen, die een buste van Van Dale
aan de gemeente hadden aangteboden,
Iw&lk'e in de vestibule van het raadhuis)
Is geplaatst.
Na ontvangst ten stadhuizte werd met
de muziek voorop naar de plaats op do
wallen gemarcheerd, waar de onthulling
yan het daargeplaatste monument. z.ou
plaats hebbea. Tal van Vlamingen, met
(Leeuwenvlag bij zich, igi'hg'en in (jen
stoet mede.
Do eerste spreker op de plaats der
lejgeulijke plechtigheid was prof. dr. C
N. d'e Vooijs uit Utrecht, die zeitla
gaarne te willen spreken over de betee-
henis van Johan Hendrik .van Dale voor
de Nededamdsche taalkunde, te meer nu
hÜ op zich (heeft genomen de „Maat
schappij van NederiantJsche djetterfcun
jiie" te vertegenwoordigen.
Zijn archiefstudie, zijn historische ge
fechritten kunnen meer bevoegdeh. beter
fwaardeeren, aldus spr. Maar de arcliief-
(sJlludïo opeind'e y oor höm de njaan tot jer--
Üiepte taalkennis. Ju;st in dszle periode
(wekte Matthijs de Vries te Leiden geest
drift voor de Nederlandsche taalstudie,
fci het bijzonder voor het Middelneder-
laudsch. Talentrijke volgelingen als Ver-
tsvijs en os'rjn verleenden hun steun. Aan
Idezfen opbloei namen ,ook een drietal
mannen uit onderwijskringen deel, die
(zich door eigen kracht een weg hadden
(gebaand: A. de Jager, L. A te Winkel
len J. H. van Dale.
Van Dale's hoofdwterk is alom gewaar
tieeid, maar minjder békend is, dat bij Oen
(verdienstelijk kenner was van het Mid-
■dèlnederlandsch. In zijn opstellen over de
iou.de stadsrekeningen van Sluis en het
Keligement voor de Scheepvaart van 1252
heeft hij, juist door zijn grondige ken
nis van het Middeleeuwsche leven, de
taoeil'ijfce woorden voortreffelijk verklaard.
Door vbelt verband 'te leggen tusschon
(taal en maatschappelijk leven vulde hf
aan, wat anderen uit letterlijke bronnen
■opdiep! en.
Hem moeite heeft bij ontzien om. zijn
Bverk rioo goed mogelijk te nraken. Do
yoltooiïnig heeft hij' niet mogen beleven,
•1de itweedo helft is 'door dijn. medewerker
ien vriend Manhave ter perse gelegd. Te
(vroeg op 44 jarigien leeftijd kwam voor
hem het noodlottige einde. Een taalge
leerde van de eerste rang is hjj niet ge-
Iweest; wel een scherpzinnig en verd.enïï-
telSjk werker, een voorbeeld van vlijt en
toewijding aan de wetenschap, een man
(wiens werk nog vijftig' jaren na zijn dood
lm et eere genoemd wordt. Hij heeft het
aan z'ijn geboortestad en aa.n zijn vader
land verdiend, dat zijn nagedachtenis?
heden gehuldigd wordt, aldus eindigt
Spreker.
De tweede spr. was de heer prof. J.
IVerc'oull'ie, hoogleeraar aan de Univer
siteit te Clent, d(e een doonvrochte xede
(hield over Vail Dale's verdiensten, voor do
^.(Nederlandsche taal, 'die ook in Vlaan
deren volmondig woriden erkenid. Het
heeld van ,Van Dale als. philoïoog wist de
bekwame spreker .uitmuntend te be
lichten.
De volgende spreker was weder een
IZeeiuw, namelijk de heer mr. A. Meer
kamp van Emb'den, rijksarchivaris in 'Zee
land, die zeide, dat er alle aa.nlejding be
stond op dezen herdenkingsdag; ook eenige
(woorden te wijden aan V,an Dale ais
larchivaris van Slu;s. Onmiddellijk nadat
ya.n Dale zich in het begin van het jaar
1851 te Sluis gevestigd had, werd hij; een
getrouw bezoeker van het gemeente-ai;-
chief, z.ooals blijkt uit do oudste jaargan
gen van 't tijdschrift „de Navorscher",
(waarin yan Dale tal van bijdragen plaat-
Bte. -Maar om fde arohiefstutten mot
vrucht te kunnen raadplegen, was het
hoodig daarin orde te scheppen. Hij vatte
dit werk aan en van lieverlede ontstond
Pok een beschrijving, die in 1855 vol
tooid was en nog steeds, bij, onderzoekin
gen in het archief van Sluis de besta
hulp biedt. Als 'erkenning van yzjl'ne
diensten ontving van Dale in datzelfde
jaar eene aanstelling tot archivaris en
Inderdaad 'had hij, die als leek aan het
(werk was gegaan, zich ontwikkeld tol
jatten uitnemend vakkundige. Zóó veol
(wetenswaardigs dolf hij op uit de archi.»
yen van de beroemde sta'd Sluis en van
ieen andere hoogst merkwaardige admi
nistratie. het Vrije van Sluis, dat hij! het
(slichten, van twee tijdschriften wenBchelijk
jachtte om zijn vondsten wereldkundig
tto maken, het jaarboekje CadSandria,
Iwaarvan te beginnen met 1851 zés jaar-
fcang'en verschenen, en de „Bijdragen"
tot de oudheidkunde en geschiedenis, in
zonderheid van Zeeuwsch-Vlaanderen, die
In 1856 voor_ het eerst uitkwamen ep
fevcneens «.cs jaargangen beleefden. Voor
al het laatstgenoemde tijdschrift, dat Van
Dale te samen met zijn vriend 11. <J.
Janssen redigeerde, is van een dusdani®
belang, dat niemand, die ook maar eenigs-
zïns 'met de hulpmiddelen bekend is, een
onderzoek van historischen aard1,,
Zeeuwsch Vlaanderen betreffend, zal be
ginnen zonder zich er van te hebben yor-
Igelwist of de „bijdragfen" wellick'ht roeêa
ie'ts over het punt in guaestie bevatten.
Onmiddellijk practisch nut van Van, Dale's
(wcrk'z-lamheid voor de stad zijner inwo
ning bleek voornamelijk nadat 'het go
meentebes tuur hem ee11 onderzoek' had
opgedragen naar den ouden rechtstoestand
der wallen van Sluis, die door het ttjjk
als domein werden beschouwd. Het ra
sultaat van dat onderzoek is neergelegd
in een respeetaüel werk, genaamd ,',Eeu
blik op de vorming der stald Sluis on: op
den aanvang hare vcsiingWerkein van 1382
tot 1587"., later aangevjuld door een
„Naamlijsiï van dte poorten, torens, stee
gen enz., der stad Sljiis in het midden
der 15e eeuw", Het werk', rij'k van in
houd verscheen in 1871 maar van Dalei
mocht de uitwerking va" zlijn streven
en om de rechten der stad op de wallen
aan te toonen, niet meer beleven. Eerst
na z.ijn overlijden werd de gemeente,
„met. het oog op degeschiedenis 'deri
ves'tinggroaiden" z'ooals in de consjderaus
der wét te lezen staat, door het Rijk j.n
de gelegenheid gesteld om de walled te
lgen een matige vergoeding oven te nemen.
Zoo heeft de archivaris Van Dale voor
'ziijne werkzaamheid op- het gebied dei)
kluivere en toegepaste geschiedkunde den
roem van Sluis niet weinig verhoogd; 't
lijkt billijk en ,d'us wenschelijkj dat dis
roem 'terugvalt op dez.en onvermoeidsn
en begaatden werker.
Hét was weer 'een B-elg, die thans het
woord nam om wel de heer dr. D elSagh-or,
archivaris van Brugge, wonende te
Knock©.
Hij wilde hulde brengen aan Van D:ale
als historicus en getuigenis brengen, dat
de beoefenaars van de geschiedenis "met
belangstelling kennis genromen bobben
van Ziijn werken. Spr. wijst op van- Dale's
meesterwerken over de locale geschiede
nis, welke werken hij kostbare schatten
noemde. Niet alleen van Sluis maar ook
van omliggende gemeenten beeft Van Dale
de archieven doorzocht en er veel histo
rische kennis iri opgedaan. Hü 'stond al
leen destijds op het gebiedt, van historische;
crit'ick en van wetenschappelijke hjstorie,
In dé laatste 50 jaar zjjn veel andera
bronnen naar voren gekomen, doch het
werk van Dale .is niet vtepdwenen als
zooveel van andere (tijdgenooten. Van,
Dale heeft het laatst het Zouten water
door het zwin zien. vloeien.
Hét beeld is geplaatst op den plek', dia
Van Dale er zielf voor zou hebben geko
zen, bjj den vroegieren sleutel voor de
wereldmarkt.Spr. twijfelt 'niet of de
(gemeente zal er goed voof zorgle11.
(Slot volgt.)
Wü moeten het verslag hier wel' af
breken will 'het te lang voor 'dit nummer
is, doch mogen, niet nalaten reeds nu te
vermelden dat de 3e Septembec 1924 voor
den litteiairen Diétschen stam een ge
wichtige dag js geweest en een mooie
dag. Rondom van Dale's monumleut waren
de beste vertep-pawoordigers van de Zuid
en Noord-Nederlantdsche taalwetenschap
vereenigd om den bescheiden Sluisschen
leeleerde te huldigen. En tijdens het noen
maal zaten de Commissaris yan. de Konin
gin in Zeeland en Hare Majeis'teits kalner
heer broederlijk 'tezamen met vertegen
woordigers van het provinciaal bestuur
van Wes't-Vlaanderen en van het stedelijk
bestuur van Brugge. Door deze onder
scheidene autoriteiten zijn scboone woor
den gesproken niets slechts van .hulde
aan Van Dale maar ook .van .verbroe-»
dering van Noord- en Zuidi-,Nederland,
wa't met voldoening door alle 'aanzit-
lenden, werd geconstateerd en in het beur
telings zingen van „De VlaamscheLeeuw"
en h'ét „Wilhelmus van Nassouwe" tot
jii'ting kwam.
Heit monument ging na de onthulling)
geheel schuil onder de bloemen en kran
sen.
Onh-ouiw ibeannliiti.
Door de. politie te Deventep ié in een
volkslogisment aldaar aangehouden de 24-
jorige G. IC., besteller bij[ Van Gemd' en
Loos te Amsterdam, die verdacht; wordt
van verduistering vga een bedrag1 van
ruim f200 ten na.deele van zijn patroon.
Hij' !werd' bij zijn aanhouding/ in hpt bezit
gevonden van een stale® Wapenstok, die
door 'dó politie in beslag is genomen.
K is naar Amsterdam' overgebracht en
ter beschikking gesteld van den commis
saris van politie le sectie aldaar.
Ee®: tragische ftrtleid iiii'-
Naar een draadloos N. T. A.-bericht
meldt, heeft de 82-j.arige dr. Donald Bay-
nes, een bekend geneesheer uit hetj Lon-
denscllie West-End en de pionier dep elec-
tro-thT.apeutische geneeswijze, die zijn
praktijk verloor door het verlies',
van zin gezicht bij werkzaamheden in
zijn labcratorium, een verzoek! ingediend
cm voor oudepdomspsnsioen dat in Enge
land aan een ip'komiengrefis gebon'den is
in aaum»rking. te kouten. Wel een tragisch
lot vcor een bejaarden geleerde!
Het auto-ongeluk te Hefno.
\V. Bgifning, een van dg twee perso
nen, die bij tiet ernstige auto-ongieluk lie
Heinp zijn verwond, is in het S.opliia,-
ziekenhuis te Zwolle ovepleden. Do an-
dejte gewonde, mej. Hageman, maakt het
zeer goed.
Een strenge maatregel voor.
belastingplaatjefl-dieven. i
Zocals men- weet, zijin er van fietsen,
die pea' spoor worden vervoerd', al heleT
wat iieiastiirgplaatjes gestolen. In een
dieiJs ter-icr van d'e Spoorwegdirectie
wordt thans gezegd, dlat degeem van het
pegsoideel, die aan dieze ontVreemlding'
bljjkt schuldig te zijn, op staaindien vö.eti
woxdt otttslagtein.
Dr Prins éa de Winkeljuffrouw'.
De romantiek is inog niet d'oodl.
Prins Allano don Andrea Colonna, een
Zeer geziene gast in Romeinscha adellijke
kringtec, trad (d>ezer kllagen een winkel te
Geitève binnen om zijn garderobe wla(fc
aafl te vuile®. Een winkeljuffronwl trad
ma,a,r voren en met. de grootste hereidtwil-
lighoid toeft ze een uur lang allerlei
artikelen aan den kies«shke,urig|en prins
Vocfgciegd. Deze wend1 zooals 'd|at ook
irt de .roma-ns gebeurt «Koor d!e lieftal
ligheid dier jortgedlame te(n zeerste be
troffen, en was op slaig smoorverliefd.
'Hij liet ep gee.il gras over 'giroeiem en
•vroeg- haar subiet tot vrouw. Het meisje
wilde wat graiag, maar 'dje familie vtaM Idten
ppiiBs sehuddje vol ontzetting het 'hoofdt.
Het werd op Ide jours Id'er IRomeiiasche
adellijke kringen een pradhtig1 on'djerwerp
vooy misprijzende gesprek'kan, doch Idle
Pjirrs zette door. ITej.. huwelijk wendt
ingezegemd in mooie St. Pauluskerk
te Gr.mde-Oanal en het Was een wat
mooie bruiloft. De 30-jarigie Prins ©m
de 2"3-jarigte Prinses zagen er ovtergteluk-
kig uit. I
Maar nu komt het' tweede bédtijï:,j,
De hcer BurcaucirjatinS
blijkt nog lang niet doodt te wezen. On-
lang-s 'de^d. zich t© Brussel1 op üie (Miaidiou-^
'plaats eDu jammerlijk ongeluk voor. Een
juffrouw, met hareW verloofde op wlaihdjejll
wou op tram 15 springen die ree:d|s iu
g-aitfg was. Zij viel zoo ongelukkig, dat
haye beide beentao ondigr da wielen w'ér-
den verpletferdl.
Aanstonds een hoop mensdhen ef round
en Orok twee 'politieagenten, die dtps aan
stonds het slachtoffer, djal' dis vreesalijk-
ste pijagn leed en zich lag idjiold te 'hlc|e-
deiï, zouden naa, phet gasthuis brengen
Eilaas]
De eene agent behoorde tot idfe ge
meente St. Joost-fcia-Oode, de anldtere
tot de sjad1 By^SBel. En het wil .mu juistj
dat 'aart d)e M^ouplaats deze twee ge
meenten van elkaar scheiden. Waar? Dat
kan niemand zeg'gen. En zoo stondtn de
tiwee ag-en\en tegen elkaaf tie kibbelen,,
minuten lang, over de vraag of' het on
geluk op gyoiitlg'ebied^ Bpusesl of grond
gebied St. .Joost was geschiedj, en< welke
dier gemeeöteni het slaohtoffter moest op-
rikmenj
Dat is een) goede regel: mensöhen bij-
zaaik, als maar de regitementeni wordfcn g(e-
hanidihaaifd). Die politieagenten moeten
worden bevoildlerldi, er zitten minstens in-
speoteurs aan.
Een sc'ha.nlJIduatl
Twee kinderen vermoord
Te Aken wiaren twee jongle meisjes, wo
nende in de Köni'gjsstrasse, spoorloos ver
dwenen. De vorigle week Donderdag wilde
een arbeider, dio belast iwhs( met de werkl-
zaamlteden m h;et parkje bij den P.ulver-
turm, een hoop 'takjes, bladeren en, vuil
opruimen, toen hij een schoen: melj nieuw'e
zool onder ds bladeren zag uitsteken. Hij
wilde den schoen er oiithpien, maar be
merkte, dat daaraan een been vastzat.
Onmiddellijk' spoedde hij zich! naar de
politie, die weldra; ter plaatse aahwezig
wias, het heele terrein afzettet en direct
een onderzoek begbn.
Bij het opruimen van den hpop kwa
men de lijkjes, üie rcedd in staat van ont
binding- verkeerden, v,an de bw.ee ver
miste elfjarige m'eisjes te voorschijn, nog
geheel jgekleed. Ook vond men nog het
speelgoed, jaopppen en 'doozen. dat de
kinderen hadden meegenomen.
De lijkjes werden in beslag genomen
en naar het Elisabeth;z,iektenhuis overge
bracht, waar de lijklsohpuwl "plaata vond.
Men vermoedt, da.t de kinderen geworgd
z.Üh. I
G-rocte plakkaten in Üe stad kondigen
aan, dat do justitie 1000 gtaudmark uit
looft voor hem of haar, dia dergelijke in
lichtingen verstrekt, Wélke aanleiding
geven t°t da arrestatie van 'den dader.
De justitie doet een ernstig beroep op de
medewerking, van het plubliek, om! den on-
menscih a chter slot en grendel' te breüg-en.
In heel Aken as de laffe dubbele moord
feat onderwerp yan de gesiprekfen. De fa
milies Moll' en Knoips uit da KÓningetr&a-
se ontvangen overstelpende bewijzen van
deelneming met het droevig lot van haai
kinderen, die met poppen gingen spelen,
en in de han'den vielen va®, een bees.tr
menscJi De opwinding, i® Alien wordl! nog
verhoogd door ligt! feit,'d.a.t een zieke jon
geling van 17 jaren sedert Vrijdag voor:
middag vermist 'wördt. Zijn ouders, welge
stelde burgers, zijn radeloos.
De MijkbemJ ia lied. Ala dl wr
eea witnlder hcwaaid-
Boven Harlingien brak' Maandag een
kort, maar hevig onWaer los. De bliksem
trof de (woning' van dm brugwachter M,
de V, n,au de Noorderhaven, sloeg, het
dak' kapot, beschadigde den voorgevel en
schroeide de hoofdkussens on matrassen
in het bed, Waarop tw'ee kinderen lagen te
slapen. De kinderen schrokkc® natuurlijk
hevig, maar blekten totaal ongedeerd ta
zijn.
Ec® online ct'ng met den minister-
l«reRident-
De .UotteTd,amsohe peLgjrihis in Keve-
kier. diie hun intrek hadden. genomen in
hotel „Zu, den guM'enen und silberen
Sclhlüsseln" op' de K,a.pellenplatz., kwamen,
zoo. bericht de „Msbid." tot de ontdekking,
dat in een rustig hoekje onZei mi®istsrr
president mét zijn gezin haldl plaats ge
nomen. Het nieuwtje wlas spoedig rond
gegaan.
Teen Z.Exc! aanstalten maakte om heen
te gaan. stonden He aanwezigen op' on
zongen den minister-president een „lang
Zal hij leven" foe.
Hierop dankte He minister-president
met hartelijke woorden en "brachti een
„hoera," voor Nederland |uit.
Nja een bezoek aan de glenaldekapel, zett©
Z.Exc. zijn vacantiereis per auto voort.
De afbouw van de tweede
Sini])lon-tunnel.
De i in 1912 begonnen afbouw' van de
tweede papalleltuDn'el in dpn Simp,Ion is
thans 'gereed gekomen, waardoor dufebel
spoor is verkregen. De tunnel is mlefj
19.770 M. de laorgste en met een dlekfemig
van 2150 M. de diepst gelegen tunnel',
dia 'tot beden iwerld, geboord. Al hetLmog!e*
lijkte nroesl 'gedaan -worden om 'd/e tel ver-
iwadhten moeilijkheden, als gronddrukj
lboogo 'temperalnren. en sterke bronnen
5n het inwendige van het gjeb'eigte, te
overwinnen. Vooral was ook de veiligheid
der arbeiders een onfle'rwelrp: vvan. veel
Z|0»-g. Hiertoe werd van den aanvang! af
(reedsl het twöe-tunmelsyBteem geklo'Zlen. De
tw'eedie tunnel dienide aanvanltielijlk uit
sluitend voor lurhttoeivoer en veili'ghëi'd
e» wer,d djoor Hlwarstuinnels1 met den
eerste verbonden. Zoodoenlde heeft men
d'e tot 65 glr. C. st'ijgendla tejnpieratuur
van ludht en gesternte, om het arbeiden
mofeelijiki te maken, wetén te verminderen
tot 25 gr. C. Alle moeilijkheden, die Hier
fc'cudü tn heete bronnen en de druk! der
bergmassa's werden overwonnen en, op
.24 Fetor. 1905 had de ontmoeting plaate'
vaat de agn beildie zij'dlen de'r eerste: tu;n®:sl
inaalr elkaftï toewerkend© groepen. De a'f-
WÏjkiitg vaini de assen bed|roeg sledhtsi,
enkele centimeters.
De afhouw vjnaj de parellieltuninel, |d|ie
reeds vroeger noodigt wérd -geacht voor
Ihet verkeer, steldb een niet minder moei-i
lijke taak aan do ingenieurs. De Zwilsera
sohe spoorwegen voerde0- dit tweede ge
deelte nit jn eigen beheer on stelden aan
hat hoold van de 'daarmee belaste bouw^
afdeeldnSidr. ing. Rotlhptetzl, die ook!
y6eds bïj1 id© eerste tunnel een leildléndél
positie had ingenomien. De moeilijkheid
feat uju voiornamelijk' in de organisatie jvpju
het wrerk en de maatregelen tot beveiliJ
ging van de op sledhts 17 M. afotanldt
liggenden: ouldie 'tunnel. Er werti nan.r
gestreefd, Idon werktijjd z,aoveel inogleMjlkl
te bekorten, om de door d'en tijd toene-
an(ende gron(d- ein waterdlmk niet tot volle
werking te laten komen. Alle moderne
middelen op. Ihet gebied vajn, boren ,van g,e?
steente ziijn tioég'ep,aist en dn do arbeidsver-
d'eeling js het Tayiorstels'e! inglév.oerid',
waardoor déz'elfde groepen steedis de°t
felelfden arbeid verrichtten en de a|rbeids-
'praeistatie tot een maximum, werd ojoge-
(vpjördi. De ervaring Iheeft geleeajd, 'dat oen
gnootere onderlinge afstand der tunmelb!
'W.v. 40 tot 50 M'., beter gèweastl zpu. zijn'.
Da daardoor langer wolddende dwaltfeim-,
hindingen hadden in aantal verminderd
klulnnen. worden en vooral nabij: dd toe
gangen op: groofere afstanden, in. plaats
va!n 200 M., op ongeVeer 500 M. gelegd!
kulnnen worden. Door den oorlog is in
•T9T7' a|aln. de Italiaansiche jzajde de afbouw
^ctstaakt en het overgeblevene gedeelte'
moest van de Noordzijde worden voltooid.
(N.'R.Ct.)
F.en kassier van de Praag^che; Eraubank
heeft bij een andere haak ópi een valsche
oheaue 100.000 tsj. kronen geind en is er
diaaraxa per vBegtuig Van door „ïejgban. Dd
man bofte daarbij geweldig, daar het
vliegtuig van den dienst op .Parijs tenge
volge van het slechte weer anderhalf u,ur-
to laat vertrok en h'ii het daardoor nog
juist halen 'kon. \D'e Praagsche politie
stelde dadelijk die (e Parijs en te Straats
burg van 'smans vlucht in kennis:,
doch dit bericht kwam pas te Straatsburg
-aan, toe® het vliegtuig pi door was ge
gaan e® te Parijs bleek, dat de gezochta
te Straatsburg uitgeslapt was.
Duiztenden en duizende» bijen hebben
Zaterdagmorgen ee® aanval gedaan, op
Genua De bevolking haastte zich in de
huizen, om alle deuren en vensters af te
sluiten, teneinde zjch tegen aanvallen te
vrijwaren. Het zwaar gonzend geluid der
diertjes, die sommlyre stadsgedeelten had
den doen uitsterven, hield eindelijk, pp. Dte
bijen hadden een rustplaats gezocht op
de lampenkappen van de stadsverlichting.
Daarop werden de lampen ingeschakeld
Plots zag men de door een hittegolf over
vallen insecten opvliegen en als een wolk'
verdwijnen.
Er heeft ,eon hevige storm geuvoed
langs de klist van JSjieuw Schotland. Er
■is aanzienlijke schade 'aangericht. Een
driemaster, een Amerikaansch jacht en
een kustvaartuig hébben schip;breuk ge
leden. De driemaster is met de geheele:
bemanning in de golven verdwenen. Vau
'da beide andere (scbepo® .z'ijn de op
varenden gered. 1
MIDiD'ELEIURG. Op den Graanmarkt was
da aanvoer ruim. Nieuwe tarwe.f 18—f 20:
kroonerwlten i" 19f21; maanzaad .148
f53. Boter ll,12i/2 aan particulieren'
fl.32.V2 per 1/2 K.G. Kipeierau 18f9;
Eardeieren f8f9 pfer 100 stuks.
GENEVE; 3 September. (Part. N R Ct.)
Mae Donald en Herriot (zijn vanochtendl in
dd volteenhobdisvergla,dering aan'wtezig ge
weest. zonder ec'hter hiet woor'd! ta voeren;
Toen Herriot de zaal binnentrad', w,aar
Mac Donald reeds op de stoelen van de
En^elsdhe delegatie naast Lotd Parmoor
ha;d zitting genomein, ontdekte da Fran-
sche ministeT-president weldr;a zijn En-
golnchen collega en ging' mtet 'uitgestoken
'handen naar hem toe. Onmi'djdiellijy liep
Mae Donald hem tegemoet en drukte Her
riot. hartelijk d'e. hand. Dé gedelegeerden!
en vooral de publieke tribunes begonne®
op' datzelfde oog'enblik' hartelijk te ap-
pla.udiseeren. 1
Bij de opening- van de vergadering heeft
voorzitter Motta- in korte wöorden beide
minister-presidenten (welkom' gleheeten en
hcn voor hun gtroote belangstelling, die
een vcorbeeken voor een Welgeslaagde! bij-
«eenkomst is, bedankt.
MADRID, 3 September. (Belga.) D;e
Spaansc'he gleneraal, die bevel voert in de
zóne Tetrean, is ter disponibiliteit gesteld
en verviangfan.
BERLIJN, 3 September. Dr. Ardelbertj
Duermgor, lid van de fractie van da
Bèierschie vol'klspiartij' in den rijksdag, ik
in den Mjgielonpen nacht te BerlijW overle
den in 'den onderdon! van 67 jaar.
Iu Cadzaaid breidt het mond- e® klauw
zeer zich voortdurend uit. Maandag werd
aangifte gedaan van Wet fw'intigstte gtevaL
,XM. Ct.)
Over de maand Augustus.
HOEDEKENSKERKE. Gehuwd: 14. Pie-
ter Zuidhof. 43 j. jm. en P'aulina Serephj-
na Peeters, SO j. ld.-
Geboren: 13. Maatje d. v Ja® iRaasi
Catharina Stokx; 19 Jacob, a. v. AndLnesj
de Koning en Apolonia Boonman; 28.
Margaretha. d'. v. Jan F.rouwer en Jaco-
mina Geijs'.
'JverleHfen: 30. Pieter Eoonman. 83 j„
onnehuwd.
OUDELANDB. Overleden: 6. Ja® da
Vos. 71 i., 'ecli'^PDOot va® Janna Pa'n-
tus: 26. Geertruid Dimt Koetre, 58 j.,
ech%en.ootc van Marinus Mol.
NiSRFi. Ge-boren: 3. Joost, zi. v. Gerard'
Hoebefce an Hendrika O'tte; 15. Franciscus
Bielter. zl. v. Cornelis Dobbelaar e® Antho-
notto de Punder: 28. Andries Michiel. z|.
v. Adriaan Zonnevijlle en Janna Maatia
de hack.
'sHEERENHOEK. Gebormi: 1. Augus-
tinus Theophiel, X..W- 'A. P. R. van dan
Hemel en A. M. M. Cuélenaere; 12.
Basitiaan Pieter, zl. v. C. J. Verdonk em C.
Remljjn.
Overleden: 20. Alphonsus (Leopoldua
'd'e Moor, 52 i., echtgenoot van Paulina
van Waardonburg.
HEINKEN.SEAND. Geboren: 6. Catha-
rina Cornelia, d. v. Pieter Rijk en Jo-
sina van den Driss; 9, Maria; Cornelia
Pieternella; d. v. Johannj.s. Adrianus D'uij-
vesltijn en Cornelia Pieternella van den
Dries; 10. Maninus. v Adrjaau Simon-
se, en Cornelia Sinjts; 18. Geerard zi V-,
Jobannia dc Hamer en Mraia Paauwe;
21. Jan, z, v. Cornelis Boonman en DitU(
Rijk'; 27. Johanna d. v. Imiurens Traas
en Susanna Maria Zuidhof. 1
Overleden: 5 Adriana Raas, 87,, we-
HuWe van BastLaan Kopanels. (Z.)
OVEZAND. Geboren: 8 Giljaam Jaico-
hns. zl. v. J. van Liere en N. NieuWen-
Ihiuöse; 16. Jan, zi. v. J. Verhoef en W.
G.oftttsch23. Petranella. d. v. M. U.
Rentmeester en M. Priem, 24. Arendina
id!, v. A. da Jager en L. C. Maait
Overleden: 24. Jan Remiin 47 j.
DRIEWE(GEN. Gehulwd: 21. Jacobus dé
Jajger eu Pauwelina Paauwe.
Geboren: 9. Pieternella, d. v. A. Ver-
brugge en N. Corstaiije.
Tjekking van 2 September.
4e kLasse le lSjsjkj
HOOGE PRIJZEN.
f25000 21489 l
B 5000 9521 1
f 1000 12361 16500 17279 j
f 400 12848 17062 21176 2121S
t 200 11615
f 100 2470 2885 4109 5902 8752,'
13036
PRIJZEN' VAN f65.
1417 1443 1456' 1469| 12317
12344 13286 13287 1331§ 13327
13036 17684
4a klasse 2e lijst
Trekking, van 3 Sep tomben
HOOGE PRIJZEN.
f2000 5050 I II,
f1500 21324
f1000 14546 16758 - j
f 400 5832
f 200 433 4230 13122 15689
f 100 411 3252 7128 11736 13706
13729 18938
Opgave van L. ROOS, Goes. Tel. 191
Chèqae- en Bankpapierkoersen
van circa 2 uur. 4 Sept.
Chèque.
Berlijn -
Brussel 12.95 13.05
Parijs 13.75 13.85
Londen 11.59 11.60
New-York 2.59 9.60
Bankpapier.
Duitschland
België 13.05 13.15
Frankrijk 13.85 13.95
Engeland 11.59
Amerika 2.55
Verkoopingen en Verpachtingen
September.
10 -sHeer Areödskerke, Kloetitige Ter-
sake, Sohore> bouw- en weilamdl,
Hoeflake eK va® Dissel. I
24 Goes, vendutie, d© Kok.
Goes, Scihore, Wemeldirage, Ierseke«
Kruiuinge®, Kattendijke, bouw- emj
weiland, Pilaar en Treub. i
1 INieuwdorp, imbo^dlel, Pilaar.
October.
15 Nieuwdorp, inboedel, slagersgereeldb
aohap, de Wildte en Heijboer.
Februari 1925.
25 .Wolptawtsdgk, ktap. boerensinsipian, 1
IJ Disstel.
TELEGRAFISCH WEERBERICHT
naar waarnominse® verricht in den mor-
Jj:en va® 4 S.ept. en medegedeeld; dooi;
het Ko®. Ned. Meteorologisch Instituut
te De Bilt.
Verwachting v.a® He® avond va® heden-
tot den avond va® morgen
Hoogste barometer stand 773.5 tej Kiun,
la'aRste 757.9 te Toiulouse. Matige Noord-
Oostelijke tol Oostelijke wind, gedeelte
lijk bewolkt, weinig of geen regen, zelfde1
temperatuur. I t 7
I
a
7
