OP
ten
1500
DEMOORDOPRATHENAU
De Stembuswet.
den naam No.1 rood.
I BH se
Imsyer^ekdrins-
voorheen
m. HENDRIKSE
'K aAggttRg. XZSP
courawtï
Dinsdag 27 Juni 1922
Achttiend© Jaargang
ndentie.
isverzekgr'mg,
Stoffen
aponnen
I - 118
tuumrokken
- 68
jCHTZENDINGEN
tot 17a uur
Sgs gesloten.
Dij levenslange f OErt bi) f 1RH bij verlies van f TK bijverliesvan l gn bijverliesvan f qc bij verjies van f IR hii "flrliflC tfon
I LüU overiiiden lull esn hand of voet I IJ eenoog I OU een duim I JJ een wijsvinger l IJ
ongeschiktheid
De
ziekenhuisplannen
te Goes
BUITEN LAND!
DUITSCHLAND
pncourt, 59 K.G.j
Ordensband, 58
C.G.Baldook, 58
CG.
(van copie zijp wij
Irslagen te laten, tig-
dan morgen.
Redactie.
Verpachtingen
1, Pilaay.
jiwland, Pilaar.
|rendijke, houtwaren,
zelinge, houtwaren,
■bouwland, Pilaar.
f, bouwland, Pilaar.
fle, Pilaar en Neer-:
hten, Hollmann.
boereninspan, Holl-
bouwand, Piaar.
6694-100
RIJZEN
NIJMEGEN,
|i 9ÏI2. 3450-40
jgk
6656-360
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
H m Hst h 'M*f K a UB Mh Abonnementsprijs f2,50 per drie maanden, f0,20 per weeki
Hoofdredacteur^J^W. J Admiflis(ratie; Westsingel, GOE9
Abonnementsprijs
voor Post-abonné3 f 2,90 per 3 maanden.
AdrertentiSn van 1 tot 6 regels f 1,50, elke regel meer f 0,251
Contractregelprijs, te beginnen bij 500 regels, beduidend lager.
Mero" Telefoon™ Ftedactie No. 97; Administratië No. 207 'DAGBLAD ZEËlL A^
Biftentoor: MIDDELBURG,Markt 1 en 2. Telefoon No. 474 BS fl"» 1# 11 fci fca 1
Abonnés zijn gratis verzekerd tegen ongevallen krachtens onze overeenkomst met „The Ocean and Guarantee Corporation Ltd." te Amsterdam, Rokin 151, en wel voor de hieronder vermelde bedragani
Al onze
Donderdag a.s. feestdag van de
HH. Apostelen Petrus en Paulns,
zal de „Nieuwe Zeenwsche Courant"
NIET verschijnen.
Vsrtóden week hebben wij in ons! blaft
eene mededeeling opgenomen van het
Gasthuisbestuur te Goes over zijne plan
nen tot ziekenhui sbb-uw. Bij de plaatsing
van dit «tgjc hebben Wij ons onthoupen
van opmerkingen, hoewél de geidaehte rees,
dat beoogd, werd, met de geldmiddelen,
van het Gasthuis de plannen van dé;
M.atriastichting en de van Geréformeerjdé
Zijde aangevangen poging te verijdelen,
zonder daarvoor iets' beter® in de plaats
ite kunnen geven. -
Met waardeering zien wij, dat ons' be
zwaar ook aan Protestant.sche zijde wordt
gevoeld en onverbloemd uitgesproken. In
„De Zeeuw" van Zaterdagavond kouïti
zen hoofdartikel voor, dat wij, om zijne
(treffende juistheid gaarne heelemaal zou
den willen overdrukken. Maar wij: moeten
ons bepalen tot de volgende aanhalingen.
(Het plan van het Gas th ui s bes tuur
„is op het eerste gezicht wondermooi.
Maaïr hij eenig nadenken rij'zen toch1 be
zwaren. BezWaren van technis'öhen, van
finanoieelen en ooit van pirinci$ieelen
aaird.
Om met deze laatste te beginnen'.
Dat er groote behoefte aan een goed
ziekenhuis te Goes bestaat, is blijkbaar
op eens tot het Gasthuisbéstuuf doorge
drongen, nu blijkt, dat het streven
der Katholieken naar een ziekenhuis
niet zonder goed gevolg- zjal blijven en
nu békend is, dat in Gedeformeerde
kringen ook' de hand aan den ploeg is
geslagen. De indruk van velen is, dat
aan de nu plotseling blïjkenü'e
gezindheid vian het gasthuisWestuifr om
de onder zijn beheer zijnde gelden voor
dit doel te besteden, de politiek niet
Vreemd is. Nu van kerkelijke zijde de
•zaak is aangepakt, moet worden b'S-
proefd, omdat te verijdelen. Nu wordt
het paar liberale opvatting neutrale
Overheids-ziekenhuis, drijvende op de
ter beschikking der Overheid staande
kapitalen en de openbare kassen, naar
voren gebracht. Daartegen hebben wij
ernstig bezwaar. Na lange worsteling
is aan den voorrang der uit de belas
tingpenningen der, burgerij in stand ge
houden openb(a;re school een einde ge
maakt. Men' make nu in Zuid-Bevelanfd
niet Weer een strijdpunt van het neu
trale openbare ziekenhuis.
Het neurale openbare ziekenhuis be
hoof t in een tijdvak thuis, dat wij' ge
lukkig achter ons hebben. Ook op het
terrein der ziekenverpleging hebben zij,
die Christenen zijn willen in leven en
sterven, behoeften en rechten, Waaraan
dergelijke inrichting niet kan voldoen.
Omdat de atmospheer daar moet zijn
•de neutrale en niet mag zijn de Chris
telijke. Omdat 'het werk niet geschiedt
in den naam van Christus ^n niet
doordrongen is vanden geest van Hem,
Die heeft gezegd, dla.t het meeste van
alles de liefde is. Wat wij behoeven
is ziekenverpleging uit roeping en niet
ols beroep".
Tot zoover de aanhaling, die zoo goed'
Weergeeft waarop het aankomt. Terecht
Mijst „De Zeeuw" er ook op, dat op het
[terrein van het tegenwoordige ouOe ge
bouw op de Visehmarkt nimmer een zie
kenhuis gebouwd zal kunnen worden, dat'
dan de eischen omtrent licht en lucht,
[tuinen met lighallen, enz., 'Zooals die te
genwoordig worden gesteld, voldoen zal.
Maar het gebouw is nog niét het voor
naamste in een ziekenhuis. Van veel meer
belang "is het personeel, dat in dat °-e-
bouw werkzaam) is en de geest die onder
dat personeel en in heel d'e inrichtinr
tteepschl. Wij' herzeggen nog eens de laat-
fete woorden van onze aanhaling uit „De
Zeeuw". „Wat wij behoeven is ziekenver
pleging uit roeping en niét) als beroep"- De
geest der dienende liefde moet er hëer-
Béhen, di enooit versaagt, wien nooit iets
tie zwaap is om te doen. Het werk moet
niet' geschieden uit humaniteit of uit
altruïsme of bo emen het anders noemen
iwil- Liefde tot God, liefde, tot den naaste
om Christu's' wille, is het eenige richt
snoer^ dat die rechte lijn aangeeft. De langs'
die lijn getrokken Weg alleen leidt niét
in den dibolhof van looneisehèn, aahti-
Wendag, vaeantietocslagcn en wat dies
eer zij 'Waardoor hèt' in sltanjdihbuden van
niet-onmogelïjk! Wogdf, inidien
kan word 6 een openbare kas
te
te™*», 1.1 1,
ongeveer zeven en een halve gulden per
dag bedjragen voor de lijders, die voor
(rekening van stad of armbestuur worden
opgenomen. En dan vragen d!e armen nog,
als zij ziek Worden, om! liever niet in het
Binnengasthuis, maar in het Roomscke
Onze Lieve VrouwCngasthnis of in het
DiaconesSenhuis te Worden opgenomen.
Ziekenverpleging als' beroep, ziedaar d<?
klip waatop het Gasthuisbestuur met zijn
ziekenhuis zal stranden. „In dit opzicht
staan de met diaconessen"- Werkende inrich
tingen veel starker en laat ons eerlijk
zeggen, de Katholieken met hun liefdezus
ters het allersterkst" zegt „De Zeeuw".
Wij aanvaarden deze lofspraak, omdat
Wij-voelen, dat zij' juist is:, maar brengen
ze eerbiedig over op1 onze zusters, want
het is haTe verdienste en niet d'e onze.
Ernstig, vermaant „Do ZeeuWihet Gast
huisbestuur om nog eens goed te over
wegen wat het wil ondernemen. Wij slui
ten ons aan bij dien goeden raad. Laat
het Gashbuisbestuulr, om' te komen tot
goede verzorging, van de aan zijne hoede
toevertrouwde personen, samenwerking
zoeken. De mannen, die aan Roomsche en
aan Gereformeerde zijde het w'erk heb
ben opgevat, zullen stellig tot overeg
bereid zijn, indien sléchts hun beginsel
Wordt. Met te meer vrij
(moedigheid- jraden Wij tot samenwerking,
omdat het Wél zeker is, dat niet enkel
een Room'sch gesticht in Goes zal tot
stand komen. Langs' groote lijnen, op
breeden basis wordt op dit aogenblik' ge
arbeid aan eene oplossing van het zieken-
huisvraagstuk in heel onze proyzüneie.
Het Gasthuisbestuur zal aan een ieder
kunnen geven naaf zijne behoefte. Niet
alleen aan zijne zieken, maaj ook aan
zijne ouden van dagen. Want' dat ia het1
groote verschil1 (waarop nog niet Voldoen
de is gewezen door „De Zeeuw") tus-
scben de plannen van hef Gasthuisbestuup
en die van Roombeken en Gereformeerden,
dat het Gashuisbestuup alleen een zieken
huis Wil maken en dan vooir zijn ouden
van dagen nog niets1 heeft gedaan.
Wat ten slotte de „Macia-stich'ting"
te Goes 'betjreft, nog dit. Het heeft, naar
Wij weten, Teeds verwondering gewekt, dat
men daarvan zoo Weinig 'hooi-t. Onwel
willende menschen hebben reeds weten
te Vertellen, dat het plan dood is. Verre
van dieu evenwel. Maair het Westuur heeft
een reuzentaak. Eerst moeten goed door
dachte plannen Worden gemaakt. Dat is
niet zoo gemakkelijk. Aan een architect,
liefst een die meer ziekenhuizen en ge
stichten hëeft gebouwd, het maken vau
een plan op lef dragen is' niet voldoende.
Dan krijgt men misschien een grootbcli
plan, maar niet een dat juist zidh aan
past aan de behoefte, zooals die in Zuid-
Beveland bfestaat. Om maap op één ding
te wijzen. Wat in Goes in de „Mariast.let
ting" tot stand moet Worden gebracht,
is een ziekenhuis en een gesticht voor
ouden van dagen tezamen. Dat deze sa
menvoeging gewenschl is', is laatstelijk
ook van Gereformeerde zijde erkend. Daar
streeft men ook naar een dergelijk ge
combineerd gesticht. Trouwens de fïnan-
cieele bestaanbaarheid der stichting Wordt
ejr zooveel te grooter door.
Aar. dit alles werkt hét bestuur der
„Mariasticliting" voortdurend. Daarnaast
is liet bezig met' onderhandelingen om
het voop den bbuW henoodigde kapitaal
'te verkrijgen. De door zoo velen toegeJ
zegde jaatrlijkschë bijdragen zijn in- groeten
dank aanvaard en geven een Waarborg
dat Wet gesticht lateg zal kunnen blijven
bestaan. Zij kunnen voor oen tamelijk
groot deel voorzien in dien dienst van
rente en aflossing van h'et bouwkapit'aal.
Over dit bouwkapitaal wordt evenwel nog
onlerhandeld. Het gaat om groote bedra
gen; 'het gaat om eene geldleening van
vele jagen; de toestand' der geldmarkt is1
moeielijk en verward. Dus is langdurige
onderhandeling en rijp overleg, alvorens
een verbintenis Wördt aangegaan, alleszins
geladen.
Maar gehoopt mag w'orden, dat nog dit
jaar alle bezwaren overwonnen zullen wor
den én binnen niet te langen tijd' de
stichting zal verrijzen, waarover de Eno-el
der Christelijke liefde zijne vleugels houdt
uitgespreid en Waarbinnen den lijder ver
pleging en 'genezing, den oude van"da2en
verzorging en ruste wacht, onder "de
fechulse van haar, die wij, Katholieken,
als Heil dér krankën" plegen aan te
d? ^middeling en voorspraak hij
den Goddehjken Geneesheer hierboven.
Zijn levensgeschiedenis,
Dr. Walthcr R,atheiian werd in Sep
tember 1867 te Berlijn geboren. Hij was
de zoon van den oprichter der Allgemeine
Elektrizitats gesellschaftv studeerde, na
het gymnasium te hebben doorloopen. phy-
sica, wis- en scheikunde aan de universi
teiten te Berlijn en Straatsburg, en wijdde'
zich vervolgens aan de technische hpoge-
soholen te Berlijki en München aa® tech
nische studiën.
Na zich als technisch ambtenaar en la
ter als 'directeur van verschillende onder'
nemingen te hebben onderscheidte® door
zijn kunde en door verschillende uitvin
dingen, tradi hij in 1898 toe tot de directie
Dr. WALTHER RaTHBNAU
der Alg. Electr.; Geselseh.. welk lichaam
hem in 1912 tot voorzitter van den Raad)
van Beheer benoemde.
Onmiddellijk na het uitbreken van den
oorlog organiseerde hij' een afdeeling
Grondstoffen bij het Departement van
Oorlog, welke de basis en het voorbeeld
van alle oorlogsmaatschappijen werd. en
waarvan hij1 tot 1 April 1915 de leiding
persoonlijk in 'handen hield.
Uit zijn talrijke geschriften op weten
schappelijk en comlnereieel gebied blijkt
ten duidelijkste het veel-omvattende van
zijn geest; men noemde hem dan ook wel
eens den „philosoof 'd'er moderne in
dustrie."
Hij was een bijzonder mensth. In
genieur, industrieel, handelsman, kortom
nian van zaken, en daarnaast uitnemend'
literator, econoom1 en denker. Man van de
daald en man van wetenschap.
Hoewel Rathenau na den oorlog positie
koos tegen het ancien regime, liet hij, de'
democraat, in het1 vorige jaar eerst zich
er toe vinden tot de règeering. toe te tre
den. In het laatst van Mei 1921 aafn-
vaard'de hij1 het ambt van Minister van
wederopbouw. En in Üie qualiteit had bij
in JuliAugustus te Wiesbaden de be
sprekingen met den Fransohen Minister
Loucheur, die leidden tot de bekende over
eenkomst omtrent de leveringen in m'a-
tura ter afbetaling van de Vergoeding..
Ook dit was een grootsch denkbeeld, 'd'at
echter in de practijk op nog al wat moei
lijkheden stuit en dius nog niet tot uit
voering is gekomen.
Lang bleef Rathenau niet minister zoo
als men weet, hij' maakte de lotgevallen
van het kabinet-Wirth niet volledig mede.
en na zijh aftreden als minister van.' we
deropbouw stond' tenslotte Rathenau
zijn partij had hem tot het uittreden uit
het kabinet genoopt weer buiten de re-
igeering-Wirth. toen in de onlderhandeliai-
gen met 'de geallieerden zijh hulp opnieuw
noodig bleek.
De rijkskanselier wilde de medewerking
van dezen man der wereld, die zich in
de conferentiezaal zoo gemakkelijk wist te
bewegen en 'die niet alleen in zijn' moeder
taal. maar ook in Eransch en Engelsch
zijn gedachten vloeiend wist uit te druk
ken en zijn dialectiek ook daar tot haar
rech twist 'te brengen, niet gaarne missen
Zoo trad Rathenau, hoewel geen minister
op dit oogenblik maar slechts' raadsman
van de regeering, (onder dezen vorm ver
zekerde Wirth zioh zijn hulp) te Oanne®
op, waar hij1 den geallieerden staatslieden
den economischen toestand in Duits'ehlajïd
uiteenzette. Ondanks veler verzet in
Duitsehland zette Dr. Wirth het daarna
door ,dat' R,athenau minister van buiten-
landsche zaken werd. Op 1 Februari van
dit' jaar trad) hij als zoodanig op, maar
vóór hij als zoodanig nog naam kon ma
ken, viel hij' door Ide moordende hand van
politieke vijanden, 'die hem tot slachtoffer'
van hun wraakzucht kozen.
In den Rijksdag. Dc~mede-
deeüng der regeering.
De verklaring, welke door den rijkskan
selier Zaterdagavond) in dan Rijksdag ié
afgelegd, luidt ak volgt:
De rijksregeeringt richt den volgenden
oproep aan 'de bevolking. De moord op den
rijksminister dr. Rathenau heeft fte groo
te gevaren aan het licht gebracht, waar
aan Dutisehland' ten gevolge van binnen-
landsohe gistingen is blootgesteld. De ver
maning om de partijtwisten en den strijd
om hetgeen is geschied te laten rusten én
alle krachten der natie te gebruiken voor
het herstel en de redding van het vader
land .is onverhoord1 gebleven.
De voortdurende ophitsingen, die zich
tegen den staatsvorm richten en zijn die
naars vogelvrij verklaren, brengen steeds
meer politiek verblinde personen tot
moordpogingen en moorden. Een neb van
samenzweerders dreigt den binnenland-
schen vrede en den grondslag! Van het
nieuwe leven te vernietigen. De moord op
Rathenau is slechts een schakel in den
keten van goed voorbereide aanslagen' op
de republiek. Eerst moeten 'de leidera der
republiek en daarna moet de republiek zelf
vallen. Ter voorkoming van zulke misda
dige aanslagen moeten ingrijpende maat
regelen worden genomen.
Het nihilisme, dat zich veelil verbergt
onder den dekmantel van nationale ge
zindheid, mag ^iet worden gédiiM). De re
publiek is in gevaar. Alle lagen der bevol
king, die arbeiden voor een democrati-
schen staatsvorm, moeten zich aaneenslui
ten en zich vereenigen. Hef rijkskabinet
dat door sluipmoord is beroofd van een
zijner beste en kundigste medewerkers, er
kent in den ure van den diepsten rouw,
dat gevaar dreigt. Het rijkskabinet heeft
daarom den rijkspresident aanbevolen van
zijn grondwettelijke bevoegdheden gebruik
ts maken en door verordeningen de be
scherming van den staat en van de repu
bliek en van hen, die de regeering verte
genwoordigen, te verzekeren.
Do rijksregeering zal zorg dragen voor
de meest strenge ten uitvoerledging! van
deze verordeningen om' onmiddellijk die
hcersckende stroomingen tégen te gaan,
die dc grondslagen van 'den staat in hoogc
mate bedreigen. De rijksregeering begrijpt
de groote opwinding van het volk en be
treurt de economische gevolgen van zulk
een waanzinnigheid, die de arbeiders zeer
moeten treffen. Zij hoopt, dat het Duit-
sche volk in zijn begrijpelijke toorn zich
niet laat verleiden tot' daden, die do eco
nomische en politieke nadeelen nog meer
scullen vergrooten, m)aar zij verwacht, dat
het Duitsche volk zich aeh'ter de regeering
zal plaatsen en doet daarom op alle par
tijen en de burgerij het ernstige en drin
gende beroep om ter bescherming der re
publiek in nood en gevaar vereenigid' te
staan. Leve de republiek!
Opzienbare onthulling ïn de Rijks-
da g/it ting van Zondag jl
Lét huis was evenals Zaterdag, zeer
goed bezet. Ra.thenau was afwezig, wat
kalmeerend werkte. De zetel van Rathe-
utu was met rouwfloer® bedekt.
De zitting ving aan met een rede van
den sociaal-democraat Ot'tb Welsch. die
opzienbarende onthullingen deed over 'de
moordorganisatios in Duits'chlarid'. Eeni
ge dagen geleden werd aan de Pruisische
autoriteiten een rapport 'toegezonden,
■waaruit volgens 'de verklaringen van den
afgevaardigde het verband tusschen de
vermoording van Rathenau en Erzberger
duidelijk blijkt. Volgens dit rapport heeft
de broer van den eersten luitenant Tilles-
sen, zooals bekend een der moordenaars
van Erzberger, op 3 [Mei in zijD woning te
Frankfort a. <L Main een nieuwen agent
voor de moordéentrale aangeworven. Aan
den agent werd instructie gegeven om to
zorgen voor provbéatie der arbeidersklasse,
ten einde een algemeene staking: uit te
lokken, waarna een monarchistische putsch
met. de hulp van de rij'ksweer zou kunnen
worden ingezet.
Op de vraag, wat' onder ptrovctchtiel
moet worden verstaan, toonde Tillessen
den agentf een foto van een officier met
de woorden: „Dat is mijh broer. Hij heeft
het eerste zwijn (hiermede bedoelde hij
Erzberger) doodgeschoten."
De voorlezing van dit rapport, speciaal
de vermelding van de rijksweer, gaf bij
bij de linkerzijde aanleiding tot een wareD
storm' van verontwaardiging en men riep
om opheldering van den democsatisehen
minister van de Rijksweer. dr. Ges'sler.
Otto Wels vertelde verder, dat de nieuwe
agent naar München werd gezonden, waar
hij1 veel kwam op "het bureau van de uit
het proces-KÜIlinger berucht geworden or
ganisatie O. Daar heeft de kapitein-luite
nant Hoffmann hem nadere instructies gV
geven, welke luidden, dat het besti? midd|d
om de monarchie te herstellen is, de lei
ders der linksche partijen uit' den weg
te ruimen. In de eerste plaats kwamen
hiervoor Scheidemann en Rathenau in aan
merking. De agent werd daarna via. Ber
lijn naai' Cassel gezonden. Wels verklaar
de dat er voor hem1 geen twijfel aan,
bestaat, dat 'deze man den anaslag op
Scheidemann op den eersten Pinksterdag
heeft gepleegd.
Onder stormhehtigen bjjVal 'der socia
listen en heftige protesten der rechter
zijde riep Wels den Diuitseh-natiotaalen
toe: Jelui hebt de zwart-wit-robde vlag.
die wij zoo lang hebben gevolgd, totdat
de misdaden van het oude régime ons
dwongen ons van haar af te keeren, tof
de vlag der moordenaars gemaakt. Met
een „hoch" op de republiek eindigde spr.
zijne rede.
Do leider van het' centrum, Marx, sprak
bii heel wat kalmer stemming in het huis.
Hij kwam! op tegen de hetz-campagne der
Duitsch-nationale pers en de actie van
Helfferieh.
Toen echter de volgende spreker, de
leider der Duitseh-nationalen. dr. Hergt,
de redenaarstribune besteeg, maakte zich
wederom groote onrust van het' huis mees
ter. De sociaal-democraten verlieten tij
dens Zijh rede de zaal, terwijl de ccmïaui
nisten en onafhankelijken hem1 voortdu
rend door interrupties het spreken tracht
ten te beletten. Hergt las, bleek van ze
nuwachtigheid. in grooten haast een offi
cieuze verklaring der Duitsch-nationale
partij voor, waarin uiting wordt gegeven
Art. 1. Ga op Woensdag 5 Juli
tusschen 8 en. 5 uur
stemmen.
Art. 2. Kom indien eenigszins
mogelijk vóór 2 uur.
Art. 3. Vergeet uw oproepings-
kaart niet.
Art. 4. Neem uw lakschen buur
man of laksche buur
vrouw mee.
Art. 5. Breng op één candidaat
uw stem uit, niet op 2 of 3.
Art. 6. Laat u louter leiden door
uw Katholiek beginsel.
Art. 7. Stem uitsluitend op de
Roomsch-Kath. lijst No. 50.
Art. 8. Stem bij voorkeur op
No. 1 van die lijst.
Art. 9. Maak het witte hokje voor
Art. 10. Vergis u niet. Doe alles
op uw gemak en doe het
goed.
N.B. Alle Roomsch-Katholieke man
nen en vrouwen, minstens 25 jaar
oud, zijn volgens hun geweten en
volgens de wet verplicht, den 5en
Juli te gaan stemmen.
aan den afschuw over den moord op
Rathenau en 'de regeering dringend wordt'
uitgenoodigid om! alles te 'doen ter ophel
dering van den aanslag. De verklaring
protesteert er évenwei krachtig tegen, dat
de moord op Rathenau in verhand wordt
gebracht met de Diuitsch-nationale partij.
De gisteren afgekondigde verordeningeh
van den rijkspresident verwerpen: de
Duitsch-nationalen, daar zij ze uitsluitend)
beschouwen als tegen de rechtsehe partijen
gericht. Tijdens Ide rede van Hergit regehete
het van de uiterste linkerzijde uitroepen
als: „Onbeschaamdheid, brutaliteit", zöo-
'dat de voorzitter herhaaldelijk tusschen-
beide möest komen.
Daarna volgde een korte redevoering
van den sociaal-'democratischen minister
van Justitie, dr. R'ajdbrueh, die namens
de geheele regeering verklaarde, dat zoo
spoedig mógelijk bij den rijksdag de sedtert
langen tijd voorbereide wet ter bescher
ming van de republiek zal' worden inge
diend en tevens een amnestie-wet, om de
door de publieke opinie ala partijdig be
schouwde vonnissen tegen links-radicale®
in tegenstelling tot de milde straffen in
processen tegen rechts-radicalen te ver
zachten.
Terwijl hierop de onafhankelijke afge
vaardigde Crispien een rede hield tegen Idle
hetzcampagne der Duitsch-nationalen,
werd in 'de wandelgangen bekend, d|at da
rijkskanselier als volgende spreker het
woord had gevraagd- Onmidldtellijk keerden
de afgevaardigden naar de zittingszaal
terug en «schaarden zich voor "de regee-
ringsbanken. Men hoorde dn de stem vaffl
den rijkskanselier de groote ontroering,
toen hij, neerziende op tie ledige plaats
van zijh gestorven vriend, de groote gaven
van Rathenau herdacht. Ziiïi stem verhief
zich steeds meer, toen hij 'den Dfuitseh-
nationalen snijdende möreele zweepslagen
toediende. Deze hoorden hem zwij'gènid'
aan.
Een deel 'der rechterzijde in de rijen dier
Dhitsche Volkspartij vereenigde zich met
den bijval 'der linkerzijde, toen dr. Wirth
het verhand tusschen den linidigen binjten-
landschen toestand en de buitenlanidsche
politiek" uiteenzette en toen hij' er op
wees. dat eerst na het verlies van Opper-
Silezië de nationalistische hetze haar te
genwoordige vormen had aangenomen. De
door groote 'zedelijke ernst ingegeven ver
maning, om de ware democratische deugjf
van geduld te verwezenlijken in plaats
van gevolg te geven aan aan de heetbloe»
dige nationalistische opwellingen, bracht
het geheele huis aan het, slot van zijn rede!
tot een stormachtige ovatie. De geheele
linkerzijde en 'het middengedeelte van het
huis stond op en juichte den rijkskanselier
toe. Van de tribune werd geroepen: „Leve
de republiek!" De ovatie duurde verschei
dene minuten lang.
Een oproep der burgerlijke
regeeriiïgspartijén.
De Duitsch-democratische partij en da
rijkscommissie van het centrum pnblicee-
ren een proclamatie, waarih kij! de ele
menten, die vijandig staan tegenover de®
staat ten zeerste waarschuwen, daar zij
vast van plan zijh om' de republiek te on
dersteunen en te verdedigen.
De nationalistische beloo
ging afgelast
Als eerste uitwerking van hef decreefi
van de rijksregeering over den staat van-
beleg, hebben de nationalistische veree-
mgingsn hun tegen 23 Juni voorgenomen
betoogingen tegen het verdrag vair Ver
sailles (afgelast.
