DAGBLAD VOOR ZEELAND
1500
DE DRUKKERIJ
DRUKWERKEN
De Balling van Sint-Helena
NIEUWE ZEEUWSCHE
COUKAN T ïe GOES
bij levenslange zoen bij f «en bij verlies van z 7c bij verllesvan 1 rn bij mta f nc bij verlies van z ie bij verlies van
I Zuil overlijden I I JU een band of rost I 13 eenoog I Ou een duim I du eenwijsvinger I IJ
ongeschiktheid
een hand of voet
een anderen vinger
Nummer 102
Vrijdag 6 Mei 1921
Zeventiende Jaargang
-*» wSrs?;
Buitenlandsch Overzicht
BUITENLAND.
§TANDE IP „NbV.
[sgssggs ALLE êssssi
VLUG.SMAAKVOL EN
GOEDKOOP LEWETY
BINNENLAND.
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
- ri:1ino \/AM r>C ADICUriT 0O7
Hoofdredacteur: J. W. VIE NIN QS. Telefoon 97
Bureaux van Redactie en Administratie: Westsingel, GOES
Bijkantoren: MIDDELBURG, Markt 1 en 2
Teiegram-Adres: Nizeco.
Directeur JOS. VAN DE GRIENDT. Telefoon 207
Abonnemsptsprijs f2.50 per drie maanden, f0,20 per week,
voor Post-abonnés f 2.90 per 3 m. Advertentiën van 1 tot 6 regelt
f1,50, elke regel meer f 0,25, bij contract beduidende korting.
Al onze Abonnés zijn gratis verzekerd tegen ongevallen krachtens onze overeenkomst met „The Ocean and Guarantee Corporation Ltd." te Amsterdam, Rokin 151, en wel voor de hieronder vermelde bedragen
f1821 5 Mei 1921
II (Slot)
Zoo was dan door- een eigenaardige
speling des lots Napoleon op een
eiland gestorven gelijk hij op een
eiland was geboren. De sponde waar
op het ontzielde lichaam van den
ex-keizer werd neergelegd, was het
ijzeren veldbed uit de dagen van
Austerlitz.
AusterlitzDie naam herinnert
aan Napoleon's schoonste glorieda
gen, toen de zon van zijn veldheers
genie in haar zenitli stond. En hoe
veel andere namen vlechten zich
hiermede samenArcole, Marengo,
Jena, Wagram, Montmirail, alle van
plaatsen, die de schitterende triomfen
zagen van dezen oorlogsgod, met
wien slechts een Alexander, een Ce-
sar, een Hannibal zijn te vergelijken.
Doch niet alleen op het gebied van
den krijg, ook op het terrein van de
staatkunde wist Napoleon met zijn
ongeëvenaarde gaven,'daarbij nog door
de omstandigheden zeldzaam begun
stigd, de meest verrassende en onge
kende successen te behalen. Aan
schier gansch Europa wist hij zijn
wil als wet op te leggen en 80 millioen
menschen te doen buigen voor zijn
scepter. Wat de stoutste verbeelding
ternauwernood durfde droomen, hij
bracht het tot stand. De revolutie
wierp hij neer en schiep orde in den
door haar gestichten chaoseen wet
boek stelde hij samen voor burger
lijk recht en administratie, dat door
bijna gansch Europa werd aanvaard
en nog voorleeft in de wetten der
meeste natiën. Over kronen en tro
nen beschikte hij naar welgevallen
en deelde ze uit naar believen aan
familieleden en gunstelingende keur
vorsten van Beieren, Saksen en Wur-
temberg maakte hij koningen, de
kroon van Napels 'schonk hij aan
Murat, die van Spanje aan zijn broe
der Joseph, die van Holland aan zijn
broeder Louis, die van Westfalen aan
zijn broeder Jerome, die van Zweden
aan Bernadotte. Zijn zuster. Elisa
maakte hjj princes van Luca, zelf
werd hij keizer der Franschen, koning
van Italië, schepper en hoofd en van
de Rijnconfèderatie, beschermer van
Zwitserland. Pruisen werd zoo goed
als vernietigd, England geblokkeerd,
kortom, de procureurszoon van Aj'ac-
cio wist zich binnen nog geen 10
jaren tijds als met adelaarsvlucht op
te heffen1 tot den gevreesden gebieder
van een wereldmacht als weinigen
vóór hem en nog niemand 11a hem
in de geschiedenis hebben bezeten.
Is bet wonder, dat Da Costa vol be
wondering uitroept:
„Gij waart een morgenster, Napoleon
Straalde èn de omwenteling^^haar
[vijanden ten schrik!
Eenmaal stondt Gij groot! Onster-
Ontglommea bliJS'^er
t-, r,.. [helden lansen!
J^n brij, bewelkomd door een glorie-
[dronken volk
Zweeft, Ad laar, over hen als op
[een donderwolk
van roqk, een zee van licht, den
[den golvenden helmetten
Een borstkurassen uitgestraald en
[bajonetten,
Ier bnjzeling geveld van wat ook
[weerstandibied'
Baar 't vast berekend punt, waar Gij
[de wege ziet!
Ja, eenmaal stond Gij daar, een beeld
t, Jvan alvermogen!
koningen der aard omkringden
tv. [U en bogen,
wil van Frankrijk was Euroop
aan l^e Uw wil
M I ranknJk! Op uw wenk vloog
[alles of stond stil."
aendldgesLxntcah0len1S immor was-
„Wat Fenix stijgt van u
Wat
Uit grooten Kareis heilige „«Ah?
Stijgt eerbiedvol, ja stijgt mijn klanken
Herrijs met hem, othroon der Franken
Maar grooter dan ooit zetel was!
Gebergten, boort doorluchten wolken
Beschanst uw kruin met eeuwig ijsi
VerheftU, saamgespannen volken!
En gij, o vlam des afgronds, rijs!
Vergeefs 't Heelal in bloed gedompeld
Met dood en slachting overrompeld!
Vergeefs! De ontembre Held houdt
[stand,
Hij spreekt en de Aarde schokt haar
[thronen.
Hij spreekt en 't regent Vorsten-
[kroonen!
E11 't Noodlot vliegt hem van de
[hand!" 2)
Toch kunnen den aandaclitigen be
schouwer de schaduwpartijen niet
ontgaan, die het schitterend tableau
van Napoleon's leven en daden ont
sieren bij al het geniale, dat op zijn
scheppingen rust, treden toch ook de
onvolmaaktheden ervan naar voren.
„Incompleet en onaf als zijn natuur
was, had Napoleon gapingen, ijle
ruimten in zijn genie, zegt Chateau
briand en leek het veel op het uit
spansel dier andere wereldhelft, waar
hij sterven zou, op die lucht, waar
de heerlijke sterren door ledige tus-
schenruimten van elkaar zijn ge
scheiden. 3)
Trouwens, al wat Napoleon's geest
schiep en wrocht, droeg aanstonds de
kiem der verwording in zich, aange
vreten als het was door de worm van
den hoogmoed. De hoogmoed, gepaard
met heersch- en eerzucht verleidde
den machtigen werelddwinger tot
daden, die hij later zelf betreurde:
tot den doelloozen, door niets gevor
derden moord op den Hertog van
EngMen, tot de bloedige onderwer-
ping van Spanje, tot de noodlottige
expeditie naar Rusland, tof den strijd
vooral tegen de pauselijke macht, die
hij meende te kunnen plooien naar
zijn wil en die hij, getroffen door den
banbliksem der Kerk, straffeloos meen
de te kunnen braveeren. 4) Men kent
de woorden, die hij in zijn hoogmoeds
waan sprak't „de banbliksems des
Pausen zullen mijn soldaten de wape-
nen niet uit de handen doen vallen".
De dwaas, lioe moest hij het tegen
deel ondervinden! Want, gelijk naar
de oude sage Jupiter Prometheus, om
diens schandigen roof van het hemel-
vuui, ketende aan dc rots, wierp
Gods toorn den vermetelen aanrander
van de rechten des Roomschen
Opperpriesters van de hoogste hoogte
der aardsche glorie neer op de kale
rots in den Atlantisehen Oceaan, hem
alzoo»herinnerende aan de waarheid
van het woord, dat eens de lijkrede
naar van den Zonnekoning had ge
sproken: „Dieu seul est grand", „God
alleen is groot!" Gelukkig voor hem,
dat hij die straf als een bad der loute
ring aanvaarde, zoodat hij, met God
verzoend, in zijn laatste uren aan
generaal Montholon kon zeggen: „ik
heb al mijn plichten vervuld, "ik
wensch U bij uw dood hetzelfde
geluk".
Dit is zeker, liet tragisch einde van
den grooten Keizer heeft er niet
weinig toe medegewerkt hem tot
voorwerp te maken eener vereering
die nimmer stierf en nu bij dit eeuw-
feest van zijn dood, weer opnieuw op-
vlamt. Napoleon heeft met zijn ver
overingstochten aan drie millioen
soldaten, waaronder de bloem der
jongelingschap, het leven benomen,
mi boenen vrouwen tot weduwen,
^dei-en tot weezen ge
rión ?r"aaldeIijk de brandfakkel
InnriPT en walmen over de
str fd vl'r? 0ns w<'rel(ldeel, onrust en
strijd, verarming en ellende gebracht
™tb natlÖ1i' 5> De republikein
moest hem verachten, hem, die de repu.
bliek had vertreden, de legitimist hem
haten, hem die de Bourbons vervolede
en vernederde. En ziet de opmer
king is van Chateaubriand en nu
een eeuw later is het nog precies
hetzelfde de soldaat en de burger
de rijke en de arme, de republikein
en de monarchist, zij plaatsen allen
busten en portretten van Napoleon
in hunne stulpen of in hun paleizen,
overal treft men zijn beeltenis aan
en zijn naam is op aller lippen en
Béranger, de volksdichter, gaf zoo
juist weer wat in het volk omtrent
Napoleon voortleeft, toen hij in het
populaire lied de volksmond deed
spreken
"Ou pariera de sa g'loire
Sous le chaume bien longtemps.
E humble tolt dans cinquante ans,
Ne connaltra plus d'autre histoire.
Ga viendront les villageois
Dire alors a quelquo vieille:
Par des récits d'autrefois,
Mère, abrégez notre veille.
Bien, dit-on, qu'il nous ait nui,
Le peuple encor le révère,
Oui, le róvère.
Parlez-nous de lui. grand'mère;
Parlez-nous de lui". 6)
„Ofschoon hij ons veel schade heeft
berokkend, vereert liet volk hem toch
nog. Dit is wel de meest teekenende
zinsnede uit bovenstaand lied.
Terwijl wij dit schrijven heeft te
Parijs onder buitengewoon militair
praalvertoon en enorme belangstelling
des volks do honderdjarige herden
king plaats van den dood van Napo
leon Bonaparte, wiens assche rust
onder den koepel van den trotschen
Invaliedendom. Moge die herinnering
het Fransche volk en gansch Europa,
welks geschiedenis zoo nauw met
die van den grooten Corsikaan is
saamgeweven. aansporen, datgene na
tc volgen wat in hem navolgens-
waard is.
En dan denken wij niet aan zijn
militaire begaafdheden, die zoo ge
makkelijk kunnen leiden tot daden
van een veroordeelingswaardig mili
tairisme, noch aan zijn staatkundige
bekwaamheden, die bij onervaren
geesten zoo licht kunnen overslaan
tot daden van willekeur en tirannie,
maar aan zijn overtuiging, dat zonder
godsdienst een ordelijk staatsverband
onbestaanbaar is. Die overtuiging
sprak hij uit, toen hij nog eerste con
sul was, op den 5en Juni 1800, voor
de verzamelde geestelijkheid der stad
Milaan, in de navolgende bewoor
dingen
,,Geeu maatschappij kan bestaan zon
der moraliteit. Doch er bestaat geen
goede moraliteit zonder godsdienst.
Derhalve geeft de godsdienst aan den
Staat een vasten, dmirzamen steun.
®®atschappy zonder godsdienst
gelykt op een schip zinder kompas".
Als de menscliheid zich dit uit
Napoleon's geestelijke nalatenschap
toeeigent, kan zij er slechts wel bij
varen. J
Da Costa: een lied in 1840.
•n ^^erdijkode aan Napoleon.
3) Mémoires d'Outre-Tombe, édicion Nel
son, p. 4io.
Als antwoord op des Pansen protest
tegen de bezetting van Aucona (in de Ker
kelijke Staten) in October 1805, schreef
Napoleon aan Pius VII van uit München,
den 7en Januari 1806, in dien zin, alsdat
de Heilige stoel en de Kerkelijke Staat zich
als vazalstaten van het Fransche keizerrijk
hadden te dragen. Twee jaren later (2 ïe-
trokken de Fransche troepen
nZi! 'rnne,\!m ^machtigden het pauselijk
paleis Toen Pius II weigerde een keizèr-
liZ a e 'eekeneib waarin Napoleon de
rechten der Kerk aanrandde, werd de Hei
lige Vader gevankelijk weggevoerd, eerst
naar Grenoble, later naar Savona.
5) Chateaubriand vat Napoleon's beeld
zeer juist samen in deze beoordeeling:
„Hij was een dichter in actie, een knap
pe en oordeelkundige geest; een ijverige
en verstandige wetgever. Maar hij verloor
Europa even ras als hij het genomen had.
hi? hooff wereld onder zijn voeten en
1 ie er sl®cllts een gevangenis voor
zichzelf, een verbanningsoord voor de zijnen
het verlies van al zijn veroveringen en van
een stuk van den ouden FranscLen bodem
van over gehouden.
6) „Men zal nog lang van zijn glorie spre
ker ouder het strooien dak. De nederige
hut zal nog vijftig* jaar lang geen andere
geschiedenis kennen. Daar zullen de dor
pelingen tezamen komen en aan een oud
moedertje vragen: moeder, verkort ons den
avondtijd met verhalen van vroeger Want
wJ (NaP°leon) veel schade
heelt berokkend, het volk vereert hem no°*
ja, zeker, vereert hem. Spreek ons over
hem grootmoeder, spreek ons over hem.,'
De bekende Silezische grenscommis-
saris Korfanty, een anti-Duitscher eer
ste klas, bang dat hij zijn zin niet zon
krijgen met de verdeeling van Opper-
Silezië, nu de geallieerde commissie alleen
de kreitzen Pless en Rybnik met een
stuk van Kattowitz aan de Polen heeft
toegewezen, moet als de eigenlijke „Urhe-
ber" van de geweldplegingen worden
beschouwd, in de laatste dagen door ge
wapende Poolsche benden in de ver
schillende kreitsen gepleegd. De gealli
eerde troepen zijn streng tegen de rustver
stoorders opgetreden, 't Is echter de vraag
of de Poolsche zaak met die onlusten
'gediend wordt. Eer het tegendeel. Al
thans wordt in gezaghebbende geallieerde
kringen te Londen verzekerd, dat de on
lusten, door de Poolsche henden in Opper-
Silezië ontketend, van zeer ernstigen in
vloed zou kunnen zijn op het advies
van de geallieerde commissie in Opper*
Silezië.
In Engeland duurt de mijnwerkerssta
king nog altijd voort. Allerlei geruchten
loopen. Men spreekt het bericht tegen
dat Frank Hodges uitgenoodigd is, om
een vergadering in het Lagerhuis bij te
wonen van gezamenlijke commissies uit de
vakvereenigingen en de arbeiderspartij ten
einde een uitweg uit do steenkool-crisis
te vinden. Er is geen sprake van tusschen-
komst van de leiders der vakvereenigin
gen in het geschil.
Wel is daarentegen een manifest v;ili-
wege de vakvereenigingen en de arbeiders
partij verschenen, waarin een beroep ge
daan wordt op de georganiseerde arbei
ders om de mijnwerkers met geld te steu
nen in hun strijd voor oen melischwaardig
loon, daar hun strijd dezelfde is 'als die
van de geheele arbeidersbeweging.
Inmiddels wordt de kolenrantsoenee-
ring steeds Ideiner.
De bakkers krijgen alleen nog steenko
len, om brood te bakken. Alle koekwerk
Wordt in den ban gedaan.
Behalve in gevallen van ziekte of als
het ontbreken van steenkool ontbering
ten gevolge zou hebben, worden geen
kolen voor huishoudelijk gebruik ver
strekt.
De 6000 Londensehe bakkerijen ver
bruiken alleen 3000 ton in de week.
Daarom wordt gezorgd, dat in de eerste
plaats kolen verstrekt worden in het
belang van de levensmiddelcnvoorzicning
en voor de krachtstations e» gasfabrie
ken.
Van vandaag af wordt het treinverkeer
tot 50 pet. van het normale besnoeid.
■Tot 12 Mei heeft Duitsehland gelegen
heid over het laatste besluit van 'den
Oppersten Raad na te denken. Dan moet
het kiezen of declen. Weigert het op
den eisch in te gaan, dan komt de be
zetting' van het Roergebied en een vloot-,
demonstratie tegen de zeehavens Ham
burg Bremen en Lübeck. Engeland ziet
de- bezetting niet graag, de bladen spre
ken dit onomwonden uit. Lloyd George
heeft dan ook bedongen, dat de bezetting
moet ophouden, zoodra Duitsehland hij-
draait. Ook Amerika spreekt hierin een
woordje mede. Uit Washington wordb
over de houding van de Ver. Staten ge
meld ,dat de Amerikaansehe regeering
een maritieme controle over de Duits'ehe
havens zou goedkeuren, onder het voor
behoud dat geen enkel Amerikaanseh schip
in zijn vrijheid van varen, op welke wijze
dan ook, zal worden belemmerd.
Vandaag wordt het protocol van het
besluit der geallieerden aan Duitsehland
beteekend.
Over den ex-keizer Karei die na zijn
mislukte staatsgreep naar Zwitserland te
rugkeerde wordt gemeld, dat deZwitser-
sche regeering een hotel te Hertënstein
bij Weggis aan het Viewaldstardtermeer
voor den ex-monarch en zijn gezin heeft
ter beschikking gesteld. Daar kan hij ver
blijven. ongeveer op dezelfde manier als
Je ex-keizer Wilhelm hier te lande to
wDoorn.
Over de regeeringscrisis in Duit
land berichtte men dato 4 Mei aan „De
Maasbode":
„Volgens betrouwbare berichten uit par
lementaire kringen zal in den heden te
houden ministerraad besloten worden, of
het kabinet, nu Harding zijn bemiddeling
geweigerd heeft, daaruit zijn consequen
ties moet trekken.
In alle geval zullen alle partijen het
aftreden van het kabinet eischen. Natuur
lijk zijn de coalitiepartijen ook nu nog
vast besloten, de regeering te vormen.
Men heeft voornamelijk een personen:
wisseling in het rijkskabinet op het oog,
Er valt rekening mede te honden, dat als
er een nieuwe kanselier wordt benoemd,
deze ook tot het centrum zal hehooren.
Reeds in den gisteren gehouden mi
nisterraad werd het aftreden van het
kabinet besproken, doch een beslissing-
werd nog niet genomen."
Men zie hieromtrent verder onder bui
tenland in dit nummer. v Red.
DUITSCHLAND
De berichten omtrent een kabinets
crisis in Duitsehland zijn thans stelliger,
Fehrenbach zelf heeft het aanstaand af
treden van het ministerie aangekondigd,
vorming van een nieuw kabinet zal heel
wat moeilijkheden ontmoeten. Als ver
moedelijke opvolger van Simons wordt
veelal Stresemann genoemd.
FRANKRIJK
Napoleonherdenking.
Woensdag heeft in de Notre Dame
te Parijs de herdenking plaats gehadj
van Napoleon's honderdsten sterfdag. Aan
het altaar was tegenwoordig de kardi
naal-aartsbisschop Dubois. Draperieversie
ringen in wit en blauw fluweel waren
aangebracht. Uitgevoerd werd o.m. de
marohe funèbre van Berlioz met militaire
muziek. De herdenkingsrede werd uitge
sproken door den pastoor der kerk,
Hennoque. De president der republiek
en verscheidene opper-officicren waren
aanwezig. De gewijde redenaar deed
vooral uitkomen de groote waarde die
Napoleon aan den godsdienst hechtte.
Op Corsica zijn de plechtigheden Ding
dag al begonnen. Mgr. Rivière, de aarts
bisschop van Aix, is dien dag te Ajaccio
aangekomen en in een plechtige proces
sie naar de kathedraal geschreden, waai"
hij een toespraak over Frankrijk's grooten
keizer hield.
OPPER-SILIZIE
LONDEN^ 4 (Mei. (Reuter.) Reuter ver
neemt uit offieieele Epgelsche kringen,
dat dezen den toestand in Opper-Silezië
ernstig inzien. Men beschouwt de bewe
ging als een bepaalde systematisebee po
ging om op de beslissing van den Opper
sten Raad vooruit te loopen door het met
geweld in bezit nemen van de betwiste
gebieden. Deze aanval op het gezag van
den Oppersten Raad en op de strijdkrach
ten onder zijn gezag, moet indien men
in volhardt een ernstigen invloed heb
ben op de openbare meening ten aanzien
van Polen in de kringen der geallieerden.
BERLIJN, 4 Mei. (W.B.) Naar het
„Berl. Tagebl." verneemt, heeft de Pool
sche regeering het besluit, Korfanty van
zijn ambt van Poolschen commissaris in
Opper-Silezië te ontheffen, genomen, na
dat zij op de hoogte was gebracht van
Korfanty's plan, om zich tot dictator
van Opper-Silezië te doen uitroepen.
Eerste Kamer.
Tabaksaccijns.
De Eerste Kamer heeft Woensdag het
ontwerp tot heffing van een tabaksaccijns
met 228 stemmen aangenomen.
Met de vijf sociaal-democratische lsdea
en het eenig aanwezige vrijzinnig-demo
cratische lid, 'de heer Slingenberg (prof.
Van Einbden arriveerde juist na afloop
van de stemming) stemden tegen de libe
raal De Boer en de katholiek Wittert van
Hoogland.
Het met den tabaksaccijns samenhan
gend ontwerp tot verhooging van het in
voerrecht op tabak en papier is "iloor de
Eerste Kamer met 16 .tegen 14 stemmen
(rechts tegen links) aangenomen.
Met 24 tegen 5 stemmen (die der soci
aal-democraten) heeft de Eerste Kamer
de motie-Vliegen verworpen, waarin de
wenschelijkheid werd uitgesproken van de
afschaffing der militaire kamerwacht.
De Wielingen-kwestie.
De Etoile Beige deelt mede, dat 21 en.
22 Mei te Brussel of Antwerpen een Ne-
derlandsch-Belgische conferentie de Wie
lingen-kwestie zal behandelen alsmede de
betrekkingen tusschen Nederland en Bel-
gié.
Een standbeeld voer oud-president Steyn.
In de onmiddellijke nabijheid van 't sta
tion te Deventer zal een standbeeld ver
rijzen van wijlen President Steyn, dafc
reeds geruimen tijd in Den Haag afge.
werkt gereed staat.
Mgr. Nieotra.
'Naar onze Haagsche redacteur ver
neemt, zal Mgr. Nieotra Zaterdagavond'
door H. M. de Koningin in afseheida-
audiëntie ontvangen worden. (MsbodaJ