DAGBLAD YDDR ZEELAND
A. Z. M.
VERLAGING
mSinkel
DE DRUKKERIJ
NIEUWE ZEEUWSCHE
COUIgNTfeGOES
DDUIWERKEN
mr g,
ereeniging
J\
IWSCHE COURANT
Hummer 257
Maandag 20 December 1920
Zestiende Jaargang
Telefoon 247.
0S1T
Rekening-Courant
'io RENTE
en Buitenland
atsen van Beigië
HYPOTHEKEN
117,50 voor f 12,50
115,50 f 11,00
f 4,00 f 2,50
O S E
d. S., Dinxperlo (G.)
R A.RCNS
HANZEBANK
1
lijk: Vestdijkstraat 99.
Een nieuwe staalkaart
Kruis en Zwaard.
BUITENLAND.
DUITSCHLAND
VLUG .SMAAKVOL BN
GOEDKOOP LEVERT?
BELGIE
2140-40
:n f 8,100,ooo.
Kreke, De Kanjrio.)
Wibout Co.)
Ie Putte &£oon en
FirmTW. Laane.)
0 3§ 2011-80
teiscredietbrieven
2132-32
tonicum jé?
en van bjoé&arinoede
InnenfcOoris), slape
en energie!
Unn waren en geen
men door de
O S E
regen,
en Drogisten,
i. flacon van 300 gram
s voldoende.
NAMAAK.
)AM Co., deD Haag.
eruggeven. 2136-40
5 opleiding lot
- Bspfêrüer.
aris f 1600f 2600.
Jeslaagden. Vraagt nog
ille inlichtingen, benevens
2137-20
TECHNISCH BUREAU.
Tel. 203* Soes.
Installaties,
tlectr. Centralen.
Van Accumulatoren-
aerd Bureau in Zeeland.
Ingenieurs-adviezen
inder kosten verstrekt.
f - GOES
en Klaverzaden -
anleg van Weiden -
aailijnzaad
tertogenbosch.
'MD GELD,
t Vreemd Geld
2063-50
'ERSCHRIJVIN-
e UITBETALIN-
e wereld,
en.
de voornaam-
n hetbuitenland
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Hoofdredacteur: J. W. VIE N I N GS. Telefoon 97
aLaux van Redactie en Administratie: Westsingel, GOE3
Rfkantoren: MIDDELBURG, Markt 1 en 2;VLISSiNGEN
Bijkantoren
Xfiegrarn-AdresNizeco.
Directeur) JOS. VAN DE GRIENDT. Telefoon 207
Abonnementsprijs f 2.50 per drie maanden; f 0.20 per week.
Advertentiën van 1 tot 6 regels f 1.50, elke regel meer f 0.251
bij contract beduidende korting. M
(Wie zich met 1 Januari a»s. op ons
Iflai abonneert, ontvang! de tot dien
tfatvm verschijnen tie nummers gratis.
öi).
Obï de drogredenen te weerleggen, die
ia bet beginseiprograiui der „Christelijke
ToBtsparlü"- ssga vervat, vooral die ten
opacüe van den arbeid cn bet privaat
beril. kunnen wij niet beter doen dan den
«wdbrief „Rerum Novarum" te raadple-
gen, dien Z. li. Raus Leo XIII zaliger
en roeniruehter gedachtenis den löetn Mei
1891 do wereld inzond en waarin tiij het
•werUiedcnvraagstuk in bet licht der Ka-
tholiebc wereldbeschouwing behandelde
een wijze, dia ook dom- ter zake kun
dige niet-Katholieken in alle oprichten
superieur werd genoemd.
't .Ware te wenschen, dal wjj onze gje-
looisgenooten, speciaal onze Katholieks
arbeiders, slechts naar dien encycliek
Jadden te verwijzen om ons van de ver
dere moeite van het aanhalen eo vetrklo-
m ontslagen te rakenen. Maar ofschoon
reten de woorden „Reronn Novarum" on
ophoudelijk in dan mond hebben en vooral
als het. 'zig. over „gekrenkte rechten"
Ijaat, zich op de encycliek „Reruin Nova-
ram" beroepen, blaken de tekst en in
houd van deztai zendbrief zocdra men
wat dieper op de zaak ingaat, voor hen
een gesloten boek en zoodoende is er nog
altijd reden te over om de gedegen ver
handeling van Leo XIII over den arbeid
de daarmede samenhangende kwesties
opnieuw onder de oogen onzer arbeiders
te brengen, teneinde hen zoodoende te ster
ken mot het soliede voedsel der' Katho
lieke leer over het socials vraagstuk en
hal te wapenen tegen de verleiding van
de schoonschijnende maar inderdaad ver
derfelijke theorieën van de aanhangers
■tiener socialistische of daarmee verwante
levensbeschouwing.
En dit kunnen wjj des. te gereedeir doem,
waar- nog pas gisteren in. onze kerken van
den kansel ons het waarschuwend woord
onzer bissclioppen is voorgehouden, om
ons riiot aan te sluiten hij socialistische]
en daarmede, verwante vereerd gingen.
Volgens die. levensbeschouwing is liet
universeele geneesmiddel' der, huidige so
ciale. kwalen gelogen in het overbrengen
dei' goederen en productiemiddelen van
de individuen naar de gemeenschap, dia
dan aan de individuen distribueer! wat
zij voor hun onderhoud enz. behoeven.
Aan net, particulier initiatief wordt geen
plaats gelaten, het huisgezin, die oercel
der maatschappij, wordt in individuen op
gelost: de gemeenschap neemt de. taak
der ouders over; zij kweekt het kind op,
voedt het, kleedt het, onderwijst, het, zij
is de dokter, de baker, de verpleegster,
zij ook zorgt voor de vermakelijkheden,
voor de kleeding en voor het schoeisel',
zj beheerspht kortom het geheel» per
soonlijke en gemeenschapsleven van heit
individu. Dit alles nu wordt der arbeiders
klasse voorgehouden als iets wat haar
buitengewoon veel voordeel bezorgt en
haar als met één sprong uit haar ver-
achterlijke positie, naar den gelukstaat
voert. Maar, zegt Leo XII i even duidelijk
als scherpzinnig, dat zooveel geprezen
middel is den arbeiders ten zeerste na
deel ig, want: 1. brengt het schade in-
plaats van voordeel; 2. is het in strijd;
net de natuurlijke rechten van den
mensch; 3. -is het gebaseerd op een ge
heel verkeerde voorstelling varr de taak
der gemeenschap beter geziegd van den
Staat en 4. het verstoort de algemeene
orde en rust in de maatschappij. En de
faas, die niet alleen beweert maar ook
bawjjst, geeft van die vier gronden een
juiste en. steekhoudende verklaring. Wij
wife), de encycliek op den voet volgsn.de,
die verklaringen als volgt samenvatten)
Qe eerste redende socialistische! theo«-
r'% in praktijk gebracht, berokkent den
arbeiders schade. Immers wanneer hij,
in loondienst tredende, zijn arbeid aan
een ander leent, „leent hij om deze reiden
FEUILLETON
41). o
(lelijk wjj gezien hebben, had Kaar zoon
°ok zjjn aandeel in die grootmoedige, zelf-
Ufwlfering aanvaard en als soms in den
beginne de arme moeder zich aan God
scheen te beklagen, dan was bet, dat het
deel lijden van dat dierbare kind veel
(Jrootar was dan het hare en de be mal
rich niet nieer de gestelde voorwaarden
herinnerde; maar bij eenig nadenken
Roostte zij rich met de gedachte, dat God
nuar zwakheid ontzag en wel wist, waar
®®t meeste kracht bestond om te lijden.
Weldra werd haar vertrouwen onwankel-
baar; zij hield zich overtuigd, dat God
«uur echtgenoot van lieverlede tot inkeer
f°u doen komen, naarmate zij sterker.
"<®ocht zou worden; zoodat zij zich hij
vermeerdering van lijden van haar
of haar zoon verzekerd hield, dat haar
echtgenoot een daaraan geëvenredigdo
schrede deed op het pad van den terug
keer tot God. Het was uit deze v-astge-
wortelde overtuiging, dat rij haar kracht
putte; altijd gerust omtrent de belooning
van haar kwellingen, voelde rij rich ge
drongen, om den Heere te loven wanneer
<le wedorspannige natuur luide haar stem
dat hij dingen wil verkrijgen, die voor kost
en onderhoud noodzakelijk zijn; hij zoekt
dus in den arbeid, dien hij heeft gege
ven, voor zich zeiven een werkelijk' dn
volledig recht niet alleen om loon to
eischen, maar ook orn dit te besteden
zooals hij wil. Als hij du»: door weinig
uit te geven iets heel't overgespaard, en
de vrucht zijner spaarzaamheid, ten einde
die zekerder- te behouden, in een stuk
grond heeft belegd, dan is die grond on
getwijfeld niets anders dan .zijn arbeids
loon, hetwelk alleen een adderen vorm
heeft aangenomen; dn daarom zal dio
grond, op die wijze aangekocht, evengoed
arm den arbeider toebehooren als het
loon, dat hij door zijn arbeid verwierf.
Maai- juist hierin bestaat, zooals men
gemakkelijk inziet, het eigendomsrecht
van roerende of onroerende goederen.
Doordat de socialisten nu, de bezittingen
der individuen willen overbrengen op de
gemeenschap, maken zij den toestand d«r
arbeiders slechter, want zij ontnemen hun
de vrijheid om him arbeidsloon te beleg
gen en berooven hen van de hoop en
de gelegenheid om op die wijze bun bezit
te vermeerderen en zichnuttige dingen
arm te schaffen".
De tweede reden: de socialistisch» the
orie is in strijd met de natuurlijke rech
ten ran den mensch. Immers, die theorie
tast aan het recht op privaatbezit Welnu,
het recht op privaatbezit is oen natuur
recht vim den mensch, d. w. z. een recht
dat de Schepper den mensch als hem
noodzakelijkerwijze toekomende heeft ge
schonken.
Reeds een oppervlakkige beschouwing
van de menschelijke natuur doet zien,
dat de mensch mot de dieren die krachten
der zinnelijke natuur gemeën heeft waar
mede hij èn zjjn eigen wezen tijdens dit
leven in stand houdt, èn zorgt voor de
vermenigvuldiging van zijn gesticht, over
eenkomstig hetgeen wij lezen in het eerste
hoofdstuk van het Boek der Schepping:
„Groeit aan en vermenigvuldigt U en ver
vult de aarde en maak ze U tot onder
daan" (Gen. 1:28). Maar die zinnelijk©
krachten vormen slechts een deel, en wel
een ondergeschikt deel zijner' natuur. Dat
gene waardoor een mensch „mensch" is
en hij geheel en af van de dienen ve'rschilt
is zijn rede, zijn verstand. Daarom wordt
het begrip „mensch" gedefinieerd als
animal rationale", d. w. z. „redelijk
idier", „redelijk wezen'". Hieruit volgt,
dat de Schepper den mensch niet alleen
moest toestaan de dingen dezer aarde te
gebruiken gelijk zulks den dieren gemeen
is, maar ook! zo standvastig en duurzaam
in eigendom te bezitten en niet alleen)
die goederen, zegt Leo XIII, welkte bij het
gebruik verteerd worden, maar ook die,
welke bij het gebruik voortbestaan. Wan
neer dool- toedoen van egoïstische werk
gevers en do liberale staathuishoud
kundige idee heeft er veto derzulkén
gekweekt de werknemers in zulk een
staat van afhankelijkheid en bekrompen
heid worden gehouden dat het hun on
mogelijk is ach een duurzaam bezit van
blijvende goederen uit hun arbeid te ver
werven, dan is de Kerk de eerstel om voor
de krenking van dat recht op te komen.
Daarom riep Leo al de katholieke werk
lieden der wereld in h^t geweer om onder
voorlichting en schutse der Kerk zich in
de organisatie aaneen te sluiten, teneinde
voor hun natuurrecht op te komen. Eu dat
alom, niet het minst in ons dierbaar va
derland, aan die roepstem is gehoor ge
geven, heeft tot gelukkig gev.olg gehad,
dat op dit oogenblik de stroom van socia
lisme en communisme nog genoegzaam
sterk wordt afgedamd door onze kathor
lieke en christelijke werkliedenbonden,
om' ons niet ten eenemale te doemt
wanhopen aan de redding der huidige
maatschappij uit den baaierd waarin zij
verzonken ligt.
Het bovenstaande wordt echter nog dui
delijker en begrijpelijker wanneer wij met
Paus Leo de. natuur van den meusch
wat dieper gaan beschouwen: „Omdat"
zoo: lezen wij in de encycliek! „de
verhief.
Ongetwijfeld achtte God do boetedoe
ning nog on voldoende; hij. bestemde den
ongelukkiger» priester nog meerdere bit
tere teugen uit den lijkenskefk.
XX LIL t
De zon was in een osibewolkten hemel
opgegaan en schitterde in haaf vollen
hiister, toen Andreas ontwaakteop
een bed, in een rijk gemeubileerd vertrek.
Hij* ziet verbaasd om zich heen en weet
in het eerst niet recht, of hij waakt don
wel droomt 1 Alles wat hem omgeeft, alles
wat hij -riet of meent te zien, bestaat dat.
werkelijk? Hij heeft geen weet van het
geen er met hein voorgevallen is. sedert
hjj den vorigen dag in zwijm gevallen is,
behaive eenigo duistere gewaarwordingen,
gelijk aan de onbestemde aandoeningen
van een smartelijken droom. Dat kwam,
omdat hij nog half bewusteloos was, teen
een paar liefdadige menschen hem bij
het opgaan van de zon opnamen en hem
op dat zachte bed nederlegden, waar hij
terstond in zijn loodesi slhap hervallen is.
En het is onder de handen van oen chi
rurgijn, die zijn wondein uitwascht en ver
bindt, dat hij zijn bewustzijn herkrijgt
en zjjn oogen voor het l'ieve daglicht
heropent De pijn, welke men Wem vöt-
mensch met zijn verstand ontelbare din
gen kent. en aan het tegenwoordige du
toekomst verbindt en vasthecht en omdat
hij meester is van zijn handelingen, daar
om bestuurt hjj onder de eeuwige vrat
onder de macht van God, die alles in Zijin
Voorzienigheid leidt rich zelf met voor
uitziendheid, waartoe rijn verstand hem
in staat stelt; en dientengevolge heieft
hij het in zijn macht omi die dingen uit te
kiezen, welke hij acht het meest geschikt
te zijn omi voor zich zelf te zorgen niet
alleen voor het oogenblik' maar ook voor
de toekomst. Daaruit volgt, dat de mensch
niet alleen moet bezitten d» vruchten der
aarde, maar ook de darde zelf, omdat
hij ziet, dat uit hetgeen de aarde oplevert,
hem verschaft worden de dingen, die hij
noodig heelt voor de toekomst. De be
hoeften van iederen mensch koeren als
hot ware onophoudelijk weer, zoodat zij,
vandaag bevredigd zijnde, morgen nieuwe
eischen stellen. De natuur moet dus den
mensch iets geschonken hébben wat duur
zaam is en blijvend, en waaruit voort
durend hulp kan worden verwacht. Wel
nu, zulk oen blijvende hulp 'kan door
niets anders geschonken worden dan door
de aarde met haaf veelzijdige vruchtbaar
heid.
Daar is geen reden om te zeggen, dat
de staat maar moet zorgen. Immers de
mensch is ouder dan de staat; daarom
moet hij zijn recht oim leven en lichaam
te beschermen van natufo gehad hebben
voordat een gemeenschap ttft stand kwam.
Eri ook dat God Öe aarde aan de ge-
heele menschheid te gebruiken en te
genieten heeft gegeven, kan op geen wijze
een argument zijn tegen het privaatbezit.
Want dat God de aarde aan het mensche-
Ijjk geslacht gegeven heeft als gemeen
goed, moet zóó verstaan worden, niet dat
Hij het onverdeelde bezitsrecht bij alten
gewild zon hebben, maar dat Hijzelf aan
niemand een deel tot bezit heeft aange
wezen doch het aan het inzicht der nfen-
schen en de instellingen der volkeren!
overliet om het privaatbezit te omlijnen.
Overigens houdt de aarde, hoe zij ook
onder de individuen verdeeld is, niet op
aan hot. nut van allen dienstbaar te zijn,
want er is niemand der stervelingen, die
niet gevoed wordt door hetgeen de aards
opbrengt. Wie geen bezittingen hebben,
vullen zulks aan door hun arbeid, zoodat
naar waarheid kan gezegd worden, dat de
wijze om te voorzien in kost en levens
onderhoud geheel en al opgaat in den ar
beid, dien iemand aanwendt of wel op
zijn eigen grond of wel in een of ander
bedrijf, waarvan het loon ten slotte uit
niets anders dan uit. de veelvuldige op
brengst van den grond getrokken wondt en
daarmede wordt geruild"
De Hotels] uifjng.
BERLIJN, 18 Dcc. (Part. Msb,) De
staking der Berlïjusche hoteleigenaare
zal weldra geëindigd zijn- Zij hebben
de toezegging ontvangen, dat geen straf
fen uit hun optreden zonden voortvloeien.
Ook op verschillende andere punten is
oorzaakt, doet hem. een kreet slaken,
welke half verstomt door het zien van
het onverwachte schouwspel, hetwelk'zich
aan hem vertoont. Een chirurgijn maakt
zijn wonde vochtig, terwijl een man hem
daarin behulpzaam is; twee vrouwen
staan aan het voeteneinde van het bed,
met belangstelling al de verrichtingen
van den wondheeler volgend© en met kwa
lijk verborgen nieuwsgierigheid en onge
rustheid den zieke gadeslaande. Andreas
durft zijn oogen niet te gelooven en toch
is het zooals wij gezegd hebben. Het ver
trek is netjes, elegant zelfs gemeubileerd
en de zon schiet haar stralen door een
groot ïaam en verspreidt overal licht en
leven. Maar de arme Andreas heeft geen
besef meer om zich daarover te verheu
gen want de overmaat van pijn doet hem
opnieuw bezwijmen.
Toen hij weder bijkwam, was alles ron
dom hem stil en rustig; zware gordijnen
temperden de felheid van dien dag, welke
zijn al te zwakke oogen zon hebben kun
nen schaden. Op zijn wonde lag een ver
band, zijn voeten waren in warme lin
nen lakens gewikkeld, men had hem
schoon linnengoed aangetrokken en hij
had een zacht dekbed, op rich liggen.
Zijn verwondering steeg nog hooger en
het eerste wat hij deed, was een dank
gebed opzenden tot God. De jonge pries-
gWNDE „M.V7
men hun tegemoetgekomen. Hederavond
of morgen zullen de hotels weer worden
geopend,.
Staking,;
BOCHUM, 18 Dec., (H.N.) Gisteren
is bij den Bochumer Verein fiir Berg-.
bau und Hütte een wilde staking uitge
broken.; 16.000 arbeiders eischten dubbel
loon voor den tijd van,' 1 tb't 5 December
alsook duurteitoeslag.; De directie ■wei
gerde en verklaarde, dat, zoo het werk
niet terstond werd hervat, hef bedrijf
onfmiddeDijk zou stopgezet Worden, Dé-
staking duurt voort
De heer M. Lippens, goeverneur van
Oost-Vlaanderen, zal benoemd Worden totj
goeverneur der Congo-kolonie.
Het Activisten-proces^
BRUSSEL, 18 Dec. (Msb.) Vandaag
had voor het assisenhof van Brussel de
uitspraak plaats inzake de eischen tof
schadevergoeding aan den staat tegen Jos-
son en Peereboom, die gisteren wegens
activisme tot 2 jaar gevangenisstraf wer
den veroordeeld. De burgerlijke partij:
eischte 40.000 francs voor elk. Hef hof
veroordeelde Josson tot 20.000 en Peexe-
boom tot' 15.000 francs schadevergoe
ding.;
De conferentie tie Brussel;
De indruk der conferentie was ook
Zaterdag goed.: De besprekingen bleven
ter verklaarde zicb nog niets maar het
eerste woord, hetwelk h5j met een nauw
hoorbare stem uitte, was: „Fiat voluntas
tua". Zijn gastheer was in het vertrek
en bad hem gehoord. Hij treedt nader
en Andreas, zjjn gjroote blauwe oogen
openende, ziet hem aan ein Zoekt op rijn
gelaat de verklaring van hetgeen eir met
heul gebeurd is. Men wenkt bern zich
rustig te houden; maar de pijnen zijn al
te hevig; hij keert en wendt zich en weer
houdt met moeite de klachten, welke de
smart hem ontlokt. Men bewijst henr allen
mogelijken bijstand en verpleegt hem op
het zorgvuldigste. De chirurgijn komt dien
dag herhaalde malen naar den lijder zien
en vindt hem niet verergerd; tegen den
nacht openbaart zich echter de koorts
en Andreas, ten prooi aan de ijlhoofdig
heid, weet, riet en hoort niets meieirj
hij gevoelt sléchts de hevige pijnen, welke
hem martelen en hem- onophoudelijk luide
doen kermen.
De nacht was zeer slecht Den volen
den ochtend, toen de aanval een weinig
bedaard was, wilde de zieke spreken;,
maar men legde hem wederom het stil
zwijgen op, omdat hjj zich te veel ver
moeide. En altijd dezelfde personaadjes,
die hun stomme rol spelen, op de teenen
loopen, langs de gordijnen schuiven en'
eerder op schimmen dan op levende we-
zuiver zakelijk en in geallieerde kringeW
is men van oordeel, dat, zoo de Duitte
sellers dezelfde lijn blijven volgen, dp
conferentie van Brussel werkelijke resula
taten zal opleveren;
Van geallieerde zijde'beeft men mcf
onmiskenbare welwillendheid toegeluis
terd naar de argumenten der Duifsehers'j
betreffende deinconvenieiifen, welk© somg
mige artikelen van het vredesverdragj
opleveren, en dat is reeds een goed, teë-l
ken.
Overigens zijn de werkzaamheden vanj
de conferentie nog niet ver g'enoejg ge
vorderd om te zeggen, waartoe zij' zal|
leidern De volgende week zal men daan
over beter kunnen oordeelem (Msb.)
PARIJS, 18 Dec.- (V.D.) De Minister
president Leygues heeft in de kamer;
mededeeling gedaan van de instrudtiea
der Fransehe gedelegeerden ter conferen
tie te Brussel.; Duitschland zal niet ver
plicht worden de geheele schadeloossrfjeil-
ling in goud te betalen.- Alle bepalingen!
van het vredesverdrag zullen echter toni
utivoer moeten worden gelegd.;
Duitschland zal het vast te stellen be
drag moeten betalen^ Indien DuitschlandJ
zijn verplichtingen niet nakomt', dan be
schikt Frankrijk over voldoende middelen)
om zich waarborgen te verzekeren, ten
einde de bepaHngen ten uitvoer te leggen.)
BERLIJN, 18 Dec. (N.T.A draadloos)
Als adviseerend deskundige der Duilschei
zens gel jjken. De chirurgijn heeft een on
gestoorde rust, een volstrekte stilte aan
bevolen; den lijder wordt dan ook geeM
woord toegesproken.
De koorts blijft aanhouden, maar zwak
ker; alles doet hopen, dat de wonde nieS
doodelijk zjjn zal'. Reeds kan de zieke waf
bouillon gebruiken en als de aanval ran!
koorts verminderd is, kan hjj' geregel»!
denken. Hrj tracht tevergeefs een verklad
ring te vinden vain hetgeen hjj ziet. Hij
bevindt zich, naar de Weeding der hen»
verplegende personen te oordeele®, in
een Pruisisch dorp; de menschen. diel
hem komen, zjjn Duitschera en hijgen
volg vjjanden van Frankrijk; hjj heeft
geen hnnner vroeger ooit gezien. Wlat kaa|
dus de aanleidend© oorzaak van zulk een
zorgvuldige .verpleging zijn Zon daar
onder eenige geheime, vijandige bedoeling
schuilen? Zou men hem willen genezen^
om. hem voor andere gevangenen uit fi
wisselen, of in een gevangenis te doeri
verkwijnen? Alles vragen, welke Aindreasf
tot zich richt en niet kan beantwoordend
waarop hjj eindeljjk het besluit neemt,
om zjjn geest daarmede niet langer tej
vermoeien en alles aan de leiding deo!
Voorzienigheid over te laten, welke het
wel ten beste voor hem zal schikken.
(Wjomdt Bejtyejfldjji
11
