aarlem
iezen.
Zestiende Jaargang
Donderdag 16 September 1920
Nummer
BINNENLAND
BUITENLAND
BELGIE
ENGELAND
FRANKRIJK
RUSLAND
PALESTINA
irant
Sociale Berichten
Directeur: JOS. VAN DE GRIENDT. Telefoon 207
Abonnementsprijs f 2.50 per drie maanden; f 0.20 per week,
Advertentiën van 1 tot 6 regels f 1.50, elke regel meer f 0.25
bij contract beduidende korting. it
Request aan den Minister van Waterstaat
AMSTERDAM. Het volgende adres is
verzonden aan den Minister van Water-
^Aan Z.Exc. den Min. vdn Waterstaat:
Het Hoofdbestuur der Nederlandscho
Vereeniging van Staatsburgeressen, goed
gekeurd bij Kon. Besl. van 11 Oct. 1010
gehoord de voornemens van Uwe Exc.
oin de verhooging der posttaiieven ook
nit te strekken tot de week- en maand*
bladen
neemt de vrijheid, Uwe Exc. te wijzen
op het groote gevaar, dat hierin is ge
legen voor volksontwikkeling en vereem-
gllDe'kleine pers, die voornamelijk een
geestelijk doel nastreeft, die door haat
geregeld contact met allerlei kringen del
bevolking kennis en verlichting tracht te
brengen, zou door deze verhooging ten
zeerste bedreigd worden in baar toch
reeds moeilijk bestaan-De kosten van een
maandblad met een oplage van ldDUU
ex. zouden 'daardoor b.v. maandelijks
stijgen met een som van 63 gulden.
Adréssante begrijpt volkomen, dat bet
groote tekort meet gedekt worden door
verhoogingen, doch meent, dat z'ij oin bo-
vengeni elde redenen Uwe Exc. ee'rbuer ïg
maar met nadruk moet verzoeken.
van die verhooging te willen vittellen
de week- en maandbladen.
Namens het Hoofdbestuur der Ned. Ver.
van Staatsburgeressen: w.g. F> S. van
Balen—Klaar, pres.; S, van der Hoeve-
Bakker, sect.
Vincent van den Heuvel t
De heer Vincent v. d. Heuvel, wiens
overlijden wij in ons nummer van Dins
dag meldden, was oud-lid van de Tweede
Kamer en een zeer gezien en actief land-
bouwautoriteit in Noord-Brabant. Hij was
bovendien begiftigd met het ridderkruis
van den Nederl. Leeuw en der St. Lre-
goriusoide.
Het tapverbod
De Minister van Binuenlandsciie Zaken
heeft, naar aanleiding van een door den
Frieschen Bond van Hotel-, late- en bo»
ciëteithouders tot de Koningin gericht ver
zoek om vernietiging van verschillende
gemeentelijke- verordeningen, waarbij voor
bepaalde dagen een tapverbod wordt vast
gesteld, tot de betrokken gemeentebestu
ren een brief gericht, waaraan het vol
gende is ontleend:
Bif aoeyleztng- v.™ de verordeningen
bii' dit adres gevoerd, hebben voorshands
Teeds de volgende punten mijn aandacht
getrokken:
In. verschillende verordeningen wordt
een tapverbod uitgevaardigd soms nog
verstei kt door beperkende bepalingen ten
aanzien van het slijten van sterken drank,
o. a. gedurende, den Zondag.
2. In sommige verordeningen wordt
aan den burgemeester de bevoegdheid ver
leend in het belang der openbare orde
vcor een door hem te bepalen tijd den
verkoop of bet verstrekken van sterken
drank in het 'klein in de voor het publiek
toegankelijke vergunningslocaliteiten. te
verbieden.
Wat het eerste punt betreft, er is m.i.
geen bezwaar tegen, dat een gemeente
lijke verordening voor bepaalde dagen
een tapverbod vaststelt.
Een dergelijk tapverbod mag echter m
zijn strekking niet verder gaan dan het
sluitingsgebod, bedoeld in art. 7, lid 4e
der Drankwet. Nu houdt laatstbedoelde
bepaling voor het uitvaardigen van een
sluitingsgebod op bepaalde dagen uitdruk
kelijk beperking in, dat alleen zulke da-
<ren daarvoor in aanmerking mogen ko
men waarop wegens bijzondere omstan
digheden misbruik van sterken drank is
te vreezen. Daarbij is blijkens de toelich
ting hoofdzakelijk gedacht aan Mingê-
da^en voor de nationale militie of bij
zondere nationale feestdagen. De Zondag
valt bier echter als 'n, wekelijs terug-
keerende dag zonder meer niet onder. _ln
ieder geval zullen bijzondere omstandig
heden moeten worden aangevoerd ofn een
sluitingsgebod en dus ook een tapverbod
op bedoelden 'dag te wettigen. Zulks klemt
te meer, waar in sommige der onder
havige verordeningen het tapverbod is
verscherpt door een beperkende bepaling
ten aanzien van het slijten van sterken
drank. i j
Wat het tweede punt aangaat, de hier-
bedoelde bepaling is mi. zonder meer
in strijd met de wet te achten.
In de gemaakte bepaling is ongetwij
feld te zien een ongeoorloofde delegatie|
van wetgevende macht.
Gevaar voor de openbare orde kan
zeker als zoodanig niet dienst doen, daar
blijkens de bewoordingen van art. 7, le
lid 4o. der Drankwet voor wettiging, van
een verder gaand sluitingsgebod juist bij
zondere omstandigheden worden aange
voerd, waaruit gevaar voor de openbare
orde is te duchten.
De Minister verzoekt aan zijn bezwaren
tegemoet te boimen bij gebreke waarvan
hij zich genoodzaakt zal zien de ge
wraakte bepalingen aan de Koningin ter
vernietiging voor te dragen wegens strijd
met de wet.
Voor zoover de raad meent, dat bijzon
dere omstandigheden aanwezig Zijn, dia
een tapv erbod gedurende den Zondag wet
tigen, zal de Minister hieromtrent gaarne
nader worden ingelicht".
Staatscommissie voor socialisatie.
Bij Kon. besluit zijn alsnog benoemd; tot
Inden der bij Kon. besluit van 11' Maart
1920 ingestehSg staatscommissie, aan web
ke wordt opgedragen te onderzoeken, dorn^
welke wettelijke maatregelen d)ë voortbren
ging en verdpeling van goederen, meer
dienstbaar kunnen worden gemaakt aan
het, algemeen belang, t.w. dje heeren G„
Baas Kzn., tweede-secretaris Chr. Natt
Vakverbond, AmsterdamDr. S. Ei B,
Bierema, vertegenwoordiger Kon, Nederlj
Landibouwcomité, UsquertJ. Dekker^
voorzitter Alg. Nek Vakverbond, Utrecht;
Chrs van d^en Heuvel, vertegenwoordiger
Chr. Boeren- en Tuindjersbond, Nieuw»
Vennep; S. Jacobs, vertegenwoordiger
Ghr. ÏVerkgeyersvereeniging, Meppel; Cj
J. Kuiper, bestuurslid Bureau voor do
R.-K.' Vakorganisatie, Utrecht; As Span»
jaard, vertegenwoordiger vereeniging Nedi
jWcrkgevers, VGravenhageR. Stenhuis,
voorzitter Ned. Verbond van Vakvereeni-
gingen, Amsterdam; C-h. Stulemeijer, ver
tegenwoordiger Alg.: R.-K. ."Werkgevers»
vereeniging, Breda; J. Th. Verheggen,
voorzitter Ned. Boerenbond, Buggenums
den dooi mag berokkenen. Hier is geen
accamodaticsysteem, geen transigeeren
toegelaten noch is er sprake van op
een accoordje gooien met 0. L. Heer tein
opzichte'van dit verbod. Red. N. Z. Ct.
Een Engelsch oordeel
Het Engèlscbe weekblad „Nation"
schrijft over het Fyansch-Belgische ver
bond als volgt:
„De heele loop der geschiedenis be
wijst, dat een militair verbond, hoezeer
men het ook zuiver technisch noeme,
steeds een kwestie van zeer groot politiek
gewicht is; het Frans chBelgische ver
bond kan daarop geen uitzondeling ma
ken. Op het «ogenblik, dat maarschalk
Foch zijn naam Zette onder het stuk.
toekende hij meteen hs:t doodvonnis van
den Volkenbond.
Het tot stand komen van die conventie
is een zeer duidelijk bewijs, dat Frankrijk
en België zich niet willen aansluiten bij
het politieke systeem, van den Atoïken-
bond, maar zich aan het oude systeem,
der vijandige militaire verbonden willen
houden. t
Ten slotte is het misschien wel' goed
ook, dat zjj die Wilson's Volkenbond
vermoord hebben, hem nu ook begraven
onder hun defensieve bondgenootschap
pen".
TWEEDE KAMER.
Schriftelijk beantwoordde vragen.
Op vragen van d£n heer Ter Hall be-
heffenidje den stand der werkzaamheden
van de Staatscommissie tot herziening van
d[e salarissen van het gemeentepersoneël,
heeft 'die Minister van Binnenlandsche Za
ken geantwoord!:
Het voorloopig rapport flier Staatscom
missie tot het instellen van een onderzoek
naar ld® bezoldiging van burgemeesters,
ambtenaren en werklieden in dienst der
gemeenten bevattend; de gjroepsindeëling
met de salarisschalen en toelichting, werd.
op 4 'September vastgesteld en is ter perse.;
Publicatie volgt zoo spoedigmogelijk.
Maatregelen tegen de veepest.
De Ministers van Landibouw en van Fi
nanciën brengen ter alg'emeene kennis, dal
ingaamfe 15 September 1920, het verkeer
met eenhoevige dieren over de Neder-
landfeeh-Belgische grens, voor zooveel be
treft de gemeente Rilland-Bath en de
provinciën NoQr,d>Brabant en Limburg,
voorloopig weder zal mogen plaats heb
ben, mits ten aanzien van dfe dieren kan
worden vertoond een ambtelijke verklaring
van d,e overheid van de plaats van her:
komstten bewijze, dat zij voor bedoeld
verkeer gebezigd worden.
Op djp begrooting van het Departement)
van Arbeid; voor het jaar 1921 zal een
bedrag van 13 millioen worden uitgetrok
ken ten behoeve van den woningbouw.
De Minister van Financiën verklaart
niet voornemens te zijn te' bevorderen, dat
ook over 1920 aan de. bedienaren van den
godsdienst, die een tractement nit 's Rijks
kas genieten, een duurtetoeslag wordt ver
leend].
Mgr. Dr. Nolens te Genua.
Het Kath. Soe. Weekblad' wijst op
ween uitlating van een niet-Katholiek bui-
tenlander ten opzichte van Mgr. Nölens,
n.l. op een d^r artikelen, welke Prof.:
Dr.; E. Prancke, djje ook op de tweede in-
.er-nationale arbeidgconferentie te Genua
aanwezig was, gewijd heeft aan de confe
rentie in het weekblad!. „Soziale Praxis
uid Arehiv für Volkswohlfarht".
In het nummer van 7 Juli 1920 schreef
-tij- --- -
„Naast -flen algemeenen secretaris Tho
mas, die steeds poogt- de zaken duidelijk
te maken en d® tegenstellingen te ver
zoenen, mag die Nedeflandsehe regeerings-
afgevaandijgde Nolens op een bijzondere
verdienste voor het welslagen van 'het
congres aanspraak maken. Nolens, een
hooge Katholieke geestelijke, leider van
icfe Katholieke partij in Nederland, is een
veteraan van die internationale arbeiders-
bescherming. Ook in Washington had hij
reedf. een voorname rol gespeeld. Thans
<£pet hij al zijn best, misstanden op te
helderen, de taak scherp te 'omlijnen, de
groote verantwoordelijkheid der afgevaar
digden met nadruk in hei licht te stellen.
Steeds weer verwijst hij naar de ten grond
slag liggende verplichtingen van het Vre
desverdrag en op de bepalingen van de te
Washington genomen besluiten en het ge
lukt zijn overredende welsprekendheid bij
na steedis, den vastgeloopen wagen weer
in het rechte spoor te brengen. Wat ik
hem hedfen (25 Juni 1920) aan het slot der
vergadering privatim zeide. herhaal ik in
het openbaar: Wanneer djeze conferentie
tot een bevredigend resultaat graakt, ko
men u, mijnheer Nolens, daarvoor de
grootste verdienste en ons aller warm sten
Jank toe"! v
Gadenkteeken
ENSCHEDE. Door dén gemeenteraad
van Enschede is aan het voormalig comité
voor doortrekkende k ij ;sgevangenen ver
gunning verleend tot het oprichten vlan
een gedenkteeken, dat na de onthulling
door de gemeente als een geschenk' in
eigendom z'al worden aanvaard. Het zal
bestaan uit een raw, gebouwen steen van
graniet van 1 M. in het vierkant en
3 M. hoog.
Protest tegen officieels langzaamheid
Zondag heeft te Ostende een groote
betooging plaats gehad van bewoners der 1
geteisterde streken van West-VIaanrielren,
die zich beklagen over de langzaamheid,
waarmee van regeeringswege aan bet
herstel en de uitkeering der vergoedingen
wordt gewerkt.
Aan het hooifd van den sfcet droeg
men een groot doek, met het opschrift:
„Albert I, grootste der Koningen, heb
medelijden met de geteisferden van Vlaan
deren, wil dat hun schade van '14
terstond uitbetaald woirdt." De geteis-
terden van Dixmuiden droegen een bord:
„Van schapen kunnen wij wolven wer
den." Veurne werd voorafgegaan door
liet opschrift: „Zonder steungeld^moeten
de gnjsaa-ds omkomen", en Cortemarck:
„Wij eischen eindvonnis zonder uitstel
en de waarde van 1914."
Verschillende sprekers hekelden da
langzame wijze van werken der Overheid
als het zoo voortgaat zei er een, zal
het nog honderd jaar duren en drongen
op bespoediging aan, waartoe verschil
lende middelen, werden aangegeven oa
het oprichten van een ministerie' der
geteisterde streken met zetel, niat in de
11 etstraat te Brussel, maar in West-
Vlaanderen.
Oe Fransch-Belgische overeenkomst
De Libre Belgique" publiceert een
Artikel over de Fransch—Belgische over.
eenfcomst. Na er op gewezen te hebben
dat de regeering tot nu toa Weinig heeft
bekend gemaakt over den inhoud zij
heeft deze primeur voor de kamer ge
reserveerd zegt het blad:
„Uit alles blijkt, dat wij te doen heb-
Pen met met een alliantie, maar met eau
militaire overeenkomst, welke op de eer-
ste plaats technisch is. En zij is nood-
zakeiijk en goed. Belgis» kan als kleine,
staat echter geen politieke alliantie slui-
ÏÏSrfT8 i gr^e 'nc.Sendheden zonder zijn
onafhankelijkheid in gevaar te brengen
De regeenng heeft dit begrepen en be
perkende bepalingen in de overéénkomst
Semaatt (Msbode).
Eupen en Malmedy
15 Sept fftotic. Maas
bode). Aan de muren van de stad Brussel'
s van daag een plakkaat aangeplakt door
het gemeentebestuur, waarin de bevolking
ui genoodigd wordt, om het feit te vieren,
dat door de vredesconferentie op dezen
™5,r P6I\e» Malmedy definitief aan het
moederland teruggegeven werden. Klok
kengelui en kanongebulder zullen demist
van de feesten uitmaken. Trouwens in
het geheel e land zijn dergelijk® feestan
voorgeschreven.
De E. P. Vaughan SJ. „geboycot"
Naar de „Catholic Herald" mededeelt,
is de lezing over het spiritualisme, welke
vZdtn"* °^ober door Pater Bernard
van W l tu f-Sf0VV 0Ilder de auspiciën
katholieke instituut aldaar zou
lt"rde,n,WOrden' do,or dit instituut af.
gen van n t rVel'b,and met de uRlatin-
lerstlkinn- f Tg nopens de h°n-
Cork burgemeester van
E' P',.yau?h!m'Kad verklaard, dat
J persoonlijk niet de verantwoordelijk
heid op zich zou durven nemen, om den
burgemeester van de laatste H H Sacra
mepten te voorzien, nadat Z. D. H. de
ïsschop van Cork, mgr. dr. Cotalars
dit wel had goedgekeurd.Pater Vnuehan
s echter voorzichtig genoeg geweest
ten "dan I°?gen' dat Reteevder 'theologan-
to~
».B. Met J«e„ i,eveM
dat de nan ^lasgow Il°S niet bewezen,
dat de meemng van pater Vaughan oin
mist is. Nog altijd staat als een pÏÏ
hoven water de katholieke leer, dat men
sttoikAfn"^*; g m'er leven mag be
schikken, dat men niet vrijwillig zich
Het aanbod van 75.000 pond sterling
door sovjet-Rusland aan de Engelsche
„Daily Herald", waarover wij in ons vo
rig buitenlandscb overzicht spraken, is
geweigerd.
Oeschanel treedt af
Het aftreden van den president der
Franscbe republiek, Deschanel', schijnt nu
vrijwel vast te staan. Vrijdag zaf er een
ministerraad in verband met de presi-
dentsfcwestie gehouden worden. Een spoe
dige hijeenróeping van het parlement
wordt verwacht.
Scherpe veroordeling
Mrs. Philip Snowdon, die ook deel
uitgemaakt heeft van de arbeidersdele
gatie, welke naar Rusland gezonden werd
om na te gaan Wat daar .de gevolgen det
revolutie zijn -geweest, heeft haar bevin
dingen weergegeven in eieln juist versche
nen werk, getiteld: „Eo-or,Sovjet-Rusland".
Dit boek is alweer een volledige vör-
oordeeling van den cornmunistisc-hen staat,
en het vonnis is te belangrijker, omdat
de schrijfster alles doet wat zij kan om
eerlijk te zijn en argumenten te vinden
ten voordeele der communisten. Mrs.
Snowdon heeft den indruk, „dat de beper
king der vrijheden erger is dan onder
den Tsaar"; „dat de sovjet-regeerings-
vorm geen greintje democratische con
trol e in zich heeft en niet werkt"; „dat
klasse-verschil' nog bestaat en dat ik ner
gens ondergeschikten met minder consi
deratie heb zien behandelen"; „dat aan
onderwijs vooral waarde wordt gehecht
om commiunisine in te prenten" en „dat
de Russische dictatuur, op zijn zachtst
uitgedrukt, een poging is van enkelen
om bet volk te dwingen aan te nemen
wat naar hun meening goed voor hen is".
(„Standaard").
De kerk van het „Cenaculum" te Jeruzalem
De „Tribuna" meldt, dat de Sultan van
Turkije de békende kerk van het Cena
culum (Laatste Avondmaal1) te Jerusalem,
de oudste 'kerk der Christenheid, aan den
koning van Italië heeft afgestaan. Deze
maakte er aanspraak op-, aangezien dit
heiligdom eeuwen lang aan de koningen
van Napels heeft toebehoord, als wier
opvolger de koning van Italië zich be
schouwt. Er bestaan echter technische
moeilijkheden, aangezien de rechtskracht
eener irade van den Sultan na de onder-
teekening van bet Vredesverdrag ni-et
meer bestaat. („De Tijd")
Irukkerij
:rken zijn
nbevolen
Hetgeen hein echter hét meast bekommer
de, was de smokkeltocht, waaraan hij
den volgenden nacht moest deel netnen,
en dien hij, kost wat kost, voor zijn doch
ter verborgen wilde houden.
David maakte bij zich zeiven wel de
opmerking, of hij niet alleen en uitslui
tend heer en meester in zijn buis was,
en bijgevolg een ieders goeil- en afkeuring
missen kon, maar hij was ook overtuigd,
dat een behendig smokkelaar er op aan
moet leggen, om in zijn - huis met ieder
een, zonder uitzondering, bevriend te zijn.
Kort na het eten haalde Urkhoven zijn
vetlaarzen van den zolder en beval' een
zijner knechten, zijn jongen, Gelderschan
ruin op te zadelen. Daarna ging hij in
den hoek van den haard zijn laarzen zit
ten afborstelen en wierp er een brandend
stuk papier in, om het leder droog te
maken.
Vlader, waar gaat gij heen? vroeg
zijn dochter, die, na al de deuren te hete
ben toegetrokken, zich bij het vuiir kwam
nederzetten.
Ik wou daar eens even de dorpen
oprijden, otn mijn twee vette kalveren,
die mij ter dege op den teem staan, van
stal' te krijgen, antwoordde David eenigs-
zins verlegen.
Om uw kalveren van stal te krijgen 1
Och, vader, waa,iqm zegt gij mij de waar
heid niet?
Wat? Zou ik liegen om een paar
kalveren? Weet gij wel hoievfel melk zij
dagelijks opdrinken? Neen, neen, di©kost
gangers moeten weg, al joeg ik Ve, ver
duiveld, de straat opl
Och, vader! zeide het meisje, deinkt
gij dan dat ik niet weet iVaar gij heen
gaat
Wat weet gij dan? vroeg David,
haar scherp beziende.
Ik weet alles wat ,er dezen nacht
hier in huis is omgegaan; ik heb van
mijn bed alles, woord voor woord, kun
nen afluisteren, zeide Dwina.
Waaro-m slaapt gij niet beter? vroeg
David slecht gezind.
Waarom slaat gij uw troeven ï'oo
hard op de tafel neder? vroeg Dwina op;
een gulhaxtigen toon.
Nu, indien het dan zoo is, ja, ik
gal eens zien over de grenzen, of' er niet
een stuiver te verdienen is.
Och, vader 1 ik bid u, word' toch
geen smokkelaar, smeekte het meisjel;
die handel, zooals men hém heden ton
dage drijft, is niet eerlijk en brengt vToeg
of laat den vloek over ons huis.
Wat gij u laat wijs maken I Waarom
zou bet niet geoorloofd zijn te smokke
len? Koning Willem heeft er hooge geld
boeten op gezet; welnu, met batalén ein
de verbeurte van het goed is men er af.
Op diefstal staat ook groote straf,
antwoordde het meisje ernstig; doch daar
om moogt gij niet stellen.
Wie steelt? riep David ongeduldig;
kom kind, ga naa.r uw werkl
Vader, weet gij wel dat die nacht
reizen zoo gevaarlijk zijn? weende het
meisje.
En welk gevaar is er in gelegen,
des nachts door de heide te gaan, of
liever le rijden, zooals ik het voor heb?
Gij weet toch wel, dat er somtijds
gevochten wordt om een pak smokkel
goed?
Zoo ver breng ik het niet, zeide
David met bet hoofd schuddend; ik wil
niemand leed doen.
En Arië Krampe dan, met wien gij
in gemeenschap den sluikhandel onder-
noemt?
Kom, kom! daar is geen gevaar bij;
bedreigingen zullen de ambtenaars geen
•r 1 JuJi^O,
n staffing van
A$n hechten,
Roomschen