Dagblad voor Zeeland
Van Nacht tot Licht.
lummer 77
Dinsdag 18 Mei 1920
Zestiende Jaargang
De Katholieke Zeeuwsche
Landdag te Goes.
„Nog eens de Pionier."
feuilleton
UIT DE PERS.
Nieuwe Zeeuwsche Courant
Hoofdredacteur: J. W. VI EN I NGS.
r-i^ on AriminirïtrflTifi
Telefoon 97
,aau* van Redactie en Administratie: Westsingel, GOES
SU: MIDDELBURG, Markt 1 en 2; VUSSINGEN.
elegram-AdresNizeco. [Kasteelstraat 85.
Directeur: JOS. VAN DE GRIEN DT. Telefoon 207
Abonnementsprijs f2.50 per drie maanden; f 0.20 per week,
Advertentiën van 1 tot 6 regels f1,50, elke regel meer f0,25;
bij contract beduidende korting. :j
Er is veel animo voor het nemen van.
'aarten. Als de voorteekenen niet bedrie-:
en en het weder meewerkt, zal de Lauil-r
iag schitterend slagen.
Eéne teleurstelling moet het uitvoe-
eni comité den houders van kaarten T>e-
eiden. Door dc zeer hooge drukkosten'
s het 'toomité niet wel mogelijk de pro-
ramma's gratis te verstrekken, hoe gaar-
het zulks ook wilde. Wei wil het te
en zoo goedkoop mogel'ijken prijs de pro-*
ramma's beschikbaar stellen en zullen
e daarom niet meer kosten dan 20 ct.
er stuk. In deze courant wordt pe|r
vertentie nader bekend gemaakt, waa.r
programma's verkrijgbaar zijn.
Uitdrukkelijk zij hier vermeld, dat het
cht der houders van kaarten op toegang
ot alle vergaderingen en het recht Van
en plaats aldaar blijft gehandhaafd.
Laten wij. in de komende dagen vrien-
en, verwanten en kennissen opwekken,
m den Landdag bij te wonen, opdat den
asten. Mei gezegd kan worden: van Kil-'
and-Bath tot Vlissingen, van Zierikzee
ot 's Heerenhoek waren deKatholieken
an het dekenaat Middelburg opgekomen
aar (leze grootsche demonstratie.
li.
Dat de Kerk', gelijk een zorgzame moe-
er, die alles buiten het bereik ha-rler
Linderen houdt wat 'hen kan schaden,
n hen er voor waarschuwt, zoo zij er
aar grijpen, de onder godsdienstig en ze-
elijk opzicht verkeerde boeken uit de
ander der geloovigen tracht te weren,
oor ze in een eatatoog (index) te clas-
ificeeren en te zeggendenkt er wel aan
Hie en die werken zijn gevaarlijk voori
'w geloof en uw deugd, ik verbied u ,za
e lezen, dat de Kerk, zeggen wij, fdit(
tiende een aanslag pleegt op de vrijheid
an denken, |de vrijheid van denkeu be-
emmert, welk verstandig denkend mensch
zal dit kunnen volhouden
De losbandigheid van denken belem-
nert zij en daarvoor moet de menschheid
aar dankbaar zijn. Want wat- het ver-,
looide brein van allerlei warhoofden aau
elijie uitspattingen zooal te boek
stelde, verdient 'Waarlijk eer ongelezen
'e blijven dan verbreid te worden.
Dergelijke pennevruchten .toch helpen
iet 's menschen geest met nuttige kennis
errijken, maar verwarren dien en brem»
en hem op een dwaalspoor.
„De Pionier" vergetö niet, dat de.
-omsche Kerk tot doel heeft den mensclf
ijn einddoel, den hemel t« doen bereiken.
Nu is het Woord en het begrip hemel,,
ooals wij dat kennen, voor een socialist,;
'e gewoon is zijn hemel hier op *aardei
zoeken, - waar hij hem, dit tush,
chen twee haakjes, pooit vinden zal
at vreemd, maar dat neemt niet wegs
at hij toch genoeg gezond verstand lveeft
- dit tenminste veronderstellen wij
ffl te begrijpen, dat de KeTk alle belfet
elen behoort weg te nemen, die het bë-
iken van het einddoel des menscheni
n den weg staan.
Daartoe behoort ook het waarschuwen
egen de gevareln, die de leden ider Kerk'
"an de zijde van allerlei verleiders
hetzij menschen, hetzij boeken of geschrif-,
en bedreigen en het verlies Van geloof
n onschuld kunnen tengevolge hebben.,
Van een „geestelijke slavernij" waarvan-
„de Pionier" gewaagt, is bij de Eoomsehen'
een sprake. DaaT heersaht bij' de Katho-
leken een diep besef van gehoorzaam-
eia aan het Kerkgezag, doch die geest'
an onderdanigheid is vooreerst geen-
laaf schheid en grondt zich vervolgend
p het bovennatuurlijk beginsel, dat ge-'
Toch dacht de met wonden overdekte
an bloedende knaap slechts aan zijn kwet
ren, terwijl ook Cecilia te zeer onder
«t lijden gebukt ging, om aan iets anders
6 denken, dan aan de smarten van haar
goeder. Zij sloeg Zelfs geen acht op
6 menigte rondom haar, toen de komst
an een vrijgelatene, die haar naar de
rzaak van haar tranen vroeg, het meisje
"kte uit de soort' van verdoóving, waar-
het vreeselijk tooneel, waarvan zij
etuige was geweest, haar gedompeld had.
I, mijn broedermijn broeder Lucius
iep defrrieksche op hart verscheurenden
"vk hebben ^em vermoord. ..Ja, zij
,en hem zóó geslagen, dat zij hem ge
r°°d hebben". S
j De menigte verwijderde zich, toen zij
„en meester zag naderen, doch de vrijge
zelle bleef rustig staan.
..„Zijt gij ten verkoop gesteld?" klonk
jne vraagj
hoorzaamd wordt om Gotls wille, die door,
zijn dienarenden Paus en de bisschoppen
de Kerk leidt en bestuurt in opvolging
der apostelen tot wie Christus eenmaal
zeide: ,,wie U hoort, hoort [Mij, Svie n iv-eav
smaadt, versmaadt Mij". Daar heerscihh
ook een eenheid van leer, die nochtans in'
geen enkel punt .aan de rechten vqpn
het mensehelijk verstand afbreide doet,
noch de menschen belet te denken, noch'-
hun de geschiktheid 'tot denken ontneemt.
Integendeel, groote Katholieke geleer
den, reuzen op het gebied van 1de wieten-
schap, waren toch, leerstellig gesproken,
de meest onderworpen Katholieken, die
men zieh denken kan.
,Ik geloof even hartelijk en oprecht;
wat de Katholieke Kerk te gelooven voor
stelt, als een gewone Bretonsche boerin",
zeide eens de groote Pasteur.
Het woord „dogma" wordt door onze
tegenstanders altijd als boeman gebruikt,
maar wat doet de socialist, die vast
aan Marx' theorieën gelooft, anders dan
gelooven aan een dogma?
Er is veel waars in een gezegde van/
een geleerde: „de meest dogmatische men--
schen zijn juist zij, die niet aan het .-dog-'
ma pan willen".
„De Pionier" moet die „meerdere reli
gieuze socialistische groepen" maar niet
in het geding brengen, want daar heerscht
het: „zooveel hoofden, zooveel zinnen",
en een veelvormigheid van stelsels ,en
theorieën doet ook daar zien, hoe het
gemis aan eenheid van opvatting in 'hetf
godsdienstige Keel heit z.g. religieus -spe
cialisme tot onvruchtbaarheid doemt,
daargelaten, dat het in zichzelf een con-,
tradietie bevat, want de Duitsehe groot
socialist Bebel heeft zelf gezegd: Gods
dienst en socialisme verhouden zich als-
water en vuur 1). t
Dat men bij de beoordeeling van het
al of niet. reactionaire karakter der' Roota.-;
sehe Kerk niet moet rekenen met hetgeen
door sommigen in die Kerk is gezegd',
maar met hetgeen er is gedaan, beamfenj
wij volkomen, alleen stippen wij 'ter-'
loops aan, dat zjj, die 't zeiden, tot fde-
besten en voortreffelijksten behoorden en
niet schroomden, om, a-ls het er op aan
kwam, hun woorden gestand te doen.
Maar „De Pionier" heeft alweier niet goed
ons artikel gelezen. Daarin staat o.a- „wab
de Kerk deed voor de onderdrukking djer
barbaarschheid, de uitroeiing der slaver
nij, de opheffing der vrouw, zal haar, zoo
lang de wereld bestaat, tot blijvenden;
roem verstrekken. Wij kunnen er aan
toevoegen: en wat de Kerk dedd voor de
ontwikkeling en -beschaving, voor de we
tenschap, de kunst, den landbouw, het
ambacht.
Nog pas geledep hebben wij' in leen ar
tikel ontvouwd wat de Kerk deed voor!
het volksonderwijs. „De Pionier" heeft'
het gelezen, want wij zonden hem een
exemplaar der courant waarin het arti
kel verscheen. Juist die zorg voor [het'
volksonderwijs, gepaard aan de zorg die
de Roomsche Kerk steeds aan den dag
legt. om den minderen man te beschermen
tegen gewelddaden en ruwe uitspattingen
van zijn meerderen, zelfs al droegen Idi©
een vorstenkroon, weerleggen de bewe
ring van „De Pionier", als zou bij con-'
flieten tusschen Kapitaal en Arbeid dei-
Kerk', in den persoon der geestelijken,
steeds per sé aan de zijde der k'apitolis-'
ten staan.
Dit is niet waar. „De Pionier" lekej
aandachtig den bekenden omzendbrief van
Paus Leo XIII over het arbeidersvraag'->
stuk, meer be.kend onder den naam van.
„Rerirm Novarum".
Daarin wordt in jde meest krasse teWmen-
de handelwijze van overmatig rijkeln en
kapitalisten, die qen groote menigte pro-'
letariërs ee,n slavenlof bereidden, gebrand
merkt. De Kerk doemt' alle kapitalisti-'
sehe uitwassen en alle kapitalisme, dat-
de vrucht is van onrechtvaardigheid en'
(willekeur.
Doch afgezien van de kwestie dat pri
vaat bezit op zichzelf als zijnde een1
natnnrrecht, niet veroordee'lenswaard is/
tracht de Kerk met aile 'haar ten dienste-
staande middelen de klove' tusschen Ka--
En zich tot den meester richtende, vroeg
hij verder
„Hoeveel
„Duizend sestertiën,'-'
„Die vraag is veel te hoog voor een
kamervrouw."
„Voor u ongetwijfeld, want, naar uw
uiterlijk te oordeelen, bezit gij niet de
helft der som", zeide -de koopman op
gemelijken toon.
Toen de Romein deze woorden hoorde,
fonkelden zijn oogen.
„Ik ben hier gekomen om een slavin
te koopen, doch niet om beleedigingen
aan te hooren", zeide hij verontwaardigd;
„Mijn eisch blijft duizend sesterciën
„Niemand zal zulk een hoog bod doen
voor een kamervrouw, ik herhaal het u".
„Dan zal ik er een danseres van maken,
want voor minder sta'ik haar niet af",
antwoordde de koopman koeltjes.
„Welnu, wilt gij acht honderd sester
ciën Ik spreak tot uw voordeel, 'gij
zult van alle zorg ontlast zijn. Indien
gij het meisje tot een danseres wilt vor
men, zult gij genoodzaakt zijn haar nog
eenigen tijd bij u 'te houden en dat konde
u slechts verlies berokkenen".
De meester echter bleef bij zijn eer-
pitaal en Arbeid te overbruggen. En tot'
die middelen behoort- dei stoffelijke en-
zedelijke opheffing van den arbeider, wien
ten volle een nienseliwaardig bestaan dient
gewaarborgd.
Zoowel uit de kennis der meaischelijke
natuur als uit 'de ervaring der eeuwen pub
de Kerk de overtuiging, dat klastrevcrzoe-
ning, geen klassest-rijd de sociale! kwestie
moet helpen oplossen ên de kranke jnaat-
jschappij genezen.
En waarlijk, de klasses'trijd, geyoerd;
op eene wijze zooals -de uiterste linker
vleugel van het socialisme: 'de Bolsje-,
wiki en Spartacist'en die in practijk brach
ten, heeft toch wel genoegzaam aange
toond, dat wij dan in stede Van een heil-'
staat, een hellestaat krijgen, waarvan da
twijfelachtige zegeningen juist door den
arbeider hot meest aan den lijve worden
gevoeld. Is het niet bij uitstek merkwaar
dig en spreekt het ge©n boekdeel en, dat
den len Mei j.l. op .den Ostfriedhof tiel
München de onafhankelijke socialist Held!
het navolgende, tot de Meibetoogers zeide:
„Wij willen den ruwen strijd van he'tl
geweld niet meer. Wij willen niet op de
barricades. Wij willen niet hen, die gis
teren de heeren waren, tot slaven (maken.
De ellende, waarin wij ons bevinden,
wordt niet verzacht, wanneer de knecht
heer, de 'heer knecht wordt, ze eindigt!
niet als de arme rijk en de rijke arm-
wordt. Wij gelooven niet, dat de hlasses
strijd den zin van het leven uitmaakt.
Wij willen niet wachten op de liefde van
anderen, wij willen hun in liefde tege
moet komen."
Als dat geen openlijke fiasco-verklaj-
ring van het socialisme is, betuigen wij ©r
niets meer van te weten.
Nu zal „De Pionier" zeggenJa, di-ei
„Rerum Novarum" is heel mooi, maai':
dat zijn maar woorden. Waar zijn del
daden?
Goed, gij zult ze hebben. In de 80etr'
jaren der vorige eeuw brak in d© Londen-
sche dokkeu een geweldige staking der'
dokwerkers uit. Wie deed haar beëindigen
ten voordeele van fde stakers en zonder dat
de staking zich door wanordelijkheden
kenmerkte
Niet de Londensehe burgemeester, niet
de Anglikaansche bisschop van Londen,
maar wel dn RooniscJtc. Jvjirtlinaal-aarisf;
bisschop van Westminster, Manning.
Overtuigd van de redelijkheid der eischen-
van de stakende arbeiders, bepleitte deze
prins der Kerk hun belangen zóó krac-h-'
tig bij de scheepvaartma-gnaten, dat zij'
zich gewonnen moesten gev-en. Hot groot
kapitaal moest de vlag strijken voor het
klemmend .betoog van een Roomschen
geestelijke, en de Engelsohe en Fran-
sehe pers bracht openlijk hulde aan do
welgeslaagde actie van den kardinaal ten
voordeele van de stakers.
Toen een paar jaar* geleden in he'ti
Roomsche Tilburg een groote textielsta
king uitbrak, stonden do geestelijke axl-
viseurs aan de zijde der stakers en achter
de geestelijke adviseurs stond het 'hoogste
kerkelijke gezag.
En dat geschiedt steeds, wanneer zoo'ri
staking als uiterste strijdmiddel wordt
aangevat om redelijke eischen kracht hij
te zetten daar, "w,aar overleg en bespreking
met thalstarrige werkgevers blijken te/
talen. Maar politieke stakingen, zooals
wij die den laatsten tijd kennen, d.w.z.j
stakingen om de macht in den staat te
veroveren en al wat geen „bewuste" !ar-
beider is neer të trappen, veroordeelt de
Roomsche Kerk als onrechtmatig en mis
dadig en terecht.
De Roomsche arbeiders worden in hun
streven naar economische vrijmaking niet
gehinderd en wat hun geestelijke vrij
making betreft, zij zijn heel wat vrijer,
dan zoo menige „bewuste" roode; arbei
der, die als pion op het revolutionaire!
schaakbord dient, geleid" wordt zonder
zelf te weten waarheen en die dienen;
kan om een klein aantal hyper-bewusten,
alias: extra-slimmelingen, te helpen aan
de macht, 'het genot en het bezit. Adres:
aan de Bolsjewistische aanvoerders, adres-
ook aan onzen David Wijnkoop.
sten eisch volharden.
„Deze slavin is voor een aanmerkelijke
som aangekocht en daarom moet zij mij
de gevraagde duizend sesterciën opbren
gen", zeide hij, naar het scheen vastbe
sloten.
De koopman beschouwde andermaal Ce
cilia en stierde haar verscheidene vra
gen toe.- 4
„Het is de eenige Qrieksche, welke zieh
op de markt bevindt", hernam hij.
„Ja en wellicht zullen er in den eersten
tijd geen komen".
„Toon mij uw bewijs van eigendom
en ofschoon zij weliswaar veel te hoog
betaald is, zal ik desniettemin de slavin
nemen. Mijn meesteres wenscht een iu-
boorlinge van Griekenland te bezitten,
alvorens zij Rome verlaat en de edele'
dame vertrekt reeds morgen", sprak de
vrijgelatene, terwijl hij! een met goud ge
vulde beurs te voorschijn haalde.
Een half uur later verliet Cecilia de
markt en stelde zieh de pijnlijke vraag,
of het haar wel ooit zoude gegeven zijn,
haar beminder broedei weder te zien.
•(HOOFDSTUK II.
Alvorens het Forum, de aanzienlijk-
Dc ware vrijheid, die geen band kent
dan dien, aangelegd door Gods wet, fepre-x
kende in het geweten van ieder memseh,,
dc ware gelijkheid, die do menschen be
schouwt als natuurgenooten, kinderen van
éénen Schepper, die echter, gelijk Hij 'de
bloemen en planten in oneindige variatie'
schiep, zoo ook geentwee menschen het
aanzijn geeft, die in aanleg, verstand,;
karakter volkomen aan elkaar gelijk1 zijn,'
de ware broederschap, niet gebouwd op;
ijdele leuzen en vage theorieën, maar'
op Gods gebod: „bemint uw naasten als)
uzelven", wordt door de Roomsche Kerkl
met kracht gepredikt en voorgestaan.2).
Dat de boosheid !der menschen jd® Vrueh-1
ten van haar prediking vaak verijdelt,,
stemt haar tot droefheid en smart, stem
pelt echter geenszins haar le«r als onge
rijmd of onzinnig.
Zelfs het feit, dat sommige bedienaren
der Kerk in overdreven of verkeerden
ijver zieh zouden sehuldig maken aan.
handelingen of praetijken die niet door
den beugel kunnen, kan niet tegen de
Roomsche Kerk als zoodanig worden aan-'
gevoerd. Zij is ten slotte ook een vei;-
eeniging van menschen. Wel wordt zij in
haar geheel door Gods geest geleid en
door Gods hand bestuurd ware dit niet
zoo, zij had reeds lang opgehouden tel be
staan maar individueel kunnen er on
der haar leden zijn die zich misdragen.
Er is nu eenmaal geen koren zonder kaf.
Om ten slotte nog een enkel woord over
den aanhef van het verweer van „De Pio
nier te zeggen. Wij weten nu, dat wij met
een socialistische coöperatieve fabriek te'
doen hebben. Of daar nu juist het socia
lisme van (le daad te bewonderen valt is
iets waarover te disputeeren valt. De.
besta anspositie va nden arbeider te rege
len, zijn werk-voorwaarden, zijn verhou
ding tegenover zijn emerderen, zijnaandeel
in de vruchten, is iets watniet specifiek;
socialistisch is. Dit deed b.v. reeds vóór-
jaren de Katholieke werkgever Vlekke in
zijn suikerfabriek te Oud-Gastel.
In de zinsnede: „waar door rechtvaar
dige organisatie der gemeenschap de be
staande maatschappelijke bevoorrechting
zooveel mogelijk vermeden en de individu-
eele vrijheid gewaarborgd wordt" trof
ons vooral 'het woord „zooveel mogelijk".
Dat is juist de Achilies-hiel van het Sór
ciatistisch systeem. Bevoorrechting in
rang en positie-, verzekering van indivi-
dueelë vrijheid zijn niet tot in de uiterste
consequenties door te voeren. Een abso
luut afwezig zijn van bevoorrechting bij
den arbeid van velen is dei negatie van
den arbeid en vrijheid zonder eenige .paal
of perk is geen vrijheid meer maar het
gedrocht der vrijheid': de losbandigheid.
Dat Frederik van Eeden's werk, door
hem in zijn landkoloniestichting onder
nomen, fiasco leed, is niet onze. schuld.
Het miste, wa.t Frederik van Eeden in
onze kloosters zoo roemt, den chvislelijken
gemeenschapszin, geadeld door het boven--
natuurlijk beginsel. En dan denkt men
vanzelf aan TdfWM, die zich een commu
nistische gemeenschap droomde-, gebouwd
op puur mensc'helijke motieven, hoe fraai
dan ook voorgesteld. Maar op zóó'n funda
ment wordt niet gebouwd, evenmin als
op drijfzand. De mensch, puur aan zich
zelf, aan zijn eigen mensehclijkheid, zijn
driften, zijn kwade begeerten overgelaten,
los vuu God en godsdienst, kan niet! als
bouwsteen voor een 'duurzaam gebouw van
mensc'hengeluk dienen.
De ouden wisten 'tzoo goed; zij zeiden:
de mensch, puur als mensch, is voor zijn
medemensch een wolf„homo homini lu-
pus". En de Franschman De Lamartino]
die een blauwen Maandag minister was in
het republikeinSch bewind van 1848,
schreef: Elkebeschaving, „De1 Pio
nier" wil toch ook beschaving, geen ver
wildering dife niet wortelt in de Gods
idee, is valsch. Elke beschaving die niet
op die idee uitloopt is van korten duur.
Elke beschaving, die niet doordrongen*
is van de Godsidee, is koud en lpdig.
De eigenlijke ware uitdrukking van'
eene volmaakte beschaving is: God meer"
gekend, meer bemind, meer gediend door;
de menschel;. „Pionier", als de partijen*
zich daarin eens ontmoeten, hoe spoedig
ste wijk van Rome te bereiken, waren
Cecilia en haar gids genoodzaakt hun
weg te nemen door de nauwste en drukst
bezochte straten der stad, waar zich den
geheelen dag door een groote menigte
draagstoelen, wagens en prachtvol opge
tuigde paarden in de schilderachtigste
wanorde door elkaar bewogen.
Het. jonge meisje was uitgeput van het
weenen. Haar boezem hijgde geweldig,
terwijl zij zich afvroeg, wat er thans
van haar ging worden. Wijl haar gids
haar sedert zij de markt verlieten niet
meer had toegesproken, wist zij slechts
hetgeen zij bij de onderhandeling oven
den verkoop gehoord had, namelijk dat.
haar de post van kamervrouw zou wor
den toevertrouwd.
Nadat zij het Forum overgestoken en
onder de poort Capena waren doorgegaan,
doorliepen zij een aantal kunstig aange
legde tuinen. Eindelijk bleven zij stil
staan voor de deur van een der vele
landhuizen.
Een menigte cliënten, vrijgelatenen en
slaven, die in het voorhof rondslenter
den, traden terzijde om Cecilia en hai'en
gids door te laten.
Zoodra zij de ontvangstzaal waren bin-
zou de aarde een aardsch Paradijs zijn.'
Die woorden zijn wel de overdenkingf
waard.
Over die religieuze socialistische groe
pen (lriestarde „Het Centrum" in zijn num
mer van 15 Mei j.l. aldus:
Socialistisch Amalgama. Deze week hield
de Boud van z.g Christen-socialisten te Rot
terdam een congres, en, zooals het meer
gebeurt op socialistische congressen, kwam
het er nu en dan tot heftige tooneelen.
Zelfs scheelde het maar weinig, of mr. P.
Tideman had van een- der toehoorders een
acten-tasch naar 't hoofd gekregen.
Want de heer P. Tideman, als bestrijder
der coalitie en speciaal der katholieken meer
dan bekend, voerde er een hoog woord.
Hij is, als zoovele anderen, van liberaal
socialist geworden, maar hij kreeg het al
gauw met een paar annwezigen te kwaad,
al volgde ten slotte de verzoening.
Daarbij bleef het echter niet.
En het was ook niet het belangrijkste.
Er kwamen in de discussie drieërlei stroo
mingen aan den dag, lezen wij in een ver
slag de strooming, vertegenwoordigd in ds.
Kruyt, welke voor een groot deel met de
politieke geloofsbelijdenis van mr. Tideman
schijnt mee te gaande aan het orthodoxe
christendom vasthoudende richting-„Enka"
en de richting der anarcho-socialisten.
Drie richtingen in één bond
En die bond vertegenwoordigt dan nog
slechts een groep, of fractie van het in vier
of vijf partijen g-espiltste socialisme in ons
land, welke partijen weer elk voor zich
Stroomingen en tegenstroomingen kennen
Geen secte toonde.'ooit een meer volko
men beeld van innerlijke verdeeldheid, on
derlinge vijandschap, tegenspraak en ver
warring-.
En met dat al belooft men broederschap,
vrede en orde, en spiegelt men dengoedge-
oovigen volgelingen voor, datjde triomf van
het socialisme een ten naastenbij volmaakte
samenleving zal brengen
2) In zijn op 13 Mei 1920 gehouden rede
over het imperirlisme besprak de heer mr.
dr. E. van ICetwichVerschuur burgemees
ter van Groningen, de vraag
Zullen in een socialistische of comunis-
tische maatschappij de publieke moraal en
het economische inzicht op hooger peil staan
dan in onze tegenwoordige samenleving
Wat de publieke moraal betreft, het gaat
natuurlijk hieromzal een socialistische of
communistische staat er meer afkeerig van
zijn, ter bereiking van zijn doel gebruik te
maken van immoreele middelen en met
name van geweld Rusland geeft het ant
woordt, een zuiver communistische staat,
maar tevens een die in het aanwenden van
immoreele middelen wel zoo ongeveer alles
overtreft, wat uit de geschiedenis bekend
is. De ideale sowjet-republiek, door dwee-
pende dichters en dominees en allerlei fras-
senmakers in ons land als liet summum van
alle wijsheid en heerlijkheid afgeschilderd,
kent geen andere politiek dan die van ge
weid. Wat wij van Rusland weten, geeft
ons het recht te concludeeren, dat een com
munistische staat niet. noodwendig- gepaard
behoeft te gaan met een hoog peil van pu
blieke moraal. Een gelijke, conclusie kan
men trekken uit de houding der Duitsehe
communisten van het Rijnsch-Westfaalsche
industriegebied. Het heet, dat de socialis
tische republiek bezield zal zijn met een
geest van internationale broederschap. Maar
de Nederlandscbe transport arbeiders die
behooren tot de richting, die de komst van
dien heilstaat nastreeft, laten liever hun
broeders in Oostenrijk aan den hongersnood
ten prooi dan een hand uit te steken om de
voor henjbestemde levensmiddelen te lossen,
wanneer zij zelf bezig zijn te staken om
een verschii van één gulden loon in de week.
Spr. vreest, dat zij, die zijn opgevoed in de
leer, dat alleen waarde heeft wat voor eigen
klasse van belang is, en die door een stel
selmatige propaganda tot haat tegenover de
andere klassen zijn gebracht, niet zoo ge
makkelijk bij invoering van de socialistische
maatschappij zullen zijn te overtuigen van
de noodzakelijkheid van algemeenen men-
schenmin.
Bestrijding van revolutionaire woelingen.
De „Nederlander" (c.h.) verdedigt het
wetsontwerp tot bestrijding van revolutio
naire woelingen
Natuurlijk kan een dergelijke wet on
redelijk worden toegepast en zouden on
voorzichtige doch niet misdadige personen
er het slachtoffer van kunnen worde.n.
Maar er bestaat igeen twijfel aan of
Openbaar Ministerie eu rechterlijke macht
nengetreden, werden zij uitgeoodigd plaahs
te nemen. Een slavin, welke men ver
zocht had, Augusta, de meesteres van het
huis te verwittigen, antwoordde: „Mijn
meesteres is voor het oogenblik belet;
doch zoodra ik weder tot haren dienst
geroepen word, zal ik de edele vrouwe
zeggen, dat gij teruggekeerd zijt".
oordat de vrijgelatene Cecilia ver»
liet, maande hij haar aan eenige oogen-
blikken rust te nemen op een kussen, dat
hij het afgematte meisje met. den vinger
aanwees. De Grieksche liet zieh deze uit-
noodiging- niet herhalenzij was uitgeput
naar lichaam -en geest en in weerwil
van den angst, die haar omtrent het
lot haars broers pijnigde, viel zij weldra
m een diepen slaap.
Bij het inslapen had zij zorg gedragen,
hare hand op de borst te leggen, teneinde
er zich van te verzekeren, dat haar het
kostbare geschrift niet ontviel. Na eenige
oogenblikken kwam Augusta, onderricht
van de schoonheid en tevens va de treu
rige stemming harer nieuwe slavin, deze
in oogenschouw nemen.
atiïÉi i.i i 't ii
(Wordt vervolgd.)
i
