DUKAAT
No. 138.
Zaterdag 29 November 1919. Vijftiende Jaargang
rr-JURGENS'FUNSTE "x?
MELANGE
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRI1DIGAV0ND.
Git immer bestaat uit 6 Madzijden.
EERSTE BLAD.
UIT ZEELAND.
Reclames.
Lil"; VERVANGT NATUURBOTER;-^^
Afd. KARPETTEN,
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 1.25, daarbuiten f 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbbnle bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht vóór half een uur 's namiddags-
Kantoor v. d. Administratie: BoudewIJn de Wittestraat A 135s, Goes.
Tel. interc.Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclameberichten 30 Ct. p. r. Bij abonnsmant speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f0.75, iadera regel meer 15 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
i
door de genade Gods en de gunst van den
Apostolischen Stoel
BISSCHOP VAN HAARLEM,
Huisprelaat van Z. H. den Paus, Assistent-
Bisschop bij den Pauselijken troon,
aan de Geestelijkheid en de Geloovigen
van Ons Bisdom
Zaligheid in den Heer.
o
Sedert jaren heerscht in Ons Bis
dom een groot gebrek aan priesters,
zoodat menige parochie nauwelijks een
voldoende zielzorg heeft, geen nieu
we parochiën kunnen worden opge
richt waar het toch hoogst gewenscht
zou zijn, en de Geestelijken voor
al dejongeren door het vele so
ciale werk overbelast zijn en dienten
gevolge dikwijls «enigen tijd hun werk
moeten staken, tot groot nadeel van
de parochie waarin zij zijn aangesteld.
Nu worden Gode zij dank
in de laatste jaren de roepingen tot
het Priesterschap veel talrijker, maar
daardoor wordt ons Seminarie Hage-
veld te klein en zouden Wij wegens
plaatsgebrek hoe langer zoo meer
jeugdige candidaten voor het Priester
schap moeten afwijzen, zoodat het ge
brek ook in de toekomst niet slechts
zou blijven bestaan, maar zelfs door
het toenemen onzer katholieke be
volking nog grooter zou worden. Het
is dus in het algemeen belang van
Ons Bisdom hoog noodig, dat voor
een grooter Seminarie worde gezorgd.
Reeds tweemaal is het Klein-Semi-
narie Hageveld verbouwd en natuurlijk
de inrichting daarvan niet verbeterd;
Een derde verbouwing zou de in
richting nog gebrekkiger maken, maar
bovendien zouden door het nood
zakelijk uitbreken van het bestaande
de kosten dezer verbouwing, vol
gens den .architect, hoogst waarschijn
lijk drie vierden bedragen van een
eventueel nieuw gebouw.
In ieder geval wordt voor het een
zoowei als voor het ander een zoo
reusachtige som' gevorderd, dat Wij
Ons verplicht achten een buitenge
woon beroep te doen op de hulp van
onze geloovigen; imitners zou de rijk
ste jaarlijksche collecte niet volstaan,
om rente van een zoo groote som
te kunnen betalen, laat staan de
schuld langzamerhand te delgen.
Reeds hebben wij zulk een beroep
gedaan op diegenen onder Onze geloo
vigen, van wie Wij wisten of ver
moedden, dat God hen rijker geze
gend heeft met aardsche goederen;
daarbij zijn natuurlijk vergissingen be
gaan, omldat Wij zelfs hij de beste
inlichtingen de kracht der geloovigen
van een zoo uitgestrekt bisdom niet
voldoend konden kennen, en zoo heb
ben Wij dikwijls aangeklopt, waar Wij.
hij betere kennis zouden zijn voorbijge-
taan, doch ook daar met groote
ankbaarheid erkennen Wij het liet
men zich vaak niet onbetuigd; maar
die gebrekkige kennis was nog vaker
oorzaak, dat Wij Ons niet vervoegden
bij katholieken, die terecht tot de meer
gegoeden kunnen gerekend worden.
Dezen zullen Ons zeker die vergis
sing wel willen vergeven, ©11 alsnog
hetzij rechtstreeks hetzij door hunne
geestelijkheid hunne edelmoedige gif
ten willen opzenden.
Omdat echter zooals Wij reeds
zeiden het hier een afgemeen
belang van Ons Bisdom geldt, bevelen
wij de jaarlijksche collecte voor Ha-
geveld, die Wij tot n.u uitstelden, dit
jaar in de bijzondere; welwillendheid
van al Onze geloovigen aan, opdat
niet slechte de gewone bijdrage voor
het instand houden van het Seminarie
niet Inde, maar ook een ruime som
voor den nieuwen bouw worde opge
bracht; ieder toch is wel voldoende
overtuigd, hoe ontzettend veel daar
voor in den tegenwoorcligen tijd wordt
gevorderd.
Dit Ons schrijven zal onder alle
H.H. Missen worden voorgelezen op
Zondag 23 November 1919 en den
daarop volgenden Zondag d.i. 30 No
vember a.s. zal onder alle H.H. Missen
deze collecte worden gehouden. Wij
vertrouwen, dat Wij er even dank
baar voor zullen kunnen wezen, als
Wij nu reeds zijn over het reeds ont-
vangene en het vele, wat Ons, of
schoon nog niet gegeven, toch reeds
is toegezegd.
Gegeven te Haarlem! den 16en No
vember 1919.
f AUGUSTINUS JOSEPHUS,
Bisschop van Haarlem'.
N.B. Met graagte voldoen wij aan 't
van hooggeachte zijde gedaan ver
zoek, bovenstaand bisschoppelijk
schrijven ter kennis te brengen van
onze lezers, die tot het bisdom Haar
lem behooren.
Wie weet, wat het voor de Kerk
zeggen wil heilige, geleerde priesters
te hebben, mannen naar Gods hart
en - vervuld met den apostolischen
geest der liefde, zal aanstonds zich
beijveren aan het verzoek van den
bisschop van Haarlem met kinderlijk©
liefde te voldoen door een edelmoe
dige gift voor het nieuwe seminarie
af te zonderen. Juist omdat aan de
opleiding der jeugdige levieten zoo
veel gelegen ligt, heeft het eerbied
waardig Concilie van Trente bepaald,
dat in ieder bisdom, niet ver van de
bisschoppelijke zetelstad de jonge
lingen, die 'roeping gevoelen tot den
pnesterlijken staat, zullen worden on
dergebracht in eene inrichting, „Semi
narie" („Kweekschool") geheeten,
waarin zij, van de wereld en haar ver
leiding afgezonderd, voor den priester
lijken staat door geleerde en vrome
mannen worden opgeleid. Gewoonlijk
is het seminarie in twee afdeelingèn
tesplitst: het „klein-semmarie" waar
e z.g. humaniora (Latijn, Grieksch,
etc./ worden onderwezen en het
„groot-seminarie", waar wijsbegeerte
en godgeleerdheid wordt gedoceerd.
Katholieken, wien zulks aangaat,
geeft en geeft- ruimschoots! Red.
Provinciale Staten van Zeeland.
De Finaneieele toestand
der Provincie Zeeland.
Zooals reeds in het kort medegedeeld
komt op de agenda voor de Najaars-
vagadeiing der Provinciale Staten ook
een voorstel voor tot wijziging van de
opcenten op de Rijksbelastingen.
Dit voorstel is thans in druk versche
nen en blijkt daaruit, dat voorgesteld
wordt 50 opcenten op de grondbelasting
voor de ongebouwde eigendommen, waar
voor in, de zomervergadering was be
paald 48; 50 op de gebouwde eigen
dommen jn plaats van 40; op dé per-
soneele belasting 50 in plaats van 33;
op de vermogens en de inkomstenbe
lasting 20 in plaats van 14 opcenten.
Dit voorstel gaat vergezeld van een uit
gebreide toelichting, waaraan het volgen
de is ontleend
De gewone uitgaven bedroegen in 1914
f548.912, in 1915 f601.730; in 1916
f633.957; in 1917 f714.945; in 1918
f 875.209en geraamd voor 1919 op
f951.265 en voor 1920 op- f 1.138.057
Sedert 1915, toen de voornaamste belas-
ting-verbooging plaats had, zijn de uit
gaven dan met rond f 536.300 gestegen.
Bij besluit van 14 December 1918 wer
den de opcenten verhoogd en werd daar
bij een meerdere opbrengst geraamd van
f 227.690, later is echter gebleken, dat
deze op f 282.840 kan worden gebracht.
Als men het meerdere bedrag hiermede
vermindert, dan blijkt, dat nog rond
f 254.000 ongedekt blijft.
De raming voor 1920 zal wijziging
moeten ondergaan.
De hoofdingenieur acht een meerdere
uitkeexing van f80.000 aan de ca'.ami-
teuze waterschappen, waardoor die uit-
keeririg f 200.000 wordt, dringend nood
zakelijk en Ged. Staten achten het niet
veram'wooTd, wanneer dit advies niet
wordt opgevolgd.
Bij aanneming der voorstellen zal de
post voor bijslagen aan geneeskundige
gestichten en id'.oten met f23000, die
voor de jaarwedden van de Provinciale
ambtenaren met f78.000, die voor de
pensioenen met f 10.000 moeten worden
verhoogd. Het totaal tekort op de be-
grootiag stijgt dan tot f445.000.
Door aanneming van de voorstellen
tot intrekking van de subsidies aan de
verschillende scholen en tot nadere rege
ling van de bijdrage der Provincie voor
de verpleging van arme krankzinnigen,
zal dit tekort verminderd kunnen worden
met f 42.800 en f 43.700 of totaal f 86.500,
waardoor het wordt teruggebracht tot
ongeveer f 358.500.
Om de huishouding der Provincie op-
volkomen gezonde basis te vestigen, zou
den de belastingen ongeveer met gemeld
bedrag moeten worden verhoogd. Intus-
schen heeft de Provincie binnen kortoren
of langeren tijd verhooging van haar
gewone uitgaven te wachten. Voldoening
aan den drang, om vanwege de Provincie
meer te doen tot bestrijding der tuber
culose zal het daarvoor te verstrekken
subsidie doen toenemen met een thans
nog niet te schatten bedrag.
In de begrootingen voor 1919 en 1920
zijn gc.ldleeningen opgenomen, welke ver
band houden met uitgaven van buiten
gewonen aard in deze en voorgaande
jaren Tot dusver zijn deze bestreden
uit den gewonen dienst of uit opgenomen
kasgeld. Ged. Staten zullen echter waar
schijnlijk roods in de a.s. Zomervergade
ring een definitieve geldleening moe.en
voorstellen, waarvan rente en aflossing
den gewonen dienst zullen komen be^
Ziwaren.
Verder zijn rentelooze voorschotten toe
gestaan tot een bedrag van f3.762.000.
Dit alles zal ruwweg 4 millioen kosten
en berekend naar 5r/2 pet. rente en af
lossing in 40 jaar, per jaar f6232 of
ongeveer f 249.280 aan de Provincie kos
ten, waarbij nog niet op andere voor
schotten voor nieuwen tramaanleg. drink
watervoorzieningen, electriciteitsvoorzich
ning enz. is gerekend.
Zich bepalende tot hèt jaar 1920, hou
den Ged. Stalen vast aan het bedrag
van ongeveer f358.500. Bij toepassing
van de maximum opcenten, die de wet
toelaat en die hierboven zijn genoemd,
weidt een totaal bedrag bereikt yoo-r ver
hooging van f201.770. Waar de vermo
gens- en inkomstenbelastingen 'eerst met
1 Mei ingaan, kan voor 1920 slechls
f117.380 worden geraamd. Met al deze
cijfers en feiten voor oogen hebben Ged.
Slaten zich ernstig afgevraagd 'of zij inder
daad gerechtigd waren tot het doen van
de verschillende aanhangig gemaakte
voorstellen, waardoor de Provinciale
financiën in zoo hooge mate blijvend
worden bezwaard. Wanneer zij daarioe
ten slotte noode zijn overgegaan, dan
is dit geschied, om zoo-veel mogelijk tege
moet te komen aan de wenschen, welke
in de Zomerzitting zijn naar voren ge
bracht en in de verwachting, dat de
Slaten zich zullen vereenigen met de
voorstellen tot intrekking van subsidiën
aan vtkscbolen en tot nadere regeling
van de bijdrage der Provincie voor de
verpleging van arme krankzinnigen.
In verhand met een en ander herinne
ren Ged. Staten aan de in de Zomerzitting
uitgesproken meening, dat het rijk, dat zeker
in niet minder mate dan de Provincie
belang heeft bij een behoorlijke onder
linge verbinding van de deelen van Zee
land, de Provinciale Stoombootdiensten
zal bebnmen te subsidieeren in grooture
mate dan thans het geval is. Ged. Staten
hebben in dién zin reeds stappen bij
de regeering gedaan.
Ten einde evenwicht in de begrooling
voor 192Ü te brengen, bleef er niets
anders over, dim den sluitpost wegens
geldleening op die begrooting te hand
haven. Ged. Staten zouden zich evenwel
nie.t verantwoord achten om voor een
volgend dienstjaar in deze richting voort
te gaan.
Goes, Door den heer P. den Hollan
der is togent. 1 Januari 1920 eervol ontslag
aangevraagd als hoofdagent van politie.
Hij' was sindisi 1893 in politiedienst dezer
gemeente.
Zondagssluiting apo
thekers. Zoodag-30 Nov. is de apo
theek van -dhr. la Porte geopend. De
beidfë iandere zijn dan gesloten.
Middelburg. Zondag 30 Nov. a.s. is
de apotheek van den heer L. K. van
der Harst J.Jz. geopend. De andere
blijven dien dag gesloten.
N.B. De apotheek, die des Zon
dags geopend is, blijft in de daaraan
volgende week des- avonds' na 8 uur
en des nachts geopend.
Gisteren werd alhier door de po
litie uit een woning gehaald eetn rnan,
die op d© komst der bewoners in den
tuin was gevlucht en daar was aange
houden; het blbek te zijn..,. een vriend
van de dienstbode.
Vlissingen. Zondag 30 Nov. a.s. js
is de apotheek van dhr. S. J. Engering
Kleine Markt, geopend.
Door Burg. en Weth. is met in
gang van 1 December a.s. tot tweede
bode-scbi'jjver benoemd de heer J. van
der Rhijt alhier.
Zooals wij reeds gemeld hebben,
loopt voortaan des Maandags op het
baanvak Viissingen^-Roozendaal een ex
tra-trein voor bezoekers der Rotterdam-
sche beurs. Deze trein vertrekt van hieir
des morgens 6.38.
Door enkele belanghebbenden werd
ons gevraagd of het nu niet wenschelijk
zou zijn, dat cr ook een tram reed welke
aansluiting op dezen trein geeft.
Wijl hebben de directie der e.ectrisc'h©
tram met dit verzoek in kennis gesteld,
die- ons mededeelde gaarne te zullen over
wegen of het mogelijk zial zijn des Maan
dags een extra-tram in te leggen en na
te gaan of van deze tram voldoende ge
bruik wordt gemaakt. (VI. Crt.)
Scliore. Gisteravond kwam het rijtuig
van dhr. Barcnds bei Kruiningen van het
station Vlake den opril bij dhr. G. Luijlc
afgereden, toen plotseling de as brak en
daardoor het rijtuig begon te slingeren-
Twee vrouwen die even le vorn van
don trein kwamen, geraakten onder het
rijtuig, met het gevolg dat een harer
bewusteloos bij dhr. Luij'k moest worden
binnengebracht. Hier bleek dat zij ernstig
geblesseerd was en per rijtuig huiswaarts
moest worden gebracht.
Nlsse. Hier is' Woensdagavond een ver-
eeniging of organisatie van veld- en tuin-
arbeiders opgericht ingevolge een bijeen
komst in de vorige week van eenlge
werklieden met ds. J. H. Buinink te
's-Heeienhoek. Achttien personen gaven
zich als lid op. Het voorloopig bestuur
bestaat uit de hearen; J. de Kok, voor
zitter, C. Boogert, secretaris en A. Kole,
penningmeester. (M. Ct.)
Wolfaartsdijk Maandag vergaderde de
raad. Van den heer H. Wessel was een
.verzoek ingekomen om ontslag als ge
meentegeneesheer, welk ontslag hem eer
vol werd verleend met ingang van 1
Januari of zooveel vroeger als de nieuw
te benoemen geneesheer in functie zal
zijn getreden.
De gemeenlebegrooting werd vastge
steld op f49295.06, die van het burger
lijk armbestuur op f5661.79Y2. (Z.)
's Heer Arendskerfce. Door dhr. J. Min
naar, brievengaarder alhier, is tegen 1
Januari a.s. wegens vergevorderden leef
tijd eervol ontslag aangevraagd.
N&ar men zegt, worden er hier
plannen gemaakt tot het oprichten van
een dans- en toneelclub.
Kloelinge. Gisterenavond werd in de
vergadering der Burgerwacht tot voor
man gekozen de heer H. G. Termain,
met 7 tegen 3 stemmen.
St-Jansteen. Woensdagnacht is bij
den landbouwer A. Saaman een varken
MIDDELBURG.
NATUREL 3 X4 f 21
SViXl'i- 2760
TOKIO 3 X 4 -45.—
-60,-
1 XI1/! -5.65
SAMOS .8 X* -68.—
'Mxrh -90.-
M.'XXl1/, - 8.50
AXMINSTER vanaf -96.-
Vraagt zichtzending.
a
Welk weder zullen wij hebben?
Verwachting tot den avond van 29 Nov.
Meest matige Zuidelijke tot Zuidoostelij
ken wind, zwaar tot halfbewolkt, web
nig of geen regen. Iets zachter overdag.
uit het hok gehaald, op de plaats ge-
slacht en liet vleesch 'meegenomen.
Ook hij dhr. P. Vaeï hebben dieven)
een varken gestolen. Zeer zeker worden)
de dieren de grens overgebracht en daar
opgepeuzeld. Onveiligp grenzen.
IJzendijke. Bij koninklijk besluit is mJet
ingang van 1 Januari R20 benoemd tot
burgemeester dezer gemeente die heeir
A. Aie. Hond rik se, l'id der Provinf
ciale Staten van Zeeland en burgemeest
ter yan Waterlandkerkje; woonachtig al
hier.
IJzicndijkei, eene gemeente die voortwae
derde Katholiek isi, miste tot nog toe
een katholiek hoofd. Met dezle benoet
ndn.g is dus recht gedaan aan de billijke,
verlangens, der Katholieke ingezetenen,
terwijl' met stelligheid verwacht inag wor
den, dat d© nieuwe titularis voor alfe
ingezetenen zal blijken de rechte man
te zijn op de rechte plaats, onder wiens
bestuur IJzendijke zal bloeien en vooruit
gaan. Hot nieuwe hoofd onzer gemeente
on'zte. gelukwensch.
Oostburg. Aan den heer A. Mijs, no
taris alhier, is op Zijn verzoek eervol
ontslag verleend als ..vice-consul van Bel
gië alhier.
Arnemuiden. Woensdag werd de heer
C. van Waarde verblijd door de mleldfe-
deeïing, dat zijn stalen ros, dat Dinsdag
ontvreemd werd, in Biergen op Zooim
opgespoord was. (M. Ct.)
Sluis. Op 'toogenblik is er 'n le
vendige handel in zilvergeld aan de
grens. Werden verleden week prijzen
van 115 tot 175 francs papier voor
100 francs zilvergeld besteed, op 't
oogenblik varieeren ze tusschen 135
a 140 francs. De invoer van buiten-
landsch zilver is toegestaan behalve
r. I
opn
zer dagen aan het douanekantoor ver-
.oege
van Belgisch zilver. Het vervoer hier
van is echter vrij.
Een Belgisch koopman, die zich de-
voegde met een kar met zilver, kwam
tot de minder aangename conclusie,
dat hij zijn belgisch zilver moest ach
terlaten ©n aleen zijn Fransche mlun-
ten mocht behouden.
Tegen hem werd wegens verboden
invoer prooss-verbaa.l opgemaakt.
De Brugs che ko o pman R., die naar
