besteding.
Bede om hulp.
No. 107.
Donderdag 18 September 1919. Vijftiende Jaargang
erbjeten,
?BEEM, Goes
RMIST:
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
te besteden:
toonmaken van plm.
M. watergangin 3
selen.
re VerKooping.
I 24 September 1919,
H.A. of 12 gemeten
vartbonte anderhalf-
rige Vaarzen,
P. DIERIKX, S
TE KOOP.
>en modern,
oed onderhouden
flink Dagmeisje,
7l
Het Vredesverdrag.
BUI TE NLAND.
BINNENLAND
DE TROONREDE.
t.20, allo» p. 100
-3.70 p. 100 stuks.
7—8, Peskop (7,
Eng. Pigeon f 9.
;ebout 710, Jac-
t 8, Hondsmuil 8,
irtpendu 9, Clusie-
8, zoete fibbelinj
slson Gloria 9—10,
pomona 9, Duifjes-
•en 8—11, 12, Sol-
ill. Duchesse 10
lardy 1516, Bon
imantpeer 8, Zwa-
ke suikerij 9, Br.
er 25, Br. Mérode
-9, Bonne Louise
Seigneur d' Espe-
Vierrne f 21, alles
I
lotten f 5, abtiko-
f 57, alles p. 100
»r 100 stuks.
JTUUR van het Water-
id zal trachten
ig op Zaterdag 20 Sep-
i, 's middags 2 ure bij de
i L. de Winter, hofstede
eld" te Ovezand.
stuur,
DE JONGE, Dijkgraaf.
W. B. A. MULDER,
Ontv.-Griffier.
waarders VERHOEK en
Goes, zullen
ddags om 10 uur, in de
an dhr. J. Clarijs te
>ek, ten verzoeke van
akob de Kok te Groede,
/ERKOOPENi
inder 's Heerenhoek, in
rceelen. Jr j
vatta 10 ct.
eliers fabrieksprijs.
,wee knippen in den staart
riband om.
aelooning terug te bezor-
NAGELKERKE, koopman,
iek.
«HtMtHtlHIHJ
Agent dar
Zeeuwsche Courant g
e MIDDELBURG.
HMtltHNHUM
s opheffing der zaken,
koop aangeboden op een
standen in de Gemeente
khuizen en grooten Tuin,
groot pl.m. 700 Meter.
;chenpersonen wordt niet
tdeld. Te aanvaarden bij
omst.
en inlichtingen b$ D.
S, Timmerman, Goe».
omstandigheden uit de
koop
anning, dat een goed bur
in oplevert
n onder letter B aan Firma
1AAN LE COINTRE, Goes.
gevraagd
November a.s.
HOLLMANN, Kade Goes
Abonnementsprijs p. 3 maandon voor Goes f 1.25, daarbuiten f 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht vóór half e«n uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: BoudewIJn de Wlffestraat A 135», Goes.
Tel. interc.: Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclameberichten 30 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjg.
Advertentiën van 15 regels f0.75, iedere regel meer 15 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
Naar den geest en het verlan
gen van Zijne Doorluchtige Hoog
waardigheid Monseigneur Callier,
bisschop van Haarlem, publioee-
ren wij onderstaanden smeek
brief. Mochten medelijdende zie
len naar aanleiding daarvan op
stoffelijke wijze de smeekelingen
ter huipe komen, dan kunnen
zij hunne giften aan ons adres
redactie „Nieuwe Zeeuwsche
Courant" doen toekomen en
zullen wij die behoorlijk in dit
blad verantwoorden.
Bit bet einde der; gruwelen van den
oorlóg, en geslagen door een ramp
zonder weerga in de geschiedenis, kom
ik, burger van het onheilvolle ^België,
bisschop van Brugge, het meest ge
teisterde bisdom, van dit land, de hand'
reiken bij' een volk dat, .Goddank,
den last dier gruwel voflö dagen niet
gekend heeft.
Eertijds vroegen de chrisienheden,
door de wereld, heen verspreid, aan
België ooi hulpmiddelen en zendelin
gen; thans wend ik mij tot hen, uit
naam dier liefdadigheid, die ons dan
aanzette om ze te helpen stichten en
in 't leven le houden.
Het is immers niet aan mijin landge-
nooten dat ik een oproep richten kan
België is uitgeput; de bronnen onzer
welvaart zijn leeggeloopenen in mijn
bisdom heb ik, steen voor steen, het
werk van verschillende eeuwen zien
instorten. Van 't erfgoed dat mij mijne
voorgangers hadden nagelaten, btijft
heden weinig meer over dan puin-
hoopen, en een volk wiens inspanning
en middelen zijn uitgeput I
:Waar vroeger, door ons toedoen,
een heele inrichting was tot stand
gekomen van talrijke en zeer uitge
breide maatschappelijke werken, scho
len, opvoedingshuizen, toevluchtsoor
den, hospitalen, kosthuizen, .kloos
ters, patronages en werkliedenkxingen,
ten prijze van kostelijke en geduldige
opofferingen, daar blijven heden
slechts droeve puinen.' over; en onze
ongelukkige diocesanen, hebben er,
volgens de uitdrukking onzer vijanden
enkel hun oogen over om te schreien.
Dit volk, vier jaar uiteengespreid,
bomt thans droevig naar zijn ver
woeste dorpen weder, naar zijn ker
ken, die onder het geweld |der obussen
zijn neergeslagen, in een woestenij (die
door 'loopgrachten en verdedigingswer
ken doorsneden is.
De 'Yzerstreek is; maar een plijke-
rtg moeras meer; Yper een onbewoon
baar puin; Diksmuide en Nieuwpoort
bestaan met meer; Roeselaere, Mees-
sen, de nijverheidssteden op de Leie-
otevers, Komen, Waasten, Wervik zijn
verpuind of ten gronde toe verwoest.
Op de geveohtsljjn zijn alle dorpen,
wel een honderdtal, vernietigd; de
vroeger zoo vruchtbare bouwlanden,
zijn tot aan hun ondergrond omwoeld,
150 kerken zullen herbouwd moeten
worden, honderden kloosters, scholen
patronages zullen heropgericht moe
ten wordèn.
Het overige van mijd bisdom is vier
jaar lang bevat geweest in het opera
tiegebied: enkel in mijn bisschoppen
lijke stad Brugge, werden mijn Se
minarie, mijne Colleges, mijne pen
sionaten, mijiie weezengestichten, mij
ne lotkalen voor de werken, mij'ne
kloosters voor mannen en vrouwen
met geweld ontruimd, en tot kazernen
omgeschapen. In al de andere steden
en in de meeste dorpen ging het er
dergelijk op toe.
De schade wordt op verschillende
honderden millioen frank berekend.
t,?0®11. we de bitterst© ure van ons
Iqden doormaakten, kwamen ons uit
uwi land zooveel bewijzen van war
me genegenheid toe dat we, nu rust
en vrede zijn ingetreden, niet aar
zelen nogmaals de oogen te wenden,
den tot u en onze opbeuring van [u
verwachten.
Hoe velen onder u werden door onze
ellenden tot in het hart bewogen I Po
litieke en sociale voormannen, han
delaars, geleerden en denkers, vrou
wen uit alle standen der samenleving,
niemand heeft .een oagenblik dege
nen vergeten, die door de oorlogs
roede zoo hard werden geslagen.
Tot u allen dan richt ik mijnen op
roep! Komt het bisdom van Brugge
ter hulp en in de roemrijk© Yzer
streek zal uwe groote liefdadigheid,
vereeuwigd worden door het onu.it-
wischbaar getuigenis onzer herop
gebouwde kerken en schorten.
In mijne hoofdkerk zal een gedenk-
teeken net gulden boek der wekioeners
voor de komende geslachten bewaren.
De Liefde heeft ons vereenigd ge
durende .deze harde tijden; we zui
len door liefde vereenigd blijyen in
Christo; wat, na deze zware beproe
vingen, d© Liefde zal hebben herop
gebouwd, zal voor u bij; ons aller
Meester (ten beste spreken.
Het Diocesaan Komiteit,
Voorzitter: f G. I. Episc. Rrugen
(Bisschofp, van Brugge,)
Kan. H. van den Berghe, S.T.Di. Vica-
risl-Generaal. f.
Kan. C. Callewaert, J. C. C. Voor
zitter van het Groot-Seminarie,
Kan. A. Iserbyt, Pastoor der hoofd
kerk.
Kan. A. de Smet, S. .Th- L. Leeraaij
aan het Groot Seminarie,
Kan. D. Reynaerl, Principaal van het
S. Lodewijkscollege,
E. H. J. Bittremieux, Ph. S. T. D1.
Leeraar aan de Hoogeschool en het
Amerikaansch College te Leuven,
E. H. R. Hoomaert, Onder-secretaris
van het bisdom,
Mr. M. Alliapme, Leeraar in de We
tenschappen aan de Hoogeischooi te
Leuven,
Heer Karei Beyaert, Schrijver van het
Komiteit.1
i t
P.S. Wij verzolreken E.E.H.H. Pas
toors de goedheid te willen hebben
dezen brief op den predikstoel af te
lezen, en op ©enen of anderen Zon
dag voor de behoeften van ons bis
dom ©ene omhaling te doen; we bid
den hen nog de pers hunner stad
te willen uitnoodigen dezen brief over
te drukken en eene inschrijvingslijsit
in hare kolommen te openen.
We bidden ook de bestuurders der
hoogescholen, colleges, pensionaten en
scholen, dezen brief aan hunne leer
lingen te willen voorlezen, opdat zij
als Apostels mogen medewerken om
ons bisdom pit zijne puinen te doen
heroprij zen.
.Wij weten hij ondervinding welke
wonderen het Apostolaat der jeugd
kan verachten. Zij zullen wel willen
vragen, aan hunne leerlingen een. deel
tje hunner spaarpenningen af te staan
en bij hunne ouders en vrienden om
eene aalmoes te verzoeken.
Wij van onzen kant, zullen onzen
Goddelijken Meester bidden hen te ze
genen, want hpn zullen wij' de her
oprichting onzer kerken, colleges en
scholen te danken hebben.
Indien gij ons wilt bijstaan Idoor
bijgaande brief te verspreiden, yveest
zoo goed ons te laten weten het ge
tal exemplaren dal gij1 wensoht te ont
vangen.
Beleefd verzoek alle giften te laten
geworden aan Z. D. H. Mgr. Waffe-
faert, Bisschop; van Brugge.
Het Komiteit.
I I i
Eerbied igl ijk voeg ik mij bij Zijne
Hoogwaardigheid den Bisschop van
Brugge, om eenen dringenden oproep
te richten tot de sympathische mild
dadigheid onzer broederen uit het
vreemde, voor het heroprichten der
kerken, kloosters, scholen van de pro
vincie West-Vlaanderen, die meer dan
eenig ander Jand de gruwelen van
dezen oorlog heeft geleden.
(get.) Graaf Ami. Visart de Bocarmé,
Burgemeester der stad Brugge.
Be Gouverneur van West-Vlaande
ren aanziet het als een plicht zijp.
stem te „voegen bij' deze ran Zijne
Hoogwaardigheid den Bisschop van
Brugge, wiens bisdom zoo schrikkelijk
den oproep tot de milddadigheid van
liefdadige personen, ten voordeel© van
het heroprichten van het groot getal
kerken, scholen, kloosters, ten gronde
geruïneerd 'en vernietigd in dezen oor
log. 1
(get.) Janssens de Bisthoven,
Gouverneur van West-Vlaanderen.
Zuid-Afrika en het vredesverdrag.
KAAPSTAD, 12 Sept. (R.0.) De se
naat van Zuid-Afrika heeft met 30 tegen
5 stemmen het vredesverdrag geratifi
ceerd. Het huis van afgevaardigden had
reeds eerder het verdrag geratificeerd.
Canada en het vredesverdrag.
OTi'OWA, 12 Sept. (Reuter.) Het La
gerhuis heeft hel vredesverdrag zonder
stemming geratificeerd'.
BELGIË.
Een opzienbarende meeting.
Het standbeeld voor Rodenbach, den
VLaaimschein voorvechter, diat voor een
tiental jaren te Rousselaere weid opge
richt, was tijdens den oorlog door de
Duitschers verwijderd en naar Gent over
gebracht.
Zondag ji. is heit weer op zijn oude
plaats teruggebracht en hadlden groote
feestelijkheden en een reusachtige mee
ting vaml Vlaamschgezinden plaats. Die
meeting was daarom opzienbarend, wijl
in de verschillende redevoeringen daar
gehouden, de afkeer der Vlamingen van
alle aaneixionisme ten opzichte van Ne
derland tot uiting ikwam. Toen oa. een
student uit Delft de groeten- overbracht
van Noord-Nedeirland, klonk een alge
meen „weg met het anneocionisme" en
werd geestdriftig het „Wilhelmus" gezon
gen.
Ook deden de aanwezige Vlaamschei stu
denten voorlezing van eene motie waarin
de annetxionistisöie politiek van Hijmans
wierd afgekeurd en de wensch voor een
rustige samenwerking tusschen Noord- en
Zuid-Nederland weid uitgesproken. De mo
tie werd daverend toegejuicht.
Aanslag tegen de Fransche uni
versiteit te Gent.
Aan het Vlaam-sche Persbureau
wordt uit Vlaanderen gemeld, dat Za
terdagavond een aanslag gepleegd
werd tegen de Eransche Universiteit
te Gent.
(Volgens dit bericht is een groep
soldaten en officieren in het getioow
van de Lange Meire hmiieBgeunongen
met h-andbonunen en springstoffen toet
het doel de gebouwen in de lucht te
doen vliegen.
De branden die ,©p verscheidene
plaatsen ontstonden, werden (door
voorbijgangers opgemerkt en konden
gebluscht worden.
ITALIË.
De bekende Italiaansche oorlogsaan
stoker en dweper d'A n n un z i o heeft
met een aantal soldaten een poort
van staatsgreep gedaan door Fiume,
dat onder internationaal bestuur
staat, militair te bezetten en als Ita-
liaansch bezit te proclameeren. Hij
zelf liet zich tot gouverneur uitroe
pen.
De Italiaansche regeering is zeer
verbolgen over dat bedrijf van d'An-
nunzio, maar schijnt, eemïgermate
machteloos tegenover hem te staan.
DUITSCHLAND.
Het nieuwe Duitsche Rijkswapen.
Als nieuw Duitsch Rijkswapen is ge-
kotzen een zwarte adelaar zijn niet gei-
fcarteid. Snavel, tong en Idauiwen zijn
rood1, teirwijl de- grondkleur van het schild,
waarop de zwarte adelaar staat, goud
geel is.
Aan dte vroegere Duitsche kroonprin
ses is vani Staatswege een slot als blij--
vend'e verblijfplaats aangewezien.
OOSTENRIJK.
iWEENEN, 15 Sept. Graaf Joseph Smoe-
siebt werd benoemd tot minister van hui-
lenilandsche zaken in het kahinet-Friie-
drich. De nieuwe minister van biinnen-
llanldsche zaken wordt Bonicky, tot nu
toe staatssecretaris. (Z.)
IERLAND.
Tegen Sinn-Fein.
LONDEN, 13 Sept. (Reuter). De „Du
blin-Gazette" van hedenavond behelst een
proclamatie, waarbij het Sinn-Fein-parle-
ment, bekend als Dail Eircann, wordt ver
boden en opgeheven. De proclamatie noemt
het Sinn-Fein-parlement een gevaarlijke
vereeniging. De proclamatie is van toepas
sing voor geheel Ierland.
DUBLIN, 12 Sept. (Reuter). De politie
en militairen hebben heden invallen ge
daan in de hoofdkwartieren der Sinn-
Feiners. Zij hebben twee leden van het
Sinn-Fein-parlement in hechtenis geno
men. De huizen van alle leden van dit
parlement zijn doorzocht.
1 Eveneens zijn er invallen gedaan in de
dagbladbureaux en in drie particuliere hui
zen te Skibbereen.
AMERIKA.
Staking.
CHICAGO, 14 Sept. (R.0.) Officieel. De
organisaties der metaalbewerkers hebben
verklaard 22 September de staking te zul
len proclameeren.
In Brooklijn zijn eenige millioenen dol
lars uitgegeven om de staking van de
politieagenten te Boston te steunen.
De republikeinen hebben zich tegen het
wetsontwerp op de leger-reorganisatie
van het departement van oorlog verklaard
Zij zeggen, dat deze wet nog erger is dan
het Duitsche militarisme en de New-York
Herald" verklaart, dat het wetsontwerp
waarschijnlijk verworpen zal worden.
In de haven van Seattle is het schip
van president Wilson, waarop deze zich
met zijn vrouw bevond, in aanvaring ge
komen met een groote passagiersboot. Per
soonlijke ongelukken kwamen echter niet
voor. (Msb.)
PALESTINA.
De Joden te Jeruzalem en de H. Stoel.
De Joden te Jeruzalem, zoo wordt uit
Rome aae de Parijsche „Croix" gemeld,
hebben tot dien Paus een verzoekschrift
gericht in 'flenzelfden geest als eenigen
tijd) geleden de Joden der Ver. Staten, in
het belang n.l. Ihunner geloofsgeoooten in
Polen, Lithanen en de Oefcrajiena, waar
het, helaas, dikwijls komt tot programs
of wreedaardige en bloedige joden-ver-
He t antwoord1 van den H. Vader aan de
Jtiruzlalemsche Joden is vervat in dezelfde
vriendelijke en welwillende bewoordingen
ais dat aan de Joden der Ver. Staten.
Do Paus belooftal zijn invloed' te zullen
aanwenden in navolging van al zijn
voorgangers op den. Stoel van Sint Pe
trus om de Israëliten in Polen, Li-
thauen en d© Oekraijena te vrijware/n
tegen de vervolgingen, waaronder zij te
lijden hebben. („De Tijd",)
p——
H. M. de Koningin heeft Dinsdag 16
September dlei .zitting; der Staten-Gemeraal
geopend1 met de volgende Troonrede:
Mijne Heeren!
De omstandigheden, waaronder ik mij
thans weder in uw midden bevind, zijn
in menig opzicht gelukkiger dan in de
laatste jaren het geval was.
Mij vervult innige dankbaarheid jegens
God, dat Hij ons vaderland voor de ver
schrikkingen van den oorlog heeft willen
sparen. Leger en vloot hebben pal gestaan
om onze onzijdigheid te handhaven. De
diepgevoelde erkentelijkheid der natie
blijve verzekerd aan de mannen, die bij
de vervulling van hun plicht jegens het
vaderland zich groote opofferingen heb
ben moeten getroosten.
De gedachten, dat na de wereldberoe
ring de toekomst op voet van vriendschap
met de andere mogendheden wordt m-
Welk weder zullen we hebben?
Verwachting tot den avond van 18 Aug.:
Meest zwakke wind uit Noordelijke rich
tingen. Gedeeltelijk bewolkte: lucht. Droog
weer. Weinig verandering van tempera
tuur.
gegaan, stemt tot dannkhaarheid en tot
voldoening. Alleen werd bij de regeling
van de uitkomsten van den oorlog ons
land gewikkeld in een geding, waarvan
onze verhouding tot België den invloed
•nderging en waarbij ik geroepen werd
voor de rechten en de belangen van den
Staat en voor zijne zelfstandigheid met
nadruk op te komen.
In innige gemeenschap met mijn gan-
sche volk gaan mijn gedachten uit naar
Limburg en Zeeuwsch-Vlaanderen, in wier
trouw en aanhankelijkheid' de hechtheid
en de kracht onzer nationale eenheid on
dubbelzinnig tot uitdrukking kwamen.
Nadat de totstandkoming van den vol
kerenbond zal zijn verzekerd, zal de toe
treding van Nederland aan uwe goed
keuring worden onderworpen.
Vertrouwd mag worden, dat de over-
zeesche aanvoer der meest noodzakelijke
producten voor afzienbaren tijd verzekerd
is; de levensmiddelenvoorziening blijft
intusschen, in verband met de belang
rijke prijsstijging, mijn volle aandacht
eischen.
Ofschoon in belangrijke mate de werk
loosheid afgenomen is, zal toch het
noodige verricht worden om door het
uitvoeren van werken en het bevorde
ren van ontginningen, de arbeidsgelegen
heid te viergrooten.
De uiterst kostbare maatregelen, welke
de verzorging van de geestelijke en stof
felijke belangen van mjjn volk vordert,
en de bij voortduring hooge stand van
de prijzen stellen eischen aan 's lands
schatkist, die mijl met groote zorg ver
vullen.
Ondanks de bevredigende opbrengst van
's Iïijks middelen en den invloed van de
met Uwe medewerking bereids tot stand
gebrachte maatregelen tot versterking van
inkomsten, wijst öe raming voor den
komenden dienst een belangrijk tekort
aan, bovendien zijn regelingen in voor
bereiding, die geen uitstel kunnen lijden,
en een aanzienlijke vermeerdering van
uitgaven noodig maken.
Afgescheiden van deze onvermijdelijke
uitzetting van uitgaven, is het met het
oog op den finantiëelen druk, dien de
belastingen reeds op ons volk leggen en
nóg zuilen leggen, noodzakelijk, dat het
doen van nieuwe uitgaven tot het uiter
ste beperkt wonden.
Tot verkrijging van de dringend noo
dige versterking der middelen, zullen in
de eerste plaats de te dien einde bjj U
ingediende wetsontwerpen Uwe aandacht
blijven vragen.
Verdere voorstellen worden in geireiM-
heid gebracht en zullen u binnenkort
worden aangeboden; hierbij staan op den.
voorgrond een belasting op uitgave van.
weelde, een fiscale herziening van hel;
tarief van invoerrechten, eene belasting
op tabak, sigaren en sigaretten en een
uitbreiding van de zegelbelasting.
Een wetsontwerp tot wijzliging van eeni
ge bepalingen van het Burgerlijk Wetboek
betreffende het wettelijk etridicel zal' u
worden aangeboden.
Wettelijke bepalingen tegen het maken
van woekerwinsten zullen u worden voor
gesteld.
Een wetsontwerp tot regeling van den
rechtstoestand der ambtenaren zal wor-
dën ingediend.
Het overleg omtrent de administratieve
rechtspraaik zal worden hervat.
Met de uitvoering van het gewjjzigd
artikel' 192 der Grondwet, in het vorig'
zittingsjaar aangtevangen, zal ter verkrij
ging van bevrediging op onderwijsgebied
wordten voortgegaan.
Nevens de reeds aanhangig gemaakte
onderwerpen tot wijziging van de be-
staande onderwijswetten, zal u een wets
ontwerp bereiken tot regeling van h'et
btewaarschoolonderwrjs.
Op het defensie-vraagstuk blijft mijne
vollte aandacht gevestigd. De oplossing
kan eprst ter hand genomen worden, waln-
nfeer omtrent de internationale regeling,
door den volkelrenbond beoogd, meelr ze
kerheid zal zijn verkregen.
Met kracht zal worden voortgearbeid
