No. 98.
Donderdag 28 Augustus 1919. Vijftiende Jaargang
Verschijnt eiken MUIIIU-JOEIStU- in VSIIDIUIIIHD.
nsn» we 'A-i ,j si1j
KERMIS.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Abonnementeprij# p. 3 maanden voor Goes f 1.25, daarbuiten f 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbbale bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht vóór half een uur 's namiddags.
Kanfoor v.d. Administratie: BoudewIJn de Wlttesfraat A 135°, Goes.
Tel. interc.Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclameberichten 30 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f0.75, iedere regel meer 15 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
De itijiden liggen verre achter ons,
waarin ide bevolking van stad ©n dorp
bij de viering van dien jaardag der
kerkwijding ter miss© toog, om God
te bedanken voor het voorrecht, een.
heiligdom in haar midden te hebben,
waarin het H. Offer werd opgedragen,
Gods Woord gepredikt en ae Sacra
menten wiemden toegediend.
Begrijpelijk wais het, dat waar
men noch schouwburgen, noch varié
té 's noch bioscopen kende, waar ba
zar's en warenhuizen niet bestonden,
waar de verkeersmiddelen scihaarsch
en Slecht waren de feestgangers
na- afloop; 'der kerkelijke plechtigheid
de jkoimist van vreemde kramers, koop
lui, handelaars in eetwaren en ver
snaperingen, potsenmakers en goo
chelaars, die op bat kerkplein hun
kramen en tenten hadden opgeslagen,
benutten om zich te vermaken en zich
van het noodige, vaak voor een geheel
jaar, te voorzien.
Dat verder de feestelijkheid binnen
en buiten die kerk acht dagen duurde,
lag in den aard der zaak. Immers,
een kerkelijk feest van den eersten
rang en het feest van berkwijding
behoorde hiertoe had steeds een
octaaf, d.w.z. duurde acht voile dagen
pm dan even plechtig te worden ge
sloten als het begonnen was.
Ziedaar de middieleeuwsche Kerk
mis, waarvan de huidige kermis
bleef achter.
D,e kermis is uitmodisch pn uit den
tijd. Geen hooggestemde lofrede kan
daaraan iets veranderen. Het „Volks
blad" toonde zich in zijn artikel van
23 Augustus kinderlijk blij over het
feit, dat de kermis dit jaar aUerwege
zoo vroolijk, zoo mooi, zoostich
tend had het blad haast gezegd, ge
vierd is en concludeert daaruit tot het
blijvend bestaan der kermis. Een con
clusie, die door 'het blad zelf wordt
aangevochten met de bewering, „dal
Üe tijdsomstandigheden wel wat mee
werken om de kermissen in haar plou-
den luister te doen herleven." Inder
daad kan uit de huidige opflikkering:
van 't kermisvermaak, nadat 't publiek
sinds 1914 ervan gespeend was, aller
minst tot deszelfs duurzaamheid wor
den besloten. Doch behalve dat, gaat
pok de redeneering waaruit 't „Volks
blad" zijn conclusie put, tamelijk
mank.
Op dezelfde wijze is het gegaan
met de eeuwige bewering, aat de
kermis aanleiding geeft toit allerlei
slechtsdronkenschap., vechtpar
tijen, „onzedelijkheid", en. wat Hies
fiieer zij;. Het is gebleken, dat de
afgeloopen kermissen van al dat
leelijks zoo goed als niets te zien
hel )ben gegeven. Ja, nog sterker:
er kwamen op het Naereboutfeesf
te Vlissingen meer vechtpartijen en
tneer gevallen van dronkenschap en
andere ongeregeldheden voor dan
Pp de gelijktijdig gehouden kermis
tte Middelburg.
Aldus het „Volksblad". Vooreerst,
wat beduiden hier die aanhalingstee-
kens bij 't woord „onzedelijkheid"?
Bestaat er voor hei „Volksblad" geen
lanzedelijkhieid, of gelooft het, flat (voor
de goede zeden, de openbare eerbaar
heid een kermis het geëigend millieu
is pm te gedijen, zoodat er van on-
zedeli.jkheid geen sprake is?
lette men op de zinsnede: „op
t Naereboutfeesl te Vlissingen nieer
vechtpartijen en meer gevallen van
dronkenschap en meer ongeregeld
heden dan .op; de kermin te Miaidpl-
l>urg. Dus er waren dan toch op
de kermis te Middelburg ook vecht
partijen en ook gevallen van dronken
schap en ook ongeregeldheden. Hier
mede wordt de aan bovengenoemde
zinsnede voorafgaande verzekering
„dat de afgeloopen kermissen van al
^Ueeiijks 200 S0**1 diets te zien
peüben gegeven" reeds gedeeltelijk
ontzenuwdDoch nog krasser wordt
«et als m,en bedenkt, daj het „Volks
blad" dit schreef in zijn nummer van
23 Augustus j.l. terwijl'op 20 Augustus
j.l. op de kennis te Hees een jong
chauffeur werd doodgestoken, een ze
kere M. T. ui.t Tubbergen levensgevaar
lijk werd gewond en een zekere B.
een diepe snede in jhet achterhoofd
werd toegebracht. Dan treedt de be
wering „net is gebleken, dat de afge
loopen kermissen van al dat leelijks
zoo goed als niets te zien {hebben
gegeven" wel in een eigenaardig dag-
rent en heeft men z<oo zijn eigen ge
dachten over de betrouwbaarheid der
courant, die op dezie eigenaardige
wijze de rol van voorlichtster der pu
blieke opinie vervult.
Waarlijk, wie bij de Iieoordeeling
van de publieke vermakelijkheden pog
van iets anders uitgaal dan van den
stelregel „poiurvu qu'on 's amuse" (vrij'
vertaald: „als ze maar pret hebben,
hoe, dat kan ons niet schelen") en zich
bewust is van de waarde van pen
menschenledetn, zal in het licht van
wat pp de Heezer kermis voorviel
en pok op andere kermissen placht jets
dergelijks niet zeldzaams te zijn
zich hébben af te vragen, of het uitmo
disch instituut der kermis nog 'dient
le worden bestendigd of althans niet
dermate ingeperkt, 'aal hare vermake
lijkheden met in uitspattingen ontaar
den. Men kan meenen dat zelfs in
onzen tijd, met zijn landbouwtentoon
stellingen, zijtL festivals, zijn Koningin-
nefeesten, zijn bioscopen, zijn con
cours hippique's, etc. etc. vont ve
len het kermisvermaak een onont
beerlijke ontspanning is. Zoo dacht
er b.v. de Nijmieegsche raad over, die
de kermis tie zijner fetede niet afschafte,
maar het sluitingsuur der vermakelijk
heden op 11 uur des avonds bepaalde
en het schenken van "sterken drank
in tapperijen, café's enz. gedurende
den kermistijd verbood.
Men spreekt veel over veredeling
van het volksvermaak. Maar dan dient
toch op de allereerste plaats de ker-
misviering veredeld te worden. Tenzij
mocht blijken dat de kermis voor geen
veredeling vatbaar is en het daar ce-
JK.S
age:
aan het laatste gelooven. Dezulken
noten vermaak op het gros des volks
verlagend werkt. Er zijn er die (ernstig
overtujge men van de onjuistheid hun
ner opvatting door feiten, door argu
menten, maar bejegene hen niet als
het „Volksblad.", dat zich over hen
volgt uitdrukt
„Zij beoordeelden die menigte naar
zichzelven en vertrouwden, dat de
ineesten dit openbare vermaak zou
den schuwen, om zich dan op andere
wijze, vaak in stilte en ongezien, ruim
schoots schadeloos te stellen."
Dit riekt erg naar het bekende„zoo
do waard is vertrouwt hij zijn gas
ten". Welk gezegde met oprechte, eer
lijke journalistiek onvereenigbaar 'is;
men zij' persoonlijk een aanbidder van
h 't kermisvermaak als geen ander.
BELGIË.
De Senaat en het Vredesverdrag.
BRUSSEL, 26 Aug, De senaat heeft
dennamiddag met algemeenè stemmen
't vredesverdraggoedgekeurd.
Tegen het opdrijven der prijzen weird
ir da ministers Wauters en Vamder-
(le een weitsontweTp ingediend. Er wordt
TgesteJd het opjagen van de prijzen te
xffen met gevangenisstraffen van 14
1 en tot 5 jaar en een boete van 100
100.000 fr. Ook jzal de kooper als
de verantwoordelijk worden beschouwde
laximiuniprijzcn zullen de volgende
4c worden vastgesteld. 1
tRUSSEL, 26 Aug. Hedennamiddag
■ft een korte doch .zeer hevige cycloon
zienlijke schade in Mechelen aangö-
'it. Diaken werden van de huizen ge-
'it en op straat geworpen, verschillenl-
personen werden op de Hoogstraat
de Graanmarkt door den wind opget-
i ©enige meters verder nèorgeslingerd.
':>:i knaapje, dat onder een portiek wilde
ja.an schuilen; werd over het hoofd van
jen voorbijganger geworpen en kwam tien
meters 'verder terecht, Val# achoorsteepen,
vensters en deuren werden weggerukt. Te
gelijkertijd brak een onweer los, dat da
paniek nog vermeerderde. (Msbode.)
Wij leizen in het Vlaamsch© blad „De
Standaard"
Een paar feiten, die aanduiden hoe de
taalvrijheid in ons land geerhiedlgd wordt,
en hoe onze regeering voortgaat met
Vlaanderen systematisch te verfranschen.
Vanwege het ministerie van weten
schappen en kunsten werd bericht ge
zonden naar de staatsnormaalschool te
Lier, dal voortaan al de briefwisseling
uitsluitend in 'tFransch moet geschie
den., en dat, na het groot verlof, drie
leervakkengezondheidsleer, boekhouden,
vvetlenleer, in 'tFransch moéten onder-
wezén worden
Is hel doel van dezen snooden maat
regel misschien do Vlamingen stc-m te
houden, betreffende hun gezondheid, of
dat de Vlamingen geen handelaars mogen
worden of onbekend moeten blijven met
de wetten van 'tland!?!
Waar is de wet?
Waar is de belofte in de Troonrede?
FRANKRIJK.
„La Croix" deelt mede, dat de Paus het
ontslag van Mgr. Fritzten, als biss hop
van Straatsburg heeft aanvaard en hem
tot aartsbisschop hieeft benoemd zonder
resideptie. i
Zoolang de benoeming van den nieuwen
bisschop nog niet is bekrachtigd, zal het
bisdom Straatsburg dooir een vicaris ca-
pitulans woyden bestuurd.
De bladen ma'ken melding van den
duod van generaal Boisdeffre, oud vice-
president van den oppersten oorlogsraad.
Generaal Boisdeffre vervulde tweemaal
een gewichtige zending, in Rusland en
wel in 1890 en 192, ter voiorbereiSding
en bij de totstandkoming van de Frans -h
Russische alliantie. (Msbode).
De trein, die Zaterdag om 4.58 uur uit
Pau vertrok naar Bordeaux, is ontspoord.
Verschillende wagens werden verbrijzeld.
Vier reizigers werden op slag gedood.
Drie- personen, waaronder een soldaat,
bezweken aan hun wonden. Een twintig-
tal zouden gekwetst zijn.
PABJS, 26 Aug. Hedenmiddag zijn de
groote kamerdebatten over het vredes
verdrag begonnen, die zonder lusschen-
poos zullen duren tot het definitieve uit
eengaan der Kamer, hetgeen oip Z'n laatst
zal plaats hebben 3 welken vóór den da
tum, waarop de wetgevende verkiezin
gen zullen gehouden worden,.
Minister Clemenceau i?ou een groote
rede houden.
DUITSCHLAND.
De toestand der spoorwegen.
Een dezer avonden, zoo schrijft man
uit Ben-lijn aan1 „De Tijd", bezocht ik een
vergadering van den Kamer van Koophan
del in Berlijn, waar in aanzienlijken toa-
hoorderskring. de spoorwegminister Oefer
sprak oyer den toestand der spoorwegen.
De minister raakte eerst een opene won
de aan. Hij verklaarde, dat het volk maar
geen begrip was bij te brengen over den
ernst van den toestand. Het volk speelt
en danst en is vergeten, dat Duitschland
pas een wereldoorlog verloren heeft.
Schrikwekkend waren de mededeelin1-
gen, die de minister deed.Pruisen legt
per dag 10 millioen mark op zijn spo
ren toe. Heit verkeer der boemeltreinen
bedraagt nog slechts 15 pet., dat der
sneltreinen nog maai- 4 pet. van het ver
keer vóór den oorlog. Verbetering in den
toestand is niet te verwachten De groot
ste schuld aan deze ongehoorde crisis
dragen de voortdurende stakingen en de
kolenmiood. Het verkeer zal nog meer moe
ten verminderd worden. Van den 15en
Augustus af vallen weer verschillende trei
nen! weg. De Rijksregeering doet alle denk
bare moeite, om in Versailles te heiwer
ken, dat de geëiséhte 40 millioen ton
kolen verminderd worden. Maar er is,
helaas, niet te hopen, dat dit gebeuren
(zal. 'In ta.ormia.le tijden hadden de spoor
wegen immer voorraden voor 90 dagen,
wat voor de organisatie van het verkeer
absoluut noodig was, thans is ar maar
een reserve voor twee; drie dagen'.
Da minister verklaarde, dat, als de toe
stand niet direct verbeterde, Duitschland
in denwinter een catastrophe tegemoet
gaat, waarvan men zich geen voorstelling
kan maken.
BERLIJN, 26 Aug. Voor de internatio
nale invoermesse te Frankfurt a. d. M.
van 1 tot 15 October, treffen de Duitsche
rijksautoritedten met betrekking tot in en
uitTOerverlovejn, speciale treinen en andere
vex-fceeiumiddelen, ver strekkende toebe
reidselen.
De schuldvraag
Do commissie die de schuldvraag moet
onderzoeken en die door de nationale
vergadering werd samengesteld, heeft rijn
eerste rittnig gehóuden. Besloten werd dat
de debatten van de commissie openbaar
zullen zijn. Men zal sub-commissies voor
verschillende onderwerpen benoemen.
De documenten, die door de commis
sie zullen worden onderzocht, komen uit
het departement van buitenlandsche za
ken, van den grooteu generalen staf van
het Pruisisch ministerie van oorlog en
van het rijksdepartement van marine. De
commissie zal ook deskundigen uitnoo-
digen hun meening voor de commissie
te komen uitleggen.
Z. H. heeft Ihet grootkruis der Grego-
riusorde verleend aan Otto van Mühl-
berg, bij zijn aftreden als gezant van
Pruissen, welke post hij vele 'jaren be
kleedde; de nieuw benoemde eers'.e gezant
van het Duitschfe Rijk bij den H. Stoel,
dr. v. Bergen, z-al zich dezer dagen in
Rome vestigen.
De sterke herinnering, dio aan Wei-
mar zal blijven, schrijft de ,',Lokal Anzei-
ger", ijs dat aldaar de zwart-wit-roode
rijkskleuren werden neergehaald en de
zwart-rood-gouden vlag werd ge'aeschen,
waarvan het sinds lang in den volks
mond heet: „goud is het .verleden, food
is het hjeden, zwart is de toekomst!"
HAMBURG, 25 Aug. üe Deutsche Zeit
meldt, dat de manschappen der in de
haven van Nordernoi liggende torpedoboo-
te-n op Zondagmiddag door demonstra
tie: liu,n onwil over de nieuwe rijkskleu
ren: zwart, rood, goud, aan de voor de
ontvangst de: terugkecronde gevangenen,
opge ichte bogen hebben kenbaar gemaakt
en in den nacht van Zondag op Maandag
de vlaggen met geweld verwijderd en
door het zWart, wit jan rood vervangeln.
Tjdens de vlagigenwisseling stengen 0.e.
bemanningen de torpedubooten het vlag-
geüed.
HONGARIJE.
Het zondenregister van Bela Kun.
Tegen Bela. Kun en consorten zijn, naar
uit Boedapest gemeld wordt, meer dan
700 aanklachten wegens moord ingediend.
De nieuwe regeering zal, naar verluidt,
alle door Bela Kun gelaste executies als
moord beschouwen en vervolgen.
Aartshertog Jozef {beeft in een procla
matie het Ilongaiarsche volk rijn aftreden
als regent medegedeeld.
BULGARIJE.
Onlusten te Sofia.
BERN, 26 Aug. Volgens de „Petit Pa-
risiem" en de „Echo do Paris" rijn in
geheel Bulgarije, vooral te Sofia, opnieuw
emstige onlusten uitgebroken.
RUSLAND.
Kieff genomen.
NEW-YORK, 26 Aug. Een telegram uit
Londen meldt, dat Kieff genomen is dooi
de Oekraners. Naar verluidt zijn de Bolsje-
wiki uit Podolië verdreven en uit een
groot deel van Wolhynië.
Het Bujtsche socialistische blad „Vor-
wtiirts" besluit een artikel over den na
derenden val va;n de Bolsjewistische repu
bliek in Rusland met de opmerking: Do
reden waarom de radenrepubliek nu of
later zal instorten, is juist als in Hon
garije de reusachtige economi
sche no-o-d van de groote in a s-
sader bevolking, verwekt door een
regeeringssysteem, dat het volk noch be
grijpt noch steunt.
Welk weder zullen we hebben?
Verwachting tot den avond van 28 Aug.:
Matige tot krachtigen, meest Zuid Weste
lijke wind. Zwaarbewolkte lucht met tijde
lijke opklaring. Waarschijnlijk nog regen
buien. Weinig verandering van tempera
tuur.
Bolschewistische gruwelen.
Naar het Engelsch ministerie van oor
log verneemt hebben de b-olsjefvviki in de
Don-streek, waar een opstand tegen het
sovjet-regime is uitgebroken, alle dorpen
geplunderd en grootendeels te vuur en
le zwaard verwoest.
Al het koren hebben de roode troepen
meegevoerd, zoodat de bewoners in den
hittereten nood veikeeren.
De bevolking heeft vreeselijke wreedhe
den te verduren gehad: kinderen werden
in hun: wiegen gedood, ouden van da
gen werden op bossen stroo verbrand, en
talrijke personen zijn doodgeschoten en
opgéhangen.
In de streek van Migoelinskaja en Ka-
iza-nskaja zijn 5000 personen gefusilleerd,
in heit dorp Sestranefsky 373, in Olcho-fsky
370 en in Nynimrachinsky 197.
(Msbode.)
AMERIKA.
Carnegie laat 50 millioen dollar na.
De boedelberedde.raax van Andrew Camp
gie heeft verklaard, dat de beroemde staal-
koninjg slechts 50 millioen dollar nalaat,
veel minder dan, algemeen weid ver
wacht.
KOLONIËN.
Nederlandsch-Oost-Indië.
Op zijn nummer gezet.
De leizer herinnert zich wellicht ons
hoofdartikel van ,28 Juni j.l. „uit het
rijk van troffel en schootsvel", waarin
de hatelijke circulaire werd besproken, die
de gouverneur van Atjeh en onderhoorig-
heden uitvaardigde en waarin de toe
name der Katholieke onderwijzers in onze
Oost een gevaar weid genoemd waartegen
de Vrijmetselarij behoorde stelling te! ne
inen.
Thans meldt men uit Indië aan „De
Tijd":
„Ten slotte: voldoening heeft heit hier
in onize kringen gewekt, dat de hoofd-
o-nderteekenaar van het smadelijk e:.i
schandelijk product der Ko-ta Radjaschei
Loge, dat de heer B.Van Sluijs, thans
gouverneur op Sumatra, een regeerings-
snuifje te genieten kreeg. Van harte ho
pen we, dat men nog een eindje verder
gaan zal en al den leden van het licht
schuwe gezelschap onder de Indische amb
tenaren te verstaan zal geven, dat ze
enkel ambtenaar hebben te zijn en geen
kwaadsprekerig of lastertongig vrijmetse
laar; dat men dezulken ongeschikt veikla-
ren zal voor een verantwoordelijke bei-
trekking, waarbij de meest volstrekte on
partijdigheid en rechtschapen eerlijkheid
gevorderd worden.
Geen kruisteeken op de dienstpet, maar
ook geen passer of winkelhaak s.v.p."
Nederland en België.
De besprekingen te Parijs.
Men seint ujt Brussel aan de „De Maas
bode"
Zoowei de „Soir" als de „Vingtième
Siècle doet uitkomen dat door de wei
gering van de Nederlandsche gedelegeer
den om verdere concessies te dóén, ecu
toestand zou, kunnen ontstaan die de ge
allieerde mogenheden niet kunnen toe
laten. Hoewel zij hel niet opeinljik be
weren, is het toch! duidelijk, dat deze bla
djein aansturen op eon geallieerde tus-
schenkomst in het Nederlandsch-Belgi-
sclie geschil. Zeker is, dat zij gaarne zou-
dou zlien, dat de geallieerden op. een of
andere wij'ze druk op Nederland zouden
uitoefenen om het tot mildere toezeggin
gen te stemmen.
De veronderstelling is niet geheel on
gewettigd, dat zulks ook teir sprake ge
komen is in het onderhoud dat minister
