Dinsdag 24 Juni 1919.
Vijftiende Jaargang.
No. 71.
Mijot eiken MAANDAG WOENSDAG- n IRUBAGAVOHD.
111
FEUILLETON.
Tusschen Wapenstilstand
en Vrede.
AboimBmenttprijs p. 3 maanden voor Goes f 1.25, daarbuiten f 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbbole bladen 10 cent.
A4verte*ti#n weiden iagewaebt véér Imii een oer 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Boudewijn de Wiftestraat A 135', Goes.
Tel. interc.: Directie no. 94. Radactie no. 97.
Reclameberichten 30 Ct. p. r. Bij abonnement speciale pr$g.
Advertentiën van 15 regels f0.75, iodera regel meer 16 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
G3ü i<-,. i i-k. (*i i
V Een gewichtig Congres.
lil ons vorig nummer gaven wij een
bericht over eèn ;te houden congres
van Bedrijfsraden.
Dit congres is een uitvloeisel van
het manifest, dat op het jongste
Paaschfeest door de Katholieke vak
beweging werd uitgegeven .en waarin
verklaard werd dat 'de vier groote
groepen van Katholiek georganiseer-
den die bij Ren arbeid zijn heirokken
Boerenarbeiders, middenstanders, ar
beiders en werkgevers, lie handen in
een willen siaan ,om langs den weg
van overleg en pvolutie (d.w.z. ge
leidelijke ontwikkeling) het .sociale pro
bleem, dat na ,den oorlog dubbel
scherp naar voren '.treedt, op te lossen,
geheel volgens den geest der Katholie
ke Kerk, die geen klassestrijd maar
klasseverzoeimig, geen toespitsing van
haat imaar rumiere (uitstorting der
liefde predikt.
Tegenover een dergelijke .opvatting
van de opbeuring der sociaal kranke
samenleving maakt het Socialisme
met zijn met (ongevaarlijke kwakzal
verrecepten al een zeer poov.er figuur
en het is waarlijk geen wonder dat
helderziende en onbevangen oordeer
lende menschen, ook fü zijn Ze met
Katholiek, dit aanstonds inzien. Dezer
dagen nog schreef „Het Handelsblad"
over het bovengenoemde Paaschma-
nifest:
„Terwijl de eene politielqe groote mo
gendheid, de S. D. A. P., aanstuurt op
een nieuwe maatschappij Jangs den
weg van den toegespitsen klassenstrijd
en, als de gelegenheid gunstig is, van
de revolutie, opent. |de andere groote
mogendheid, Home, een _perspec:tief
van samenwerking en evolutie. En nu
is juist daar, waar het socialistische
program zwak en onzeker is geble
ven, o.a. (fat van de medezeggenschapi
der arbeiders, het Roomsehe dubbel-
manifest zeer positief en klaar."
En, na te hebben vermeld, dat het
Katholieke Manifest „de organisatiën
der werknemers wil zien geraadpleegd
ten aanzien van de prijsregelingen en
de overige bedrijfspolitiek is verband
met de arbeidsvoorwaarden", dus aan
de arbeiders-organisatiën medezeggen
schap wenscht gegeven te zien in de
organisatie van het bedrijf, met een
gezond gevoel van sainenhoorigheid 't
recht der arbeiders op een hun toeko
mende plaats in deze organisatie er-
kenf, gaat de liberale schrijver voort:
Dit laatste nu js het allerbel&ng-
rijkste in het manifest.
Want het beteekent: een begin van
mleezeggensdchap der arbeiders over
de bedrijfsleiding.
En wanneer wij nu, jn een tijd,
die "dringt naar wat anders en wat
nieuws, moeten kiezen iussohen den
weg der „socialiseering", (dieii de Roo-
de Internationale ons vagelijk wijst,
en den weg der medezeggenschap van
den arbeider over de bedrijfsleiding,
waarop de Zwarte internationale ons
de eerste stappen wil doen zetten, dan
kiezen wij den laatsten.
29)
't Was op den vooravond van den brui
loftsdag, en de zon ging bijna onder, toen
Silas Sharper en zijn getrouwe lijfknecht het
kleine station! van Market Stopford bereikten.
Zoodra de trein stilstond, opende een be
diende, in de livrei van Ctreenthorpe gekleed,
het portier en verwittigde den gast van zijn
meester, dat er een brougham aan het sta
tionshek wachtte, om hem naar de plaats
zijner bestemming te brengen. James zou met
de bagage in het bediendenrijtuig volgen. Bij
zijn thuiskomst op Greenthorpe I'ark werd Silas
Sharper door de gastvrouw en haar echtge
noot ontvangen in de groote voorzaal, waarvan
het achterste gedeelte als rookkamer was in
gericht. Te oordeelen naar bet getal der gasten,
die heen en weer liepen of hier en daar
in gemakkelijke stoelen hadden plaats genomen,
was het gezelschap reeds grootendeels aange
komen. Na een kop thee te hebben gedronken,
Ten eerste omdat (dit de weg is der
hervorming niet van buiten af, maar
van binnen uit. Uit en doo-r het vrije
bedrijf.
Ten tweede, omdat dit de weg is
niet ,van den socialen strijd, maar
van de sociale samenwerking.
En ten derde, pmdat de maatschap
pij hier ter hervorming wordt aange
grepen op het punt van een stellig
onder de arbeiders sterk gevoelde be
hoefte: iets mede te zeggen te heb
ben over de productie. Medezeggen
schap van den arbeider is dan ook
een van de eischen geweest, die mr.
Z. van den Bei'gh heeft, geformuleerd
aan het slot van de bijzonder fris-
sche en suggestieve rede, welke hij op
17 Mei heeft gehouden in de vergade
ring van den Vrijzinnig-Democrali-
schen Bond.
Bovendien is de jn het Roolnsche
manifest gewezen weg pen bij uitstek
evofutionnaire'de maatschappij kan
zich daarlangs geleidelijk bewegen in
haar ontwikkeling, zonder dat haar het
bereiken van een theoretisch vooropc
gesteld einddoel wordt bevolen.
En daar in het bedoelde manifest
uitdrukkelijk de mogelijkheid van sa
menwerking met niet-Roomsche prga-
nisaliën wordt geopend, kunnen allen,
die niet op het beginsel van dpn
klassenstrijd staan, gezamenlijk gich
langs dezen wee begeven."
Tot zoover „Het Handelsblad".
Natuurlijk zullen de .socialisten niet
in gebreke blijven het komende con
gres der bedrijfsraden ^Is practisch
van geen beteekenis .voor te .stellen.
Doodzwijgen, gelijk zij langen tijd ten
opzichte van het Katholieke Paasc-hma-
nifest deden, gaat nu niet meer. Maar
die kleineerende kritiek pal door een
ieder, die de zaken anders dan door
social is tischen bril beziet, op de juiste
waarde worden geschat en hij zal den
ken: het zijn !de slechtste .vruchten
niet waaraan de wespen knagen.
DUITSCHLAND TEEKENT.
Hoe verpletterend zwaar de voor
waarden ook bleken te blijven van
het door de Geallieerden aan Duitsch
land voorgelegde vredesverdrag, wais
toch m" de laatste dagen een ommekeer
in de gevoelens, van sommige Duitsche
regeeringsmannen en vele volksverte
genwoordigers ten opzichte* tder onder
teekening ingetreden, meende pien dat
onderteekening mogelijk en raadzaam
was.
Misschien was daarbij de gedachte
leiddraad, dat de 'soep nooit zoo heet
gegeten wordt als zij wordt opgediend,
en in de praatijk de vervulling der
vredesvoorwaarden met het voort
schrijden van den tijd gaandeweg ge
makkelijker zal blijken. Zeker zed. de
overweging, dat" de geallieerden, tot
de tanden gewapend, klaar staan, om
bij niet-onderteekening het Duitsche
welke hem door de bruid zelve werd geschon
ken, en met dezen en genen een praatje te
hebben aangeknoopt, begaf hij zich naar zijn
slaapvertrek, een prettige kamer, in het mid
dengedeelte van het gebouw dicht bü de groolc
trap gelegen. Bpar vond hü James op hem
wachten. Zijn bagage was uitgepakt, en een
blik op zijn horloge zeide hem, dat het lang
zamerhand tijd werd, zich voor het diner
te kleeden.
.James", sprak hij, zich in een stoel la
tende vallen voor het venster, hetwelk uit:
zag op deu rozentuin, „hier zijn wij nu en
de vraag is nu maar: hoe zullen wij dat
zaakje er af brengen?"
„Ik heb er nog geen ondervinding van, dat
u ooit iets mislukt is", gaf de ander ten
antwoord, „en dat zal bij deze gelegenheid
ook wel niet het geval zijn."
„Gij vleit mij, James; het zou echter ge
maakte nederigheid van mij zijn, te willen
beweren, dat uw lofspraak geheel onverdiend
is. Deze onderneming is evenwel gevaarlijker
dan één der vorige en wij moeten met de
grootste behoedzaamheid onze kaarten uitspe
len. Zoodra ik mij met de inrichting van
dit huis op de hoogte heb gesteld, zal ik
mijne plannen verder uitwerken. Wij hebben
niet te veel tijd, want morgenavond moet
volk al de scherpte van het zwaard
en den honger te doen gevoelen, veel
gewicht in de schaal hebben gelegdi,
vooral nadat die Duitsche militaire
overheden hadden medegedeeld, dat
in de gegeven omstandigheden aan
een ernstig militair tegenweer niet viel
te denken.
Nu had echter 't ministerie Schei-
demann herhaaldelijk zóó positief en
beslissend van zijn onwil om liet vre
desverdrag te teekenen, doen blijken,
dat, ging het zonder meer tot teeke-
ning over, in belachelijke tegenspraak
met zichzelf zou komen. Het koos dus
de wijste partij en trad af.
Vel'e namen van nieuwe kabinets-
formeerders doken daarna op: Thans
is het zeker dat. een minis terie-Bauer
met meerderheids-socialisten, centrum-
mannen en democraten als leden het
roer van Staat in handen heeft geno
men en zich reeds, gisteren aan de
Duitsche volksvertegenw. heeft ver
toond. Want deze was als Nationale
vergadering op 22 Juni te Weimar
bijeen geroepen, om over de al of niet
onderteekening van het verdrag, welke
heden, Maandag, moet geschieden, te
beraadslagen.
Het resultaat dier vergadering ont
vingen wij vanmorgen in het navol
gende telegram
WEIMARDinationale ver
gadering nam eene motie aan
van instemming met de o-n-
derteekening van het yredes-
verdrag en wel met 237 stem
men tegen 138 en 5 blanco.
De minister-president Bauer ver
klaarde, dat in de lastgeving tot on-
derbeekemiig wordt verklaard, dat het
Duitsche volk niet érkent de eenige
schuldige aan den oorlog te zijn. Ver
der wordt de verplichting tot veroor
deeling van den ex-keizer en tot uit
levering van andere Duitsobers gewei
gerd.
Een niet verzonden nota.
WEPAR, 20 Juni. (W.B.) Het be
richt van het zenden eener nota aan
de entente strookt met met de fei
ten.
BERLIJN, 21 Juni. (W.B.) Naar ver
luidt is, behalve dat .de nota van
Broekdorfr Rantzau niet naar Versail
les werd gezonden, ook jjeen verzoek
om verlenging van den termijn voor
onderteekening gedaan. (Msbd.)
Lhm Bcriefcten.
De Duitsche ministercrisis.
WEIMAP, 20 Juni. (W.D.) Naar uit
parlementaire kringen vernomen wordt
heeft de ontslagname van het mi.
nisterie plaats gehafl in de zitting van
de interiractioneele commissie, die sa
men met het kabinet tot de vroege
morgenuren vergaderde. Jn weerwil
van alle bemoeiingen was het niet
miogelijk de. meerderheidspartijen op
een voor alle aannemelijke formule
te vereenigen.
de aanslag ondernomen worden. Gij hebt toch
zeker de dingen meegebracht, waarvan ik u
een lijstje heb gegeven?"
„Zjj- zijn in die kisten, mijnheer", gaf James
ten antwoord. „Zij wegen verbazend zwaar,
en een paar maal was ik al bang, dat zij
de bedienden argwaan zouden wekken."
„Heb maar geen vrees, Belton", zei Sharper.
„Ik heb een goede verontschuldiging, waarom
ik ze bij mij heb. ledereen weet, dat ik
mij veel met studie bezig houd en nooit
op reis ga zonder een paar kisten met boeken.
Men beschouwt zulks als een gril van mij.
Hebt gij de sleutels? Opeu dan dien koffer
even."
James gehoorzaamde en toen hij het deksel
opgelicht had, zag men wat op een rij netjes
naast elkander gevlijde boekdeelen geleek
„Ha, ha!" lachte Sharper; „niemand zou
vermoeden, dat die banden slechts een hedrie-
golijke bovenlaag vormen, waaronder de voor
werpen, welke gij hebt aangeschaft, veilig zijn
weggeborgen I Luister nu eens goed naar het
geen ik u zeggen zal. Ik heb gehoord, dat'
de bruiloftsgeschenken, met inbegrip van de
vijftig duizend guinjes, die mijnheer Green
thorpe zijn dochter zal aanbieden in dat sma-
kelooze kastje, waarvan ik u gesproken heb,
morgennamiddag in de biljartzaal zullen ten-
Onmiddellijk na de zitting hadden
niet-bindende besprekingen plaats over
de vorming van een nieuw kabinet-
Naar verluidt werd reeds in beraad
slagingen, waaraan de rijkspresident
deelnam, de toestand zoover opgehel
derd, dat met onderteekening van het
vredesverdrag te rekenen valt.
Monarchistische hetoogingen in
Duitschland.
Naar de „Vorwarts" uit Graudenz
verneemt, hebben vrijwilligers be-
hoorende tot de „Garde-ScMtzen"
een monarchistische betooging gehou
den. In vo,l oorlogstenue, een auto
met officieren aan net hoofd, trokken
zij naar .het standbeeld van "keizer
Wilhelm I op Bet Maiktpleïri. 'Daar
bekransten zij het standbeeld met guir
landes, terwijl de muziek 'het Gardelied
speelde: („Das ist die Garde, die ihren
Kaiser liebt"). De troep defileerde
daarop in paiademarscn langs 'het
standbeeld.
De arbeidersraad te Graudenz heeft
zich hierover beklaagd bij den chef
van den staf van de divisie, die ech
ter verklaarde niets tegen diergelijke
demonstraties te kimnen doen. Daarop
diende de arbeidersraad een klacht in
bij minister Noske.
De „Vorwarts" verwacht van Nos
ke, dat hij onmiddellijk alle officieren,
die aan dergelijke hetoogingen mee
doen of goedkeuren, aan den dijk zal
zetten.
Het Italiaansche ministerie is afgetreden.
Men verwacht thans een ministerie,
waarin aanhangers van Giolitti zulten
zitting hebben zonder Giolitti.
Het vertrek van Wilson.
PARIJS, 21 Juni. Volgens .de „Petit
Parisjeii" pal Wilson nis ide Puit-
schers Maandag het vredesverdrag tee
kenen, Dinsdag naar Amerika vertrek
ken. In het tegenovergestelde gevaj
zal hii zijn vertrek 2 of 3 dagen uit
stelten. (Msbd.)
De verkiezingen in België.
BRUSSEL, 21 Juni. De verkiezingen
voor de constituante zullen op den
eersten November plaats hebben.
Baron Broqueville, de minister van
binnenlandsche zaken, oud-premier en
ex-minister van oorlog, heeft aan zijn
kiezers van Turnhout meegedeeld, dat
hij zijn mandaat niet wensehi te ver
nieuwen en zich uit de politiek te
rugtrekt. (Msbd.)
Uitlevering van den gewezen keizer.
LONDEN, 17 Juni. (Reuter.) Artikel
227 van het Vredesverdrag luidt gewij
zigd als volgt:
De geallieerde en geassocieerde re
geeringen zullen zich' wenden tot de
Nederlandsche regeering met het ver
zoek, om hun dien ex-keizer uit te leve
ren, opdat hij vervolgd worde.
toongesteld worden. Dezen nacht en morgen
tegen den aanvang van het bal zijn zij in
de brandkast? geborgen. Een van mijnheer
Greenthorpe's bedienden zal oppassen in bet
vertrek, terwgl een politieagent voor de deur
de wacht houdt. Alle vensters zün van ijzeren
tralies voorzien en daarenboven zal de dorps-
politie gedurende don nacht bij tusschenpoozen
om het gebouw de ronde doen. Het vraagstuk,
hoe wü cr ons meester van zullen maken,
is dus nogal moeilijk op te lossen, niet
waar?"
„Ik moet bekennen, dat ik: er nog geen
licht in zie", antwoordde James.
„Wij zullen zien. Ik heb een plan in mijn
hoofd, doch eer ik het voor goed vaststel,
moet ik nog eenige inlichtingen inwinnen. Ik
geloof, dat er een trap loopt van het eind
van deze gang naar den overloop tusschen
de biljartzaal en de rookkamer. Indien dat
zoo is, zullen wij er gebruik van moeten,
maken. Het is noodzakelijk, dat gij u vergewist,
wanneer de bewakers van den schat hun
laatsten maaltijd gebruiken. Zoodra gij het
weet, moet gij mij ervan op de hoogte stellen.
Laten wü ons thans haasten, dat ik voor
het diner klaar kom."
Toen Sharper zich dien avond ter ruste
begaf, kon zijn bediende hem mededeelen;
Welk weder zullen we hebben?
Verwachting tot den avond van 24 Juni:
Meest matige, tijdelijk wellicht krachti
ge wind uit Westelijke richtingen; zwaar
bewolkt of betrokken, waarschijnlijk regen
buien. Weinig verandering van tempera
tuur.
Erzberger.
Geweldig is, zoo wordt in een par
ticulier bericht aan de „N. R. Ct."
;enield, in deze dagen de rol van Erz-
>erger geweest. Hij wordt meier aange
vallen, verloochend en veroordeeld,
dan ooit, maar zoowel het centrum als
de meerderheids-socialisten staan on
danks alle wankelingen onder den in
vloed van zijn plannen. Hij is de vader
van het denkbeeld van de voorwaarde
lijke onderteekening. Hij is niet. dom
genoeg om te verwachten, dat de En
tente nu nog gewichtige concejssies aan
Duitschland zal toestaan. Men kan ech
ter onderteekenen en daarhjj in een
afzonderlijk schrijven een voorbehoud
maken, dat aan de Entente geen aan
leiding kan geven om den oorlog te
hervatten.
De voorzorgen van Zwitserland.
BERLIJN, 20 Juni. De Zwitsersche
regeering heeft een hevel uitgevaar
digd, waarin wordt gezegd: Op, 23
Juni eindigt de termijn binnen wel
ke Duitschland moet beslissen of het
de vredesvoorwaarden aanneemt of
weigert. Hoe ook ,de beslissing moge
uitvallen bestaat er in dezen tijd in
Duitschland kans op onlusten en te
vens bestaat de mogelijkheid dat die
naar Zwitserland overslaan. De Bonds
raad heeft daarom ter bescherming
van de noordelijke grenzen troepen op
geroepen tegen 23 Juni. De Bondsraad
hoop op hun toekomst slechts van
korten duur zal .zijn en dat de troepen
spoedig weer ontslagen kunnen wor
den.
Zwitserland is voorzichtig. Neder
land pok?
Een wereldloterij tot dekking van de kos
ten van den wereldoorlog.
De vroegere Italiaansche minister
president Luzzatti heeft het plan voor
een wereldloterij ontworpen, jvaarvan
de opbrengst bestemd ,zal zijn, om de
oorlogskosten te dekken. De 'hoofdprijs
zou 2 millioen francs bedragen, ver
der 100 prijzen op 1 millioen, 100
pp oen half millioen, enz. Elk lot zou
100 francs .kosten, betaalbaar in tien
maandelijksche aandeelen van 10 fr.
elk. Luzzatti heeft berekend, dat met
deze geweldige loterij een winsl van
300 milliard francs verkregen kan jjvor-
den. Hef. ontwerp van deze loterij is
aan Wilson gezonden met het 'ver
zoek, het eerevoorzitterschap van het
comité tot organisatie te aanvaarden.
Het geheel klinkt eenigszins avon
tuurlijk. Gerekend naar 1.5 milliard
bewoners .op aarde, zou ieder, nie
mand uitgezondera, van zuigeling tot
dat de wachters reeds op post stonden en
hun op bevel van den heer Greenthorpe,
juist te tien ure het avondmaal was ge
bracht door den knecht, die met hunne be
diening was belast.
„Goed", sprak Sharper. „Ik hen nog niet
geheel gereed. Ik zal er nog eens op slapen
en u morgen mün besluit kenbaar maken.
Als wü dit zaakje tot een goed einde brengen,
zal er tien duizend pond voor u overschieten,
beste vriend.
James boog en dankte zün meester, echter
zonder de minste ontroering te laten blüken.
Toen Sharper den volgenden ochtend op
stond, was het prachtig zomerweer. De zoili
scheen vroolük door de vensters, en het ge
zang der vogels klonk overal in den tuin.
„Een goed voorteeken", sprak liü tot zich-
zeiven, de kamorjapon aantrekkend, welke zjjn
bediende voor hem gereed hield. „Juffrouw
Greenthorpe, ik maak u nnjn compliment;
mijnheer de markies is niet de eenige man,
dien gü vandaag gelukkig maakt."
(Wordt TsnrolfdJ.
--j=g
