Be lebeiiÈiip ;eMelBe.
No. 51.
Dinsdag 6 Mei 1919.
ijftiende Jaargang.
llerschiinl «Iku UMOIfrJKKUt- in IIDMUIIH.
De nieuwe Wet op het
Lager Onderwijs.
FEUILLETON.
Tusschen Wapsnstilstand
en Vrede.
(ME ÏEEUWSCHE COUMIiï
Al»o.»«mtnUprij. p. 3 imuuideii v»or G«es f 1.25, dtuutoaiU» 11.5».
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbbele bladen 10 cent.
Aivertentiën worden ingewacht vóór h*lf één uur 's namiddags-
Kantoor v. d. Administratie: BoudewQn de Wlttestraat A 135° GOES.
Tel. intwe.Directie ao. 94. Radactie oe. 97.
Pieclameberichten 30 Cl. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f0.75, iedere regel meer 15 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
Bij de Tweede Kamer is ingeko
men het ontwerp van de nieuwe wot
op het Lager onderwijs, als uitvloei
sel van hetgeen door de bekende be
vredigingscommissie werd geacht te
moeten worden vastgesteld, teneinde
tot de zoolang gewenschte rechtsge
lijkheid van openbaar en bijzonder on
derwijs te geraken.
Het bevat verscheidene ingrijpende
bepalingen. Voorgesteld wordt o.m.
een 7-jarigen leertijd; het doen verval
len van de U. L. O.meer steun voor
M. U. L. 0. regeling van het buiten
gewoon onderwijs; opneming van
handenarbeid onder verplichte 1-eet-
vakken; invoering van één onderwijs
bevoegdheid waarnaast hulponderwij
zeressen vbor bewaarschoolonderwijs
en onderwijs in de eerste leerjaren
der lagere school; één opleidingsvorm,
namelijk aan kweekscholen; vervan
ging Van het staatsexamen door een
gecontroleerd eindexamenopleidings
scholen voor hulponderwijzeressen;
reorganisatie van rijksschoolloezicht
en plaatselijk toezicht.
Op grond van de te scheppen rechts
gelijkheid van bijzonder en openbaar
onderwijs iaat de nieuwe wel de kos
ten van het b ij z o nd e r lager on
derwijs gedragen worden door de
openbare kassen en wel naar
denzeifderi maatstaf als het, open
baar lager o n d e r w ij s, mits het
bijzonder onderwijs aan dezelfde
eischen van deugdelijkheid
voldoe als het openbare.
Omtrent de uitgaven bepaalt de
nieuwe wet, dat de oprichting
van schoolgebouwen, zoowel
bijzondere als openbare, wordt
gelegd op de schouders der gemeen
ten, maar dat d e jaarwedden die
in iedere gemeente vo.or bij z on d e re
en openbare onderwijzers gelijk
beboeren te zijn, worden gedragen
door h et R ij k. Het onderhoud der
scholen, het aanschaffen van leer- en
hulpmiddelen wordt uit de gemee n-
telijke kassen bestréden, naar
absoluut gelijken maatstaf voor het
openbaar en bijzonder onder
wijs.
Toch zullen de gemeenten, indien
dit ontwerp wet wordt, aanzienlijk ver
licht worden. Want, ofschoon zij aan
bovenvermelde exploitatiekosten rond
zeven millioen gulden per jaar zul
len hebben uit te geven, worden zij
ontheven van (het betalen der jaar
wedden, belooningen voor herhalings-
onderwijs en tegemoetkoming in de
huishuur, enz. wat tezamen de respec
tabele som vormt, van 15 millioen gul
den.
Het wetsontwerp brengt dus feite
lijk aan de gemeenten een voordeel
van 8 millioen gulden.
Hoezeer door de wet scherp wordt
vastgehouden aan de eischen van
19) -o-
„Neem plaats", zeide hij, „en vertel mij
zoo beknopt mogelijk wat gü wenseht, dat ik
voor u doen zal. Wees zoo duidelijk als
gij kunt, en aarzel niet mij alles to zeggen,
indien gij wilt, dat ik lu helpen zal."
De dame ging zitten en begon onmiddel
lijk met haar verhaal.
„Mijn naam is Ellens Jeffreys", zeide zij.
„Ik ben de echtgenoote van een Engelschman,
inspecteur van een bank, en de dochter van
Septimus O'Grady van Chicago, Vereenigde
Staten."
„En hoelang zyt gij gehuwd vroeg Ki
mono.
„Met September wordt het twee jaar. Mijn.
man en ik hebben in Amerika kennis aan
elkander gekregen, en daarna zijn wij in En
geland gaan wonen."
„Toen gü uw ouderlpk huis verliet, hebt
gij uw vader achtergelaten, veronderstel ik?"
„Ja. Hp wilde liever in Amerika blijven."
„Mag ik vragen, welk beroep hij uitoefent?"
deugdelijkheid, tasten die echter
©enerzijds de vrijheid van rich
ting en 'de opvoedkundige
zeltstandigheid van het bij
zonder onderwijs niet aan, terwijl
anderzijds de eischen van deugdelijk
heid van het openbaar onderwijs
niet in strijd mogen komen mei de
eerbiediging van ieders godsdienstige
gezindte.
Daarom heeft dan ook minister De
Visser, aan wiens kennis en arbeids-
lust wij dit kranig ontwerp van ruim
'200 breed uitgewerkte artikelen dan
ken, onderscheid gemaakt tusschen
g e 1 ij k e en gelijkwaardi g «waar
borgen van deugdelijkheid van onder
wijs.
De eerste betreffen èn het bijzon-
de r èn het openbaar onderwijs als
daar zijnde opleiding der onderwijl-
zers, de exameneischen, het school
toezicht, enz. hierin wijkt het wets
ontwerp af van de voorstellen der
Bevredigingscommissie. De laatste
houden verband met de bovengenoem
de opvoedkundige zelfstan
digheid van het b ij z onder on
derwijs, ais daar zijnde benoeming
van bijzondere onderwijzers (na over
leg met den schoolopziener) en de
verbetering hunner rechtspositie; de
verbeuring van de vergoeding aan de
bijzondere scholen 'wegens de ondeug
delijkheid van het, leerplan (na uit
spraak van den Onderwijsraad); de
verscherping van de bepaling omtrent
het minimum getal leerlingen.
De b ij z o n d r e kweeksch o-
ien krijgen het recht van het .verleu
nen Van een akte van bevoegd
heid als onderwijzer, mits die
kweekscholen aan gelijke eischen
als de rijkskweekscholen be
antwoorden.
De door den Staat erkende bijzon
dere kweekscholen zullen hun kosten
uit 's Rijks kas bestreden zien.
Slechts wanneer behoefte daaraan
bestaat, kunnen nieuwe kweekscho
len in het leven worden geroepen.
De waarborg daarvoor wordt gezocht
in het aantal kw-eek-elingen dat gedu
rende een aantal jaren aan een be
paalde kweekschool de akte heeft ge
haald.
Het aantal kweekelingen, dat tot
eene kweekschool moet zijn toegelaten
moet minstens 10 bedragen.
Aspirant-onderwijzers, welke niet
van een rijks- of bijzondere kweek
school afkomstig zijn, 'kunnen een
aspirant-examen afleggen op de wijze
van de examens, die toegang geven
tot de studie aan eene universiteit.
Ziehier het een en ander in groote
trekken uit het nieuwe "ontwerp weer
gegeven.
Al zal natuurlijk niet alles juist zoo
bepaald worden als in dit ontwerp is
neergelegd en zal Q-ver verschillende
punten nog wel eens van gedachten ge
wisseld worden, dit is zeker, dat in
hoofdzaak dit ontwerp wet zal wor
den, waarmede .aan het schromelijk
onrecht, -dat sinds schier driekwart
„Dat kan ik li, hoe vi-eemd zulks ook
schijnen moge, niet zeggen", antwoordde zij,
terwijl zij lichtelijk kleurde. „Hij heeft het
altijd voor m|j geheim gehouden, op welke
wijze hij den kost verdiende."
„Dat is wel eenigszins zonderling, niet
waar?" merkte Kimono op. „Had hij middelen
van zichzelven?"
„Niet, dat ik weet."
„Kwamen er nooit lieden bp heia, die zaken
met hem deden?"
„Hü ontving slechts zeer weinig bezoek.
Wij hadden bijna geen vrienden."
„Van welken landaard waren de vrienden,
die wèl kwamen
„Het waren moest leren, evenals wij.."
„Zijn er ooit woorden gevallen tusschen
uw vader en uw man, vóór gij Amerika
verliet?"
„Niet van emstigen aard. Doch het spüt
mij: te moeten zeggen, dat zij op geen zeer
vriendelijken voet met elkander stonden. In
die dagen was mün vader nog al lastig om
mee om te gaan."
„Zoo, zoo? Mag ik u verzoeken, uw ver-
haal voort te zetten
„Ik moet u eerst nog zeggen, dat in de
laatste dagen van Januari van dit jaar mijn
vader, die zich in Chicago bevond, ons een
telegram stuurde, dat hij Amerika verliet en
eeuw aan -een zeer aanzienlijk deel
van het N-ed-erlandsche volk werd aan
gedaan, -een -einde komt: het onrecht,
dat de belastingbetalende burger van
christelijk-en huize eerst ha-d bij te
dragen voor de scholen waarmede hij
niet kon en mocht sympathiseeren, en
dan nog eens had te betalen voor de
oprichting en instandhouding van do
scholen waar het onderwijs naaf zijn
beginsel en verlangen aan zijn kinde
ren werd verstrekt.
Waar de nieuwe wet bij hel schep
pen van gelijke waarborgen
voor -deugdelijk ónderwijs voor de bij
zondere en d-e openbare school aan idait
onrecht een -einde maakt, kan slechts
van een weldaad worden gesproken.
Hoe desondanks de vrijzinnigen
hier, in Zeeland, bij de jongste Staten
verkiezingen in -een verkiezingsbiljet
nog "durfd-en spreken van b evo op-
re chting van het bijzonder ohdeu-
wijs, is onbegrijpelijk. Alleen volslagen
gemis aan kennis van het, onderwijs
vraagstuk of kwade trouw kan zoo
iets. do-en schrijven. Wat hierbij in
'tspel was moeten de vrijzinnigen zelf
maar uitmaken. Noch het een noch het
ander strekt hun inmiddels tot eere.
DE VREDESCONFERENTIE.
De raad van vier besloot geen discussie
over de vredesvoorwaarden toe te laten.
PARIJS, 3 Mei. Het Duitscho Paxbur-eau
seint draadloos aan Berlijn:
De officieel© overhandiging der vredes
voorwaarden zal zeker niet voor Woens
dag, zoo niet Vrijdag plaats hebben. De
oneenigheid onder de geallieerden is zelfs
achter de coulissen der Parijsche pers
duidelijkwaarneembaar. (Msbode)
BERLIJN, 3 Mei. De bladen vernemen
uit Weenen, dat de opperste raad der
geallieerde en geassocieerde regeeringen
heeft de Oostenrijk sch-e gedelegeerden uit
te noodigen zich den 12den Mei 's avonds
met volmachten te St. Germain te ver
voegen om de vredesvoorwaarden met de
geallieerden te onderzoeken.
PARIJS, 3 Mei. De raad van drie' heeft
besloten de Oostenrijksche en Hongaar,
sche gedelegeerden tegen de week na d-en
13den Mei uit te noodigen naar Versailles
te komen om de vredesvoorwaarden voor
hun respectieve landen in ontvangst te
nemen.
Losse Berichten.
In de vergadering van den Raad van
Drie en van de ministers van buitenland-
sehe zaken is besloten aan Frankrijk en
Italië eenige Duitsche oorlogsschepen te
geven en de overige tot zinken te bren
gen. Ook is daar een beslissing genomen
ten opzichte van de Transatlantische ka
bels. Het schjjnt dat Amerika er geen
van krijgt.
bp zijne aankomst in Engeland bü ons zou
komen inwonen, indien wü daar niet op tegen
hadden. Den volgenden Zaterdag zou hij uit
New York vertrekken, en de overtocht, gelijk
BÜ weet, duurt zes dagen of daaromtrent.
Hp kwam te Londen en nam zijn intrek in
onze woning, in Bellamer Street, Bloomsbury.
Dit gebeurde in de eerste week van Februari,
en met korte tusschenpoozen van afwezigheid
is hp sinds bij ons gebleven."
„Kunt gü eenigszins vermoeden, wat hem
naar Engeland deed vertrekken?"
„Ik kan het niet zeggen. Verschillende ma
len is hp eene week achtereen weg gewoest
naar het midden van Engelandmaar wat
liy daar deed,, is mij niet bekend. Den laatsten
keer heeft hjj ons verlaten op den vijftienden
van de vorige en is teruggekomen op den
negenden van deze maand, denzelfden dag,
dat mün man voor dringende zaken naar
Marseille moest vertrekken. Hü was volstrekt
niet wel. Hij leed aan koorts, en zoodra
ik hem te bed had geholpen, begon hij te
Ölen en herhaalde telkens en telkens, dat hg
berouw had over de -eene of andere daad
en gaarne met alles breken wilde, ingeval
hü zulks veilig doen kon.
Veertien dagen lang heb ik hem aanhoudend
opgepast, tot hü, in zooverre was hersteld,
dat hij roü herkende. Dienzelfden dag werd
De Dnitsch-Oostenrijksche regeering pu
bliceer! een plechtig protest tegen d<f an
nexatie van Zuid-Tircil rloor Italië.
Het Bolsjewisme in Milnchen verslagen.
Het „Münchener gekkenhuis", zoo werd
Miinehen, in de macht der Bolsjewisten,
den laatsten l.ijd genoemd, is opgeruimd.
Beiersche regeringstroepen, gesteund door
J. imsische en Wurtembergsche regimenten
hebben met behulp van vrijwilligers uit
de goedgezinde Münchener burgerij do
stad van het schrikbewind der Bolsjewiki
verlost, die als -laatste wanhoopsdaad de
generaals Von Bothemer en Ataritz als
gijzelaars hadden gearresteerd, alle pas
poorten hadden ingehouden eii alle poli
tieke documenten vernield. Engelhofer, een
der Bolsjewistische kopstukken, viel in
handen der regeeringstro-epen. Lewin en
Sontheimer hadden zich heimelijk in vei
ligheid weten to stelten.
België en de vrede.
Men ^seinde ons Zaterdag:
BRUSSEL. De „Soir" geeft den inhoud
weer van liet vredesverdrag, dat aan mi
nister Hymaais is overhandigd- De Bel
gische eischen betreffende Nederlnndsch
grondgebied en de Scheld-e zijn niet in
gewilligd. Volgens de „Vingtième Siècle"
wordt België wat betreft de Scheldekwes-
tie, naar Holland verwezen, doch de mo
gendheden beloven België steun in zijn
onderhandelingen omtrent gunstiger voor
waarden voor de Belgische scheepvaart.
Op het ministerie van buitenlandsche
zaken meent men, dat de onderteekeninv
van bet vredesverdrag Woensdag zal
plaats hebben. Men zal die enkele dagen
uitstel gebruiken om de onderhandelingen
voort te zetten.
Betreffende de berichten in do bladen
inzaike de voorwaarden aan België aan
geboden en die niet overeenstemmen met
wat men geloofde rechtens van de ge
allieerden te mogen verwachten, worden
de volgende aanvullingen gegeven.
De twee milliard 500 millioen, die de
raad van drie aan België heeft toegestaan
als eerste afbetaling van d-e 25 milliard'
die Duitschland te betalen heeft, zullen
met onmiddellijk vereffend worden, maar
zullen over een periode van twee jaren
verdeeld worden. Betreffende de teruggave
door Duitschland van de zes milliard mar
ken, die de Banqu-e Nationale in liare
kluizen bewaart, bevat het verdrav seen
bepalingen.
Wat betreft de situatie van België tegen
over Holland wordt niets veranderd.
De gealli-eord-en gevoelen voor een her
ziening van het verdrag van 1839 en on
derhandelingen tusschen Holland, Enge
land, Frankrijk en België zullen eerst na
de onderteekemng van het verdrag be
ginnen Tot nu toe trad België nog niet
m verbinding met Holland.
De voorwaarden gepubliceerd betreffen
de Oost-Afrika zijn onjuist.
In het algemeen duiden de gepubliceerde
voorwaarden nog met aan, dat de onder
handelingen op het doode punt gekomen
zijn, inaar wijzen zij veel eer op een rich-
tmg daarheen.(Ms.b-ode.)
bü ons dit telegram bezorgd, met welks ont
vangst ik eigenlük myn verhaal had moeten
beginnen."
ZÜ haalde een papier uit haar zak en
overhandigde het aan Kimono, die het las
aan alle kanten bekeek en het toen op den
lessenaar voor zich legde. Het kwam van
Chicago en was van dezen inhoud:
„O'Grady
13 Bellamer Street, Londen, Engeland.
Waarom geen antwoord? Kans van
zaken doen hangt er van af.
Nero."
„Natuurlijk begreep ik niet, wat het be
teekende. Doch daar de dokter ten strengste
verboden had, mün vader met het een of
ander lastig te vallen, daar hy anders zeker
weder zoude instorten, sloot ik het bericht in
een lade, om het er te laten liggen, tot
ifc het hem zonder gevaar kon mededeelen
De week daaraanvolgende was hü minder wol'
en gelukkig liet Nero gedurende dien tijd
niets van zich hooren. Toen kwam dit. Gelijk
gy zien zult, is het eveneens uit Chicago
afgezonden en door denzelfden persoon
„Antwoord onmiddellyk, of denk aan de
gevo gen. Tyd dringt. Indien gü niet verkoopt
tot tegenwoordigen prys, is het te laat"
Welk weder zullen we hebben?
Verwachting lot den avond van G
Mei
Zwakke tot matigen, -des middags
krachtige Noordoostelijke tot. Oostelij
ken wind. Licht tot half bewolkt. Droog
weer. Weinig verandering van tempe
ratuur.
Ex-keizer Wilhelm.
BERLIJN, 3 Mei. Van bevoegde zijde
verneemt de „Ztg. Pari. Corr.", dat de
vroegere keizer tot de regeering het ver
zoek gericht heeft naar Duitschland te
mogen terugkeeren.
De verwanten van Miss Gavel, de
Engelschc verpleegster, die te Brussel door
de Duitschers werd ter doodgebracht, zul
len dezer dag-en te Brussel aankomen.
Het stoffelijk overschot zal den 9en Mei
zonder ©enig vertoon van Schaerbeek naar
het Noordersbation worden gebracht, waar
een dominee een gebed zal doen en een
psalm zal gezongen worden.
Een Engelsch oorlogsschip zal naar
Oostende komen om het. stoffelijk over
schot over te -brengen. Do groote plech
tigheid in de Westminster Aldy zal 15
Mei plaats hebben, daarna wordt 't stof
felijk overschot te Norwich begraven.
Hevige ontploffingen le Antwerpen.
Een redacteur van de Msb. seinde d.d.
29 April uit Antwerpen:
Sinds hedenavond zeven uur zjjn de
munitie-opslagplaatsen bij het Siberiadok
te Antwerpen in ontploffing geraakt. De
eene geweldige exploisie volgt op de
andere en doet de heele stad daveren.
Om 10 uur duurden de ontploffingen
voort.
Omtrent persoonlijke ongelukken «n
schade van de ramp, die dicht bij de
Engelsche vlootbasis plaats grijpt, is nog
niets te zeggen.
Uit Antwerpen wordt d.d. 2 Mei gemeld
Gisteravond te 9 uur hadden de ontplof
fingen hun hoogtepunt bereikt en om 11
uur was alles gebluscht..
De 600 wagons munitie, die in het sta
tion te Eekeren stonden, werden niet aan
getast, hoewel men daarvoor in den be
ginne vrees koesterde.
In de galerij, waar de brand is ontstaan,
Olagen naar schatting 30.000 schiettuigen.
Eenige uren moest de treindienst op Ne
derland worden stopgezet. Persoonlijke on
gelukken kwamen niet v'oor.
De jingelsche coalitieregeering heeft
te Aberdeen bij de aanvullingsverkie
zingen haar derde nederlaag geleden.
De liberaal Woed won het met 186
stemmen van den Unionist Davidson.
De krasse omkeer in de gezindheid
der kiezers, voor een goed deel aan
groote ontevredenheid le wijten over
aen gang van zaken te Parijs, werkt
onverminderd dus door, schrijft de
Maasbode.
De reeks nieuwe "belastingen, die
,,Ik lefede het telegram bij liet andere en
besloot den afzender naar antwoord te laten
wachten. Daardoor echter haalde ik mij grooter
zwarigheid op den hals, dan ik mij had
kunnen voorstellen. Eer er acht en veertig
uren verloopen waren, ontving ik nogmaals
een bericht en thans achtte ik het noodig
tot u mjjn toevlucht te nemen. Wat het
beduidt, weet ik niet, doch ik ben er bijna
zeker van, dat het iets (is, hetwelk mgn
vader bedreigt. Ik heb dikwijls met bewon
dering over u hooren spreken, en daar mijn
echtgenoot op reis, mijn vader buiten staat
is zichzelven te beschermen en ik in En
geland geen enkelen vriend bezit, meende
ik het verstandigst Ie doen. rtaêt u te raad
plegen."
„Laat mij eens zien", sprak Kimono, de
hand uitstekend en hét stukje papier aan
nemend. r
De beide eerste telegrammen schenen een
voudig genoeg; dit evenwel was een onop
losbaar raadsel. i
„Ongerust Alpha Omega Negen
tien Twaalf vandaag vijf laks
klaarmaken acht en zeventig Brazili
anen een negen en twintig. Nero."
(Wordt vervolgd).
