No. 145. Zaterdag 7 December 1918. Veertiende Jaargang
Verschijnt eiken MAANDAG .WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Tusschen Wapenstilstand
en Vrede.
BINNENLAND.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 1.daarbuiten f 1.25.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
vertentiën werden ingewasht vóór bilf ooit Dar 'si
Kanfoor v. d. Administratie: BoudewIJn de Wltteafraat A 135° GOES.
Tel. interc.i Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclameberichten 30 et. p. r. Bjj abonnement speciale prgs.
AdvertentiSn van 1—B regels 10.70, iedere regel meer 16 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
De Keizer-kwestie.
Wij ontvingen vanmorgen het navolgen
de draadbericht:
LONDENClemenceau verklaarde1, dat
de vertegenwoordigers van Frankrijk,
Engeland en Italië op de Londensche
conferentie overeenkwamen, dat de ex-
keizer moet worden uitgeleverd en even
als anderen die volkenrechtelijke schen
dingen begingen, voor een intergeal-
lieerde rechtbank terecht moet staan-
In verband met dit bericht is het der
moeite waard de .aandacht te ve.stigien
op de even kalme als zakelijke wijze
waarop de Engelschman Arnold. Bennett
in de „Daily News" over de aanstaande
Keizersprooedure schrijft, zooals de Lon
densche oorrespondent van de „N. R.
Crt." dat mededeelde en o.a. door „De
Maasbode" gisterenavond werd aange
haald
„Stel, dat de geallieerdlem besluiten hem
voor een rechtbank te dagen. Doel van het
proces kan alleen zijn de handhaving van
het internationaal recht. Het proces zal
het grootste rechtsproces zijn, dat ooit
ingesteld is. Het z-al dan ook met de
strengste inachtneming van alle vormen
en met een gelast van volstrekte recht
vaardigheid gevoerd moeten worden. In
dien het op andere wijze gevoerd wordt,
indien er- ook maar eenigen grond gege
ven wordt aan het vermoeden, dat er
met partijdigheid te werk gegaan wordt
en niet naar zuiver recht gestreefd wordt,
dan zal het proces een bespotting wor
den van het internationaal recht en van
de idee der rechtvaardigheid. Ook kan
een rechtbank niet veroordeelen buiten
wettelijke regelen om en degeen, die te
recht staat moet alle rechten van vrjje
verdediging hebben. Het internationaal
recht is nog zeer vaag en bijzonderlijk
is er nergens in dat recht een wette,
lijke regel, die zegt, dat het opzettelijk
doen ontstaan van een oorlog volgens
dat recht een misdrijf is. Honderden re
geerders hebben opzettelijk een oorlog
doen ontstaan en zijn toch niet beschouwd
als misdadigers. Ook kan men moeilijk
een regeerder voor het gerecht dagen we
gens het verbreken van een tractaat. Hon
derden regeerders hebben tractaten ver
broken. en hebben den eerbied der we
reld behouden. Ook kan men, volgens
mijn meoning, geen grooten ophef ma
ken van het gebruik van giftige gassen.
Ik .zie niet in, dat dat erger is dan
shrapnels.
Het komt mij voor, dat het eenige punt,
waarop de gewezen keizer voor een ge
recht gedaagd kan wo-rden, dat van het
zonder waarschuwing doen zinken van
handelsschepen is. Dat is direct in strijd
met het internationaal recht en het kan
ook bewezen worden.
Maar hoe moet het gerechtshof in kwes
tie samengesteld worden?
Er is gezegd, dat de ex-keizer aan de
Duitschers overgeleverd moiet worden. Dat
is niet redelijk. Hij zon geoordeeld wor
den door zijn vrienden en verwanten1.
Anderzijds kunnen de geallieerden ook
niet als rechters zitten, daar zij niet te
gelijk rechters en beschuldigers kunnen
Zijn. Dat zou een bespotting en beleediging
van het recht zijn, juist in een zaak,
die het allerhoogste recht moet dienen.
Daar blijft over de kwestie van eien
gerechtshof van onzijdigen. Verscheidene
menschen zeggen, dat onzijdigen reeds
tot vrijspraak zouden besluiten vóór het
proces nog aan den gang was. Het 'zou
mogelijk zijn, maar ik ben niet van niee-
ning, dat zij, het zouden doen. Het is
echter vrijwel zeker, dat zij zouden wei
geren zich in deze gevaarlijke zaak te
steken.
Ik kom daarom tot de conclusie, dat
er geen voldoening gevend proces, althan<
geen proces in overeenstemming met de
beteekenis van deze geweldige zaak mo
gelijk is en dat elk proces, dat men zou
pogen in te stellen zou leiden tot een
discrediet van de gedachte der rechtvaar
digheid.
Moet de ex-keizer dan maar heelemaal
met rust gelaten? Volstrekt niet. Naar
de algerneene beslissing van de meusch-
heid buiten Duitschland is een onverge
telijke mopeele misdaad begaan en de
ex-keizer vertegenwoordigt de misdadi
gers. Da geallieerden moeten de zaak op
moreel terrein houden. Ik hoop en ge
loof, dat zij in deze zaak in kalmte en
vaardigheid en. gematigdheid zullen oor-
deelen en dat de ex-keizer dan ook niet
terecht gesteld zal worden. Er zijn nu
loeg menschen ter dood gebracht. De
ex-keizer moet veilig en voor altijd ver
bannen en goed bewaakt worden.
De Paus en de a.s. vredesconferentie.
ROME, 5 Dec. (Partic. Maasbode). Do
Osservatore Romano" publiceert eien
Pauselijk schrijven, waarin vreugde wordt
uitgesproke-n over het tot stand komen
van den wapenstilstand, waardoor slach
tingen en verwoestingen tte land, ter zee
(én in de lucht zijn opgehouden en de
weg naar den vrede gebaand is.
[Binnenkort zullen de gedelegeerden van
de verschillende naties op een congres
bijeenkomen, om aan de wereld een recht
vaardigen en duui'zamen vrede tie schen
ken.
Zij zullen beslissingen hebben te nemen,
ernstiger en ingewikkelder dan ooit door
de menschheid genomen werden.
Het is niet te zeggen, hoeveel verlich
ting des verstands de gedelegeerden noo-
dig zullen hebben, om zich van hun taak
te kwijten.
Het schrijven, beveelt de christenen aan
te bidden, opdat de christelijke beginselen
van rechtvaardigheid de vrucht moge zijn
van het aanstaande congres.
Wat Ons betreft, zoo zegt de Paus,
Wij willen al Onzen invloed gebruiken
opdat de beslissingen om aan de wereld
rust, orde en eendracht te verzekeren,
overal gretig door de Katholieken aan
vaard en getrouw uitgevoerd zullen wor
den.
De reis van Wilson.
WASHINGTON, 4 Dec. (R.O.) Dins
dagavond is .Wilson in gezelschap van
zijn echtgenoote aan boord van de
„George Washington," van hier ver
trokken. Heden zou de afvaart naar
Furopa plaats hebben.
Vóór de vredesconferentie zal de
president confereeren met Lloyd Geor
ge, Clemenceau en Orlando en waar
schijnlijk ook met koning Albert.
Wilson is van plan een bezoek te
brengen aan Frankrijk, ook aan de
slagvelden, aan Engeland en Italië en
mogelijk ook aan Brussel.
Een Amerikaansche flottielje zal
Wilson vóór de Fransche kust tege
moet varen jen h©t schip naar de. ha
ven begeleiden.
Bij zijn [vertrek werd de president
door het volk hartelijk toegejuicht.
Lansing, Henry White, vice-admiraal
Grayson en (de voorzitter van den pu-
blieken inlichtingsdienst vergezellen
den president.
Nader meldt men, dat de president
Woensdagmorgen om 10 uur in zee is
gestoken.
Gelukkig, zoo schrijft „de Maasbode",
rechtvaardigt het afscheidswoord, dat
Wilson tot zijn land en volk gericht, de
verwachting, dat de Amerikaansche pre
sident zich bjj zijn haast-bêslissend op
treden zal laten leiden door ware vredes
idealen, en dat hij pogen zal een vrede
tot stand te brengen, die, op overeen
stemming en overleg gebaseerd, .'een
grondslag vormen kan voor een nieuwe
wereld-orde.
LONDEN. V. D. Naar van wel inge'
lichte zijde wordt gemeld zijn ter con
ferentie, gehouden in Downingstreet,
beslissingen van het hoogste belang
genomen. Kort samengevat betreffen
zijverlenging van den wapenstilstand,
uitlevering van den Keizer, schaclevergoe
ding te eischen van Duitschland. De Fran
sche en Italiaansche plaatselijke belangen,
de vorming, van nieuwe staten, met betrek
king tot Polen, Servië, Roemenië, Grie
kenland en het Tsjecho Slowakische aspi
raties. Verder zijn behandeld de kwesties
betreffende yoeding, enschee-psruimte en
hun distributie en hervorming. Ook is de
algerneene vredesconferentie besproken.
Losse berichten.
De „Tagl. Rundschau" publiceert
eerst thans de laatste legerorder van
den ex-kroonprins Ivan 11 November
j.l., waarin deze mededeelt, dat hij het
opperbevel heeft neergelegd en ver
klaart dat Zijn legergroep niet door
de wapenen is overwonnen, maar be
dwongen idjOior honger en bitteren
nood.
Het Fransche hoofdkwartier.
Foch heeft .zijn hoofdkwartier in
Luxemburg gevestigd.
De nieuwe Belgische gezant.
Prins Albert de Linge, voormalig
leaatieraad bij het .Belgische gezant
schap in Den Uaag> is benoemd tot
Belgisch gezant in Luxemburg, en
ieeds op zijn .standplaats aangekomen.
De opmarsch der Geallieerden.
LUXEMBURG. 3 Dec. (R.O.) De cor
respondent bij de Amerikaansche le
gers seint: Het derde Amerikaansche
leger is !de .Duitsche grens overgetrok
ken en heeft (zooals bekend) Trier
en Saarburg ibezet. Massa's troepen
staan nog langs de Moezel en de Soar
en wachten daar, totdat de terugtrek
kende Duitschers hun achterwaartse!»
beweging voltooid hebben.
N.B. De bezetting van Keulen door de
Amerikanen werd op Donderdagmiddag
verwacht.
Entente-troepen naar Berlijn?
BERLIJN, 4 Dec. (W.B.) De Deut
sche Allgemeine Zeitung meldt: Naar
het Amerikaansche draadlooze station
Belmar (Teint, zullen geallieerde en
Amerikaansche torepen Berlijn tijdelijk
bezetten om daar politiediensten te
verrichten.
De ex-Kei zen
De „Ti-mes" verneemt, dat ten aan
zien van den gewezen keizer geen
stappen gedaan zullen worden, voor
over de zaak met de Amerikaansche
regeering overleg is gepleegd.
Reuter bericht, dat men op de ge
allieerden-conferentie te Londen een
stemmig besloten heeft de uitlevering
van den ex-keizer en den gewezen
kroonprins te .vragen, op grond van
door hen gepleegde misdrijven tegen
het volkerenrecht.
Door den roerigen arsolraad van
Groot-Berlijn was het tendentieuse be-
rciht verspreid, dat de ambtelijke be
scheiden betreffende het ontstaan van
den oorlog vernietigd werden. Het be
richt moest vermoedelijk dienen als
ophitsing tegen een in werkelijkheid
of slpchls ui spookbeeld bestaande
contra-revolutie van het oude regiem.
Thans verklaart Kautsky in de (onaf
hankelijke) Freiheit, dat hij nog wel
niet in staat is geweest het zeer om
vangrijk materieel in het Departement
van Buitenl. Zaken, in zo-overre het
betrekking heeft op de voorgeschiede
nis van den oorlog, door te werken,
maar dat toch van eenige vernietiging
niets gebleken is, dat hij "integendeel,
nog meer heeft gevonden, dan het
vele, hetwelk hij verwacht had.
N.B. „Arsol"raad is een korte samen
vatting van arbeiders- en soldatenraad-
De levensmiddelenvoorziening in
Duitschland-
ZURICH, 1 Dec. (Havas). Volgens de
laatste berichten is de stand der levens
middelenvoorziening' in Duitschland veel
minder kritiek dan de oproepen van Solf
zouden doen gelooven. Duitschland heeft
tot April levensmiddelen, mits de leger
reserven ter beschikking van de burgers
worden gesteld. De reserven, die in Octo
ber aangesproken zijn om het land te
voeden, zijn onmiddellijk aangevuld. Er
behoeft dus in den winter geen hongers
nood te zijn, mits dè rantsoeneering streng
gehandhaafd wordt en de vérdëehrig over
de verschillende staten regelmatig ge
schiedt.
In Siberië vertoeven nu nog 800.000
Oostenrijk-Hongaarsche krijgsgevangenen,
die in de grootste ellende verkeeren-
De hervorming van het Onltsche Centrum-
Op een vergadering van Katholieke
rijksdagleden en van afgevaardigden van
Katholieke organisaties te Berlijn is be
sloten een oproep te verspreiden voer
de vorming van een nieuwe centrums
partij op christeKjk-democratischen grond
slag.'
Hun program eischt den volkenbond,
algerneene ontwapening, afschaffing van
geheime verdragen, volkomen onafhan
kelijkheid van den Heiligen Stoel, gelijke
rechten op economisch gebied voor alle
volken, vrijheid van de zee, internatio
nale regeling van arbeiders- en geëm-
ployeerdenkwesties, en het in het leven
roepen van een koloniaal gebied dat
voldoende is voor de behoeften van het
Duitsche volk Terzake van de binnen-
landsche politiek worden o.a geëischt:
De spoedige bijeenroeping van de natio
nale vergadering, de vereeniging van
alle Duitsche stammen tot éan volksrijk,
met eerbiediging van den bijzonderen
aard dier stammen, gelijk kiesrecht met
evenredige vertegenwoordiging, vrouwen
kiesrecht in rijk, bondsstaten en gemeen
ten, een onafhankelijke op het vertrouwen
des volks berustende regeering met een
krachtig uitvoerend gezag aan het hoofd
van de rijks- en bondsstaten, het tot
stand brengen van een grondwet door
de nationale vergadering, vrijheid van
drukpers, vergadering en vereeniging.
Nopens de economische en sociale po
litiek wordt verlangd, dat het particu
liere bezit ook dat der productie
middelen principieel worde gehand
haafd. Echter zouden monopolies van
het particuliere kapitaal moeten worden
vervangen door een productiewijze op
de basis der gemeenschap.
Uit België.
Een herderlijk schrijven van kard. Mercier.
ANTWERPEN. Z.E. kardinaal Mercier
heeft een herderlijk schrijven gepubli
ceerd, waarvan de aanhef luidt: België
heeft zijn Onafhankelijkheid veroverd.
De gevolmachtigden van Duitschland
zijn, doir de witte vlag beschermd, den
opperbevelhebber gaan smeeken hun zijn
voorwaarden voor den wapenstilstand
voor te schrijven.
Deze voorwaarden werden door onze
vijanden onderteekend.
Hun trots is vernederd. Na vier jaren
van verwaandheid, onrechtvaardigheid,
wreedheid, trouwloosheid, zijn zij ten
gronde gestort.
Op Maandag, den Hen November, om
drie uur in den namiddag, jubelden al
de klokken van de stad Mechelen en
bezongen de zegepraal.
Op Maandag, 11 November, wapperde
de vaderlandsche vlag op den St. Rom-
boutstoren, wuifde zij in de richting van
Dendermonde en Gent en wenkte her
waarts den koning en zijn leger. En wij
ontvingen de tijding dat a s Vrijdag, 22
November 1918, Albert de Grootmoedige
zegevierend de hoofdstad terug zal bin
nen treden.
De zegepraal der rechtvaardigheid is
volledig, het openbare ree: tsgevoel is
voldaan.
Na dank te hebben gebracht aan God,
na heilbeden voor de bondgenooten, den
keniog, het leger en het vaderland,
brengt de kardinaal in herinnering, hoe
de loop van dezen oorlog is geweest.
Hij wijst, er op dat juist nu Duitschland's
nederlaag vernietigend en onherstelbaar
is, maar het recht in eere staat.
Het schrijven wijst verder op Psalm
VII 716 en besluit met een hulde
aan Gods rechtvaardigheid
Verschillende koninklijke prinsen en
princessen van het huis Hohenzollern heb
ben toestemming gekregen het rijk te ver
laten, evenwel met achterlating van hun
vermogen, dat bij een rijkswet zal worden
geregeld.
Naar een Brusselsch blad meldt,
wordt de Duitsche spionnagedieiist,
ondanks het sluiten van -den wapen
stilstand, toch nog voortgezet. In een
gemeente in de buurt van Brussel wer
den twee Duitsche soldaten gearres
teerd, die als vrouwen verkleed, waren
en foto's namen van Fransche troe
pen.
Wsik weder zullen wij hebben?
Verwachting tot den avond van 7 Dtc.:
Zwakke tot matigen wind alt Zuidelijk#
richtingen, nevelig tot zwaarbewolkt, waar
schijnlijk eenige regen. Weinig verandering
van temperatuur.
De brievencensuur voor het buiten
land., die vroeger alleen te Brugge
plaats (htatd;, ,zal nu gesplitst worden.
De brieven voor Nederland worden te
Amtwerpen, die voor andere anden
te Brugge gecensureerd.
Het Belgische koningspaar heeft zich
naar de plaats te Brussel begeven, waar
de tijdens de bezetting gefusilleerde per
senen begraven zijn Be koningin legde
een krans op het graf van miss Edith
Ca veil.
Te Essen (hebben meerdere jonge
officieren gepoogd (de roode vlag van
het hoofdpostkantoor te verwijderen.
Daarbij kwam (het tot een schietpartij
waarbij eenige gewonden vielen.
Plunderingen te Keulen
van levensmiddelenmagazijnen leidden
Maandag en Dinsdag tot vrij ernstige
onlusten, die slechts met moeite door
politie en soldaten bedwongen werden.
De Zwltsersohe Bondsraad.
De ZwitSerseke bondsraad is zijn ge
wone winterzitting begonnen. De natio
nale raad heeft zijn huidigen vice-presi
dent Heinrich Berlin met groote meer
derheid tot president voor liet jaar 1919
gekozen.
Tweede Kamer.
In de Tweede Kamer is men begonnen
aan de begrootingsdebatten. Verschillende
sprekers deden zich reeds hooren, waar
onder dr. Nolens, die wees op de een
heid van dei Katholieke partij, welke zich
niet in fracties, laat splitsen en een uit
eenzetting gaf van de formatie van het
Kabinet. Zoodra hem als formeerder dui
delijk was geworden, dat een ministerie
van rechtschei mannen mogelijk was, had
hij zich teruggetrokken om gevoeligheden
te ontzien. De nieuwe formateur heeft
geheel vrij zijn arbeid verricht.
Permanent Comité van Actie van
de K. S. A.
Op een buitengewone vergadering van
den Ccntralen Raad van de K. S. A.,
pp 2 Dec. te 's Gravenhage gehouden,
werd met algem. stemmen besloten uit
en in de K. S. A. te vormen een per
manent Comité van Actie.
In dit Comité zullen zitting hebben
een vertegenwoordiger van elke der- na
volgende organisaties: het R. K. Vak
bureau, de Federatie der R. K. Werk-
liedenvereenigingen, de Federatie van de
R, 'K. Middenstandsvereenigingen, de
R. K. Werkgeversvereeniging, den Ned.
Boerenbond, den Bond van R. K. Onder
wijzers, den R; K. Vrouwenbond, den
R. K. Bond van Ambtenaren en de Fede
ratie der R. K. Studenten, alsmede de
voorzitters der vijf Diocesane Comité's
van de K. S. 'A.
Het Secretariaat van het Comité zal
gevestigd Zijn in het Centraal Bureau
der K. S. A. te Leiden.
Oud-Minister Posthuma.
Naar wij vernemen is oud-minister
Posthuma, die vóór zijn optreden als mi
nister, directeur van de Coöperatieve Ver
eeniging Ceiitraal Beheer was, opnieuw
in de directie dier instelling benoemd
en aangewezen als president-directeur.
Naar de „Tel." verneemt, brengt de
„Noordam" uit Indië mede: 6000 ton co-
cesolie en 500 ton rijst (d.i. 500.000 Kg.),
voldoende voor dé verstrekking van plus
minus 3/4 ons per persoon.
Wilhelm's gevolg.
Dinsdag passeerde te Oldenzaal, met
bestemming naai- Amerongen, de lijfarts
van ex-keizer Wilhelm. Drie leden van
het gevolg van den gewezen keizer keer
den Dinsdag, van Maarn over Oldenzaal
naar Duitschland; terug.
