BUITENLAND. BINNENLAND. Gedeeltelijke Demobilisatie. Ex-keizer Wilhelm in ons land. UIT ZEELAND. Duitsch legerberloht. BERLIJN, 9 Nov. (W. B Ambtelijk wordt uit het Groot Hoofdkwartier ge meld: Het op den Westeroever der Schelde gelegen deel van Doornik werd door ons ontruimd en door de Engelsclien bezet, ïusschen Schelde en Oise en Westelijk Westelijk van de Maas hebben wij onze linies overeenkomstig te voren vastge steld plan teruggelegd. Op eenige plaatsen hebben zich daarbij achterhoedegevechten ontwikkeld. De vijand heeft in deze sectoren de linie Peruwelz—Westelijk St. Geuslain, westelijk van Maubeuge, oostelijk en zuid-oostelijk van Avesnes bereikt en is ten westen van de Maas tot de linie Liart—Warby. Maubeuge heroverd. LONDEN, 9 Nov. (Reuter). Officieel. Wij hebben de vesting Maubeuge ver overd. (Na de verovering van Sédan is ook de herovering van Maubeuge een triomf, die de Entente wel ook om histori sche redenen met bijzondere voldoe ning moet vervullen. Daar toch leed het Fransche leger in Oct. 1914 een nederlaag van beteekenis, toen de vesting met de bezetting van 40 000 man, na een kort beleg, aan Duitschland moest worden uitgeleverd. Noot van „De Tijd.") De beteekenis van den val van Sédan. LONDEN, 8 Nov. (Reuter). De dag bladen merken op, dat het binnenrukken der Amerikanen in Sédan van het aller grootste belaag is, daar het de vijande lijke linie doorsnijdt en zijn legers scheidt. Zoo voleindigden de geallieerden, wat de Duitschers niet tot stand konden brengen. De „Daily Telegraph" zegt: Niet alleen voor Frankrijk zal „Sédan" tot de ver schrikkelijkste namen der geschiedenis behooren. Zoe ook al het tweede keizer rijk daar een einde nam, de val van een ander, sterker en gevaarlijker keizerrijk dan dat van Napoleon heeft daar op het oogenblik plaats. Keizerin Zita in Zwitserland? Uit Bern aan de „Köln. Voiksztg.": Ondanks alle tegenspraak blijft het gerucht loopen, dat keizerin Zita van Oostenrijk in Zwitserland is aangekemen pa zich op het slot Wartegg bevindt. Graaf Berchtold vergezelt haar. De Duitsche en de Fransche democratie in het oog van een Franschman. Téry schrijft in het Fransche blad „Oeuvre" „De voortgang, welken de vredeskwes- tie met elke verdere nota maakt, wordt duidelijk, wanneer men die uiteenzetting van den Duitschen rijkskanselier over de verandering van paragraaf 11 der grond wet beschouwt, waardoor dei Rijksdag het recht verkrij'gt over oörlog en vréde te beslissen. Men vergelijke daarmede eens onze grondwet: „D© president sluit do verdragen en bekrachtigt ze, stelt liet parlement er van in kennis, z'oodra het belang en de veiligheid van don staat zulks veroorloven". Natuurlijk kan alleen de president beoordeelen, op welk oogen blik deze mededeeling zonder gevaar ge schieden kan. En volgens artikel 8 „zijn de voldragen eerst dan van kracht, na dat de heide kamers ze hebben goed gekeurd". Maar men neme bet geval eens aan, dat do kamers een door den pre sident afgesloten verdrag zouden afwij zen! In theorie schijnt in ieder geval ons parlement machteloozter te zijn dan de nieuwe Duitsche Rijksdag het wazen zal; de Duitschers zijn in staat ons in hun democratische ontwikkeling te achter halen". Een Russisch oordeel over de politiek van Wilson. De Russische „Rrawda" schrijft iii een artikel „Geen vrede zender het zwaard" navolgende .Jlet antwoord van Wilson, den edel- moedigen beschermer van den volken! bond, aan Oostenrijk-HOngarije bewees duidelijk genoeg, dat Amerika den weg van de knock-outpolitiek betreden heeft, dwz. jdo volledige vernietiging der Cen- tiale Mogendheden beoogt. Dierhalve wordt de oorlog tot de volkomen vernietiging van Duitschland voortgezet. De onbere kenbare gevolgen voor het verloop der revolutie blijkenuit de zich vormende in ternationale situatie. Het is duidelijk, dat do Duitschers thans gedwongen zijn allo beschikbare strijdkrachten aan het West- front te eoneentreoren en de bezeil® rand gebieden van Rusland te ontruimen". De oud-Elzassers. STRAATSBURG, 5 Nov. Op ee» druk bezochte vergadering van oud-Elzassers, waarop uit alle deelen van het land be langstellende» waren verschenen, werd een motie aangenomen, waarin o.a. gezegd wordt, dat de vergadering in verband met Wilson's boodschappen, inzonderheid die van 8 Januari, aanspraak op zelfbe- stemmingsrecht voor Elzas-Lotharingen doet gelden, en eischt, dat het lot van Elzas-Lotharingen slechts door een refe rendum van Elzas-Lotharingers zal worden beslist. In dezen geest werd een telegram naar Wilson gezonden. De stemming onder de Engeisehe arbeiders. Vorige week werd te Londen een al- gemeene vergadering gehouden van de Engeisehe vakbonden, waar volgens de verslagen de bolsjewikisehe geest ook onder de Engeisehe arbeiders sterk naar voren is getreden. Reeds bij de opening der bijeenkomst werden revolutionaire liederen gezoügen. In zijn openingswoord deed de president Oramp een aanval op Lloyd George, die zich door Northcliiïe laat regeeren en critiseerde het eigen machtige optreden der zeelieden, die Henderson beletten naar Parijs te gaan. De afgevaardigde van den bond van lacomotiefpersoneel sloot zich bij het protest van den voorzitter aan en waar schuwde de regeering en alle andere voorstanders van het optreden der zee lieden voor een herhaling van het ge beurde. Sprekende over den naderenden vrede betoogde deze spreker onder in stemming der aanwezigen, dat een zeer zware verantwoording wordt gelegd op de schouders van hen, die den oorlog uit persoonlijke, politieke of wraakzuch tige overwegingen willen voortzetten. Hij wilde geen vrede in het teeken van den hartstocht van den tegenwoordigen oorlog, maar in de kalme atuaospheer der toekomst en der menschelijkheid geen verovering van nieuwe gebieden, maar wegneming van de oorzaken, die tot den oorlog leiden. Ten slotte werd een motie aangenomo», waarin voor de arbeiders de deelname aan de vredes onderhandelingen geëischt wordt. Os noodzakelijke ontwapening. In het „Berl. Tageblatt" schrijft Go- thein, lid van den RijksdagAlle oor logvoerende staten kennen na dezen oor log hun bewapening zelfs «iet meer op de bescheiden schaal van voor 1913 hand haven. Daartoe ontbreken mensclien en middelen. De oorlog heeft vreeselijke offers gekost, die in Rusland, Roemenië, Servië, Frankrijk, Oostenrijk-Hongarqe en Turkije nog betrekkelijk grooter zijn dan bij ons. Zoo heeft bijv. Roemenië bij een be volking van 8 millioen menschen 700.000 mannen verlore». De geboorteachteruit gang is echter nog veel erger en tusschen de jaren 1834 en 1838 zal een tijdperk intreden, waarin alle recruteering onmo gelijk zal zijn. Maar ook reeds onmiddel Igk' »a den vrede zal ieder der oorlog voerende zijn mannen hard noodig hebben ▼oor zijn volksbestaan. Geen enkele staat zal zich dan de luxe kunne» permitteeren, honderdduizenden twee of drie jaar onder de wapenen te houden. Maar ook da middelen zulle» ontbreken, gelijk graaf Czarnin indertijd in zijn rede van 2 October 1917 zoo duidelijk heeft uiteengezet. Reeds op de tweede Haagsehe Vredesconferentie speelde de eisch tot ontwapening een groote rol en zij is toen werkelijk af gestuit op den tegenstand van Duitseh land. IJ I. V V It. Uitbarsting van de Katla. Onlangs heeft een uitbarsting van den vulkaan „Katla" op IJsland plaats gehad. Deze wordt als een van de grootste be schouwd, die sedert 1783 op IJsland plaats vond, toen de vulkaan Skaftaas 4 a 5 maanden in werking was en met zijn lava een oppervlakte van 10 vierk. mijlen bedekte. Bij die gelegenheid werden dalen en nieren gevuld en nieuwe ontstonden, de beddingen van verschil lende rivieren werden veranderd, acht boerenplaatsen werden verwoest en ver brand, 29 meer of minder beschadigd en 2 kersspelen waren twee jaar onbe'woon- baar. De aschregen verspreidde zich over het geheele land en vernielde alle weiden, met het gevolg, dat het vee in groote massa's stierf, wat een hongersnood ten gevolge had, die aan een vijfde der be volking, aan c.a. 10.000 mensehen, het leven kostte. De vrees bestaat, dat de jongste uit barsting van den Katla eveneens een groot deel der IJslandsche grasvelden vernietigde, waardoor de schapenteelt, een van de belangrijkste takken van bestaan van het eiland, een leelijken knak zou krijgen, wat vooral in deze tijde» ge\oeld zal worden. De Katla is na den Hekla IJsland's grootste vulkaan en ligt ep een afstand van 130 K.M. van Reykjavik a. d. zuid kust ten oosten van den Hekla, in den zuidoostelijkën hoek yan den grooten Myrdaljokul, welke ijsmassa's een deel van den vulkaan bedekken. Men kent nu 130 vulkanen op IJsland, waarvan er slechts 25 in den historischen tijd uitbarstingen hebben gehad. De Katla behoort tot de groep der kogelvormige vulkanen en heeft in den historischen tijd 12—13 uitbarstingen gehad, waarvan de eerst geboekstaafde omstreeks het jaar 900 plaats had. De uitbarstingen in de 13e en 14e eeuw verwoestten vele boeren plaatsen, en het laagland aan den voet van den vulkaan werd toen jn een woestenij veranderd, waar geen sprietje gras groeit en die zich daar nu in onzen tijd nog immer uitstrekt. Er loopt daar een vrij groote berg stroom, die eenmaal zeer rijk aan zalm wasmaar bij de laatste uitbarsting van de» Hekla vloeiden lava en asch in den stroom, waardoor het water kokend heet werd, zoodat de zalm uit het water op het land sprong. Sedert is het water van zwavelachtig gehalte; en de visch is voor goed verdwenen. In de nabijheid van den Katla ligt het plaatsje Vik, dat, naar men hoopt, misschien nog gespaard zal blijven. De bergstroom, die zich daar iji de nabijheid in zee stort, voert nu groote ijsblokken mede, die zich onder de uitbarsting van den jokul losgescheurd hebben en die nu aan de zuidkust van het eiland in drift komen. De geweldige ontploffingen, die met de uitbarstingen gepaard gaan, doen vermoeden, dat er nog nieuwe uitbarstingen zullen volgen. Een regen van stof en asch maakt de lucht duister en een rookzuil, die men ap 12 K.M. hoogte schat, stijgt uit den krater op. Men heeft van uit Reykjavik tevergeefs getracht het plaatsje Vik te bereiken; de groote massa water, ont staan door het, smélten van het ijs van den jokul, en dat zich nu ten westen van het plaatsje een weg naar zee baant, is daarvoor een beletsel geworden. De Katla was het laatst in I860 in eruptie, en steeds heeft hij groote schade ver oorzaakt, zoowel door overstroomingen als door den aschregen, waarmede de uitbarstingen gepaard gingen. Tweede Kamer Suze Greeneweg heeft Donderdag haar eerste redevoering gehouden wat wij vroeger daarvoor hielden blijkt slechts eene interruptie te zijn geweest. Zij schetste het lijden van de vrouwen zusters en dochters der soldaton in deze tijden, drong aan op verbeteringen der positie van de militairen, vroeg amnestie voor de daders der ongeregeldheden in de Harskamp en drong aan op de aan neming der motie-Ter Laan omtrent de de mobilisatie. De heer Duymaer v. Twist wist uit te rekenen dat bij de door de Regee- riog toegezegde maatregelen reeds meer manschappen vrijkomen dan de motie Ter Laan wil. De socialist Kolthek ver langde straffeloosheid voor de muiters. De heer Nolens waarschuwde tegen het voortwoekeren der revolutiebacil. De heer Kruyt durft zich voor zijn stook- partij waarlijk nog op den zaehtmoedigen Christus te beroepen. Is deze afgevaar digde een kind of een gek of een mis dadiger De heer ds. Schokking lieeft, evenals zijn protestantsche collega ds. Van der Voort van"Zijp en mr. van de Laar geprobeerd, om den heer Kruyt van zijn ketterijen te genezen. Het zal wel boter aan de galg zijn. De heer Troelstra had inlichtingen gevraagd over het gerucht van de per soonlijke bemoeienis van de Koningin met een vroegere poging tot ontslag van generaal Snijders. Dit acht de heer De Geer in strijd met art. 54 van de Grond wet, dat de onschendbaarheid des Ko- nings waarborgt. Alleen de ministers zijn verantwoordelijk volgens het A. B. C. van ons staatsrecht Daarbij is het stand punt van den heer Troelstra ook volgens den heer De Geer inconstitutioneel, on democratisch en revolutionair. Hij her innerde heel aardig aan een dergelijk voorval in 1901, waarbij de heer Troelstra dezelfde rol speelde als nu. Toen werd hij echter door den toen- maligen voorzitter, den heer A. Gleich- mann, a faire genomen, die geenerlei debat ever de koninklijke inmenging (het gold den val van Minister Eland) wilde toelaten. In alle geval treedt onze regeering, die zelfbewust een nieuwen koers uitgaat, door de tijdsomstandigheden geboden zegevierend uit het debat te voorschijn. De interpelleerders en motiebereiders over een demobilisatie is zij reeds voor, zooals uit berichten aldus in dit nummer blijkt. Men seint ons heden: DEN HAAG. (officieel) Aangezien de algemeene oorlogstoestand het niet meer noodzakelijk maakt om de weermacht te houden op den voet, waarop zij zich thans bevindt, heeft de regeering besloten om geleidelijk over te gaan tot eene ge deeltelijke demobilisatie. De voorbereidende maatregelen daartoe zijn genomen, zoodat binnen weinige dagen met onbepaald klein verlof zullen worn en thuisgezonden het kader en de manschappen der lichtingen en jaarklas sen 1916, en oude van de onbereden wapens en voor zooveel mogelijk ook van de bereden wapens. Zij, die vrijwillig onder de wapenen wenache» te blijven, behoeven niet te vertrekken. Het met verlof zenden zal iff het be lang der goede orde over een aantal dagen moeten verdeeld worden. De re geering stelt zich voor te bevorderen, dat aan allen, die met onbepaald (klein) verlof vertrekken, de kostwinners vergoeding voorloopig nog gedurende n e maand zal kunnen worden uit betaald. Vrijgelaten krijgsgevangenen door ons land. Men seinde ons hedenmorgen uit Den Haag Daar het te verwachten is, dat, nu in Duitschland de geallieerde krijgsgevan genen zijn vrijgelaten, zij zich in grooten getale door Nederland naar hun vaderland zulleH begeven, zal om die beweging in goede banen te leiden een zeker aantal onzer (roepen beschikbaar moeten blijven, om daarbij dej noodige diensten te bewijzen. DEN HAAG (Ofiiciëel). Nadat bericht was ontvangen, dat de Duitsche keizer na afstand van zijn troon te hebben gedaan Zondag op Nederlandsch grond gebied was gekomen, werd den Com missaris der KoniDgin in Limburg op dracht gegeven, om met den gezant mr.W. J. Doude v. Troostwijk, den chef van het kabinet van Buitenlandsche Zaken en den secretaris-generaal in algemeenen dienst mr. J. B. Kan, die zich te dien einde naar Maastricht begaven, overleg te plegen nopens de voorloopige ver- blijfsregeling van den vorst in afwachting van definitieve beschikkingen. Nader seint men ons hedenmorgen: AMSTERDAM. De Duitsche keizerin is met gevolg te Eijsden op Nederlandsch gebied aangekomen. MAASTRICHT. De ex-keizer is nog in Eijsden met hooge officieren. Hij zal vermoedelijk geïnterneerd worden De broodkaarten. Het Bureau voor Mededeelingen in zake de voedselvoorziening meldt: De verhooging van het broodrantsoen tot 280 gram per dag, die met 15 No vember a.s. in werking treedt, brengt uit den aard der zaak eene belangrijke verandering ten aanzien der broodkaart mede. Don 14den November is de nu gel dende broodkaart afgeloopen. De kaart van liet 76ste tijdvak, die dan aan de beurt komt, zal 10 dagen geldig zijn, waarbij echter de bons niet meer, zooals tot nu toe, voor de helft, doch voor de volle daarop vermelde gewiclitswaarde zullen worden aangenomen. Aldus be schikt men van 15 tot en met 24 Novem ber over 2800 gram, d.i. 280 gram per dag. Voor de daarop volgende periode wordt de zaak eenigszins anders. Lang voordat tot verhooging van het broodrantsoen was besloten, moesten reeds de brood kaarten voor de 20ste periode worden gereed gemaakt. Deze kaarten nu zijn veel kleiner en handiger dan de thans geldende en ingedeeld op 1400 gram overeenkomstig het thans nog bestaande weekrantsoen. Deze kaarten moeten bij de nieuwe regeling toch worden gebruikt, «enerzijds omdat men niet tijdig nieuwe kaarten gereed zou kunnen makeD, anderzijds omdat met eenige tientallen millioenen broodkaarten natuurlijk een aanzienlijk bedrag zou verloren gaan. Van 25 November af komt dus de nieuwe broodkaart van 1400 gram in omloop, Ook deze zal telkens 10 dagen gelden, maar daarbij zal de bon de dub bele waarde hebben van het daarop ver melde gewicht. Dr. Eerdman nog niet in vrijheid gesteld. SAS VAN GENT, 8 Nov. (Tel.). De Nederlandsche reserve-officier van ge zondheid, dr. Eerdman, uit Maastricht, die over de grens geraakte en door de Belgen werd mede gevoerd, is nog niet in vrijheid gesteld, maar doorgevoerd naar het militair commando te Brugge. De Nederlandsche militaire autoriteiten wenden pogingen aan ten gunste zijner invrijheidstelling, Dat men hier niet zoo grif toe overgaat, schijnt gelegen in het feit, dat de geneesheer zich onvoorzichtig heeft uitgelaten en in zijn medische in teresse inlichtingen gevraagd heeft aan de Belgische schildwachten omtrent de werking der geallieerde gasmaskers. Me vrouw Eerdman, die op het oogenblik der gevangenneming van haar eclitgeneot eveneens te Sas van Gent vertoefde, is weder naar Maastricht teruggekeerd. Schoenen Bij de Zaterdag te 's Gravenhage ge houden conferentie tusschen de landelijke crisiscommissie uit het schoenenbedrijf en de directie van het Rijksbureau voor Huiden en Leder, heeft de directeur van dat bureau medegedeeld, geenerlei toe zegging tot hervatting van den schoenen verkoop te kunnen doen. Wel kon men de volgende week een onderhoud met den lieer Schim van der Loeff aanvragen. Men verwacht dat de beschadigde spoorbrug te Rotterdam morgen (Dinsdag) weer bereden zal kunnen worden. De hospitaalschepen-dienst gestaakt. De dienst der hospitaalschepen „Sin doro" en „Zeeland" tusschen Rotterdam en Boston is voorloopig gestaakt, daar de reis in dit seizoen niet geheel meer bij daglicht kan geschieden, hetgeen ge vaarlijk is. De overtocht zou alleen nog mogelijk zijn, als in plaats van Boston een Theems- haven werd aangewezen, hetgeen ter kennis van Engeland en Duitschland is gebracht; met welk gevolg is nog niet bekend. Onze gezant in de Ver. Stagen. Minister van Karnebeek heeft Zaterdag aan boord van liet ss. „Hollacdia" te Amsterdam onzen gezant in de Ver. Sta ten, den heer Cremer, uitgeleide gedaan. Prof. van Vollenhoven was door ziekte verhinderd heden met den lieer Cremer te vertrekken. De ziekte is van dien aard, dat het zich Iaat aanzien, dat Prof. van Vollen- hoven per eerstvolgende scheepsgelegen heid kan gaan. (Pref. v. Vollenhove zal eenigen tijd in Amerika verblijven om liet geestelijk contact tusschen Nederland en de Ver. Staten te bevorderen. Red.) Coöp. Noodvoederfabriek voor Zeeland en W. N. Brabant. De beer Zwagerman, Rijks Zuivelcon- sulent, schrijft in het Z. L. en Z.bl. dat hij de wijze waarop propaganda gemaakt wordt voor de bovenbedoelde coöperatie hoogst bedenkelijk acht. Hij meent dan ook tegen z. i. onvoldoend overwogen stappen in deze richting ernstig te moeten waarschuwen. Oorspronkelijk wensclite men een coöperatieve Iijnkoekenfabriek voor Zee land en West-Noord-Brabant te stichten. Tegen den opzet van deze zaak heeft hij destijds de volgende bezwaren inge bracht, die z. i. nog bestaan le. lijnkoekfabricage is in hooge mate een speculatief bedrijf; 2e. lijnkoek uit lijnzaad geslagen is voor de bedrijven in Zeeland en W. N. Brabant altijd een veel te duur voeder geweest, dat hier dan ook weinig aftrek vond 3e. de coöperatie dient niet te baseeren op leden over een groot gebied verspreid maar op groepen van leden in kleine centra; 4e. de iinancieele opzet was niet zoo als die bij een goede coöperatie behoort te zijn tegenover de leden 5e. het is naar de meening van den heer Z. niet te verdedigen dat men het noodvoeder voor varkens gebruikt om de menschen, die door groote behoefte aan varkensvoeder misschien aandeelhouder worden, ook te binden aan de coöpera tieve lynkoekenfabriek. Als zesde punt bespreekt den lieer Z den prijs van liet noodvoer a 30 cent per K. G., en de vraag of de samenstel ling van het noodvoer bij dien prijs de mesterij rendabel maakt, gerekend de tegenwoordige spekprijzen. Hij deelt mee dat volgens een nauwkeurige bere kening bij de tegenwoordige spekprijzen liet voer „van Calcar", dat hij iets liooger aanslaat dan liet noodvoer van Dr. Weyer- man, in geen geval duurder mag zijn dan 26V2 cent per K.G., wil het mesten daar mee rendabel zijn Bovendien deelt bij omtrent den invloed van het voeder op de kwaliteit van vleesch en vet mee, dat bij voederproeven in Denemarken bleek, dat liet vleesch en vet van var kens, die een gedeelte van hun voeder in den vorm van mosselvleesch ontvin gen, een sterk uitkomende, traauachtigo lucht en smaak hadden. Het afgesmolten vet was in vele gevallen heelemaal bruin. (M. Ct.) Afvalstoffen vor den landbonw. De minister van Landbouw heeft in gesteld een Rijkskantoor voor verzame ling en verwerking van afvalstoffen voer veevoeder en mest voor den landbouw (R. A. I.) De fjpaansche Griep. Te Tilburg is door de geestelijkheid verzocht aan degenen in wier gezinnen lijders zijn aan Spaansche griep, den eer sten tijd niet ter kerke te komen om de verbreiding der besmetting tegen te gaan. Ook worden daar de godsdienstoefe ningen verkort. Goes. Het gemeentebestuur ontving het navolgende regeeriingstelegrain Aan Burgemeester Goes. Regeering besloot Zaterdag tol ge deeltelijke demobilisatie van lichtingen en jaarklasse 1916 en ouder op na der aan te geven dagen. Geef daaraan dadelijk algemeene bekendheid. Minister van Oorlog Ailing von Geusait. Burgemeester en Wethouders van Goes vestigen nogmaals er do aandacht op van de winkeliers, dat gedurig wordt geconstateerd, dat velen te vroeg ver knopen. Vóór de geldig verklaring van de nieu we bon, dus vóór Zaterdag, mag hot be schikbaar gestelde niet worden verkocht, uitgezonderd zeep, die vanaf Vrijdagmiddag 2 uur njag vn kocht worden. Wanneer de Regeeringsgoederen bij een winkelier nog in voorraad zijn, is hij verplicht aan een ieder tegen afgifte van een geldigen bon te verkoopen. Overtre ding van een of meer dezer bepalingen zal uitsluiting tengevolge hebben. Uit onderwijskringen, zoo bijzon dere als openbare, te dezer stede zal de aandacht van liet gemeentebestuur worden gevestigd op het feit dat het stopzetten der scholen, wegens liet (heersclien der Spaansche griep, voor

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1918 | | pagina 2