lie-
Verbroken boeien.
De Groote Oorlog.
No. 123.
Donderdag 17 October 1918. Veertiende Jaargang.
1CBNSUU1IE Si HUP
ISCH COHSUUIR AGEHTSCHtr
Verschijnt eiken MA&KDAG-JtfQENSBAG- en VRIJDAGAVOND.
lel rntanM rai DiiUlaii.
Oliejekkers, Olis-
en, Oliepij pen, Olie
ten, Oliestaasen,
inkel van Sinkel
's-Heerenhoek.
ehrijving te koep
Olmeboomin
Canadaboomen
K. BEDIENDE,
nette Dienstbode,
haartsdijk- Korden*
Welk weder zullen wij hebben?
ncurreerenden prijs te
en in
kkelboomgaard over het
Voorstad Goes,
stadboomgaard, Voorstad
eschikt voor klomphout
a betaling.
tingen te-bekomen en bil-
in te leveren bij Notaris
t> te Kapalle en op hof
legen" Voorstad Goes tot en
October 1918. r/V
TE KOOP.
agan met ijzeren assen
set Grindbak bij
P. VAAS. 's Heerenheek.
een Kassierskantoor in een
lofdplaatsen van NoerdBra-
vordt gevraagd voor spoedige
ittrediug een flink
ch op een Kassierskantoor
~m geweest zijnde. Salaris
•kwaamheid.
biedingen met opgaaf van
tien, laatste betrekking, leef-
n tijd van indiensttreding,
No. 60 aan het Bureau van
id.
aagd voer terstond
Zich aan te melden bij P.
IJN—Simoss, winkelier
Kwadendamms.
a FLESSINGUE.
v i s.
snjets beiges résidant dans
Walcheren et Zuid-Beveland
u cours de la guerre, ont
du bétail de raee bovine ou
en Hollande, «ont priés de
re une déclaration écrite
ence Consulaire de Belgique
singue.
e déclaration doit A) Emaner
ncier hollandais chez qui le
se trouve eu chez qui il a
acé;
Porter l'estampille de 1»
une du lien de résklence de
ancier.
déclaration doit porter sar
bétail, qu'il ait été vendu,
i ou se trouve encore en 1»
ssion des Beiges precités.
F. DEROOVER,
Consul de Belgique,
TE VLISSINGEN.
Bericht.
Belgische onderdanen, in het
d Walcheren en in Zuid-Geve-
verblijvende, welke, tijdens
oorlog uit België hoornvee en
ien iu Nederland hebben over-
icht worden verzocht er'n schrif-
bewijs van af te geven aau
Belgiscn Consulair Agentschap
lissingen.
ze verklaring moet: A) uitgaan
den Nederlanoschen houder bg
het vee zich bevindt of ge'
:st is.
den stempel dragen der ge'
ite der verblijfplaats dezer
Iers.
ize verklaring is vereischt voer
et vee 't zij het verkocht, ge
it of in bezit van bovengemelde
F. DEROOVER,
Consul van België
et 30 April 1919.
9.30, 10, 11, middag 12, nam,
9 45, 10.30, 11.30, nam. 12 30,
IEÜWE ZEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 1.daarbuiten f 1.25.
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentië» worden ingewacht vóór half oen uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Boude wijn de Wiiieslraat A 135* GOES.
Tel. uitere.: Directie no. 94. Redactie na. 97..
Reclamebarichten 30 Ct. p. r. BjJ abonnement speciale prj]s.
Advezteotiaa van 1-**H regels f 0 75, iedere regel meer 16 Ct.
advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend,
i.
Het Duitsche of liever het Pruisisehe
militairisme want in Duitschland heeft
Pruisen de leiding en voert Pruisen den
boventoon is overbekend en over
berucht. Het was een aparte macht, die
het van nature zoo degelijke, zoo rijk-
begaafde Duitsche volk in zjja knellende
banden omsloten liield.1) Of nog beter
een soort van aparte religie met „macht
boven recht" als gronddogma, met een
eigen cultus, met eigen rechtsbegrippen
het duel, een overblijfsel uit bar-
baarsche tijden, geldt in de Duitsche
officierenwereld als het middel om
beleedigde eer te wreken met „der
oberste Kriegsherr" als pontifex en hoo-
gere en lagere sabelrinkelaars als pries
ters en acolythen. In bond met de „jon
kers", aanhangers van uitmodische feo
dale begrippen en Pangermanisten, wier
landhonger geen oude en nieuwe wereld
tezamen vermogen te stillen, was dat
militairisme een staat in den staat ge
worden. Wie een officiersuniform draagt,
geldt bij de militairistische kaste in het
land van Wilhelm voor een hooger, fijner
besnaard wezen, ver verheven boven den
„Zivilist", den burger. In den loop des
tijds was die superioriteitswaan zelfs sug
gestief gaan werken. Anders toch ware
het onmogelijk geweest, wat een tiental
jaren geleden voorviel, dat een schoen
maker, in kapiteinsuniform gestoken, zeer
„schneidig" het raadhuis te Köpenick
binnenstapte en er in een ommezien de
gemeentekas van de onderdanig buigende
ambtenaren wist in omtvangst te nemen.
Al wat in den soldatenrok de machts
theorieën der Duitsche militairisten moet
helpen verwezenlijken, geldt gewoonweg
als werktuig, waarmede men doet wat
men wil. Talrijk zijn dan eok in den loep
der jaren de voorbeelden van mensch-
onwaardige behandeling van rekruten
en minderen in Duitschland. Men denke
aan de opzienbarende feiten indertijd in
de kazerne te Zabern voorgevallen. Werd
het soms zelfs voor de slaafs gehoorzame
Duitschers te bar en riep men in den
Rijksdag de rfiilitaire overheid ter ver
antwoording, dan hield een minister van
oorlog natuurlijk een hooge officier
een nijdige donderspeech vanuit de hoogte
tot de „Zivilisten", die het waagden iets
tegen het heilig huisje der militaire kaste
te ondernemen en.... „man war so klug
noch wie zuvor", alles bleef bij het oude.
En als men nu vraagtis er dan op
het oogenblik in Amerika, Engeland,
Frankrijk, met hun reuzenlegers, geen
militairisme, dan antwoorden wij met
den nieuwen onderstaatssecretaris E r z-
berger, voor wiens woorden een half
jaar geleden de Duitsche militairisten
slechts een spotlach over hadden „niet
het aantal soldaten noch de
menigte kanonnen maken het
„militairisme", doch de bru
tale geest van geweld, die
alles met het zwaard wil be
slissen en daarom ook in de
politiek aan de bovenhand
wenscht te komen".
Waar zóó het militairisme door een
Duitscher zelf wordt getypeord, kunnen
wij ons veilig van verdere definitie ent
houden. Die brutale geest van geweld
dreef Duitschland in 1914 in den oorlog
de Duitsche Marburger hoogleeraar
Schiicking brengt den Engelschen oud
minister Grey epenlijk hulde als aan den
man, die in 1914 tegen het drijven der
Duitsche militaire leiders in, al het moge
lijke deed em het uitbreken van den
oorlog te voorkomen. Diezelfde geest
ontketende den onbeperkten duikboot-
oorlog, juist toen de openbare meening
in Amerika bekomen was van de eerste
afkeer, gewekt door de schending van
België's neutralitait, mede een vrucht
van den „böser Geist des Deutschen
l) Vóór den oorlog bloeiden in Puitschland
4e handel en de nijverheid. Hoeveel meédzouden
zij echter hebben bijgedragen tot de algemeene
welvaart, indien niet jaarlijks millioenen inden
bodemlooaen put van het miiitairieme waren
Vereonken. Men kon toch door elkaar rekenen,
dat een Daitecher van zijn verdiensten 50 pCt.
had af te Btaan aa i de soldaterij. En wat zal
het nu zijn, nu de Duitsche natie het bankroet
Van het militaire systeem heeft te betalen
militarismus". Het was diezelfde geest,
welke iu stede van de onderwerping
van Rusland en Rumenië te benutten voor
de economische verheffing dier landen
en van den eigen „Heimat", op politieke
veroveringen en confiscaties uitging, het
geheel bezegelend met het vredestractaat
van Brest Litowsk, waarvan Talleyrand,
als hij nog leefde, zou gezegd hebben
„dit is erger dan een misdaad, 't is een
(politieke) fout". Het was diezelfde geest,
die zijn hoogste troeven op het Wester
front uitspeelde met Parijs en Calais als
zeker gewaande winst en het spel
verloor.
Dit alles betreft het optreden van het
Duitsche militairisme naar buiten. Maar
ook binnen de eigen landpalen bleek het
bezield met denzelfden geest en sloeg
het als een reuzenpoliep zijn beklem
mende armen om de organen van het
publieke leven. Het verbieden van ver
gaderingen, behalve die der Al Duitsche
„Vaterlaods"-partij, het begunstigen der
conservatieve en Pangermanistische
stroomingen 2), het „einsperren" van per
sonen, die „Deutsch feindlich" heetten 3),
het censureeren van de pers ziedaar
ettelijke maatregelen, door de opper
machtig heerschende militaire kaste
gedurende dezen oorlogstijd kwistig en
zoo goed als straffeloos toegepast.
Zóó vertoonde zich het Duitsche mili
tairisme naar buiten en naar binnen, om
zich heen slaande als een woesteling,
alles meedoogenloos onder den hak van
zijn soldatenlaars vertrappendegoed en
bloed, room en eer, kunst en beschaving,
liever gansch Europa in één reusachtig
kerkhof veranderend, dan zijn machtsbe
geerten opgevend. „De staat van Frederik
aen Grooten kan en mag niet ondergaan I
Voor onze heilige goederen willen wij
als het moet tot den laatsten man door
vechten I" Zoo raast de conservatieve
partij in een barer laatste vlugschriften.
'tWas duidelijk: zoolang dat stelsel
in Duitschland overheerschte, was een
antwoord op Wilson's nota als thans
door de Duitsche regeering is gegeven,
onmogelijk. Daarvoor moest de natie
zichzelf werden, zich verheffen in het
bewustzijn van haar waardigheid en de
ketenen van het militairisme verbreken.
En dit engeloofelijk schier en toch
waar is geschied, de gebeurtenissen
der laatste weken laten daaromtrent geen
twijfel Een nieuw Duitschland is opge
staan en dat nieuwe Duitschland „wil"
zoe schrijft Maximiliaan Von Harden in
het „Berliner Tageblatt" „boeten voor
elk bedreven onrecht, ook voor die daden,
welke zijne vroegere regeering kunnen
worden ten laste gelegd.3) Maar het zou
zich hartstochtelijk verzetten tegen elke
poging om de fouten van enkele»
te wieken op de eer en het goed van
het volk."
En om niemand onkundig te laten aan
gaande zijn bedoeling met die „enkelen",
zeide hij Donderdag 10 October voor een
talrijk gehoor in de „Philharmonie" te
Berlij»„Deopperheerschappij
van het m i 1 i t ai ris m e is in
Duitschland voor altijd voor
is ijMen komt er nu openlijk voor uit,
dat het nu meer dan genoeg isdat de
dagen van een Von Tirpitz, een Von
Reventlow, een Von Stein en hoe verder
de grootmanderijnen va» het Pruisische
militairisme heeten mogen, voorbij zijn.
Naar „Het Handelsblad" mededeelt,
meldden Duitschers, die over onze oost
grens vluchtten„de algemeene opinie
is dezewat kunnen ons Hindenburg en
de militaire leiders schelen? Als zij niet
willen, zullen wij onzen wil aan de
regeering weten op te dringen."
2) Door het vorige Pruisisch ministerie van
oorlog, waar Von Stein de lakens uitdeelde,
werden Al-Daitache vlugschriften,; waarin de
soldaten werden aangemaand vol te houden, in
honderdduizenden exemplaren aan het front
V(rspreid.
3) Herhaaldelijk werden in den rijksdag klachten
geuit over wederrechtelijke vrijheidsberooving
van burgers, bijzonder in .Elzas-Lot haringen.
Gewoonlijk kreng men nul op het relrest.
4) Een maand geleden 6chreef „De Tijd" over
de waarschijnlijkheid van oen door Daitschland
in den herfst aan te vragen wapenstilstand. Dit
bericht zoo schreef men dezer dagen nit
Daitschland aan dat blad werd in een be
paalde Duitsche landstreek door de militaire
censuur onderdrukt.
s) Beschouwt men in het licht dier woorden
het antwoord van Wilson op Dnitschland's
antwoord dan zou men zoo zeggen, dat het
Duitsche volk bereid ia door een nog zuurderen
appel heen te bijten dan het reeds gedaan heeft.
Een 50 jarig Duitsch soldaat, te Esschen
bij OMze grens op wacht, zeide tot een
verslaggever van „De Maasbode"„ik
ben zilvergrijs geworden in deze jaren,
die ons veel, zeer veel hebben gekest
aan goed en bloed en niets, niemendal
hebben opgeleverd dan ongeluk en wrak
ken van menschen. Wg hebben veel
feuten gemaakt en het is de vraag of
wij de gevolgen ervan ooit te boven
zullen komen. Ik heb twee zonen bij
Verdun verloren en waartoe heeft het
gediend?"
Het antwoord van Wilson.
Men seinde ons Dinsdagmiddag:
WASHINGTON. Het antwoord van
Wilson aan Duitschland luidtDe voor
waarden voor den wapenstilstand moeten
worden overgelaten aan de militaire
raadgevers der geallieerden. Ocen schik
king is aanneembaar die niet volkomen
garantie geeft voor de militaire opper
macht der geallieerde legers.
Verdor wordt geëiicht de beëindiging
der onwettige praktijken der strijdkrach
ten en duikbooten. Voorts de vernietiging
van elke despetieke maeht of althans
de terugbrenging daarvan tot feitelgke
machteloosheid. Het geheele vredeerer-
loop zal afhangen van afdoende waar
borgen dienaangaande. Wilson zal een
afzonderlijk antwoord zenden aan Oosten
rijk Hongarije.
WASHINGTON. Volgens een Reuter-
bericht heeft Wilson te kennen gegeven,
dat een wapenstilstand alleen mogelijk
is, wanneer de wreedheden te land en
ter zee ophouden. De autocratie moet
verdwijnen vooraleer de vrede tot stand
komt.
N.B. De Amerikaansche pers ziet i»
Wilson's antwoord de» eisch tot on
voorwaardelijke overgave en tot omver
werping der Hohenzellerns. Red.
Turkeije vraagt om vrede.
Men seinde ons Dinsdagmorgen
WASHINGTON. Turkije heeft door
bemiddeling van den Spaanschen gezant
aan de Vereenigde Staten om vrede ge
vraagd.
De strijd in het Westen.
De Britsch-Fransch-Engelsche legers
hebben Rousselaere' veroverd. Hiermede
is de Duitsche verdedigingslinie Oost
ende Rousselaere Meenen Rijssel
doorbroken.
Nog een tiental dorpen werden ge
nomen.
De terreinwinst bedraagt van 4 tot 10
K.M. De Belgen en de met hen strijdende
Franschen maakten te zamen 6U00 ge-
vaageneH, namen 6 volledige batterijen
en nog tal van kanonnen en andere
hulpmiddelen.
De vijand «tak Roesselaere, Cortemark
Hoogleede en Gets in brand.
LONDEN, 15 Oct. Reuter verneemt,
dat de Belgen langs hun geheele linie
zich bevinden in het schootsveld van
de zeer belangrijke spoorlijn van Rijssel
via Kortrijk naar Thourout.
Dit is practisch de hoofdverbindingslijn
tusschen de Duitschers in den sector
van Rijssel en de Duitschers in den
Belgischen kustseetor.
BERLIJN (Off.) In Vlaanderen heeft
de vijand den aanval over een breed
Iront hervat. Het gelukt hem onze troe
pen over de stelling terug te werpen.
Suoosssen der Fransohen.
De Franschen hebben sinds Zaterdag
het geduchte massief van Gebain geno
men en rukten Zondag Laon binnen,
terwijl ook La Fère door hen bezet is.
De artilleriemacht der geallieerden
is zoo geweldig, dat de oorlogscorres
pondent der Kölnische Volkszeitung ze
noemt „tot 't krankzinnige opgevoerd".
PARIJS, 15 Oct, Het avondcommuni-
qné meldt:
Ten Noorden van de Oise zijn de
Franschen vooruitgegaan in de streek
van Aisonville. Ze bezette» de» Zuide
lijken eever van de Barre tet Peuilly-
sur-Serre, dat in hun handen is.
De Franschen maakten evenee»s vorde
ringen ten Noord-Oosten van Marchais;
hierbij werden 400 gevangenen gemaakt
Meer Oostwaarts hebben ze La Selve
genomen en Nizy-le-Comte.
Ten Westen van Grandpré houden de
Franschen den weg Vouzier—Grandpré
bezet. In deze streek maakten ze opnieuw
meer dan 400 gevangenen.
0e verwoestingen in Frankrijk.
WASHINGTON, 10 Oct. Te Washing
ton wordt een officieel telegram van
Sharp, den gezant der V ereenigde Staten
te Parijs, gepubliceerd, die een bezoek
aan de verwoeste streken in Frankrijk
heeft gebracht, waar hij bewijzen ver
zamelde van vernieling van vruehtboomen,
ontwijding van kerkhoven enz. Sharp
zeide, dat België zijn geallieerden raad
pleegt over de te nemen maatregelen,
om nieuw» daden van vandalisme der
terugtrekkende Duitschers te beletten.
Van Duitsche zijde wordt dit als volgt
weersproken
BERLIJN, 11 Oct. De seeretatis van
buitenlandsche zaken dr. Solf, verklaarde
in ee» onderhoud met een vertegen
woordiger der pers: Betreffende de be
schuldigingen aan vijandelijke herkomst,
dat wij zonder militaire noodzaak steden
en derpen in het bezet gebied verwoes
te», en gruwelen pleegde», moet ik de
volgende verklaring afleggen
Het is oh waar, dat de Duitsche troepea
gewonden hebben afgemaakt, hospitalen,
scholen verwoestten, kerken plunderden.
Wij hebben bij onzen terugtocht het ver
nielingswerk, dat steeds bij een terug
tochtsoperatie onvermijdelijk is, tot het
minimum, tot het absoluut noodzakelijke
beperkt.
Neyon bij onzen terugtocht in 1917 in
goeden toestand achtergelaten, is sinds
door de EBgelsche en Franscne kanonnen
verwoest.
Zoolang de strijd verder duurt, zal het
onherstelbaar verlies van kunstwerken
te betreuren zign. Indien de vijanden
hiertegen opkomen, waarom vernielden
ze op grond van oorlogsnoodzakelijüheid
Rousselaere, Kamerijk, St. Quentin, Douai
en andere achter ons front gelegen
steden
Denken zij dan hoegenaamd niet aan
de ellende der burgerlijke bevolking die
in den regen bij menigten hun steden
en dorpen moeten verlaten en, overal
beschutting zoekend, hun weg naar België
moeten vinden Men legt op die wijze
aan de Duitsche bezetting de bijna niet
te vervullen verplichtingen op, om in
het onderhoud dezer massa's te voorzien.
Het Duitsche legerbericht heeft tegen
over de beschuldiging van brandstich
ting in Kamerijk en Douai officieel ver
klaard, dat het kanon der entente deze
steden in brand schoot. En het zou iets
ongehoords zijn, indien de Engelschen,
nadat ze deze beide steden vernielden,
thans voor straf Duitsche steden zouden
willen verwoesten.
Ontruiming van de haven van Antwerpen?
Men meldt van de grens, dat de
Duitschers voornemens zijn de in Ant
werpen liggende Duitsche en Oosten-
rijksche schepen naar Nederland i» vei
ligheid te brengen. De „Main", die ook
al vroeger te Vlissingen een toevlucht
vend, heeft reeds equipage gemonsterd.
De „Maasb." vernam dezer dagen uit
Berlijn, dat als de onderhandelingen met
Wilson moeten afspringen Duitschland
tet een 2e mobilisatie zal overgaan, die
alle mannen tot aan den leeftijd van
55 jaar omvat.
Het gist In Duitschland.
Naar „De Tijd" meldt gist het in de
Duitsche steden. Te Berlijn is bij een
volksbetooging een pórtret van den
keizer verscheurd.
Verwaohtlng tot den avond van 17 Oct.:
Matige tot kraohtigen, later wellicht
tijdelijk afnemende wind uit Westelijke rich
tingen. Betrokken of zwaarbewolkte lucht
met tijdelijke opklaring. Waarschijnlijk nog
regenbuien. Weinig verandering van tempe
ratuur.
De demooratiseerlng
va» Duitschland duurt voort. De nieuwe
regeering zal weldra twee wetsvoorstellen
bij den Rijksdag indiciën, waarbij het
recht van oorlogsverklaring
aan den keizer zal ontnomen
worden en de verantwoordelijkheid
van den rijkskanselier aan de volksver
tegenwoordiging nader zal worden ge
regeld.
Nlsj,
do oude Servisch» hoofdstad was 7 Nov.
1915 door de Bulgaren bezet. Thans is
zij door de geallieerden heroverd.
Sedert 15 Sept. werden met inbegrip
van het 11e Duitsch-Bulgaarsche leger,
dat op de passen van Kleevo en Kilhan-
delen omsingeld was en zich overgaf,
deor de geallieerden 60.000 gevangenen
gemaakt onder wie 1600 officieren en 5
generaals. Tweeduizend kanonnen, hon
derden machinegeweren, mijnwerpers en
een onmetelijke buit werden veroverd.
De opvolger van Von Berg
BERLIJN, 14 Oct. Tot opvolger van
den afgetreden chef van het civiele ka
binet des keizers, Von Berg, is volgens
de bladen de voormalige staatssecretaris
van binnenl. zaken, Delbriick, benoemd.
BERLIJN, 14 Oct. Naar de bladen mel
den, heeft in de partij der onafhanke
lijke sociaal democraten een splitsing
plaats gehad, doordat de meest radicale
vleugel zich afscheidde, en zich tot een
communistische partij gevórmd heeft.
De Duitsche conservatieve partij heeft
haar tegenstand tegen de uitvoering van
het gelijke kiesrecht in Pruisen opge
geven.
Eone omvorming der Denaumonarohie
schijnt aanstaande. Keizer Karei, een
onbloedige revolutie der denkbeelden
boven een bloedige omwenteling ver
kiezende, heeft alle politieke partijleidei s
bij zich ontvangen om met hen te over
leggen, hoe het nationaliteiten beginsel
het best op de monarchie is toe te
passen. Ofschoon alles nog in den staat
van wording is, wordt toeh vrij alge
meen verwacht, dat vier nieuwe onaf
hankelijke staten binnen de grenzen der
Donaumonarchie zullen ontstaan, n.l.
een Duitsche, een Hongaarsche, een
Tsjecho Slowakische en een Zuid Slavi
sche staat.
Ten slotte is zoowel in Oostenrijk als
in Hongarije het ministerie afgetreden.
In Oostenrijk is Tarouca, in Hongarije
Navay met de vorming van een nieuw
kabinet belast.
De Dultiehe Rijksdag.
BERLIJN 15 October. De voorzitter
van den rijksdag heeft de op Woensdag
16 October vastgestelde zitting van den
rijksdag afgelast en zich de bijeenroeping
van deu rijksdag voorbehouden.
Be Kanseilerorlsi8.
Uit de laatste berichten van ohs vorig
nummer bleek tot veler verwondering,
dat nu reeds de positie van den Duit-
schen rijkskanselier wankel stond. Reeds
gingen Maandagmorgen geruchten, dat
hij was afgetreden. Deze crisis is ont
staan uit de publicatie van Engelsche
zijde van een brief van prins Max, ge
dateerd Januari 1918, aan prins Alexan
der van Hohenlohe, waardoor het de
mocratische optreden van den tegen-
woordigen rijkskanselier in ernstige ver
denking wordt gebracht. De rijkskanse
lier heeft in een bijeenkomst van de
leiders der meerderheidspartijen getracht
bevredigende ophelderingen te geven
omtrent het feit, dat zijn in dien brief
fntwikkelde ideeën over democratie,
parlementariseering, oorlogsdoel, vredes-
resolutie enz. lijnrecht in strijd zijn met
zijn thans aangenomen houding, verkla
rende te zullen heengaan als zijn per
soon een beletsel zou zijn voor het
vredeswerk.
Tenslotte hebben alle partijen ook de
sociaal-democratische zich bij die ver
klaringen weergelegd. Prins Max v. Baden