De Groote Oorlog.
No. 107.
Dinsdag 10 September 1018. Veertiende Jaargang.
Mijnt Én MISMUS-, IUISIU- ei VRIJIAQAOIHB.
Hef Openbare Gebed.
Oe strijd in het Westan.
BUITENLAND.
ABonnsmeutspljjs p. 3 maanden voor Goes f 1.-= daarbuiten f 1Ü6.
Afzonderlek* Bummers ft seat, dubbele bladen 19 eéat
Advertéatiëii worden ingewacht réér Half een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Boudewlln de YMtteslraat A 135s GOES.
ïél. interc.: Diraeöa ao. 94. Redactie no. 97.
Kéclameberiehten 30 Gt. p. r. Bij abonnement
AdvertaatiSn van 1—5 regels f 0-75, ieder» regel meer
Eeneeöde advertentie 3 X geplaatst wordt 8 X
lë
prjfs
et
Niets is treffender dan het openbare
gebed van gansclieen volk, geen schouw
spel zoo aangrijpend als de openbare
verdeemoediging van gansch een natie
voor het aanschijn Gods. Zoo vaak in
het oude Israël het volk, door tegenspoed
en kommer terneergedrukt, zuchtend
onder den hiel vau dén vreemden over
lieerschér, bij den tabernakel te Silo
samenkwam, om er zijn afdwalingen te
betreuren en in berouwvol smeeken zijn
stem verhief tot Jehova, neigde Deze
immer genadevol Zijn oor tot die bede
en schonk Hij aau Israël met den zogen
over diens vijanden een nieuw tijdperk
van welvaart, bloei en macht De H.
Schrift geeft ons daarvan en met name
in het boek der Rechters de treffendste
voorbeelden. Het is als wilde God ons
daarmee leeren, hoe welgevallig Hem
het openbare, hot officieele gebed is.
En, terecht. Immers, de zinrijke volks-
spreak„aan Gods zeg«n is alles gelegen"
geldt niet voor eiken mensch in hot bij
zonder, maar ouk veor familiën, vereeeni-
gingen, staten, ja, voor de gansche maat
schappij. Niet om niet heeft de Godde.
lijke Stichter des Christendoms gezegd
„waar twee of drie ia Mijnen Naam ver-
gaderd zijn, daar ben ik in hun midden."
De godsdienstige onverschilligheid, een
der wrangste vruchten vao het moderne
ongeloof, heeft gemaakt, dat bij tal van
gelegenheden, waar menschen bijeen zijn
die bet hoogst euvel zouden opnemen,
wanneer men hun christelijke gezindheid
in twijfel trok, het openbare, officieele
gebed, hetzij om God voor zijne weldaden
te danken, hetzij om van Zijn machtige
Hand gunsten af te smeeken, als iets
totaal onnoodigs en overbodigs wordt
nagelaten Hoe schaarsch is niet het aan
tal bestuurscolleges, waar men de be
raadslagingen opent en sluit mot een
kort gebed en hoe talrijk zjjn niet de
vergaderingen van allerlei vereenigiBgen
en corporation de Katholieke daar-
gelaten waar aan alles wordt gedacht
en «ver alles werdt gesproken, maar
God, de Bron aller gaven en de Schenker
alles goeds, werdt dood gezwegen. Ja,
er zjjn er niet weinigen, die op dat ne
j;eeren van ons aller Schepper en Heer
in het openbaar, groot gaan en daarin
de triomf zien der vrijdenkerij en het
toppunt van verlichting. Eenzelfde ver
schijnsel openbaart zich ook in die lauden,
waar de regeering z.g. met God heeft
afgerekend, waar men, om met den on
godist Viviani te spreken, „de lichten
aan den hemel heeft uitgedoofdZoo
vaak daar de landskinderen zich opma
ken voor eene apenbare smeeking tot
Hem, die zelf door Zijn Heiligen Geest
het volk gelukkig prijst, „wiens Heer
zjjn God is", onttrekt zich de regeering
angstvallig aau die religieuze handeling,
zioh verschuilend achter „de wet", welke
het deelnemen van regeeriagswege aan
openbare gebeden heet te verbieden.
Als of dergelijke wetten niet even ge
makkelijk kunnen worden opgeheven,
als zij zijn gemaakt.
Het kleingeestige, ja, het laffe van eene
dergelijke houding springt aanstonds in
liet oog. Toen dan ook bij de jongste
openbare gebeden door het Fransche
episcopaat uitgeschreven, da rageering
der Republiek schitterde doer afwezigheid
en de beer Clemenceau namens het gou
verne*ent eene uitnosdiging tot bjjwo
ning dier plechtigheid op bovenvermel
den grond had afgeslagen, viel het den
Fransehen kardinaal Andrieu niei moei
lijk dien schijngrond als volgt kort en
bondig te weerleggen:
„Ik ken geen enkele wet, die de Fran-
sche autoriteiten verbiedt tot openbare
gebeden veor Frankrijk aan te sporen
en daaraan deel te nemen. De wet, dii
men, zonder baar te noemen, aanhaalt
om de thesis der regeering te verdedigen,
kan geen andere wet zijn dan die van
de scheiding van Kerk en Staat. Deze
wet zegt inderdt ad, dat de republiek
geen enkelen eeredienst erkent. De repu
Bliek erkent geen enkelen, eeredienst,
voor zoover zij aan geen daarvan bijzon
dere rechten toekent; doch zij erkent
alle, voor zoover zy ze beschermt in de
uitoefening der vrjjheid, die zg hun ver
leent. Er is geen staatsgodsdienst, geen
officieele godsdienst meer. Alle «eredien
sten zijn, tenminste in beginsel, voor de
wet gelijk en zjj genieten dezelfde vrij
heid. De vraag werpt zich da» op, of
het regiem vau de vrijheid der eeredien
sten aan de Fransche autoriteiten ver
biedt, nationale gebeden bjj te wonen.
Ik geloof van niet.
„Bovendien is er het voorbeeld van
Amerika. Ook in Amerika bestaat de
vrijheid der ecrediensten, ofwel de i-ckei-
ding van Kerk en Staat Desniettegen
staande heeft de president dezer repu
bliek onlangs al de bewoners der Ver-
eenigde Staten aangespoord, om tot God
te bidden, teneinde de beëindiging van
d< n oorlog en de overwinning der geal
lieerden te verkrijgen
Met dit klare bescheid stort gansch
de fraaie wetstheorie, waarmede Clemen
ceau zijn weigering meende te kunnen
bemantelen, ais een kaartenhuis ineen.
In een zijner beroemdste lijk'reden zegt
Bossuet, dat het der Voorzienigheid be
haagt, vau tijd tot tijd regeerders cn
volkeren harde maar rechtvaardige lessen
te geven, „de justes ac terribles kgous."
Gewis mag als de groote en voorname
les van dezen gruweljjkén wereldoorlog
gelden h*t opnieuw ingeprent besef,
dat individuen hoogen en lagzn
zoowel als staten absoluut afhankelijk
zjjn van Hein, die „de wereld splitst in
koninkrijken en 't vorstelijk erfdeel be
paalt", zooals de dichter zingt Dat noch
de resultaten der moderne wetenschap,
nech de stoute uitvindingen der techniek,
die ia den hedendaagschen mensch zoe
licht den waau planton vaa zelfverheffing
en eigengerechtigheid tegenover God,
ons broos geslacht kunnen vrijwaren van
pjjn en smart, kommer en ellende of een
>aradijs kunnen scheppen, aan het eerste
Sden gelijk, ja, zoo mogelijk, dit nog
overtreffend. „Nood leert bidden", dat
roept als met donderklaak de stem van
het geschut, dat klinkt ons tegen uit dén
nood en het smarteweo der geteisterde
natiën, dat roept als uit duizend kelen
bet immer nijpende gebrek bij oorlog-
voorenden zoowel als bjjj neutralen. Moge
die algemeene kreet niet vruchteloos
wegsterven, maar gehoord wordeu spe
ciaal in die landen, welker regeerders
meenen ,,du haut de leur grandeur" Ged
te kunnen wegcijferen, opdat hun k»ie
zich weor buige voor Htm, tot Wien
naar des Psalmisten woord alle schep
selen hoopvol de oogen epslaan, om spijs
en zegening te ontvangen te rechter tijd
LONDEN, 7 September. (R.O.) Het
middag.communiqué meldt:
Onze troepen maakten gisteravond en
gedurende dsn nacht verdere vorderingen
ten Oosten en ten Neord-Oosten van
Péronue cn hebben tlaucourt, Sorelle-
Grand en Metz en Couture genomen. Ten
Noorden van laatstgenoemd dorp zijn
wjj het Zuidelijk deel van het Haucourt-
woud binnengedrongen. Wij maakten een
aantal gevangenen.
Ten Noorden van het La Bassée-kanaal
wonnen onze patrouilles terrein in de
Duitsche stellingen bjj Cautileux en
Vislaines
Meer naar het Noorden ondernamen
wij gisteravond een welgeslaagde, kleinere
operatie tusgchen heuvel 63 en Wul-
verghem; wjj maakten 50 gevangenen
en brachten onze linie eenigszins vooruit
in de richting van Meessen.
LOKBEN, 7 September. (H.N.) He*
leger van generaal Maugin heeft ten
Zuiden van de Oise op verscheidene
punten de linies bereikt, die voor het
begin van het Duitsche voorjaars- offensief
door de Franschen werden bezet.
De Amerikaansche troepen staan thans
aan den Zuidelijken «ever van de Aisoe
van Condé tot Villers. In het Noorden
werd het Engelsche front voeruit ge
bracht ten Noord-Westen van Armentières
en ook tussche» Yperen en La Bassée
werd op verscheidene punten terrein
gewonnen.
BERLIJN, 7 September. (Draadloos.)
Het avondeommuniqué meldt
Aan weerszijden van den straatweg
Péronne-Kamer'ijk achterhoedegevechten
voor ense nieuwe stellingen.
Plaatselijke gevechten tusschen de
Ailette en de Aisne,
Losse Berichten.
Hindenburg
heeft eene proclamatie gericht tot het
Duitsche volk, waarin hij tot kalmte en
vertrouwen aanmaant en waarschuwt
tegen het verspreiden van valsche onrust
barende geruchten en van vlugschriften,
die het volk tegen Keizer en rcgeeriug
opzetten.
Dat een scherp coifliet tusschen
Helffvrich en den staatssecretaris van
buitenlandsche zaken zou hebben plaats
gehad, wordt door het Wolff bureau
tegengesproken.
Voa Hintze heeft een aantal Weenrche
journalisten in gehoer omvangen en hum
o. m. de verzekering gegeven, dat hij het
als een vau zgn belangrijkste plichten
beschouwde om alles te ondersteunen,
wat de centralen op eenigerlei wijze
nader zou kunnen brengen tot eeu eer-
rollen vrede. (Msbode.)
Volgens de „Nordd. Ztg" heeft de
Duitsche rijkskanselier den socialistischen
afgevaardigde Ebert ontvangen, diejuist
in de „Vorwarts" een artikel geschreven
had over de mogelijkheid van een inter-
nationale socialistische conferentie. In
hoever intusscheu verband tusschen dit
artikel en de ontvaugst van den schrijver
bestaat, is moeilijk uit te maken. (Msb.)
Oe onbeperkte Duikbooteroorlog.
WASHINGTON, 7 Sept. (R.O. Offici
eel). Het terugkeerende transportschip
Meunt Vemen (het vroegere Duitsche
s. Kronprinzessin Geeilie, 19503 br. tons)
is Donderdag 200 mijlen van de Fran
sche kust getorpedeerd. Het schip heeft
echter zonder ongevallen een Fransche
haven kunnen bereiken. (Msb.)
WASHINGTON, 7 September (R. O.)
Officieel wordt medegedeeld dat het
Amerikaansche stoomschip, Lake Owens
in buitenlandsohe wateren door «en duik
boot met kanonvuur tot zinken is ge
bracht.
Vjjf van de bemanning worden vermist
BERLIJN, 7 September (W. B.) Offi
cieel.) Aan de kusten van Engeland en
Noord Frankrijk hebben enze duikbooten
12.000 bruto reg. tons aan scheepsruimte
tot zinken gebracht.
Engeland en de Bolsjewlkl.
De Britsche regeering heeft Litwinof,
den vertegenwoordiger der Belsjewiki te
Londen, en diens secretaris als gijzelaars
genomen en in de doos gestopt, ten einde
voor alle Britsche vertegenwoordigers in
Rusland een vrijen uittocht naar Finland
af te dwingen. Hierdoor is de verhou
ding tusschen de Sovjet-regeering en de
geallieerden nog meer verscherpt.
De Fransche oorlogsdoeleinden.
GENEVE, 6 September. (H N.) Ver
sclieidene Fransche bladen melden, dat
het zeker is, dat de Fransche regeering
in den loop van de kamerzitting, die
thans begonnen is, aan den drang van
de linkerzijde gehoor zal geven en eene
nieuwe verklaring afleggen aangaande
de oorlogsdoeleinden. (Msb.)
Varnletlglngs- en onderhandellngsleuzen.
Clemenoeau heeft in zijn antwoord
aan den voorzitter van de algemeene
raden, die de regeering geluk wenschten
met het behaalde succes, in een jubi-
leerend telegram nogmaals de bekende
verklaringen afgelegd over de zekere en
onvermijdelijk noodzakelijke vernietiging
van het Pruisische militairism», na welke
operatie eindelijk de weg zal zjjn ge
baand voor het recht.
Hetzelfde herhalen men weet het,
onder algemeene toejuiching hunner land
genooten lord Hugh Cicil, minister
Orlando en de Amerikaansche Senator
Lodge, welke laatste, zegt de „New
York Times", sprak namens alle gealli
eerde volken, die begrijpen wat Duitsch
land beteekent.
„De overwinning", voegt het blad er
aan toe, „moet binnen Duitschland wor
den behaald, en de geallieerden moeten
er voor zorgen, dat deze straatroover
onder de naties geen voordeel opstrijkt,
of door een vrede van overleg in een
positie wordt gelaten, die hem in staat
stelt zijn oude bedrijf te hervatten.
De „World", het voornaamste demo
cratisciie orgaan, verklaart, dat do rede
van den leider der republikeinsche
partij in den Senaat het standpunt
aangeeft van de groote massa van het
Amerikaansche volk.
Dat wil dus zeggen, dat het ovevgroote
deel van het Amerikaansche volk het
eens is over de noodzakeljjkheid der
teruggave van Elzas-Lotharingen door
Duitschland en van de Italiaansche ge
bieden door Oostearijk over de neod-
zakelijkheid van Griekenland's deugdelijk
gewaarborgde veiligheid, van de erkende
onafhankelijkheid van Servië, Polen en
de Slaven, van de teruggave der te
Brcst-Litowsk van Rusland afgescheiden
gebieden, en van Palestina's verlossing
uit de Turksche heerschappij.
De „Vorwfirts" merkt naar aanleiding
hiervan op, dat, zoolang senator Lodge
en zjjn gelijkgezinden proclameeren, dat
de vrede moet worden gedicteerd, en
niet met Duitschland mag worden onder
handeld, zij zich ook zoolang niet er over
moeten verwonderen, dat hun verzekering
als zou niemand het Duitsche volk leed
willen berokkenen, op het Duitsche volk
niet den gering?ten indruk maakt.
„Aan een voorstander van een vrede
door geweld kan niemand fatsoenlijke
en eerljjke oogmerken toeschrijven".
Neen, evenmin als aan de voorstander*
van den Duitschen „zwaardvrede", die
behooren tot dezelfde oppermachtige
party, welke tot dusverre in Pruisen
nog steeds de vervulling eener plechtig
afgelegde koninklijke belofte inzake de
kiesrechthervorming weet te verijdelen
De zielzorg In het Amerikaansche leger.
Het Amerikaansche miuisterie van
Oorlog heeft een doer de „Columbüs-
ridders" in het belang van de zielzorg
voor de Amerikaansche soldaten voor
gestelden maatregel goedgekeurd en laat
dezen thans uitvoeren. Krachtens dien
maatregel krijgt elke katholieke soldaat
op zijn herkenuingsplaatje de aanteeke-
ning Roept een priester 1 Iedere andere
soldaat, die den stervende hiermee vindt
is verplicht te zorgen, dat aan dit ver
langen zoo spoedig mogelijk wordt vol
daan.
Uit Siberië
STOCKHOLM, 6 Sept. Generaal Hor-
vath en generaal Pleskof, die zich tegen
de inmenging van Engeland in de Rus
sische aangelegenheden hebben verzet,
zijn op last van de Engelschen gevangen
genomen.
Horvat werd weer vrijgelaten, maar
werdt streng bewaakt.
Pleskof's leger is ontbonden.
Uit Ruslar.d.
BERLIJN. Volgens berichten uit Moskou
is het den boerwu-upstandelingen die se
dert twee weken Nisuy Nofgórod Jiele-
gerden gelukt de stad binnen té dringen
eu na een verbitterd gevecht te bezet
ten:. De sovjettroepen werden genoodzaakt
in Z.W. richting terug te trekken-. De
stad* heeft zeer geleden.
MOSKOU, 7 September Tengevolge
van het gisteren uitgevaardigde decreet
betreffen3e. de arrestatie van alle rechts-
sociaal revolutionnairen, van de gijzelaars
der burgerlijke partijen, alsook van vroe
gere officieren, cRe ingeval ijj deel
hadden aan de jongste moor - aan lagen
of samenzweringen der witte gar listen
zullen doodgeschoten werden zijn te
Moskou talrijke inhechtenisnemingen
begonnen, voornamelijk van sociaal revo
lutionnairen en ook meerdere hoogere
geestelijken.
Talrjjke terechtstellingen hadden er
plaats.
Een paar persstemmen
uit de Centrale rijken doen zien welk
een indruk de wapensuccessen der geal
lieerden in Duitschland en Oostenrijk heb
ben gemaakt, successen, die zelfs door
de officieele „Norddeutsche Allgemeine
Zeitung" worden erkend- De Weensche
Arbeiderzeitung schrijft:
„Toen de oorlog uitbrak hadden de
Duitschers eeu voorsprong wat de hoe
veelheid grof geschut aanging. De verhou
ding van het artillerietuig in de beide
kampen is evenwel verschoven. Thans
hebben de geallieerden de beschikking
Welk verier zullen wli hebben?
Verwaohting tot den avond van 10 Sept.:
Matige tot krachtiger), Zuidelijke tot Wes
telijken wind, zwaarbewolkt met ttldelQke
opklaringen, regenbuien met kans ep onweer.
Weinig verandering van temperatuur.
over alle hulpbronnen nopens grondstof
ten en arbeidskracht van vier groote nii-
verheidslanden. Evenmin kan Duitschland,
hoe dapper diens vliegers ook wezen mo
gen, verhinderen, dat de vliegers der en
tente in aantal thans de bovenhand heb
ben. De inspanning van Duitschland heeft
haar grenzen. De duikbootoorlog weid tot
vruchteloosheid gedoemd op den dag, dat
Amerika een deel zijner onbeperkte hulp
middelen in het werk stelde tot den aan
bouw van nieuwe schepen. De tanks zijn
slechts een vervaarlijk wapen, wanneer
ze in zwermen worden losgelaten- Daar
om is de entente de baas in den strjjd
met de tanks en zal dit zoo blijven".
Het invloedrijk Beiersche Centrumblad,
de „Augsburger Postzeitung", schrijft om.:
„Men moge ten onzent toch eindelijk
bedenken, dat de centrale rijken zich in
de ongunstigste positie van een belegerde
vesting bevinden, ondanks al hun schitte
rende uitvallen omsingeld zijn en daaruit
niet meer kunnen loskomen. Daarom ook
kan deze oorlog voor ons niet met mili
taire middelen alleen gewonnen worden-.
De duikboot is destijds als het redmid
del aangeprezen. De uitkomst heeft deze
voorstelling gelogenstraft. Men heeft ge
hoopt op een ommekeer der stemming
in de gemachtigde kringen bij de vijan
den. Er is niets gebeurd. De Amerikaan
sche drommen zijn ontvangen met bespot
ting: „Soldaten, maar geen strijdvaardig
leger 1" Onze vijanden hebben echter om
ons in te sluiten aan deze Amerikaansche
krachten meer dan genoeg, en desnoods
leveren de Fransche legers dc ontbreken
de strategische leiders ruimschoots
Daarom moeten wij ons heil in een ver--
gelijk zoeken. Het is te hopen, dat de
Duitsche regeering zal willen besluiten,
daartoe onverwijld het initiatief te ne
men.
De Volkerenbond.
Professor Lamasch, Oostenrijksch afge
vaardigde ter Tweede Ilaagsche Vredes
conferentie wijst in het „Neue Wiener
Tageblatt" erop, dat de Volkerenbond der
toekomst geen Bondsstaat zal zijn noch
een Statenbond zooals de Amerikaansche
Unie, maar alleen een verbond van. vol
komen souvereine staten, dat slechts één
doel nastreeft: het handhaven van den
vrede.
De leden zouden slechts drie verplichtin
gen op zich nemenal hun geschillen
voor te leggen aan een scheidsgerecht
of een bemiddelend lichaam; liiet tot een
aanval over te gaan, vóórdat dit lichaam
daaraan zijn goedkeuring heeft gehecht,
en te zorgen, dat ook de andere leden
de verplichtingen nakomen.
Dé partijen zouden met gebonden zjjn,
het advies van het bemiddelend orgaan op
te volgen, welks gezag slechts moreel zou
zijn. De door het uitstelion der vijande
lijkheden gewonnen tijd zou de hartstoch
ten bekoelen en kunnen dienen voor het
overwegen der overwinningskansen en het
vergelijken van de offers des oorlogs met
de voordeelen der overwinning.
„Men mag hopen, dat een aldus uitge
stelde oorlog in het goheel niet gevoerd
zai worden en een overrompeling zou in
elk geval onmogelijk worden gemaakt. Van
afschaffing van den oorlog is bij dit stel
sel nog lang geen sprake.
„Zulk een verbond kan misschien het
best vergeleken worden met een onder
linge verzekeringsmaatschappij, die de sta
ten verzekert tegen het gevaar van een
plotselingen overval. Zulk een verbond
alleen zou het den staten mogelijk ma
ken, de bewapening te beperken.
blXKnillIRd.
Ministercrisis. De Kamer na*
een motie van wantrouwen teg- n de re
geering aan met 26 tegen 24 stemmes.
Het kabinet is afgetreden.
