istallen.
TAL'.
IADE en VOLKSOPROER
EREN
irking JE IBM'
DE BESTE PROPAGANBIST.
De Groote Oorlog.
op meister gekeurd.
\o. 95.
Dinsdag 13 Augustus 1918. Veertiende Jaargang.
allage. Balen.
FEN 17.200.000.
ID GELD
UtBANK
SSURANTIÉN
HYPOTHEKEN
E KANTER &HORDIJK'S
ennootschap
en Zaadhandel
Middelburg.
delbu r&.
Tel. Int. «6.
ENDAEL BREDA.
.F, Veghel.
Verschijnt eiken MIIIUJKIHAI- en VRIIDAGAVOND.
FEUILLETON.
Onder den grond.
Oe strijd in het Westen.
I
I I
Kreke, Oe Kan Ct.)
Wibaut Co.)
Korenbeurs)
4
de afgifte van Blnnaalaedeehe
It plaateen in Nederland gelden
9'
K VAN
speciaal in Eikenhout, Kerkbanken,
«erkitsslsn .Schoolbanken enz. eni
an alle soorten nieuwe en gebruikte
lakken. Alle mogelijke Juteverpak-
:lng.
In No. 23.
1, roerende goederen enz. tegen
f 0,75 per mille tot een bedrag
re premie.
oofd-Agentesse
BANK t. BOES.
Abonnementsprijs p. 3 maanden vwr Gmi i 1..—, daarbuiten 11.25.
Afzonderlijke nummers 5 «nt, dubbele bladen 10 eant.
Advertentiën worden Ingewacht riór Mf Mn uur namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Boudewl|n de Wlftesfraat A 135s GOES.
Tal. interc.: Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclamoberichten 30 Ct. p. r. Bjj abonnement speciaie piqjs.
Advertentiln van 1—6 regels f 0.75, iedere regel meer 15 Cl
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X
(Vervolg en slot.)
Waar dus zooals wij in het vorig
artikel zagen ens volk voortdurend
door den invloed van een wijdvertakte
machtige anti-Katholieke pers is omringd,
eischt reeds het recht op zelfbehoud dat
daartegenover een krachtige Roomsche 1
pers als tegengif worde gesteld. Luide
vermaant ons hiertoe de stem der ker
kelijke overheid. Zoo Leo XIII zaliger
en roemruchter gedachtenis, die aan den
aartsbisschop van Weenen schreef: „On
der de middelen welke het meest ge
schikt zjjn om den godsdienst te verde
digen, is er naar mijne meening geen
krachtigeT en geschikter middel voor
onzen tijd dan de Pers Bij eene andere
gelegenheid drukte zich dezelfde opper
priester aldus uit: „daar de vijanden
van het christendom gewoon zijn de
dagbladpers te gebruiken om de geesten
te verderven, zoo moeten de Katholieken
begrijpen, dat in dit opzicht de verdedi
ging gelijkwaardig behoort te zijn aan
den aanval".
Ook van boe groote waarde een goede
courant, een degelijk dagblad, kundige
jjverige, geloovige redacteurs en mede
werkers zijn voor den godsdienst, voor
de Kerk, voor gansch de maatschappij,
begrepen de Roomsche opperherders en
bisschoppen terdege. Mochten hun onder-
hoorigen steeds diezelfde diepgevoelde
overtuiging koesleren 1 Paus Pi us IX
noemde Louis Veuillot, den beroemden
FranschenKatholieken journalist, „sterker
dan een leger van honderdduizend man".
Kardinaal Lavigerie, bisschop van Car
thago, schreef aan zijn geestelijkheid:
„Het oprichten en steunen van een
Katholiek dagblad, een Katholieke cou
rant is in zekeren zin even noodzakelijk,
even verdienstelijk als het bouwen eener
kerk."
Toen Paus Pius X nog kardinaal patri
arch van Venetië was, dreigde het Ka
tholieke Venetiaansche blad „La Difesa"
zijn verschijning te zullen moeten staken.
Aanstonds was de kardinaal in de weer
om die ramp te verhoeden. „Ik zal"
zoo zeide hij tot zijn omgeving „voor
geen offers terugschrikken om „La Difesa"
te behouden. Als het noodig mocht zijD,
zal ik daarvoor mijn ring, mijn borst
kruis, ja zelfs mjjn kardinaalskleeding
prijsgeven, want ik wil in ieder geval
dat het blad blijft bestaan". Nobele woor
den, welke den lauwen Katholieken, die
niets voor hun pers over hebben, als
een verwijt in de ooren moeten klinken
en voor onze vurige geloofsgenoeten een
spoorslag moeten zijn tot het onverdro
ten en altijd meer steunen van onze
dag- en nieuwsbladen door het nemen
van abonnementen, het plaatsen van
advertentiën, het zenden van berichten
en wetenswaardige mededeelingen, die
het blad voor zijn lezers aantrekkelijk
maken. Dat is de beteekenis van het
bekende woord van den Amerikaansclien
prelaat mgr. Ireland: „Als St. PaUlus
83)
De gevangen vrouwen waren natuur
lijk onbekend met de bijzonderheden van
dien bloedigen dag; maar zij1 zagen den
stroom der vluchtelingen toenemen en
hoorden het gebrul der met, de brand
stichting belaste furiën.
Om twaalf uur bracht de medelijdende
bewaarder wederom brood aan de on-
gelukkigen: hij scheen aan de wroeging
ter prooi en had bij bet heengaan Ie
deur niet gesloten.
Om hetzij vrijwillig, hetzij uit achte
loosheid zulk een inbreuk op de bestaan
de voorschriften te kunnen maken, zonder
dat kei. opgemerkt werd, moesten er wel
zeer ernstige gebeurtenissen plaats ge
grepen hebben.
De gevangen vrouwen hielden raai. Er
werd overeengekomen dat men tot tfen
avond zou wachten en dan onder be
gunstiging der duisternis zou trachten bij
groepen van hoogstens drie of vier de
vrijheid te hernemen.
Tot groote verbazing der eersten, die
zich in de gangen waagden, ontmoetten
op de wereld terugkwam werd hij zeker
journalist." Een Paulinische ijver moet
ons bezielen bij onzen arbeid voor de
uitbreiding en verheffing van de Katho
lieke Pers, wij moeten dat werk beschou
wen als een waar apostolaat. „De krant
is de beste kapelaan voor den pastoor",
werd op den Duitschen Katholieken-dag
te Coblenz gezegd: „De pastoor preekt
maar één keer in de week en dan moet
men nog zelf naar de kerk gaan om
hem te hooren. De krant preekt meer
malen in de week, ja, dagelijks en komt
bij U in huis."
Enorm is het geede, door de Roomsche
courant gesticht, overrijk de zielenoogst
door haar gekweekt. Waar zij de welko
me gast, beter nog de huisgenoote is
geworden van den huiseliiken haard,
heerscht het goede, vlucht het kwade,
neemt het geloof in kracht en diepte
toe, sterft de godsdienstige onverschil
ligheid, die geestelijke tering waaraan
zoovele zielen ten offer vallen.
Wij hebben de Roomsche pers de beste
propagandist genoemd. Moge die eere-
titel onze wakkere propagandisten in
stad en land niet afkeeng maken, haar
als trouwe, machtige bondgenoot welkom
te heeten in den huldigen geestelijken
strijd op politiek en sociaal gebied. Moge
de leus: „in elk Roomsen gezin een
Roomsche courant" hen bezielen tot
grootsche daden. Mogen zij als ridders
van de Katholieke pers niet ophouden
voor de uitbreiding van haar rijk te
strijden, ook op die wijze den wensch
vervullende van den Grooten Meester:
„een vuur ben ik op aarde komen bren
gen en wat wensch ik anders dan dat
het ontstoken warde
Dit ten slotte tot de klagers, de vit-
t-rs, de Nurksen onder de onzen, die
altijd komen aandragen met de bewering
-de Roomsche pers is zoo achterlijk."
Vooreerst is die klacht in haar algemeen
heid niet meer waar. Wij hebben in
ons groot blad „De Maasbode" met och
tend- en avondeditie, met „De Tijd",
„Het Centrum" en tal van andere dege
lijk® dagbladen, en een eerbiedwekkenden
stoet van Provinciale nieuwsbladen een
pers die er zijn mag, om van onze maand
bladen en tijdschriften te zwijgen. Maar
zoo onze pers nog niet is wat zij zijn-
moet, dan vragen wij dien klagers: aan
wie de schuld Aan uzelf. Want
gij hebt de Katholieke pers steeds het
voedsel onthouden en met u w geld de
pers onzer tegenpartij gesteund.
Ware dat niet geschied, de anti-Katho
lieke pers zou niet zóó sterk, de onze
niet zoo zwak zijn. Noodeloos met abon
nementen en advertentiën niet-Katholieke
bladen steunen en zijn eigene negeeren,
is verraad aan het Katholieke vaandel
en dan nog der Katholieke Pers haar
minderwaardigheid voor de voeten te
werpen, is laf en verachtenswaardig.
Hoog onze PersVoor haar gestreden,
haar gesteund, haar verbreid, koste wat
het kost, naar het jongste voorbeeld
onzer wakkere Hongaarsche geloofsge
noeten, die ondanks den drukkenden
oorlogslast, ondanks papiernood en teeh-
zij niemand; de trap. de binnenplaats,
alles scheen verlaten. Alleen stonden er
petroleumvaten langs de muren en op
die vaten wachtten de "brandstichtende
lonten op de vonk. Het was hoog1 iij'd
om te vluchten.
Margaretha en Louisa- gingen de straat
op en sloegen den weg naar Saint-Sul-
pice in. De straten waren doorsneden inet
barricades, bezet door opstandelingen in
hemdsmouwen, eich:le ben-den booswich
ten; de vrouwen werden aangehouden,
ondervraagd, ruw teruggestopten. Men
mocht niet voorbij.
Zij richtten hare schreden naar de rue
du Bac: daar was veel volk; vrouwen:
en kinderen 'bestreken met petroleum -:1e
Munt en het Instituut; giafedereerden door
zochten -de huizen om er de achterblij
vers op te sporen en hen te dwingen
aan den strijd deel te nemen; anderen
werkten koortsachtig aan de oprichting
van nieuwe barricades; iets verder ver
lichtte èen bloedig schijnsel als een on
metelijk Bengaalse!) vuur razende, lieren-
de groepen; de Seine scheen bloed in.
plaats van water te bevatten en door
wolken dikken rook stak een ontzetten
de brand van alle kanten 'hare vurige
tongen door de tallooze rangen van de
Consignatiekas, de Rekenkamer en hel
nische moeilijkheden, door een wijdom-
vattende, rationeele propaganda over
heel Hongarije een katholiek persfonds
hebben weten bijeen te brengen van
twaalf millioen kronen. Zij toch
beseffen de waarheid en wel op hunne
manier van hetgeen reeds meer dan een
halve eeuw geleden de Fransche Jood
Crémieux, voorzitter der „Alliance Isra-
élite", zeide„Wij hebben slechts één
wapen noodig, want dat is alvermo
gend; wanneer wij dat hebben, dan
is de wereld aan ons. Het is niet
het geld, het zijn niet de voorname
betrekkingen, het is niet de algemeene
achting. Dat alles komt eerst op de tweede
plaats. Maar vóór dit alles: maakt u
meester van de Pers, dat Is alles!"
Welk voordeel een eenhoofdige leiding
van een talentvol aanvoerder oplevert,
wordt thans bij de Entente voldengen
aangetoond door de eperaties van maar
schalk Foch, die bewijst dat hij v. Hin
denburg kan staan. Zijn offensief vanuit
Amiens neemt steeds grooter omvang
aan en de terreinwinst wordt al grooter
en greoter. Montdidier moesten de
Duitschers prijsgeven, Chaulnes een
gewichtig strategisch knooppunt en
Roye vielen den geallieerden in handen,
terwijl het aantal gevangenen tot 35000
steeg. Alleen ten noorden van de Somme
hadden de Duitsche tegenaanvallen succes.
Als men weet, dat Amiens ernstig door
de Duitschers bedreigd werd en in die
richting hun legers de zee het dichtst
genaderd waren, is de terreinwinst, door
de Franschen en Engelschen gemaakt,
een ware ontlasting voor het bedreigde
Amiens en alzoo van dubbele waarde.
Men zegt, dat Foch bij zijn benoeming
tot opperbevelhebber heeft gezegd„ik
sta in voor het behoud van Amiens".
Die belofte heeft hij schitterend ingelost
en zich een veldheer van den eersten
rang getoond. Zijn tactiek om den Duit
schen generaal Kuprecht te beletten het
leger van den kroonprins met hulptroepen
te versterken en door voortdurend nieuwe
offensieven op niet vermoede punten de
plannen des vijands in de war te sturen,
voorspelt den Duitschers een kwade
toekomst. En al zu.len zij nog wel hier
en daar een krachtigen stoot toebrengen,
bij den immer wassenden vloed van
Amerikaansche hulptroepen zullen zy het
hard te verantwoorden hebben. Hun
kansen staan op het oogenblik slecht.
LONDEN 9 Augustus. Ten Noorden
van de Somme heeft de vijand krachtige
tegenaanvallen gedaan. Chipilly herno
men en de Britten uit de bocht der
rivier verdreven
Het Duitsche tegenoffensief bij Morlan-
court en Chipilly is de eenige krachtige
reactie waartoe de vijand in sfaat bleek
paleis van het Legioen van eer.
De menigte brulde, de balken kraakten
met een akelig geknetter, de hemel, Joor
een grijsachtig met zwarte .plekken af
gewisseld floers overdekt, werd gestip
peld door millioen-on vonken, en de wind,
die de vlammen kromde, nam in de ruim
te millioenien brandende papieren en
sprankels mede, die ,zich heinde en verre
over de wijk verspreidden,
door een grijsachtig me-t zwarte plekken.
De Versaillanie-n waren dicht bijl; van
de ee-ne zijde bijna tot het Wetgevend.
Lichaam genaderd en hel Hötel des In
valides bezettende, dat de gefedereerde
artillerie van de hoogten van het Pan
theon uit alle macht bestookte, van de
andere, de Tuilerieën en het Louvre in
sluitend, die- nog ten deele door het
leger der Commune bezet werden.
Een afdeel ing petroleuses, die van de
Pont-des-Arts kwam. stormde naar de rue
Maizarin om nieuwe branden in de wijk
van het Pantheon aan hei stoken.
Tot eiken prijs wilden do beide vrou
wen d© rui» des- Feuillantines bereiken,
de ©ene om haar dochtertje te vinden,
de andere om "zich bij haar vader te
Voegen; zij vermengden zich pnder den
gemeenen hoop en bereikten met de brand
stichters de Place Saint-Sulpice. De op-
over het algemeen was zijn tegenstand
zwak, zijn verliezen zijn zwaar, die der
Britten zijn buitengewoon gering.
BERLIJN, 10 Augustus. Het avond
communiqué meldt
Uitbreiding van dan slag van de Ancre
tot de Oise.
Aanvallen des vijands zijn boor onze
gerechtsstellingen mislukt.
PARIJS, 10 Augustus. Meer dan 1000
tanks en honderden vliegtuigen nemen
aan den slag bij Amiens deel. Onder de
door ons gemaakte gevangenen bevindt
zich een generaal. De stad Amiens en
de spoorlijn ParijsBoulogne worden
reeds niet meer bedreigd. De Duitsche
verliezen aan manschappen en kanonnen
en ander materiaal zijn zeer groot. Meer
naar het Noorden met name aan de Leye
heeft de vijand uit eigen beweging zijn
posities ontruimd.
PARIJS, 10 Aug. Tusschen de Marne
en de Vesle hebben de geallieerde troe
pen 700 kanonnen van alle kaliber en
1400 machinegeweren genomen, honderd
duizenden granaten, millioenen patronen,
honderden wagens, machines, gereed
schappen ongerekend het klein materiaal
en verschillende voorraden.
Men seinde ons Zaterdagmorgen
LONDEN, 10 Augustus (O.V.) „Cen
tral News" verneemt, dat de geallieerden
Montdidier zijn binnengerukt en dat een
nieuwe Fransche aanval over een front
van 16 mijl is ontketend. De geallieerden
vorderen 4 mijl.
Men seinde ons heden (Maandag)
morgen
LONDEN. De Engelschen en Franschen
zetten succesvol hun opmarseh voort.
Chaulnes en Roye zij a bezet Het aantal
der gevangenen is gestegen tot 35000.
Losse Bsrlohten.
Oe toestand in België.
Onze groote bladen bevatten uitvoerige
bijzonderheden over den toestand der
Belgische bevolking in het door den
oorlog zoo droevig bezochte België.
Om te weten, wat er omgaat, moet
men doordringen tot de haardsteden der
drie a vier millioen Belgen, die steun
ontvangen van het Nationaal- Steun- en
Voedingscomité, tot de woningen van
eenige millioenen beambten, ambtenaren,
kleine kooplieden, renteniers en men-
schen met pensioentje, die, uit schaamte
voor het inroepen van steun, er de voor
keur aan geven het zonder te stellen en
derhalve gebrek te lijden. En wil men
een beeld van wat voor ieder dier Belgen
deze belangrijke aanvoeren, welke men
te Rotterdam ziet inladen, beteekenen
Men legge op een schotel 260 gram
brood, saamgesteld voor een groot ge
deelte uit roggemeel, gerst en mais, 20
gram reuzel of spek, 15 gram boonen of
erwten en men aanschouwt het dage-
lijksch rantsoen van den Belg. Volledig
heidshalve zij hier nog aan toegevoegd,
dat bovendien nog om de drie maanden
roeriingen bezetten het met een groote
macht en bereidden zich voor tot een
(hardnekkigen strijd tegen de troepen, die-
een gedeelte der rne de Vaugirard over
meesterd hadden-.
Hun aanvoerder, een soort van reus
met een dierlijk voorkomen, had zich voor
genomen Van die Croix-Rouge tot de rue
tlu Vieux-Colombier een scheidsmuur van
vlammen op t© richten, om de langs de
me de Chierahe-Midi komende aanvallers
tegen te houden; hij veranderde derhalve
de richting van het bataljon petroleuses
en beval haar d© huizen van de kruis
straat de la, Croix-Rouge te gaan 'be
strijken..
Wat was er de furiën aan gelegen,
mits zij: slechts haar duivelachtige)) haat
konden koelen door zoo veel mogelijk
kwaad te doen; zij togen onmiddellijk
derwaarts op weg onder het gillen van
de Marseillajse en- het uitbraken van gods
lasteringen en verwenschingen.
Deze nieuwe bestemming van het korps
petroleuses noodzaakte Margaretha ei»
hare gezellin zich opnieuw van het Pan
theon te verwijderen, en stelde haar aan
het gevaar bloot van niet voor den vol
genden morgen bare woning te kunnen
bereiken, en hetgeen nog erger was, om
misschien in de handen der soldaten te
Welk weder zullen wij hebben
Verwaohtlng tot den avond van 12 Aug
Zwakke tot matigen wind uit Zuldtiyke
tot Westelijke richtingen. Gedeeltelijke be
wolkte lucht. Waarschijnlijk nog droog wtsr
behoudsns kans op onweer.
50 gram koffie of cacao wordt uitgedeeld
Is er onder onze landgenooten iemand
wiens hart niet inkrimpt bij het aan
schouwen van dat hongerrantsoe», waar
van de Belgen moeten leven?
En men verbeelde zich niet, dat dit
karige en onvoldoende officieele rantsoen
aangevuld kan worden doer levensmid
delen van eigen bodem.
De aanhoudende stijging van de prijzen
der door het eigen land voortgebrachte
voedingsmiddelen maakt ze onbereikbaar
voor 9/io der bevolking.
Niet alleen zijn de ondersteunden
buiten staat ze zich te verschaffen, maar
iederen dag vermeerdert het aantal van
de welgestelden, die door het stopzetten
hunner zaken, het verlies hunner betrek
kingen, het opraken van hun spaarpen
ningen in de onmogelijkheid verkeeren
tot deze noodzakelijke aanvulling van de
door de ambtelijke organen verstrekte
rantsoenen te geraken.
Rundvleesch kost 30 tot 35 francs per
kilogram, varkensvieesch 40 tot 45 francs,
spek en vet 65 francs, melk fr. 1.50 de
liter, eieren fr. 145 per stuk, de boter
wordt frauduleus verkocht voor 40 francs
per kilogram, aardappelen worden clan
destien verhandeld voor fr. 4 per kilogram
meel voor 19 francs, suiker voor 18 francs
per kilogram, een klein bosje nieuwe
peentjes kost fr. 1.50 een kilogram erwtjes
fr. 2.50, een bloemkool 2 francs, een
kropje salade 50 centimes.
Uit deze cijfers kan men afleiden hoe
gering het aantal is dergenen, die in
staat zijn hun voedsel aan te vullen met
levensmiddelen van eigen bodem. Onder
deze omstandigheden kan men zich de
verwoestingen voorstellen, welke door
ondervoeding worden veroorzaaktdeze
ondervoeding strekt zich uit tot alle
klassen van de maatschappij en veroor
zaakt een ziektetoestand en een sterfte
welke tot dusver in België onbekend
waren, België nooit heeft ondervonden,
zelfs niet ten tijde van de moorddadigste
epidemieën, waardoor het land in de 19e
eeuw geteisterd werd.
Om den toestand onzer naburen uit te
schilderen is er maar één woordhon
gersnood.
Als die hongersnood in België nog niet
het gruwzame kleed heeft aangenomen
van de beruchte hongersnooden, waarvan
de geschiedenis ons de dramatische ge
beurtenissen heeft overgeleverd, dan is
dit uitsluitend te danken aan het steun-
werk, dat in België in het leven is ge
roepen met medewerking van de Neder-
landsche en Spaansche regeeringen. Des
ondanks leiden alle pogingen en alle
opofferingen der onderscheiden regee-
ringen, betrokken bij de hulp aan België
vallen, die niet in gebreke zouden blijven
haar naar Versailles te voeren.
Juffrouw Schültz verzocht derhalve
den aanvoerder verlof het plein te mo
gen overgaan en naar hare woning in
de ruo -des Feuillantines terug te keeren.
„Ga met de anderen mede", antwoord
de de woesteling; „vandaag is er geen
sprake van huis of familie; hbt geldt
voor alles Tie-t welzijn der republiek".
Dez-e ruwe afwijzing verhinderde hief
'meisje nfe-t te blijven aandringen en
Louise paarde hame- smeekingen aan de
hare. f
Op die beden antwoordde de aanvoer
der met afschuwelijke vloeken, en zich!
daarop tot eenige bandieten wendende,
schreeuwde hij:
„Daar die burgeressen bang zijn, slui-
te men zfe op in de kelders van Sul-
picius; zij- zij-n gewelfd eii .daar zullen
zij niets voor haar mooie huid te vree-
zen hebben.
„Commandant, gij beschouwt ons als
verdachten", liep Louise uit, „zie, hier
,is mijn kaart, ,ik ben die vxouw vair
den "burger Vincent, een der wrekers
van- Flourens".
(.Wordt vervolgd.)
