De Groote Oorlog.
i\ o. 93.
Donderdag 8 Augustus 1918. Veertiende Jaargang.
Heereuhui^
=1
SoiisoilïeMerlfflFi
Virscbijnt allien MimOM JOIHSDM- en VfllJOABtVOHD.
OE BESTE rRQPABAHDIST.
B1HHEMLANP.
TE KOOP
met
VOORRA
Welk weder zullen wij hebben?
v. Marinus en Cornelia Ae
'ël Rouw, 86 j. wedn. van
reu.
Jau Goud, 28 j. Jm. en
24 j. jd.
Getrouwd: Adriaan. Tave-
te Wolfaartsdijk en JSli-
a Ruissen, 29 j. jd.
driaan, el. v. M. Hoogesfe-
ele; Adriaan Pieter, zi. v.
en A. SiervogeJ; Hilgonda
v. D. Bekkers en A. Leijs.
Johannis Hoogstrate, 69 j.,
Leuntje de Dreu; Bastiaaa
1 j., wdn. van Maria Trimpe;
ren kind vain het vr. gesl.
y en Fr. Tholenaar. (Kr. ürfc.)
IPOLDiER. Gehuwd: 2ti. Adri-
.ure, 29 j. jm. te Hoeilekens-
ohanna Jobse, 25 j. jd. te
der.
6, Jacomina, d. v. Cornells
n Jozina de Korne; 25, Jaco-
lella, d. v. Willem .Nieu.vtlorp
Huysson. (Z.)
JKE, Gehuwd: 18, Arnoud
.enbaas, 28 j. en Magdalena
eg, 20 j., 25, Dirk Bijl, 22
waard en Jacomina van Noor-
te Kxabbemdijke.
2, Jacobus Jan, z. v. Cornells
Krina Weststrate5, Klisa-
ma, d. v. Johannes van den
tonia Johanna den Enter; 9,
leih, z, v. Laurens Jacobus
en Tannetje van Sabben12.
Johannes Nieuwenhuijz i en
14, Johannes, zl v. Leendert
Ferra Sinke; 13, Maria Fran-
Josephus Luthiouwers an .To-
pikens; 15, Krijn Jacobus, z.
van de Vreedé en Francina
16, Marinus Cornells Dirk,
an Wabeke en Adriana Klos;
ina GeertrUida, d. v. Jacobus
laria Adriana van LangeveMe;
eth, d. v. Abraham llendrik
en Jozina Joossen; 29, .lan,
d Schouten en Maria de Rijder.
20, Pieter van 't Leven, 77
ia Oostdijk, 92 j. (Z.)
IJKE. GehuwdAnthonie van
52 j. en Maatje Oudkerk, 49
n Johannes Floras Feleus.
Frans z.v. Marinus Wisse en
atharina Verberkmoes.
en: Abraham Geluk, 73 j. geh.
a Vermaire. (Z.)
'in
t zeggen alle hinderen
|il> ais hun hoofd met
I i gev/asschen tvordt
j verfrischt heerlijh.
VI ,A,X doodt levend onrein
it jAtx verzorgt ne! haar
j8 Voor schoolgaande
0 Hinderen onmisbaar'.
1 2 S centen per doos
IK voldoende voor '/i Liter
l.5
Elicht afsluitband met oh hcndt»
kening L. I. AKKER, Rotterdam
Verkrijgbaar bij de meeate D»
mieten.
Te Goes bn Fa. GIBR». MULDEH
J.PLAZIER, W. F. DENHERDEK
te KrabbendSke bjj T" i
Oaet-Soubura bjj v.
Kloetlnge bij M. D
Nleuwdorp by J.
5t. JaMteen bjj Wed
DBL; te Weetkapel^
HOLLANDER; te Wfeeekerke k
VAN DAMMEte Rlllaad bij MAR
DE GOFFAU, Achterwegte hl
perland bij LEENDERTSE en
lereeke bij STEKETEE.
gelegen aan de Groote Markt
Goe*. Voor nadere inlichtingen adrtl
Mr. ZAAIJER, Advocaat en Proef
reur, Góes.
TE KOOP
een gebruikte Menwagpn, een nieUJ!j
Smid, Ovezand.
kade D 26, GOES.
WE ZEUWCK tïlUMl
Abonnementsprijs p. 3 maanden veer Gaas f 1.—, daarbuiten i 1.25.
Afzonderlijke nummers 5 eaat, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiëa worden ingewacht vóór half een uur 'e namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: BoudewIJn de Wltfesfraaf A 135» GOES.
Tol. in tere.Directie no. 94. Redactie ma. 97.
RedamebeirichtVB 30 Ct. p. t. Bij abonnement spemUma ptfs.
AdvertantAn van 1"-B regels fO-76, iedere regel meer 16 Gt
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekeofl.
i.
Zonder ook maar iets te willen afdin
gen op de toewijding en ijver van onze
propagandisten, aan wier arbeid voor
een goed deel het mooie getal van dertig
Katholieke Kamerleden als vrucht van
den jongsten stembusstrijd is te danken,
durven wij toch zender vrees voor tegen
spraak volhouden, dat de beste propa-
fandist is en blyft de Roomsche
'ers, de Roomsche Courant.
Bezorg eiken Roomschen kiezer een
Roomsche courant, laat hem die trouw
lezen en alle Roomsche kiezers, zonder
uitzondering, zullen by verkiezingen voor
Kamer, Staten en Gemeenteraad met
overtuiging hun stem uitbrengen op de
Katholieke lijst.
Voor de waarheid dezer stelling be
roepen wij ons op de reeds opgedane
ervaring.
Prachtig stemden onze Roomsche dor-
Sen op Zuid-Beveland den 3en Juli j.l.
laar ook vroeger, toen wij nog in
coalitie voor Protestantsche candidaten
optrokken en er nog geen propaganda-
clubs waren, staken die dorpen boven
alle andere door hun schitterend stem-
mencijfer uit. De reden? Omdat men
daar sinds jaren schier huis aan huis
een Roomsche courant leest.
Doch ook theoretisch staat het vast,
dat daar waarde Katholieke pers in eereis
een opgewekt Katholiek leven heerscht.
„Bij ons stemmen alle Katholieken
goed", zei iemand, kort na de verkiezin
gen van Juli j.l., aan den Haagschen
briefschrijver van „De Tijd", en hij
voegde er aan toe: „vroeger was ik
daarvan niet zoo zeker, maar sinds wij
een Katholieke courant in huis krijgen,
zijn wij geheel anders gaan denken".
„Geheel anders gaan denken". Juist,
dat is het. De eigenaardige gedachten-
sfeer, waarin de getrouwe Roomsche
lezer van een liberaal, socialistisch of
z. g. neutraal nieuwsblad gaandeweg
wordt ingeleid, de meeningen, ideeën
en beginselen op «tuk van moraal en
religie, welke de lectuur dier bladen
hem bijbrengt, verzwakken langzamer
hand zijn Katholiek bewustzijn, doen zijn
geloofsovertuiging gestadigaan in kracht
afnemen en, zoo zeker als de immer
neervallende druppel ook den hardsten
steen uitholt, zoo zeker raakt die ge
trouwe Roomsche lezer van het liberale
of neutrale blad voor de Kerk verloren.
Boeken zijn volgeschreven over den
enormen invloed der Pers, zoo ten goede
als ten kwade en voorzeker, in den strijd
tusschen het goede en het kwade in
deze wereld neemt de Pers als hoofd
wapen een eerste plaats in. Schaepman
heeft het zeer dichterlijk maar' ook zeer
juist gezegd:
„En sinds die ure staan en kampen op
[deze aarde
Twee machten, beide sterk in zelf be
[wuste waarde,
Het woord der heem'len en het woord
[der hel.
Hun beider wapentuig is de onbedwom
[gen Pers".
Niemand die dit ontkent en hierover
verder uit te weiden zou zijn water naar
de zee dragen.
Wat schreef de scherpzinnige kardi
naai Pie, bisschop van Poitiers?
„Ook 't godsdienstigste volk ter
wereld, dat niets anders dan slechte
dagbladen zou lezen, zou in verloop
van 25, 30 jaren een goddeloos volk
zijn geworden. Menschelijker wyze
gesproken kan geen predikatie het
uithouden tegen de slechte pers."
Nu zal de een of ander ons antwoor
den: ik lees geen slechte couranten, wel
neutrale, maar ik heb er nooit eenigen
hinder of geestelyk nadeel van onder
vonden. Zulke lieden spreken bewust
of onbewust leugentaal. Want wij vra
gen hun op den man afgij beweert
nooit eenig geestelijk nadeel van het
lezen uwer neutrale courant te hebben
ondervonden. Maar zeg eens, heeft die
courant ooit den Roomschen godsdienst
beschermd, een lans gebroken voor de
voortreffelijkheid der Katholieke wereld'
beschouwing, onze heilige zaak verde
digd, zoo die werd aangerand Heeft
de lezing uwer neutrale courant u meer
eerbied ingeboezemd voor Gods Heiligen
Naam, voor Zijn onfeilbaar woord, voor
Z ij n dag, den Zondag Zijt gij door
het lezen van uw neutraal blad beter
geworden, godsdienstiger, zedelijker, in
getogener Kortom, zijt gy door de
lezing van uw neutraal blad een trou
wer kind der Kerk geworden, een vuri
ger, strydvaardigor Katholiek? Op die
vragen zullen zij moeten antwoorden,
zoo zij eerlijk zijn, „neenl" En dat kan
ook niet Eer keert een doode ten leven
weder, dan dat de getrouwe lezer van
een neutraal blad zijn godsdienstig leven
door die lectuur voelt versterken en
verdiepen.
In het tijdschrift „Mannenadel" schrijft
de Redemptoristenpater M. Stoks (April
aflevering 1919)
In een bouwstuk of magonnieke
redevoering, den 28 December 1909
gehouden in de Haagsche loge
„L'Union royale", verkondigde ae
vrijmetselaar J. Boudewynse onom
wonden en onverbloemd„De zede
lijke beginselen zyn niet gebonden
aan plaats, tijd en persoon, niet aan
Palestina, Indië of Egypte, niet aan
Jezus, Mozes, Boeddha, Mithra,
Osiris. Want die moreele beginselen
zijn het essentieele van alle gods
dienstvormen".
Overduidelijk hooren wy hier, bij
de schijnbare huldiging der hoogste
eenheid, de wankelbaarheid, de
onvastheid der zedelijkheidsbeginse
len verkondigd als een hoofdartikel
van het Vrijmetselaarscredo.
Het liberalisme komt de verdachte
eer toe diezelfde logenbelijdenis met
de Lege gemeen te hebbenendaar
toe in staat gesteld door zijn heil-
loozo organen, de liberale en zoo
genaamd neutrale persproducten,
weet hst de miasmen dier ontbin
dende leus in wijden kring te ver
spreiden. Gerust kan men beweren
en ook dit geeft een treurigen
kijk op de mentaliteit, het karakter,
de strekking der neutrale pers
geheel die pers huldigt en verkon
digt deze verderfelijke leer: een
raste zedelykheid bestaat niet. Op
het terrein der zedelijkheid is die
leer van de gedurige wisseling, de
onvastheid der normen, het eerste
en alles beheerschende beginsel voor
bladen als de Nieuwe Kotter d.
Courant, De Telegraaf, De
Nieuwe Courant, De Cou
rant, enz. enz. en voor tijdschrif
ten als het vieze Leven, De
Week, De Wereldkroniek,
Panorama, Prins, De Forens,
De Amsterdammer (de groene),
De Nieuwe Amsterdammer
(de z.g.mosgroene), De Haagsche
Post, Frou-Frou, Zij, enz enz.
Hoe heilloos de gestadige predi
king van zulk een leer op ons lezend
publiek moet inwerken, laat zich
gemakkelijk begrijpen. Tenslotte is
er dan geen sprake meer van be
ginsel, alles lost zich op in een
„kwestie van appreciatie".
De strijd in het Westen.
Havas' correspondent aan het Fransehe
front schrijft:
De Duitsche generale staf schijnt tot
den terugtocht besloten te hebben, ten
einde zijn effectief te sparen, wegens de
zware verliezen, welke hy in den front-
zak leed die een voortreffelijke offen
sieve positie opleverde, maar uiterst ge
vaarlijk werd in geval van een langdurig
defensief. Dezelfde reden verklaart den
terugtocht bij Albert voor de Engelschen,
waar de laatsten een ver uitzicht hadden
over de lager gelegen vijandelijke stel
lingen.
Zoo geven dus de Duitschers in twee
streken de voordeelen prijs, welke zij bij
vroegere aanvallen zoo duur betaald
hadden, en gaan zij vastbesloten tot het
defensief over, waarschijnlijk in afwach
ting van de reeruten van de lichting
1920, waartegen de versch# troepencon
tingenten der geallieerden ruimschoots
zullen opwegen.
De vraag is maar of het Fransehe
oppercommando hen rustig zich zal laten
installeeren in de door hen gekozen stel
lingen. Daartoe schynt het al zeer wei
nig neiging te gevoelen.
Maarschalk Haig zegt in zijn van 4
Augustus gedateerde legerorder:
„Het einde van het vierde oorlogsjaar
brengt het einde van een krisisperiode
wij kunnen nu met gerechtvaardigd ver
trouwen de teekomst tegemoet zien. De
revolutie in Rusland maakte aanzienlijke
vijandelijke strijdkrachten vrij, die naar
het Westen werden overgebracht, waar
de vijand zijn aldus gevonden overmacht
voor een beslissende overwinning wilde
aanwenden, vóórdat de Amerikanen de
numerieke meerderheid weer aan de zijde
der geallieerden zouden brengen.
„De vijand heeft bij deze poging ge
faald de voortdurende stroom van Ame-
rikaansche troepen blijft aanhouden en
heeft het evenwicht reeds hersteld,
's Vijands eerste en krachtigste slagen
waren tegen de Britten gericht, maar
het Britsche front bleef ongebroken. Na
vele dagen van heldhaftigen strijd werd
de vijand gestuit, en aan het einde van
het vierde oorlogsjaar zijn de geest en
de slagvaardigheid onzer troepen beter
daa ooit."
Aan het Veslefront geen verandering
van beteekenis. De Duitschers geven
voor dat zij vrij en naar eigen verkiezing
terugtrekken; de Franschen beweren,
dat onder den druk der geallieerden de
Duitsche terugtocht geschiedt.
LONDEN, 6 Augustus. Het middag-
commuaiqué van generaal Haig meldt:
Onze tegenaanval sloeg een poging
des vijands om één onzer posten ten
N.-O. van Merris te nemen af. Vyande
lijke beschieting met gasgranaten ten
N. van Villers-Bretonneux.
BERLIJN, 6 Augustus. Het avond-
communiqé meldt
Tan het fronts niets ni«uws.
Losse Boriohten.
De besahieting van Parijs.
De Duitschers melden, dat de beschie
ting van Parijs met vèr-dragend geschut
Maandag is begonnen en verder wordt
voortgezet.
Het Vaticaan en de jaardag van den oorlog.
De „Össervatore Romano" herdenkt in
een artikel den jaardag van de oorlogs
verklaring en dien van de Pauselijke
vredesnota. Het blad schrijft o.a.:
De Pauselijke voorstellen, in 't eerst
door degenen, die er slechts oppervlakkig
kennis van genomen hadden, als weinig
practisch of als utopieën verworpen,
werden allengs door vooraanstaande
politici uit de oorlogvoerende landen
volkomen goedgekeurd. Feitelijk toch
werden de hoofdpunten ran den Pause-
lijken oproep, n.l. de triomf van het recht
over de macht, do vrijheid der zeeën,
ontwapening en seheidsgerecht voor de
territoriale kwesties door politieke per
soonlijkheden van den eersten rang zoudèr
voorbehoud erkend; zoo ook door Wilson,
Lloyd George en andere invloedrijke
staatslieden.
Bij iedere nieuwe phase van dezen
geweldigen oorlog, bij elke nieuwe, door
deze politici afgelegde verklaring, wordt
zoowel in politieke als in parlementaire
kringen, bewust of onbewust, steeds
opnieuw op de Pauselijke nota als op
een historisch document van groote be
teekenis de aandaoht gevestigd.
Indien wezenlijk van nu af allen daarin
overeenstemmen, dat de komende vrede
rechtvaardig en duurzaam wez«n moet,
en doör verdragen tot stand moet komen,
dan deelen ook allen de overtuiging, dat
van dezen vrede de grondbeginselen geen
andere zijn kunnen, dan die, welke in
de Pauselijke nota van Augustus 1917
werden aangegeven.
Deportaties In België.
In het Etappengebied, vooral te Gent
en in ganscb de Provincie Oost-Ylaan-
deren, gaan de Duitschers meer dan
ooit voort met de bevolken weg te
voeren en te dwingen voor den vijand
te werken.
Z.Em. Kardinaal Mercler.
In bezet België wordt het nieuws ver
spreid, .dat Z.Em. Kardinaal Mercier
ernstig ziek zou zijn. Inlichtingen uit
goede bron laten ons toe, met de meeste
beslistheid deze geruchten tegen te
spreken. Alleen is Zijne Eminentie ge
durende ruim twee weken onderhevig
geweest aan de griep, doch niet zóó erg,
dat de Kardinaal zyn werkzaamheden
heeft moeten staken. Thans is Zijne
Eminentie zoo goed als heelemaal her
steld en heeft zijne gewone bezigheden
hernomen. („De Tijd")
De „Warilda" gezonken
De „Warilda", een Engelach hospitaal
schip, is den 3en dezer door een Duitsche
duikboot getorpedeerd on gezonken. 123
der opvarenden, waaronder velo zieken
en verschillende verpleegsters, zijn om
gekomen.
Niet dan met weerzin en wrevel leest
men dergelijke berichten over Duitsche
oorlogvoering, welke slechts de haat en
verbittering bij de tegenstanders kunnen
aanwakkeren. Welk strategisch voordeel
kan er toch in 's hemels naam gelegen
zijn in het torpedeeren van een hospitaal
schip.
UITRU8LANB.
In alle Russische steden hebben rouw
diensten plaats gehad voor den ex-tsaar
op last van den patriarch Tichonin.
Vooral de arme bevolking woonde de
diensten bij. Te Moskou en te Peters
burg werden deze diensten door de
bolsjewiki gestoord.
Koning Georges van Ingeland heeft
eene hofrouw van vier weken bevolen
wegens den dood van Nikolaas II.
Daar het commissariaat ter bestrijding
van de tegenrevolatie een samenzwering
tegen Lenin en Trotsky* op 't spoor is
gekomen, vertoont Lenin zieh niet meor
in het openbaar zonder een sterk es
corte. Toen Lenin een bezoek bracht
aan Helfferich. waren de straten, die
naar de ambassade leiden, geheel door
militairen afgezet.
Uit Moskou wordt bericht, dat ten
einde te voorzien in het tekort aan prole-
tariërsofficiereB, militaire scholen zijn
opgericht, waar in 4 maanden tijds een
opleiding tot officier gegeven wordt. De
eerste eursus eindigt deze maand, zoodat
een aantal arbeiders dan hun intrede in
het Sowjetleger als officier zullen doen.
De laatste woorden van ex-tsaar Nlcolaas.
Naar uit nadere bijzonderheden om
trent de laatste uren van den ex-tsaar
blijkt, heeft deze de voltrekking van
het doodvonnis kalm ondergaan. Zijn
laatste woorden zouden geweest zyn
„Spaart mijn vrouw en mijn onschuldige
ongelukkige kinderen. Moge mijn bloed
Rusland voor verval behoeden."
Verder wordt bericht, dat de tsaritsa
thans in veiligheid is in een plaats, haar
door de autoriteiten aangewezen. De
regeering zeu echter van plan zijn haar
voor een revolutionnaire rechtbank te
dagen wegens haar betrekkingen tot
Raspoetin.
De moordenaar van von Elchhorn
KIEJEF, 1 Aug. (W. B.) De móorde-
naar van generaal-veldmaarschalk ven
Eichhorn geeft ,op Boris Donskei te
heeten. Donskoi is de naam van een
tamelijk bekend arts, aanhanger van de
rechts-sociaal-revolutionnaire partij. Dons
koi, die beweert matroos te zijn geweest,
heeft verklaard, in het begin van Juli
door het centraal comité der links revo
lutionnaire paity voor het plegen van
den aanslag te zijn aangewezen. Hij
was op den 29sten Juli te Kiejef aan
gekomen, had met niemand voeling ge
houden en zich de woning van den veld'
maarschalk door voorbijgangers laten aam
wijzen. De persoon van den veldmaar
schalk was hem uit de geïllustreerde
bladen bekend.
Verwaohtlng tot den avond van 8 Aug
Zwakke tot matige winden uit Westeiljke
richtingen; zwaarbewolkt,waarechijnlljknog
regenbuien. Weinig verandering van tempe
ratuur.
In Oekraïne
is een spoorwegstaking uitgebroken die
van buiten wordt gesteund en tegen de
centrale mogendheden, bijzonder tegen
Duitsohland is gericht. Door het nemen
van strenge maatregelen, o.a. het afkon
digen der krygswet, hebben de Duitsche
en Oostenryksehe militaire overheden
den toestand kunnen beheerschen. Thans
neemt de staking af.
Japan en Rueland.
Japan heeft officieel meegedeeld, dat
het, op vriendelijk verzeek van Amerika,
de noodige troepen sturen zal om de
Tsjecho-Slowaken in Siberië te steunen.
Een gedeelte daarvan zal aanstonda naar
vVladiwostok gezonden worden. Van de
Moermankust en van zee uit beginnen
de geallieerden Archangel intusschèn
ernstig bedreigen. Ze hebben zich reeds
meester gemaakt van het eiland Mudjug
en naderen ook ever land de belangrijke
havenstad.
Nader meldt men
LONDEN, 6 Aug. De gealieerde marine-
en militaire strijdkrachten zyn met
daadwerkelijke hulp van de Russische
bevolking den 2en Augustus te Archangel
geland. De aankomst werd door de
bevolking algemeen met geestdrift, be
groet.
MOSKOU, 5 Aug. Naar officieel gemeld
wordt is Archangel door de Engelschen
bezet.
De commissaris van oorlog, Trotzki
heeft naar aanleiding van dit feit een
bevel uitgevaardigd, waarin gezegd
wordt
Ik gelast onmiddellijk al de sovjet
leden der stad Archangel te arreateeren,
die, volgens vortrouwbare gegevens als
deserteurs te beschouwen zijn en als
zoodanig naar het revolutietribunaal
moeten verwezen worden.
De Tsarenfamilie.
LONDEN, 6 Aug. Volgens berichten
uit Spanje nemen de onderhandelingen
over de overkomst van de familie van
wijlen den tsaar van Rusland een gun
stig verloop.
De nieuwe orislamlnlster.
moet volgens het oordeel van den Haag
schen briefschrijver van De Tijd iemand
zijn die gedaehtig aan het „Doe wel en
zie niet om" eenvoudig zija plieht doet
zonder te trachten een allemansvriend
te willen zyn wat onmogelijk is.
In dit opzicht heeft hij respect voor
minister Posthuma, al erkent hij ook
volmondig de vele fouten in zijn ministe
rieel beleid.
Het zijn alles V- zoo zegt hij ge
volgen vaa het karakter van den heer
Posthuma, die koppig is naar zijn land
aard medebrengt en die in zijn koppig-
niet alleen doorzet, hetgeen hem in zijn
hoofd komt, maar ook, en dit is erger,
hetgeen in het hoofd komt van de
bekwame en onbekwame en in ieder
geval onverantwoordelijke raadslieden,
die hij zich heeft gekozen, en die op elk
gebied den tyran spelen, naar het voor
beeld van hun heer, zonder daarom zijn
talent en zijn karakter te hebben. De
regeling voor de schippers heeft nog geen
verdediger gevonden, maar desniettemin
handhaaft hij ze met onverzettelijke
vasthoudendheid. Erkennen wy echter,
dat zonder de karaktereigenschappen, die
tot zijn fouten leiden, zijn deugden er
evenmin zouden zijn geweest, Volmaakte
menschsn zijn er nu eenmaal niet en een
volmaakt voedselregelaar zal de man, die
na hem komt, evenmin zyn als de heer
Posthuma. Hij zal misschien andere
deugden hebben, doch dan zal hij ook
andere gebreken hebben. De heer Post
huma heeft echter de groote verdienste
gehad, dat hij zich noch door impopula
riteit, noch door miskenning, noch door
laster, heeft laten weerhouden om te
doen, wat hij zijn plicht achtte, zonder
zich ook maar een oogenblik te laten
ontmoedigen. Hij is ondanks alles op zijn
post gebleven en heeft zich door niemand