ieven
itheekbank
theekbank
Oorlog
Oe Groote
H
No. 71.
Dinsdag 18 Juni 1918.
Veertiende Jaargang.
let.
e Kersen <7,
)e Kersen
'RDANI.
top bij Inschrijving,
*n eontanle betaling
RG.
I01WEIDEN,
en Dienstbode.
3 R. K. Dienstbode.
Verschijnt eiken MA1HDAG-. WOENSDAG- en VIIIDAGIYGND.
Bondsdag R. K. Propaganda,
clubs in Zeeland.
De strijd in het Weste.i
UT: ('7^ «lAi
isbaar na 1925 pari
ir 1/20 van haf ult-
snd bedrag per Jaar.
•baar volgent opkllm-
nd ulfloflngsplan van
4.000.In 1919 tot
10.000.— !n 1992.
Spul 15/19 en van de
»n tl. oyENS k ZONEN
R te Rotterdam.
Bij ministerieels be
ing zijn wij vanaf heden
steld om in Zuid-Beve-
e boerenboter van pro-
en op te koopen voor
ngsprijt. \9
teleeld aanbevelend,
R. STRAUB, Kloetinge.
Karnemelksputboomgaard
en
boomgaard, aan den 's Gra-
erschen Straatweg, naast
tede van AUemekinders.
ten in te leveren ten kan-
n Notaris PILAAR vóór
a. s.
zijn:
a pari uit.
ivraag te bekomen ten
ïandelaren.
VAN DER MINNE.
ichten voor één jaar,
le terstond en eindigende
imber a.som te hooien on
eiden, de volgende
er Abtskerke:
den heer J. da Jager:
l Langen Dam, groot 3 H.A.
7 c\
hijshoek, groot 2 H.A. 10 A.
den heer S. Wlaaa
en Langen Dam, groot 2 H.A.
|0 c.A.
.ten met den prijs per gemét
24 c.A.) in te leveren ten
van Notaris PILAAR vóór
a.s.
louw HEIJNING—FRAN-
d. PUTTE, Prinses Juli-
7 te Hilversum, vraagt met
istus
aan te melden bij mevrouw
s, Stationsweg Goes.
00 spoedig mogelijk in dienst
ien wordt te Zisrlkze* ge-
een
1 f150 en verval. Groete
buitenshuis Br. fr. onder
aan Boekh. KROM te
be.
Ahannementspriji p. 3 maanden voor Goes f 1.daarbuiten f 1.25.
Afzonderlijke nummers i cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertantiën worden mgewacht vóór half san uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: BoudewIJn de Witfestraaf A 135s GOES.
Tel. interc.Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reelameberichten 30 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.75, iedere regel meer 15 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst wordt 2 X berekend.
Katholieke Kiezers in Zeeland8
Het stembiljet, dat U den 3en
Juli a.s. zal worden uitgereikt, bevat
21 oandidatenlijsten, dat wil zeggen
21 lijsten met de verschillende 8
J namen der candidaten van de J
verschillende partijen en vóór
iederen naam een zwart hokje met
een wit puntje.
De 21», de laatst* lijst op het
8 stembiljet van den kieskring Zee- 8
2 land is de KATHOLIEKE. Met die 2
2 lijst en DIE ALLEEN hebt gij te 2
maken.
Op die lijst komen 4 namen voor
Fruljtler, Van Wassberghe, Vltnlsgs, 8
8 Stieger. 8
2 Wettelijk steaet gg goed door het 2
2 witte pustje voor ÉÉN dier namen 2
2 zwart te maken. Maar het belang
der part| eisebt, dat gij het witte
puntje zwart maakt vóór den naam
Ss
FRUIJTIER. 2
S Volgt dus het advies op van uw 8
8 organisatie en stemt op NUMMER 8
2 ÉÉN VAN DE KATHOLIEKE LIJST 2
Ssssssssssssasssssssosssssss
Deze werd 16 Juni j.l te Goes gehou
den in de groote zaal der Sociëteit „Van
Ongeuucliten Vrij" en is uiimuutend ge
slaagd. Circa 300 piogramma's waren
verkocht, wat wijst op een massale op
komst. Vooral Zeeuwsch- Vlaanderen liet
zich niet onbetuigd Vele geestelijken
en leeken hadden zich tot dezen Bonds
dag opgemaakt. Wij zagen onder het
gehoor de eerwaarde kapelaans van
Clinge, Nieuw-Nainen, rit. Jausteen, Groe-
aerdijk, Hulst, Aardenburg, Oostburg en
IJzendijke. Verder de weleerw. heer Ver-
wer, kapelaan te Vlissingeu, geestelijk
adviseur der R.K. Propagaudaclub „St.
Thomas van Aquine" aldaar. Nog wer
den opgemerkt de statenleden Van
Waesberghe en Stieger beuevens de
heer J. van Rompu, lid van Gedepu
teerde Staten Op het met opgaand groen
en het portret van Pius X versierde
podium hadden plaats genomen de hee<
ren Baert, Gausaert G. Mes, Joh. L Buis<
sing, M. van Kalmthout, bestuursleden
van den Bond, Ant. Simons, voorzitter
v. d. R. K. Propagaudaciub Pius X te
6oes, de weleerw. heer J. Batenburg,
kapelaan te Roosendaal en de hoogedel
gestrenge heer mr. Bomans, lid der
Tweede Kamer en wethouder van Haar
lem, beide laatste als sprekers. Een aardig
„strijkje" was terzijde gezeten Na de
openingsmatsch nam de heer Simons
het woord om namens „Pius X" de
vreugde uit te drukken, dat de eerste
Bonusdag te Goes, de woonstad dezer
club, wordt gehouden en te constateeren
hoe goed „St. Thomas van Aquine" te
Vlissingen er aan deed, het denkbeeld
van de stichting van een Bond van
Propagandaclubs te opperen. Hij roept
ten slotte Gods zegen in over deze bij
eenkomst en heet allen hartelijk welkom
Daarna was het woord aan den heer
Buissing uit Vlissingen, voorzitter vau
den Bond, die wees op den wonderen
groei van het zaadje van den Bond van
Propagandaclubs, waardoor het tegen
alle verwachting nu reeds mogelijk was
zoo'n grootsche bijeenkomst te beleggen.
Waar hier ons strijdbaar leger der pro
vincie is vertegenwoordigd, geeft hij nu
reeds het wachtwoord dat de propagan
disten verder, hebben te verbreiden
stemt no. 1 der 2te lijst. Hij hoopt en
verwacht verder dat het bezielend woord
der sprekers nieuw vuur zal storten in
de harten. 3 Juli zal dan doeu zien wat
Roomsch Zeeland vermag. Na het ge-
zamenlgke zingen van „Aan U o Koning
der Eeuwen" was het woord aan den
eersten spreker, kapelaan Batenburg,over
„De(n) politieken plicht der Katholieken
In een keurig gestyleerd-streng-lugisch
opgebouwd betoog, ontwikkelde de be
gaafde spreker dit thema, uitgaande van
het woord dat baron van Wijnbergen
te Utrecht op ae groote vergadering van
13 Mei sprakwillen wij de Katholieke
zaak steunen en tn ridderplicht onze partij
dienen, dan moeten wg stemmen op
n u m m e r 4 n der Katholieke lijst in
eiken kieskring. Bij de samenstelling van
de caudidateulgsteii is alles in de beste
orde afgeloopen en nu zij zjjn samen
gesteld is het de plicht van den Katho-
iek daarop te stemmen «nder voorlich-1
ring van de pers en de propagandisten.
De laatsten moeten er vau overtuigd zijn,
dat dit een gewetensplicht is, opdat zij
het den kiezers kuunen voorhouden. Elke
Katholieke stem toch aan de Katholieke
lgst onthouden is een verraad aan het
partijvaandel en een daad van ontrouw
aan de eeuwige beginselen waaruit wij
behooren te leven.
Nu de kiezersjacht door den stemplicht
is vervallen, is de taak der propagan
disten zooveel aantrekkelijker geworden.
Zij behoeven zich niet in het ophemelen
van personen te verliezen, maar kunnen,
de lgst der partij aanbevelend, wijzen op
het Katholiek pregram, dat zoowel gees
telijke als stoffelijke welvaart waarborgt,
maar bovenal bedoelt om door de zege
praal der rechterzijde Gods wet en wil
als hoogste norm in het staatsleven te
doen erkend zien.
Breedvoerig bewees spreker nu, dat
de mensch overal afhankelijk is van God,
die de Heer en Meester is van al het
geschapene. Dat God dus ook in den
staat met moet worden verdonkeremaand,
maar erkend en gehuldigd. Bij de partijen
ter linkerzijde is voor God geen plaats
in het staatswezen, en daarom ontbreekt
in hun politiek de vaste waarborg voor
ware vrijheid en handhaving des gezags.
Ook ontbreekt het haar aan de juiste
opvattingen van wat zedelijk al of niet
geoorloofd is, reden waarom de onzede
lijkheid in theater, bioscoop, lectuur,
huwelijksleven haud over hand toeneemt,
waaraan slechts paal en perk kan wor
den gesteld door een christelijk bewind,
zooals de zedelijkheidswetten van Regout
getuigen. Zelfs het nieuwe heidendom
vindt aanhangers te over bij links en
daartegen moet vooral de jeugd beschermd
door een christelijke onderwijspolitiek,
gebaseerd op het „gelijk recht voor
allen".
Dit alles moet den katholieken kiezer
aanzetten om zijn stem den 3en. Juli aan
de katholieke lijst te geven en de pro
pagandisten vinden hierin krachtige ar
gumenten bij hun propaganda. Het gaat
toch ten slotte om Christus' Koningschap
in de wereld.
Daarna ontvouwde de eerw. spreker
in den breede hoe middenstanders, land
bouwers, arbeiders gerust hun stem
kunnen geven aan de katholieke lijst,
wgl de behartiging der geestelijke be
langen, welke de katholieke partij voor
staat, geenszins te kort doet aan een
daadwerkelijke zorg voor de stoffelijke
belangen, gelijk hij op grond van gezag
volle getuigenissen, o.m. van den socialen
Paus Leo XLH, in tegenstelling der soci
alisten die veel beloven, maar weinig
geven, staaft.
De sociale strijd, de klassestrijd zou
niet bestaan als de wetten Gods beter
werden opgevolgd en betracht, evenmin
als thans de oorlog zou woeden, indien
ook de diplomaten Gods wet en wil tot
richtsnoer hunner daden hadden geno
men; volgens het nobele woord van Jhr
mr De Bavornin Lohman. Onze partij
mag, wat voorziening der volksuoaden
betreft, met haar program voor den dag
komen, zelfs onze tegenstanders moeten
het erkennen. Onze partij kweekt ver
draagzaamheid en streeft naar geeste
lijke en stoffelijke Welvaart, daarom is
de triomf der rechterzijde voor heel het
volk een weldaad. Met een krachtige
welsprekende peroratie, waarin de eerw
spreker de propagandisten aanzette om
met heiligen ijver inde verkiezingsdagen
te werken aan de verwerkelijking der
leusstemt nummer één der Katholieke
lijst, eindigde kapelaan Batenburg zijn
aandachtig aangehoorde lezing, die her
haaldelijk en vooral aan het slot luide
werd toegejuicht.
Daarop deed de secretaris, de heer
v. Kalmthout, mededeeling, dat tele
grammen vau hulde waren verzonden
aan H H. D.D. H.H, de bisschoppen van
Haarlem en Breda en aan 1L M. de
Koningin, welke mededeeling met applaus
werd bpgroet. De heer Buissing deelde
nog mede, dat de heer Fruytier zich
wegens zijn niet-aanwezig zijn had doen
verontschuldigen.
Na de pauze werd na het spelen van
een orchestuuinmer en het zingen van
het Zeeuwsche Volkslied, het woord ge
voerd door mr. Bomans, die voor de vuist
sprekend zijn gehoor een uur wist te boeien
met eeD rede, tintelend van geestig
vennuft en rake zetten, die insloegen,
wat het daverend gelach of het sierk
applaudisseeren bewezen. Zgn thema
was: „Waarom wij moeten winnen". In
1913 hebben wij het treurig afgelegd,
maar door een campagne van leugen en
laster, wat hij aantoonde met vo irbeel-
den als de Tariefwet-Kolkman, het zich
uitsloven der Osaendorpiaansche school
meesters voor de liberale Kamercandi-
daten in '13, waarvoor zij als loon kre
gen een motie- i'er Laan en een wets-
voorstel-Marchant van f 100 boven 't
minimum, waaromtrent minister Cort
onwillig bleek de daarvoor benoodigde
300 millioen te voteereu, terwijl 800
millioen voor de defensie geen bezwaar
bij de regeering ontmoette.
Minister Wentholt van het christelijk
kabinet mocht niet één kruiser van 70UÜ
ton op stapel zetten, de socialisten
schreeuwden moord en brand, maar
Rambonnet mocht wel 3 kruisers aan
vragen in 1912. Colijn.onze prachtminister
van oorlog in het christelijk kabinet,
werd weggejaagd. Maar had hij niet onze
mobilisatie tot in de fijnste puntjes ver
zorgd, onze militairen zouden in 1917
tegenover de Duitsche kanonnen hebben
gestaan met een wandelstok in de eene
en een pijp in de andere hand Pleyte
zou met den bezem in den mast liet
„christelijk gedoê" op den troon te Bui
tenzorg wegvegen, maar minister van
koloniën geworden, klauipte hij zich aan
den gouverneur-generaal vau Buitenzorg
vast, om zelf buiten koloniale zorg te
blijven. Spieker deed op welsprekende
wijze d« figuur van deu reuzenwerker
Talma verrijzen met zijn heerlijke sociale
wetten en teekeude op scberp omlijnde
wijze met een populaire vergeiijkiug het
juiste karakter der ouderdoms- en invalidi
teitsverzekering die den arbeider recht
geeft op uitkeering, tegenover de aal
moes die aan den ouden, behoeftigen
arbeider uit de staatskas als een gunst
wordt toegeworpen, krachtens het z.g.
staats pen-ioen"
Laat men zich toch door de fopspeen
van f2 staatspensioen niet bedriegen.
In het liberalisme kunnen wij geen
vertrouwen stellen op het stuk van het
onderwijs als wij de dubbelhartige rede
voeringen nagaan van een De Muralt,
de gedragingen van een minister Treub
met zijn Ecoiioinischen Boud.
Het liberalisme behoort meer en meer
tot de verdwijnende soort eu doet denken
aan den mammouth met de verbleekte
beenderen, door geen verkieziugszoiiuetje
meer tot een nieuw leven te wekken.
De Sociaal Democratische Arbeiderspartij
is nog gevaarlijk, maar zal het niet laug
meer zgn, zij moet het afleggen tegen de
onsterfelijke sociëtas der Roomsch Katho-
lieke Kerk. Geestig en scherp maar juist
ontleedde spreker de S. D. A. P. die noch
partij (zij lost zich op in allerlei partij
tjes), noch sociaal, izij predikt haat.
verdeeldheid), noch democratisch, (haar
democratie is valsch ongezond), noch
arbeiders partij is, ('tis eu ambtena
ren partg geworden.) Met slaaude argu
meuten toonde de heer Bomans aau,
dat de sociale verbeteringen in het loou
der gemeenteambtenaren en van de
openbare onderwijzers te Haarlem
ouder een Christelijke B. en W. aange
bracht, die van het rose Amsterdam em
het roode Zaandam verre overtreffen.
De S. D. A. P. belooft én op meetings én
in de Kamer met moties eu amendeinen
ten maar de christelijk partijen doen
Nog wees spreker op de ontwapenings-
idee en het vredesideaal in ons program
naar 's Pausen woord en wensch ontwik
keld in tegenstelliug met het vredesge-
doe der 8. D. A. P. dat tot mislukki ig is
gedoemd. Wij Katholieke kiezers, wie
wij ook zijn, van allen staat eu stand
hebben eéu gemeenschappelijk program
van vier woorden „Gelooid zij Jezus
Christus", (daverend applaus). Dat is het
program aller eeuwen. God moet terug
in het parlement en wat het beloofde
land der onder wijsbevrediging betreft,
wij moeten zorgen het den 3e Juli in te
trekken Laten wjj in dezen materiahsti-
scheu tijd ouze geestelijke idealen hoog
houden. Deukt aan het l'out passe, tout
casse, tont lasse, Dieu seul reste. Alles
valt, alles stort ïueeu, God blijft alleen.
Derhalve al de kracht van onze zware
bewapening aangewend voor het offensief
van 3 Juli.
Met een vurige peroratie waarin hij
zich richtte tot het stoere Zeeuwscbe
volk, met zgn heerlgk devies: luctor et
emergo, riep hij allen op tot den heiligen
strijd, ook de vrouwen eu kinderen om
door hun gebed de zege te verkrijgen
gelijk een Muxes op den berg voor de
strgdende Israëlietan in da vlakte. Voor
waarts, voorwaarts 1 (luid en aanhoudend
applaus.)
Ue weleerwaarde heer v. d. Eem
dankte in weigekozen woorden de beide
sprekers en sprak de hoop uit dat de
propagandisten met zooveel geschut en
ammunitie voorzien, klaar zonden zijn
voor 3 Juli, zonder zich te storen aan liet
een of ander ufleidingsuffcnsief van den
vijand. Verder huldigde lig de R.K. Pro
pagaudaciub St. Ttiouias van Aquine met
baren geestelijken adviseur te Vlissingen
die haar streven om te komen tot een
bond van propagandaclubs, thans zoo
heerlijk bekroond ziet. (Jok dengenen
die deze vergadering hebben georgani
seerd, brengt de eerwaarde spreker dank
alsmede aan bet strijkorkest dat de bijeen
komst zoo aangeuaaui aanvulde en ien
slotte de vele aanwezigen voor hun
prachtige opkomst.
Daarua sloot hij de vergadering gelijk
ze door deu heer Simons geopend was,
met den Chnstenjkeu groet„Geloofd
zij Jezus Christus!" (Applaus.)
Na afloop der vergadering had in de
parochiekeik vau de H Maria Magda-
lena een plechtig lof plaats, gecelebreerd
door den weleerw. heir v. d. Eem met
assistentie van de eerw. heereu Ver wer
als diaken eu Maertens (kapelaan te
Uostburg als subdiaken. Het vredes
gebed des Pausen werd gebeden eu op
net einde het vredessmeekbed aau het
H. Hart duor allen gezongen. Een heer
lijk einde van dezen schoouen dag.
Afelk weder zullen wij hebben?
Verwachting tot den avond van 18 Juni
Zwakke tot matigen veranderlijken wind,
aanvankelijk uit Oostelijke riohtingsn. 8e*
deeltelgk bewolkte lucht, later kans op regsn
ot onweer. Iets warmsr.
Eenzear hevig bombardement dat om
3 uur begon, ging den aanval vooraf.
Deze begon om 7 uur.
De toestand tot 1 uur heden samen»
vattend zeide Orlando: Onze troepen
hebben overal schitterend weerstand ge
boden.
Men seinde ons heden ochtend:
WEENEN, 16 Juni (officieel.) Gisteren
in de vroegte vielen wg aan de Piave
en aan weerszijden van ae Brenta dan
vijand aan. De legergroep van generaal
Boroevic foreeerde op talrijke plaatsen
den overgang over de hooggewassen Pi-
ave. Wij kwamen tot bij Sandona-di»
Piave. Beiderzijds den spoorweg, bjj
Oderso en Triveso namen wij over een
breed front de vijandelijke stellingen,
maakten 10.000 gevangenen en veroverden
50 stukken geschut. Verschillende punten
moesten door tegenaanvallen worden
ontruimd.
Losse berlohten.
Peru en Duitsohland,
draadloos telegram uit
Berlijn
Een
meldt
Volgens Havas heeft de regeering van
Peru de in de haven van Callao liggende
Duitsche schepen door militairen laten
bezetten.
PARIJS, 15 Juni. Het stafcommuniqué
meldt: Gedurende deu nacht vrg groote
wederzijdsche artillerie actie tu-schen
Montdidier en de Oise ten Zuiden van
de Aisue, ten Westen van Reims, bij
Champlat eu Bhguy.
Frausche patrouilles, die in Champagne
opereeren, hebben gevaugeueu gemaakt.
De nacht verliep overal elders kalm.
LONDEN,15Juni Het stafcommuniqué
meldt: Met goeden uilslag zijn in den
afgeloopen nacht plaatselijke krijgsver
richtingen uitgevoeid door Euge.scbe en
Schotsche bataljons ten Noorden rau
Bèthuue. Meer dan bU gevangenen zijn
gemaakt. Eenige gevangenen en 3 ma
chinegeweren zijn ons in banden gevallen,
ook in den afgeloopen nacbt, als gevolg
van met goeden uitslag gedane overrom
pelingen in den sector van Villers-Bre
touneux.
BERLIJN, 15 Juni. Het stafcommu
niqué meldt: Plaatselijke aauvalien van
den vijand ten Westen van Bethune en
ten Zuiden van de Aisne, zijn met ver
liezen mislukt.
Sedert 21 Maart 1918 hebben de Duit-
schers 6566 vierk. K.M. terrein veroverd,
zonder inbegrip van de terreinwinst tus-
schen Montdidier en Noyon. Het aantai
gevangenen bedraagt sedert 21 Maart
208.000.
Prins Arthur of Connauyht naar Japan.
LONDEN, 14 Juni. In Japan zijn de
toebereidselen voor het a s. bezoek aldaar
van prins Arthur of Connaught voltooid.
Vergiftigde gassen In Zwitserland.
BEKN, 15 Juni. (Havas.) De „Neue
Züricher Zeitung" ontvangt een bericht
uit Porreutruy, volgens hetwelk in «en
dorp vlak bg de greus, een kind van 7
jaar door vergiftig gas is gedood. Er doen
zich steeds meerdere gevallen voor dat
Zwitser.-che burgers eu militairen vergif»
tigd wurden door gaswolken, die men
somtijds over de grens ziet komen. Aan
de douaniers heeft men gasmaskers moe*
ten verstrekken.
De „Neue Züricher Zeitung" voegt ef
aan toe: Deze gassen hebben reeds aan
talrijke kinderen op Franschen bodem
het leven gekost. Er zijn voldoende aan*
wijziugen dat ij van het Duitsche leger
kouien, dat verantwoordelijk is voor deze
vergiftigingen.
Het Keizer tfunoim-Jubilé
BERLIJN, 15 Juni. De bladen hef-
denken in artikelen van gelukwensch
den dertigsten verjaardag van de troon
bestijging vau keizer Wilhelm. Zij wijzen
er op, dat het leger te velde en het
heele volk tehuis acuter hun keizer staan,
- 1 1 J
Duitschland en de vrede.
De „Germauia" schrijft: Duitschland
heeft nooit iemand in twijfel gelaten van
zgu priucipieele geneigdheid tot vrede.
De Duitsche regeeriug zal echter nau
welijks genegen zijn thans met vredes*
voor-tellen aan te komen, gezien de
slechte ervaringen, welke wij vooral in
Engeland en Amerika hebben opgedaan,
waar men ons optreden als zwakheid
voorstelde. Het is de zaak van onze tegen
standers met voorstellen te komen.
Da strijd In het Zuiden.
Het offensief begonnen.
ROME, 15 Juni. De minister-president
Orlando deelde aan de Kamer mede,
dat de vijand hedennacht zijn offensief
begonnen heeft.
Op bijna het gehaele front is de slag-
met groote hevigheid ontbrand. Van de
Astico tot de brenta, van de Brenta
tot de Piave en langs de Piave, op de
Asiago-plateau en in den Grappa-sector
en dq vlakte wordt fel gestreden.
De Paus en de Vredesconferentie.
Mot een politiek handigheidje heeft Uon-
deidag' in het Engelsche Hoogerhuis lord
Stanmore zich weer afgemaakt van een
pjnlijke vraag door een van de leden ge
steld, omtrent het voor de entente zoo
smadelijke artikel van het geneim ver
drag, waardoor de Paus van de vredes
conferentie werd uitengesloten.
Lord Stanmore verzekerde, dat het in
artikel bepaalde een „volkomen-begrijpe
lijke handelwijze was. Oe Paus immers
verkeerde ia eenzelfde positie als de sou*
verein van een neutralen staat, wiens ven
tegenwoordiger in geen geval zonder al-
gemeen» toestemming van all* oerlogvo^