OFFEN.
WORMEN,,
3
Roosendaal,
De Groote Oorlog.
5| Dinsdag 30 April 1918. Veertiende Jaargang.
OGAAT
mmm te hoe-nku.
6.900.000.
Mei—September, voor
Hint tlhn MAiNBJIGjmiSDAB tn IUIIMINU.
DUITSCHLANO.
sionair In Effecten*
'EER BILLIJK.
Oe strijd in het weste.i.
De Kan Co.)
ut Co.)
beurs)
,NK *r.'Z
RANTIËN
rPOTHEKEW
Ffte van Binnenlandsche
tsen in Nederland gelden
1
'GEKEURD
|t Rtjksdistri-
loffie is ons
M. E. 2.
fin de zorgvuldige be-
irikaat, dat de koffie
vangen kan.
«en half ponti.
ILLISSEN.
Iese van gebve.
TELEFOON 136.
lil
Ie maakt bekend:
litsluitend op Zaterdag en
randstoffen worden aange-
iabriek
III! soelaat, reeds brand-
ut op het minimum-
echter uitsluitend op I
vmulieren aan het kantoor
Eierkolen, Kachelkolen,
Ibriketten en Turf.
(•COMMISSIE TE GOES.
genaamd „Fermitan".
■assenen als bij kinderen) gevaar,
ier men de wormen tlaai
rcenbhk, dat men hem bevecht, al
Jigencht en de ingewanden heeft
ulok lyflja. vastzit, dat hij de luchtpijp
vvormdoodeud en voeren de
Bere ingewandswormen, lang'
•j^ Wormpoeders smaken lekker
aaarné ingenomen Prys 80 cent
;ing geschiedt franco na ontvangst
Dg vele Apothekers en Drogisten.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Croes f -L-*», daarbuiten f 1.85.
afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht vóór half een nur 's namiddags.
Kantoor v. d. Admlnlsfrafle: Boudewlfn de Wlffesfraaf A 135* SOES.
Tel interc.Directie no. 94. Redactie ao. 97.
Bdciaaübericbiten 10 Ot. p. r. Bjj abonnement BpeciaJe prf».
Advertentiën van 15 cegcts 10.16, iedere regel meer lb 6t.
Eenzelfde advertentie 8 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
(Itllnfl
l-INRICHTING.
0 gedurende de markturen
je et" te Goes,
ioor alle voorkomend* Bank- *n
In Germanje steekt de Al-Duitsche
partij, die de leuze „Preusen voran in
Deutschland, Deutschland voran iü die
Welt" in baar vaandel voort, driester
dan ooit de gepantserde vuist op. Wee
dengene, die den toestand anders durft
beschouwen dan in het bloedroode licht
van Hindenburg's militaire gloriezon of
de inlijvingsbegeerteu der Von Tirpitz-
mannen niet deelt, of afkeerig is van
een „Duitschen" vrede, bevochten op
de punt van „het goede Duitsche zwaard".
Als wijndampen, die het breiu benevelen,
zoo werkt de overwinningsroes, door de
jongste Duitsche wapensuccessen in het
Westen gewekt, op den geest der Al-
Duitechers, en het is merkwaardig, hoe
de invloed, die van hen uiigaat, tot in
de telegrammen van den keizer eu Hin
denburg is na te speuren, ja, zelfs tot
in Katholieke pariijorganen doordringt.
De meerderheid van het Centrum het
de vredesresolu'.ie van den Rijksdag los.
De bekende Centrumsman Erzberger
werd als „pacifist" vroeger een eere-
titel, tegenwoordig een scheldwoord
op de kaak gesteld, zelfs de staatssecre
taris yan buitenjapdsche zaken, Von
Kühlmann zag zich uteTOS-te bestookt
door Al-Duitsche aanvallen de Deut
sche Zeituug", .dat een aanklacht van
regeeringswt'ge tegen dat blad Werd
noodzakelijk geacht. Wel worden er nog
enkele afkeurende stemuieu vernomen,
pa. van het blad de „Liberale Korres-
gondenz", dat het Al-Duitsche chauvi;
nisme .onaannemelijk noemt, maar zij
verdwijnen in het groote, steeds sterker
wordende koor dergefiefi die demachts-
fantazitëii der „Deutschland, Deutschland
über-»Ues"-maunen toejuichen Dat
helaas ook Katholieke bladen in Duitseb-
land doar de Al-Duitsche beneveling zijn
bevangen, stemt droef. In het (niet-
Katholieke) „Berliner Tageblatt" had
onlangs een zekere kapitein Persiuszijn
landgenooten voorgehouden om tpeh geen
al te «verdreven verwachtingen v»n dhP
Huik bootoorlog te koesteren. Aanstonds
was de Katholieke „Kölnische Volkszei-
tung" er bij om dien man in een hoek
te duwen met de opmerking, dat het
Duitsche volk in dezen tijd yan „dilet
tanten" niet is gediend.
Over de moeiigkaeden, die op dit
©ogenblik tusschen Duitscblaud en Ne
derland aanhangig zijn de Hemel
zegene en verlichte onze regeerders om
ze tot een goed einde te brengen
schreef de Katholieke „Germania',, daar
mede het bewijs leverende, dat de ver
seherpiilg dier moeilijkheden ia .4e.n
laatsten tijd aan Al Duitsche invloeden
is te danken:
„De geweldige worsteling tusschen
de twee groote groepen vau volkeren
heeft niet alleen binnen de grenzen
der oorlogvoerende landen alle krach
ten in beslag genomen, maar ver buiten
deze grenzen- Indien nu Holland on-
weriaydelyk zal moeten kiezen tusschen
de eene of de andere partij, laat het
dan de teekenen des tijds verstaan,
en zich aan die partij houden, aan
welker zijde de overwinningen zijn en
die dientengevolge ook het beslissende
woord zal kunnen spreken op de yredes-
conferentie".
Met andere woorden: „Kiespartij voor
ons of wij zullen u weten te vinden".
In het licht van bovenstaan ie feiten
mag men zich, ook onder ons, Katho
lieken, wel eens afvragen, of een Duitsche
overwinuing, naar den zin der Al-Duit-
schers behaald, niet eerder een gevaar
dan een zegen beteekent. Ook onder de
onzen zijn er, al is hun getal wellicht
niet groot, voor wie Duits.che kracht,
Duitcche beschaving, Duitsche weten
schap aanlokkelijke zaken zijn, zoodat
zij zich in ruil voor Duitsche „Kultur"
nog wel een doorgaan ouder h -t Cau-
dyusche juk van Germanje's opperheer
schappij zouden willen getroosten. Men
zij voorzichtig en denke aan het bekende
klassieke wourd: „timeo Danaosetdona
ferentes", „ik vrees de Grieken, vooral
als zij geschenken brengen".
Vooral wij Katholieken mogen nimmer
vergeten, dat het in vele opzichten aan
trekkelijke beeld, dat het Katholieke
iDuitschiaud in zijn wetenschappelijke
len politieke ontwikkeling te aanschou
wen geeft, allerminst als een konter
feitsel van het politieke, wetenschappe
lijke en „kulturelle" Duitschland mag
worden opgevat. Integendeel, wanneer
men dat alles samenvat in de uitdruk
king „de Duitsche geest" en dan voor
oogen houdt, dat twee derde der Duit-
sehers niet Katholiek zijn, dat Pruisen
tweederde van het Duitsche rijk om
vat, dat de helft der grootendeels niet-
Katholieke universiteiten „Hochburgen
der Wissenschaft" noemt de Duitscher
ze bij voorkeur Pruisisch is, dan komt
men tot een geheel ander beeld.
Immers het valt niet te loochenen dat
de invloed der Pruisische wetenschap,
gevoed met de leerstellingen van Kant,
Hegel, Schleiermacher, Fichte en hoe
verder die groot mandarijnen van h :t
moderne ongeloof mogen heeten, eene
anti-christelijke is, gelyk de Prui
sische leer van den almachtigen schier
vergoddelijkten Staat, waaraan iedere
Duitscher den cijns zijner eerbiedige
hulde brengt, een staat die, zooals wij
het in Pruisen zelf aanschouwen, steunt
op militaire machtsontwikkeling, lijnrecht
iugaat tegen de christelijk-politieke be
ginselen.
Ouder begunstiging dier officieole
Pruisische wetenschap werd gaandeweg
in de ontwikkelde kringen der Duitsche
samenleving een atmosfeer geschapen,
die ljezvyangerd was met de miasmen
van hgt (jnggfoof, welke dan ook door
Katholieken als fret ware pngèmerkt
werden ingeademd. Wat schreef de Rer-
lijnsche hoogieeraar Dr. A. Döring? „De
immer voortschrijdende wetenschap is de
eigenlijke voedster van het ongeloof"
Philosophische Güterlehre", blz. 4 LU
411). Wat zjjn collega Frans Paulsen?
„Het geloof aan de onsterfelijkheid der
ziel is een droom." (Systeem der Ethik I.
bR. 3§7Wat de Jeuasche proff'ssor E
Hackel „De voorspelling eener persoon
lijke onsterfelijkheid is totaal onhoud
baar". (Der Monismus). Wat de Straats
burger professor Th Ziegler? „Jezus was
een virtuoos op het gebied der zedelijk
heid gelijk Socrates op dat van het
goede eu Goethe op dat van het schoone".
(Geschichte der shrjstlicheii Ethik). Wat
de Prager Professor Jodl 'i „De eenige
God der menschen is de mensch zeil."
(Geschichte der Ethikj. Wat de Leipziger
professor Wilhelm Wundt? „Het geloof
fn 'Christus als (joduienscli, en de Drie-
eenheid en het wónder h
feft
door het sierlijke hunner vormen uit
blinken) dit beeld eer afstootend, dan
aantrekkelijk werkt op hem, die van de
christelijk, de Katholieke wetenschap en
beschaving alleen duurzame vruchten
verwacht voor het heil der volkeren
Spare de Hemel ons land voor iedere
vreemde overheersching, dus ook voor
de Duitsche. Spare de Hemel ons Katho
lieken voor de inwerking van den Duit-
schen Kulturgeest, die „an Stelle der
Gottesliebe die Menschenliebe, an Stelle
des Gottesglaubens den Glauben des
Menschen an sich and seine Kraft setzt"
(Jodl, Geschichte der Ethik, II, blz 2902)
'j De waarheid gebiedt iotusschej te erkenne
dat dere beschouwing door vele Centrums'eden
werd afgekeurd en dat de „Köinische Volk -
zeitung" in de beoordeeliDg der verwikkelingen
tusschen Holland en Duiisch and een geheel
anderen toon aansloeg.
'j „Die in de plaats van de liefde Gods de
meusohenliefde stelt en in de plaats van het
Godsgeloof het geloof van den mensch in zich
en zyn kracht."
hf om
wikkelde kringen zijn macht ingeboet."
(Ethik). Wat fan sjotte de hoogleeraar
Gideon Spieker der universiteit te Mun
ster (met een Katholieke theologische eu
philosophische faculteit)? Niet de Heilige
Geest maar de Vrijgeest (de vrijdenkerij),
is het die ons alle waarheid leert(Die
Philosophic 4&s Grafen von Shaftesbuiy).
Deze en dergelijke citaten zouden ge-
2?akkelijk met nog een twintig, dertigtal
kunnen worden aangevuld. Professor
Hackel aarzelde dan ook niet op een
vergadering van naiuurvorschers te ver
klaren, da4 zijn monistische d. w z. athê-
istische natuurverklaring door minstens
negen tienden van alle thans Ifsyeude
natuuronderzoekers wordt omhelsd, ai
hebben niet allen den moed daarvoor
uit te komen (Der Monismus, bJL d en 27).
Het kan ternauwernood verwondering
baren, dat een dergelijke wereldbeschou
wing, welke op elk gebied des openbare
Levens haar verderfelijken invloed doet
gevoelen, ook zelfs do Katholieke weten
schappelijke wereld niet onaangetast
liet, getuige wat de Jezuïet Overmans
nog niet lang geleden in een Duitscli
blad schreef: „Het raag niet verbeeld
worden dat de Katholieke en in het
algemeen de christelijk ontwikkelden,
met name de universitaire jongelingschap
veel sterker dan noodig is onder de in
werking zijn geraakt van een niet-chnste-
lijke levensoeschouwing, die zich in de
toonaangevende kringen van wetenschap
en kunst heeft vei breid."
Voegt men hieraan toe, dat boven
aangehaalde Duitsche-wetenschappelnke
ideeën zich ook terdege hebben doen
geldea op staathuishoudkundig en poli
tiek gebied, zoodat volgens de Hégeli-
aanscüe opvatting Duitscnland onder de
hegemonie van Prinsen eigenlijk geroepen
is tot de wereldheerschappij, dan begrijpt
men, dat, hoe imposant en geweldig zich
ook de kolossus der Duitsche Kultur"
aan ons oog vertoont (juist zooals zijn
„Denkmaler" meer door het massale dan
De inneming van Kemmel.
BERLIJN, 26 April (W B.) In het huis
van afgevaardigden heeft, onder luide
toejuichingen, de president het legerbe-
richt voorgelezen, waarin de verovering
vau den Kemmelberg gemeld werd. Het
huis heeft den president machtiging
gegeven aan Hindenburg, de gelukwen-
schen van het huis aan te bieden met
dit geweldig succes.
BERLIJN, 26 April. Het avondcom
muniqué meldtTegenaanvallen van den
vijand tegen den Kemmel en in den
sector Jluidelyk van Viilers-Bretonneux
zijn onder zware verliezen mislukt.
BERLIJN. De „Lokal Anzeiger" schrijft
over de beteekenis van den Kemmelberg
het volgendeDe Kemmelberg, aan welks
Oostelijken rand de plaats Kemmel zelf
ligt, speelt, zooals de vijandelijke be-.
riei)ten en beschouwingen meermalen
zelt hebben toegegeven, een belangrijke
rol in de verdediging van het Vlaamsche
front en Yperen.
De Kemmelberg beheerscht niet alleen
cfe' stad, maar ook de wegen en den
spoorlijn naar Poperinghe. Onze uitval
vau bailleul en Vleugelhoek voltooide
den uit Wytschaete en van het Oosten
uitgaanden aanval op den berg, die van
het L. W. bedreigd werd.
De wanhopige tegenaanvallen van den
vijand tegen onze troepen aan Vleu
gelhoek, waarvan het staf bericht van 25
dezer ipeldiug maakte, zeggen genoeg
dat de vijand zich het gevaar volkomen
bewust was, dat hem van dien kant
voor den Kemmelberg bedreigde.
BERLIJN, 27 April (Draadloos). Het
avondcommuniqué meldt: De Engelschen
hebbep verdere stukken, van den Vlaarn-
schen bodem prijsgegeven-
Wy staan op de linie ten Zuid Westen
van Laugenjarck- V erloorenhoek-Hooge
Zillebeke.
Uit het Engelsch Commuiuq-ié van 27 April.
Er werd verbitterd gevochten ten
Noorden van het dorp Kemmel in de
buurt van Voormezeele, dat na langdurige
worsteling m de handen onzer troepen
bleef. 'In den namiddag viel de vijand
opnieuw hevig onze positie aan op den
berg en in het bosch ten Zuid-Westen
van Voormezeele. Hij werd volkomen
teruggeslagen Wij maakten 100 gevan
genen,
Een plaatselijk gevecht had gisteren
namiddag plaats op het Leye-l'ront ui de
buurt van Givencby. Wij maakten 40
gevangenen.
Ten Zuiden van de Somme verliep het
gevecht, dat den namiddag en den avond
voortduurde, in het voordeel der gealli
eerde froepep van den Hangard—Villers.
Bretonnoeux-sector.
Unze linie werd opnieuw op sommige
punten vooruitgebraeht en de vijandelijke
aanval met tanks in het begin van den
namiddag ondernomen werd door ons
vuur gestuit en kon niet tot ontwikkeling
komen.
Wjj maakten in dit vak meer dan 900
gevangenen.
Succesvolle raids werden vannacht do#r
ons uitgevoerd in de buurt van Arleux
en in den Vieux Berqnin-sector. Wij
maakten 20 gevangenen.
PARIJS, 26 April. (Draadloos). Het
communiqué meldtVannacht werd bei
derzijds het bombardement voortgezet
op bet front VillersBetronnex—Han
gard. Er kwam geen verandering in den
toestand.
Een Duitsche aanval op de Fransche
spoorwegstelliugen ten Westen vanTben-
nis kon de Fransche linies met bereiken.
De Franschen voerden geslaagde coups
de main uit m de streek van net Uise-
kanaal, nabij Loivre ten Oosten van den
(Jornilletzij maakten een aantal gevan
genen.
De ariilleriestrijd was hevig op den
rechteroever van de Maas.
LONDEN, 27 April (R. O.) Reuters
byzondere correspondent bij het Britsche
leger seint:
Bij de gevechten tegen Kemmel heeft
de vijand lederen yards grond met vollen
prijs betaald. Het koste hem drie massa-
aanvallen, om Locre binnen te trekken
en vier dergelijke aanvallen om de
brouwerij ten Zuiden van Voorzemeele
te nemen, welke wij in een klein# redoute
veranderd hadden. Hij kon trouwens zyn
winsten niet alle behouden.
Loose berichten.
Tereohtstelli.iyen in België.
BERLIJN, 26 April. Den 24sten heeft
de draadlooze te Darijs een bericht ver
spreid over terechtstellingen in België
V an de mededeeling is het volgende juist
Op den 22sten Februari werden te Aut-
werden 52 personen wegens' spionuage
veroordeeld, o.w. 24 ter dood. De dood
straf werd aan zes personen met on
middellijk doch op den I6den Maart vol
trokken. Ouder dezen bevonden zich de
vroegere Belgischegezaiitschapsbeawbten
en niet de Belgische consul, van Bergen
en de priester Moons
Het bericht, dat onder de terechtge-
stelden ook drie kloosterzusters én drie
andere priesters waren, is verzonnen.
De veroordeelden stonden in dienst
van de Engelsche spiounage eu hadden
tot taak de Duitsche troepenbewegingen
in België te constateeren en te meloen.
De Bugelsche leider van de spiomiage-
ondernemingzat dezenkeerin Bergen (JN.J.
Ven Künmann,
De leiders der partyen uit den Duit-
schen Rijksdag hebben Donderdag den
staatssecretaris voor Buitenl. Zaken Von
Kühlmann, die hun vertrouwelyke mede
deelmgen gedaan had over den algemee-
uen oorlogstucstaud, bij monde van vice-
president Paasche hun leedwezen betuigd
over de onwaardige wyze waarop tegen
Von Kühlmann g-.-ag-.erd wordt en zich
in denzelfden geest uitgelaten over de
hatelijke manier, waarop een der be
kwaamste en ijverigste leden van den
Rijksdag (bedoeld werd biykbaar Krz
berger) wordt aangevallen in een gedeelte
der pers, de Al-Duitsche.
Von Mackensen.
ZURICH, 26 April. Gemeld wordt, dat
generaal Von Mackensen uit Roemenië zal
worden teruggeroepen en zal worden be
last met een belangrijk opperbevel. Daar
ex geen kwestie van is, dat Von Mac
kensen aan het Westelijk front zal op
treden, zal hjj hoogstwaarschijnlijk aan
het Italiaansche front in functie komen.
Tevens wordt gemeld, dat generaal Von
Linsingen, wiens troep«n in West-Duitsch-
land opnieuw worden georganiseerd en
tot een soort reserve gevormd worden,
een belangrijk bevel pp het iWnsteljjk
front zaj waarnemen.
Het proces tegen den ex-tsaar.
Volgens Russische couranten heeft de
voorzitter van de revolutionaire rechtbank
Sorin aan de Sowjet der volkscommissa
rissen thans het onderzoekings-materiaal
tegen Nicolaas Romanoff overgegeven.
Volgens dit materiaal wordt de vroegere
tzaar beschuldigd van herhaalde schen
ding der grondwet en van het bekrachti-
1 gen eener reeks yan politieks veroordee-
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 30 April
Meeet matige Noordelijke tot Oostelijken
wind; zwaarbewolkt met tijdelijke opkla
ring; waarsohijnlijk enkele regen- of on
weersbuien. Weinig verandering van tem
peratuur.
lingen. Verder wordt hem de schuld ge
geven van de bekende Lena-voorvallen,
van de gebeurtenissen van 9 Januari enz
Ten slotte bevat het geschrift een aan
klacht tegen Nicolaas II, wegens het be
trekken van Rusland in den wereldoorlog,
waardoor millioenen menschenlevens ver
nietigd zijn geworden.
Oe hulp aotie van den Paus.
Naar de „Irish Catholic" meldt, heeft
de aartsbisschop van Mohileff, Mgr. Ropp,
aan den Fa us een oproep van de Poolscne
organisatie in Rusland doen toekomen,
waarin aan den H. Vauer gevraagd wordt,
bij de centrale mogendheden bemiddelend
op te treden teneinde den terugkeer der
Poolsche vluchtelingen, welke zich thans
in Rusland bevinden, te verkrijgen.
In antwoord op het verzoek heeft de
Paus zijn hulp toegezegd en 1U0.0UU lire
gegeven om de Polen in hun nood by
te staan. (Maasbode).
Het proces tegen den bisschop van
Albenga (provincie Genua), die van ge
vaarlijke vredespropaganda beschuldigd
was geworden, is met vrijspraak geëin
digd. Deoffioiër van justitie had 2'/2 j aar
geViingenissstraf en 4ÜU Lire boete ge-
eischt. In zijn zelfverdediging verklaarde
de bisschop slechts zijn plicht als geeste
lijke en patriot te hebben gedaan. Tal
rijke prelaten en een groo.e menigte
volks waren bij de zitting aanwezig en
gaven door een langdurig applaus hun
voldoening over de vrijspraak te kennen
De H. Stoel en de kathedraal van Reims.
Kardinaal Luijon, aartsbisschop van
Reims, heeft, naar uit Parijs aan de „Tel
gemeld wordt uit Rome een brief
ontvangen, waarin de Paus den prelaat
verzekert van zijn bijzondere deelneming
met de bevolking van het diocees Keinis
die zoo zwaar door den oorlog getroffen
is. De Paus deelt liet verdriet vau.den
kardinaal, die door de omstandigheden
gedwongen is den zetel van zijn bisdom
te verplaatsen. De brief bevat bovendien
een passage betreffende de kathedraal
van Reims, voor welks behoud de H. Stoel
een gerechtvaardigde belangsteling koes
tert, die door de feiten versterkt wordt.
(Maasbode.)
De bekende pacifist prins Alexander
Hohenlolie houdt zich in de „Neue
Züricher Ztg," van 17 April bezig met
den brief van den keizer van Oostenrijk
volgens den tekst, gepubliceerd door de
Fransche regeering. Hij schrijft o.a:
Het is de brief van den jongen mail,
die door een tragisch toeval onverwacht
vroeg op den troon is gekomen, een
jongen prins, die in de traduioiieele
militaire opvoeding .van zijn Huis is
opgegroeid, die zelt als jong officier den
tegeiiwoordigen oorlog een tijdlang aan
het front heeft meegemaakt. Hij spreekt
niet over het vernietigen van den vijand,
niet over de noodzakelijkheid nieuwe
overwinningen te bevechten en niet over
wraak; hij deukt niet aan de oorlogs
lauweren, die hij om zijne jonge slapen
zou kunnen winden, maar zyn eerste
gedachte gaat naar het onbeschrijfelijk
lijden der kameraden daarbuiten, naar de
zee van bloed en tranen, die deze onza
lige oorlog steeds hooger en hooger doet
wassen; en zyn eenige wensch op het
oogenblik, dat hij de keizerlijke macht
krijgt, is een einde te bereiden aan deze
ontzetting, dit moorden, om aan zijne
landen, zijne volkeren, ja aan degeheele
ongelukkige menschheid den vrede weder
te geven.
En deze brief, waarvoor de geheele
menschheid den jongen monarch eeuwig
dankbaar moest wezen, wordt hem als
een met giftgas gevulde bom tegemoet
geslingerd, zijne regeering moet hem
verloochenen en hij wordt als een ramp,
een ernstige compromitteering be
schouwd. Zoover is het met de menta
liteit der wereld gekomen I
gr"1":.1: t
