N.
„de iiir,
VIOOL
it w GilMilisiiDg
1PHIIH
Petrus Hopmans,
De Groote Oorlog
No.
Dinsdag 19 Februari 1918. Veertiende Jaargang.
[L BREDA.
I J. DEKKER, GOES.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
BINNENLAND.
belijke pijn,
pi voor zijn
eel leed,
lekte bestreed
1 totdat een
lidisch product,
|sultaat nu gelukt,
medicament,
zoo was content.
probeerdet gij liet
reeds?/
11e doos f 0.60.
Gebr. Mulder; Mid-
Itoosviasmarkt, Schutte
I., fa. Damen en Janse
lelstr., H. J.Luitwieler
|J. Engering Nieuwstr.
[burg, M. J. Groen Oost-
lortstraat.
gevraagd.
ssingen.
AN
in Eikenhout, Kerkbanken.^
elen, Schoolbanken enz. enz
prima SNAREN bespannen,
veel mooier. Onze Violen
tolsnaren zijn van prachtige
Iteit en worden
erkocht.
der
e MIDDELBURG,
50 en f100.
[Verkrijgbaar ten kantore
Bank en bij H.H. Effec-
Ihandelaren.
Pachten bij Inschrijving
voor 7 jaren
Nov. 1918—24 Nov. 1925
verzoeke van den heer
JWENHUIJSE Gz. te Bomleji/
P. H.A. 64 A. 20 c.A. (6 Gen
WEILAND^
Nisse a.d. Koedijkthans pachter
heer Johs. Boone, vrij in het
liruik, doch niet scheurenkap-
|rt gereserveerd.
73 A. 30 c.A. (I Gem. 260 B)
BOUWLAND
Nisse, thans pachters de Erven
den heer A. Nieuwenhuijse Gz.
[je cultuur.
I H.A. 22 A. 70 c.A. (3 Gem. 38 R.)
BOUWLAND
e, thans pachter de heer A.
d. Poest Clement. Vrije cultuur.
88 A. 50 c.A. (2 6em. 76 R)
BOUWLAND
'8 Heer Abtskerke, thans pachter
heer Ant. Martens. Vrije cultuur
ilnschrrj vingen per Gem. met op-
Ive van 2 solide borgen, worden
iór of op 19 Februari 1918 inge-
acht ten kantore van Notaris
C. VAN DISSEL te Goes, alwaar
Idere inlichtingen zijn te bekomen.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Gom f L—daarbuiten f 1.25.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht vóór half een nur 's namiddags.
Kantoor v. d. AdministratieBoudewIJn de WltfeefraatA 135* GOES.
Tel. interc.: Directie no. 94. Redactie no. 97.
imeeeN^—mm
Reclameberiehten 3D Gt.
Advertentiën van 16
Eenzelfde advertentie 3
p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
regels f 0.75, iedere regel meer 16 Gt.
X geplaatst, wordt 3 x berekend.
door de genade Gods en de gunst van don
Apostolischen Stoel
BISSCHOP VAN BREDA,
aan de Geestelijkheid en de Geloovigen
van Ons Bisdom
Zaligheid en vrede in den Heer.
o
(Slot.)
Allen verlangt Gij gezegend te worden,
voorspoed 'te genieten in uwe onderne-
mingen. Welnu, laat dan niet na des
morgens dien zegen en voorspoed af te
smeeken van den Vader der lichten, van
wien alle goede gave en alle volmaakte
gift nederdaalt 23), vraagt dien dooreen
godvruchtig morgengebed, en, als Gij
over den noodigen tijd hebt te beschikken,
door het bijwonen der H. Mis en het
ontvangen der H. Communie. Beschouwt
het als een bizonder voorrecht dageijjks
de gelegenheid te hebben bij het Misoffer
tegenwoordig te zijn en te communicee-
ren, een voorrecht, waarvan zoovelen,
omdat ze moeten werken voor hun da-
gelijksch brood, verstoken zijn. Toont,
dat Gij dat voorrecht waardeert door zoo
dikwijls mogelijk de H. Mis bij te wonen
en te communice&ren.
Tot het bijwonen der H. Mis op de
Zondagen en de verplichte feestdagen en
het ontvangen der H. Sacramenten vain
Biecht en H. Communie in denPaasch.
tijd zijn onder doodzonde verplicht allen,
die tot de jaren van verstand zijn ge
komen.
Diep te betreuren is het, dat niet al
onze onderdanen die plichten getrouw
vervullen, dat er vooral in de steden
katholieken gevonden worden, die zoo
ver in hun geloof zijn verslapt, dat zij
de verplichte H. Mis en de Paaschplich-
ten durven verzuimen. Zes dagen per
week gebruiken zij am ge.d te verdie
nen, en op den zevenden dag, die be
stemd is voor den dienst van God, is
het nog te veel een uur af te zonderen
gelijk weleer tot zijne Apostelen, klaagt
Jezus: Zoo kunt gij dan niet één uur
met mij waken. 24). Hebben dezulken
vergeten, dat aan Gods zegen alles is
gelegen, dat het geluk van den mensch
alleen te vinden is in den dienst van
God, dat tevredenheid niet bestaanbaar is
zonder een rein hart? Hoe veten, die na
een zondig leven, dat hun niets dan
ontevredenheid en ellende baarde, weer
met God werden verzoendhoeveten, die
floor de onschatbare genade eener vólks
retraite tot inkeer kwamen, hebben open
lijk getuigenis afgelegd van het geluk,
dat zjji voor zich en hun huisgezin heb
ben teruggevonden in de verzoening met
God in het vervullen hunner godsdienst
plichten, in het verrichten van hun da-
gelijksch gebed.
Mogen toch de ouders gedenken, dat
zij verplicht zijn vooral door hun voor
beeld hun kinderen te ieeran, getrouw
hun godsdienstplichten te vervullen in
zonderheid dikwerf de II. Sacramenten
te ontvangen en dagelijks te bidden. Zijn
de ouders nalatig, naderen zijl slechts
zelden tot de H. Tafel, verzuimen zij
het gebed in den huiselijken kring, de
kinderen, als zij ouder zijn geworden,
zullen het voetspoor van vader en moe
der drukken.
Om u.we huisgezinnen echt christelijk
en godsdienstig in te richten, kunt Gij
niet volstaan met een morgengebed en
het bijwonen der H. Mis, nog andere
godvruchtige gebruiken- moeten worden
opgenomen. Wat in ieder huisgezin kan
en moet verricht worden is het gebed
vóór en na de maaltjjiden. Te voren moet
gij bidden om Gods zegen af te smee
ken, opdat de spijzen mogen strekken
tot uw welzijn, daarna om God te be
danken voor de genoten weldaden, 'tls
God, die V het noodige voedsel schenkt,
en Gjj zoudt er gebruik yan durven ma
ken zonder een woord van dank te zeg
gen, gelijk de redelooze dieqem! Verre
zij van U zulke verregaande ondank'.
baarheid.
Een godvruchtig gebruik, dat wij zoo
gaarne in alle huisgezinnen zouden in
gevoerd zien ter eere van de H. Maagd
Maria, de bizondere patrones van de
stad en bet Bisdom Breda, is het bidden'
van het Engel des Heeren, dat driemaal
daags, 's morgens, 's middags en 's avonds,
dient verricht te worden op het luiden
der klok'. Zij; die wegens den verrten
afstand van de kerk het luiden der klok
niet kunnen hooren, kunnen dat gebed
verrichten na de maaltijden. De innige
godsvrucht tot de Allerheiligste Maagd,
waardoor schier al onze geloovigen zich
onderscheiden,, geeft ons de vaste hoop,
dat liet aangeprezen gebruik door de
krachtige medewerking onzer geestelijk
heid zal worden ingevoerd waar het niet
bestaat, en waar het verslapt is, in bloei
zal worden hersteld.
iWlat vooral in geen enkel huisgezin
mag verzuimd worden, 'is het bidden in
den huiselijken kring van het rozenhoed
je. Moeten vader en zoons ter wille van
vergaderingen somtijds afwezig Zijn, dat
zij toch niet te laat uitblijven niet het
gevolg, dat 's avonds het rozenhoedje
niet wordt gebeden.
Welk .een treffend schouwspel is het,
vader en moeder, door hun kinderen en
overige huisgenooten omringd, te zien
neerknielen om dat verheven en veel
vermogend gebed ten Jiemel op te zen
den! Met welk een welgevallen zullen
Jezus en Maria op zulk huisgezin neer
zien, vooral als deze geestelijke oefening
wordt gehouden in de Meimaand voor
het versierde beeld der II. Maagd, in
de Junimaand voor het versierde beeeld
van het H. (Hart van Jezus, en dain
het rozenhoedje ter eere van Maria ge
boden wordt om het Hart van Jezus,
Maria's teergeliefden Zoon, genoegen te
dóen.
Alvorens zich ter ruste te hegeven,
verwekke ieder voor zich een akte van
berouw over de zonden, waaraan hjj
zich heeft schuldig gemaakt, en wel van
volmaakt berouw, als iemand het ongeluk
heeft gehaa eene doodzonde te bedrijf1
ven. Waagt het toch niet 's avonds in
te slapen in staat van doodzonde op
gevaar af des morgens te ontwaken in
de hel. Verwekt dan 's avonds een vol
maakt berouw, dat voortkomt uit zuivere
liefde tot God, waardoor Gij spijt hebt
God te hebben beleedigd, die oneindig
volmaakt en beminnelijk in zich zeiven,
is. Door een volmaakt berouw wordt de
doodzonde vergeven, ook bu.ten de biecht.
Gij rechtvaardigen, die U in het bezit
van Gods heilige genade moogt verheu
gen, bidt en blijft bidden tot uwen dood,
want slechts door een volhardend en
aanhoudend gebed zult gij de genade der
eindvolharding, de genade van een za
ligen dood, verwerven. Vraagt alle da
gen uws levens de liefde .tot God en
da genade der eindvolharding.
Ook da zondaars moeten hun toevlucht
nemen tot het gebed. Gaan zij gebukt
onder den last der zonden, zij mogen
den moed niet verliezen en nipt wan;
hopen aanhunne zaligheid,een vermor
zeld en vernederd hart zal God niet ver
smaden. Dat zjji met vertrouwen gaan
tot den troon der genade, door een be-
rouwvol gebed zullen zij barmhartigheid
verwerven en genade vinden. God zal
hun vergeven, hen in liefde, opnemen,
hun kracht schenken om aan de harts
tochten, die door slechte gewoonten
krachtig 'zijn geworden, te weerstaan en
ze te onderdrukken. God sprak door den
mond van den profeet Isasias: Komt en
kjaagt Mij. aan: al waren uwe zonden
als scharlaken, als sneeuw zullen zij
wit worden 25). jin noodigt de godde
lijke Zaligmaker zelf hen niet uit, ala
Hij zegt: Komt tot Mij, allen die ver-,
moeid en beladen zijt, en Ik zal u ver
kwikken 26).
Bidt uit dankbaarheid voor de gave
des geloofs, die Gij boven zooveel dui
zenden onverdiend hebt ontvangen, bidt
opdat ook de heidenen, die in duister
nis en de schaduwe des doods zijn ge.
zeten 27), aan dat voorrecht mogen deel
achtig worden. Bidt den Heer des oogstes,
dat Hij arbeiders in zijnen oogst uitzon
de 28) en den arbeid der missionaris
sen zegene. Maakt U de gewoonte eigen
der apostolische Communie, df.w.z. ont
vangt wekelijks of maandelijks de, H. com
munie voor het welslagen der missies
onder de heidenen. Bidt ook geregjeld
voor de bekeering onzer dwalende broe
ders in het eigen vaderland. jVilt ook
door stoffelijke bijdragen het werk der
missionarissen inzonderheid der Neder-
landsche missionarissen steunen en krach-
tigen steun verleenen aan de Missiever-
eeniging, welke onze Seminaristen in liet
Groot Seminarie te Hoeven in hun ijver
voot het missiewerk hebben opgericht,
ten einde door gebed en hét verzamelen
en te gelde maken van zoogenaamde
brokken de missiën eenigszins te helpen.
Bidt vooral in den aanstaanden tijd
van boetvaardigheid om Gods barmhar
tigheid af te smeeken over de misdadige
wereld, die door de straffende hand Gods
in den wereldoorlog nog niet tot inkeer
is gebracht, bidt, dat de ongelukkiga
menschheid moge opstaan en tot God
terugkeeren opdat zijne wrekende hand
zich weder tot zegenen moge uitstrek
ken, want, zoo sprak Z..H. de Paus in
de Kerstrede van hetyorig jaar, de hui
dige rampen zullen niet eindigen, voor
aleer de mensclien terugkeeren tot God.
Gelijk de ongebondenheid der zinnen eeri
tijds beroemde steden in een zpe van
vuur heeft doen ondergaan, zoo heeft
de goddeloosheid der openbare instellin
gen in onze dagen de wereld in een
zee van bloed gedompeld. Smeekt zonder
ophouden van den God des vredes, om
zen helper in den nood 29), den zoo
lang gewenschten vrede voor de ontred
derde wereld af. Houdt niet op te bid
den voor onzen H. Vader 'Paus Ben«-
dictus XV, opdat God zijn onvermoeide
pogingen om de ellenden van den oorlog
te verzachten en den vrede te verkrijgen
zegenen. Bidt voor onze geërbiedigde, en
geliefde Koningin en het koninklijk Huis
Bidt .ook voor -Ons, want ook wjjl how-
den niet op voor U te bidden 30). Mét
den H. Paulus inog'en wijl U verzekeren:
Getuige is mij God, dat ook ik Uwer
gedenke te allen tijde in mijne gebéden 31).
En zal dit ons herderlijk schrijven op
de gebruikelijke wijze op Zondag Quin
quagesima in al de kerken van ons Bis
dom en waar verder g,ewoon, van dén
predikstoel worden voorgelezen.
Gegeven te Breda, den 6ea Februari
1918.
v f P. HOPMANS.
Bisschop van Breda.
Op last van Zijne Doorluchtige Hoog
waardigheid,
L. de Meulmeester,
Secretaris.
23) Jac. 1, 17, 24) Matthi. XXVI, 40.
25) Is. 1. 18 26) Matth. XI, 28. 27)
Ps. CVI, 10. 28) Matth. IX, 27. 29) Ps.
IX, 10. 30) Col. 1, 9. 31) Rom. 1, 9—10.
Lotte berichten.
De strijd in het Westen.
PARIJS, 16 Februari. (Draadloos). Het
stafcommuniqué meldt: Behalve artillerie
gevechten op den rechteroever van de
en in enkele sectoren van den boven-
Maas, o.a. in de streek van Bezonvaux
Elzas, g;een nieuws.
LONDEN, 16 Febr. (R.O.) Het arond-
communiqué meldt:
Hedenmorgen vroeg werden er raids
door den vijand uitgevoerd nabij La Vac-
querie en Cherivy.
Zij leidden tot een scherp gevecht, waar
bij den vijandelijken groepen een aantal
verliezen werden toegebracht. Enkele on
zer manschappen worden vermist.
De vijandelijke artillerie was heden
actiever in een aantal sectoren, vooral ten
Z.W. van Kamerijk en ten Zuiden en
Noorden van Lens, en in de nabijheid
van Passchendaele.
Vliegeractie.
LONDEN, 16 Februrai. (R.O.) Op 15
Febr. was het weer wederom mistig doch
onze vliegtuigen voerden verscheidene
verkenningstochten uit. Enkele bommen
werden geworpen en machinegeweervuur
afgegeven op vijandelijke loopgraven en
vele andere doelen achter de vijandelijke
linies.
Gisteravond wierpen onze machines
bommen op het station van Meenen,
spoorwegwissels en vijandelijke vliegboo-
ten en magazijnen. Een Duitsehe machine
landde onbeschadigd achter onze linies.
De inzittenden werden gevangengenomen.
Al onze machines keerden terug.
Actie ter zee.
BERLIJN, 16 Februari. (W.B.) (Offi
cieel.) In den nacht van 15 op 16 Fe
bruari hebben lichte Duitsehe zeestrijd
krachten een tocht in bet Oostelijk deel
van het Nauw van Calais uitgevoerd. De
omvangrijke bewaking in de straat van
Dover en Calais en langs 'de lijn Kaap
Griz NezFolkestone was niet meer voor
handen.
Slechts vóór Dover werd een voorpost
schip aangetroffen en door geschutvuur
tot zinken gebracht. Onze strijdkrachtenl
zijn zonder incident teruggekeerd.
Op denzelfden dag vielen onze vlieg
tuigen in de Zuidelijke hoofden Engelsche
watervliegbooten aan, die een van En
geland naar Rotterdam varend convooi
begeleiddden. Eén der vliegbooten werd
door den eersten luitenant ter zee Chris
tiansen brandend "tot dalen gebracht.
Duitschland zegt den wapenstilstand op.
Men seinde ons Zondag j.l.
BERLIJN. In een officieele mededee-
ling constateert de Duitsehe regeering, dat
de regeering in Petersburg door haar op
treden den wapenstilstand feitelijk heeft
opgezegd. Deze opzegging is te beschou
wen als 10 dezer te hebben plaats gehad.
De Duitsehe regeering moet zich dien
tengevolge na afloop van den voorge
schreven zevendaagschen opzeggingster
mijn de vrije hand naar elke richting voor
behouden.
In verband hiermede seint men uit:
WEENEN, 16 Febr. (K.B.) Verschillen-
lende bladen bespreken de verscherping
van de Duitsehe betrekkingen met Rus
land aan het front tusschen Duitschland
en Rusland opgezegd zo uworden, de te
rugslag in den oorlog nauwelijks meer
dan een formaliteit zou zijn.
De bladen wijzen er op, dat Oostep-
rijk-Hongarije na het. sluiten van den vre
de met Oekraine geen gemeenschappelijke
grenzen met Rusland meer heeft, zoodat
voor Oostenrijk-Hongarije ook de nood
zakelijkheid van verdere militaire grens-
beveiligingen tegen Rusland vervalt.
De vrede met Oekraine is uit politiek)
en economisch oogpunt voor de monar
chie van zeer groote waarde. Oostenrjjk-
Hongarjje zal Oekraine helpen op ver-
keers-techniek gebied en wanneer het zijn
moet ook door militaire liuip het verkeer
te handhaven en te verdedigen. De Per
tersburgsche regeerders moeten daarnaar
hun optreden maar regelen.
De Rijksdag. r
De „Vorwarts" verneemt, dat de rijks
dag zich op de eerste plaats zal bezig
houden met het vredesverdrag met Oekrai
ne. Daarna zullen de debatten over de
begrooting volgen, welke waarschijnlijk
op 25 Februari beginnen zullen.
Bij deze debatten zal gpaaf Hertling
de buitenlandsehe en vice-kanselier Von
Payer de binnenlandsche politiek verte
genwoordigen.
De souvereiniteit van Roemenië.
WEENEN. Naar verluidt verlangt Roe
menië, dat de Centralen de souvereini
teit van Roemenië erkennen en de op
lossing der dinastieke quaestie aan Roe
menië zelf zullen overlaten.
Roemenië zal bereid zijn afstand te
doen van de Doebroedsja, indien daar
tegenover de Centralen aan Roemenië
hun welwillenden steun in de Besara-
bische quaestie verzekeren.
De Roemeensche ministercrisis.
BOEKAREST, 15 Febr. (K.B.) Volgens
betrouwbare berichten uit Jassy heeft ge
neraal Averescu zijn kabinet nog niet
geheel gevormd.
De grondslag, waarop het volgens de
mieening van Averescu zal tot stand ko
men, is vre.de piet de centrale mogend
heden.
Sir William Robertson afgetreden.
LONDEN, 16 Februari. (R.O.) Offici
eel. Sir William Robertson is afgetreden.
Sir Henry Wilson is hem als chef van
dén generalen staf opgevolgd.
De verliezen van Australië.
LONDEN, 15 Februari (O.V.) De „Dai
ly News" verneemt uit Melbourne, dat
de verliezen van het door Australië naar
Europa gezonden hulpcorps, tot dusver
bedraagt 43.000 dooden, 67.000 invali
den, 115.000 andere gewonden en 4000
gevangenen en vermisten.
Welk weder zullen wij hebben?
Verwaohting tot den avond van 19 Febr.
Zwakke tot matigen, Oostelijke totZuide-
delijkan wind. Licht- tot halfbewolkte lucht.
Droog weer. Lichte tot matige vorst des
nachts, des middags matige dooi.
Dover door een onderzeeër beschoten.
LONDEN, 16 Febr. (Oü.) Een vijande
lijke onderzeeër heeft hedennacht om
12.10 gedurende drie of vier minuten Do
ver gebombardeerd. Er werden ongeveer
30 schoten afgevuurd. Er zijn enkele per
sonen gedood en gewond. Schade gering.
Dr. Van Cauwelaert.
Uit de meest bevoegde bron kunnen
wij mededeelen, dat het bericht van het
„Belg. Dagblad" als zou dr. van Cau-
laert tot Belgisch minister benoemd wor
den, eenvoudig een verzinsel is.
(Maasbode.)
Het proces Bolo-Pacha.
PARIJS. Bolo Pacha is met algemeene
stemmen ter dood veroordeeld, Porchere
tot drie jaar gevangenisstraf en Caval-
lini is bij verstek ter dood veroordeeld,
alle wegens spionnage en hoogverraagi.'
„Stille Nacht. Heilige Nacht".
|Met Kerstmis van dit jaar zal men,'
het honderdjarig bestaan kunnen vieren
van het wereldbekende: „Stille Nacht,
Heilige Nacht." Immers „Stille Nacht''
werd op 24 December 1813 gedicht, op
muziek gezet en yoor het eerst publiek
gezongen in de St. Nicolaaskerk te Obern-
dori aan de Salzach. Het is gedicht door
kapelaan Joseph Mohr, die, naar het ver-
haai luidt ,den vorig en nacht hij een
zieke was geroepen en foen op zijn lam
deijjken tocht bij schitterend maanlicht
zich gedrongen gevoelde dit onsterfelijke
lied te, vervaardigen. Toen de dag was
aangebroken, ging kapelaan Joseph Mohr
den organist der kerk Franz-Xaver Griiber
bezoeken, met het verzoek, om op zijn
gedicht, dat uit 6 strophen bestond, mu
ziek te willen maken. Merkwaardig viug
was het liedje gereed en nog in den
zelfden Kerstnacht werd het in de St.
Nicolaaskerk te Oberndorff gezongen. Het
maakte op de aanwezigen een aangrij
penden indruk en het vond spoedig zijn
weg over de geheel© wereld. Thans wordt
er b(jna nergens Kerstfeest gevierd, of
het „Stille Nacht" behoort tot de meest
geliefde gezangen, die aisdbn worden aan
geheven. In onzen tijd zingen het zielfs
da tot het Christendom bekeerd© negers
van Afrika en de Indianen van Amerika.
Missionarissen brachten het naar China
en naar de hooge IJslanden.
Tweede Kamer.
(Zitting van Vrijdag).
Onderwjjzerssalarissen.
De minister voegt aan het ontwerp de
bepaling toe, dat de salarissen der open
bare onderwijzers voor 1 Januari 1919
moeten worden herzien.
Aan de orde is daarna het amendement-
Ketelaar om iederen onderwijzer f 100
meer te geven, het amendement-van der
Molen om hen die meer dan tien dienst
jaren hebben een grootere verhooging te
verzekeren en het amendement-Otto om
de hoofden van scholen welke meer dan
twintig dienstjaren hebben f375 boveni
de minimum-wedde te verzekeren.
De minister verklaart het amendement-
Van der Molen om finantieele redenen
onaannemelijk. Hij ontraadt ten sterkste
aanneming van het amendement-Ketelaar.
Hij kan het evenwel niet onaannemelijk
verklaren, omdat hij niet do verantwoor
delijkheid wil dragen dat de pnderwijzers
wellicht niets zouden krijgen. Hij laat de
beslissing over het amendement-Otto aan
de Kamer.
Dhr. Kooien uit zijn verbazing! ovei)
<le houding van den minister ten aanzien
van het amendement-Ketelaar, dat de me
thode huldigt van het door den minister
niet aanvaarde voorstel-Marchant.
i J
