De Groote Oorlog.
No. 150. Donderdag SO December 1917. Dertiende Jaargang.
Yersdiijnt riten MAAHQAG-. W0EHS8AG- en VRIJDAGAVOND.
Aan onze Abonné's en Ad
verteerders.
BINNENLAND.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.90, daarbuiten 1.10.
^Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
gAdvertentiën worden ingewacht vóór hall een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Boudewl|n de WlttesfraatA 135s GOES.
Tel. interc.Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclameberichtan 25 Ct p. ar. Bij abonnement Bpeeiale prjjs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.626, iedere regel meer 126 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Zij, die zich met 1 Januari a.s. op
dit blad abonneeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnende nummers gratis.
Den 4en December j.l. is te Amster
dam in eene buitengewone vergadering
van leden der vereenigingen„De Ne -
derlandsche Dagbladpers", „De
N ederl. Periodieke Pers" en de
„Bond van Courantiers" als een
parig gevoelen uitgesproken, dat tenge
volge van de nieuwe belangrijke
s t ij g i n g van de prijzen der verschil
lende bedrijfsbenoodigdheden, met ingang
van 1 Januari a. s. een algemeene
verhooging der abonnements- en ad
vertentieprijzen van de couranten g e-
rechtvaardigd en noodzake-
1 ij k is.
Dit besluit geldt ook en niet in de laat
ste plaats voor de „Nieuwe Z e e w-
sche Courant". Wij, directie en ad
ministratie, kunnen niet genoeg het ver
trouwen waardeeren, dat in den loop de
zer oorlogsjaren aan onze courant werd
geschonken. Noch aan abonné's noch aan
adverteerders hadden wij verlies te boe
ken, integendeel breidde zich hun getal
uit. Dit bewijst, dat de „Nieuwe
Zeeuwsche Courant" een levens
krachtig orgaan is, dat door het
Zeeuwsch publiek is gewild en in eene
behoefte voorziet.
Wij hebben, ondanks d e immer stij-
gende exploitatiekosten, slechts
een relatief geringe verhooging
van abonnements- en advertentieprijzen
in den loop van den oorlog ingevoerd,
hopende aan de verschillende financieele
moeielijkheden het hoofd te kunnen bie
den, zonder onze lezers en adverteerders
al te zeer lastig te vallen.
Nu echter zijn de exploitatiekosten, ten
gevolge vooral van den exorbitant
hoogen papierprijs zóó gestegen,
dat onze exploitatierekening het
dubbele gaat bedragen van vroeger.
Tegen een dergel ij ke st ij ging der
onkosten zijn wij, ook b ij het
meest zuinige beheer, op verre na
niet opgewassen, zoo lezers en adverteer
ders ons niet helpen door het betalen van
een tijde lij ken bescheiden bijslag op
de abonnementen én advertentiën. Zoo
doende kunnen wij de uitgave der „Nieu
we Zeeuwsche Courant" voortzetten zon
der een al te hopeloos financieel vooruit
zicht.
Onnoodig voorzeker te zeggen, dat, zoo-
dra betere tijden aanbreken, de abonne
ments- en advertentieprijzen tot het nor
male bedrag zullen worden teruggebracht.
In overleg met heeren commissarissen
hebben wij, hoe noodgedwongen ook, be
sloten met ingang van 1 Januari a. s.
de navolgende prjjsnoteering vast te
stellen
De abonnementsprijs der courant zal
bedragen voor den tijd van 3 maanden
f X.voor Goes, voor daar buiten f 1.25.
Maandabonné's betalen f0.40 per maand.
De advertentiën zullen kosten: van 15
regels f0.75, iedere regel meer f0.15. Een
zelfde advertentie driemaal geplaatst,
wordt tweemaal berekend.
Reclameberichten zullen kosten f0.30
per regel.
Advertentiën bij contract genomen, zul
len kosten:
500 regels, te plaatsen binnen 12 maan
den, 8 ets. per regel;
1000 regels, te plaatsen binnen 12
maanden, 7 ets. per regel;
3000 regels, te plaatsen binnen 12
maanden, 6 ets. per regel.
N.B. Bewijsnummers worden slechts
tegen betaling verstrekt.
Wij vertrouwen, dat èn abonné's èn
adverteerders, overtuigd van de nood
zakelijkheid en billijkheid dezer vérhoo-
gingen, zullen voortgaan, ons, als tot dus
verre, met hun vertrouwen te vereeren.
De Directie en Administratie
der „Nieuwe Zeeuwsche Courant".
Een prachtig aanbod.
Wy ontvingen de navolgende inededee-
liüg van het R. K. Centraal Propaganda-
bureau
In Januari verschijnt het eerste num
mer van ons propaganda-orgaan in
100.000 exemplaren.
Het zal heeten „De Katholieke Partij."
Alle kiesvereenigingen zullen zooveel
exemplaren ontvangen als ze meenen noo-
dig te hebben.
Den eersten keer zal dit gratis geschie
den, om kennis „te maken.
Alleen de kosten van vervoer dienen
te worden betaald.
Met het oog op den steeds stijgenden
papierprijs en den financieelen stand der
kas, kan natuurlijk daarmede niet worden
doorgegaan.
Bijtijds echter zal de kostende prijs aan
de kiesvereenigingen worden meegedeeld.
De rede van Mgr. dr. W. H. Nolens,
in de Tweede Kamer gehouden, is in
brochurevorm gedrukt.
Wij verzoeken zoo spoedig mogelijk op
gave van het getal exemplaren dat ge-
wenscht wordt.
De prijs is gesteld op 5 cent per stuk.
Men bestelle dus spoedig en betale tege
lijkertijd.
Laat onze kiesvereenigingen en Pro-
pagandaclubs dit prachtige aanbod met
beide handen aangrijpen. Wij hebben veel
voorlichting en opwekking voor den ko
menden politieken strijd noodig. Thans
kan men voor weinig kosten onder onze
kiezers de gezonde ideeën der R. K. po
litiek propageeren door middel van de
uitstekende geschriften van het Centraal
Pro pagandab ureau.
Aan het werk, want het wordt tijd!
Losse berichten.
De strijd in het Westen.
PARIJS, 18 Dec. (Draadloos). Het staf
communiqué meldt: De artilleriestrijd had
een zekere hevigheid op den rechteroever
van de Maas, o. a. in de streek van het
Bois des Caurières en van Bezonvaux.
Elders verliep de dag kalm.
De strijd in het Zuiden.
BERLIJN, 18 Dec. (Draadloos). Het
avondcommuniqué meldt: In succesvolle
gevechten in het gebergte ten Oosten van
Örenta maakten de Oostenrijk-Hongaar-
sche troepen meer dan 1000 gevangenen.
Italiaansche aanvallen aan den Monte
Solarolo mislukten. Van de andere oor-
logstooneelen niets nieuws.
Een onderhoud met v. Hertling.
BERLIJN, 17 December. (W,.B.) De rijks
kanselier graaf Hertling ontving den di
recteur van het Wolff-bureau, Mantler,
tot een kort onderhoud.
Onderwerp van het gesprek was de
laatste rede van Lloyd Georgie.
Deze noemde de Duitschers. in zijd
rede „misdadigers en bandieten", doch
de rijkskanselier wilde hier „niet verder
op ingaan. Dit is na deze beschimpingen!
van den Ëngelschen minister-presideinit
duidelijk, zoo zeide v. Hertling:voor ons
is Onderhandelen met mannen van eein
dergelijke gezindheid uitgesloten.
Spreker kon als staatsman en histori
cus, die zich langen tijd aan "het navor-
schen der geschiedkundige waarheid wijd
de, verklairen: Het Duitsche geweten is
rein. (Ook ten opzichte van den inval
in België?! Rod- N. Z. Crt.) Niet wij
waren het,| die den moord van Serajewo
ensceneerdén. Het proces-Soechomlinoff
deed de wereld met absolute duidelijkheid
de oorzaak van den wereldoorlog kennen.
Twee gewetenlooze raadgevers jioopten
tsaar Nicolaas II het bevel tot de alge
meene mobilisatie uit te vaardigen en dit
dwong ons tot den strijd naar twee fron
ten.
Voor weinige dagen was (het een jaar
geleden, dat wij met onze verbondenen
den vijanden de hand tot den vrede bo
den. Zij werd teruggestoo-ten.
Intusschen heeft ons antwoord op1 de
pauselijke nota ons standpunt opnieuw
uiteengezet.
Op het oogenblik, waarop ikhet be
richt ontvang, dat de wapenrust, die reeds
tusschen onzen Oostelijken nabuur en ons
bestond, in een formeelen wapenstil
stand is overgegaan, wordt mij de rede
van den Ëngelschen minister-president,
waarvan u gesproken hebt, voorgelegd.
Zij is het antwoord van het tegenwoor
dige Engelsche kabinet o|p de pauselijke
nota. Onze weg! in het Westen is diens-
volgens duidelijk. Niet Lloyd George is
de wereldrechter, 'maar de geschiedenis'.
Haar oordeel kunnen wij, evenals op 2
Augustus 1914, ook thans met gerust
heid afwachten.
Oostenrijksche troepen naar het Westelijk
front.
ROME, 18 Dec. (Reuter). Generaal Kro-
batin heeft Trentino verlaten, om het be
vel op zich te nemen over de Oostenrijk
sche divisies, die van het Italiaansche
front worden weggehaald, om de Duit-
schers aan het Fransch-Britsche front te
steunen.
De H. Stoel en de vrede.
Fransche bladen bevestigen, dat Z. H.
de Paus, ter gelegenheid van Kerstmis,
een nieuwe vredesboodschap zal uitvaar
digen.
Een Entente-offensief in den Boven-Elzas?
Uit Bazel wordt aan „Politiken" geseind,
dat groote contingenten Amerikaansche
troepen met zware artillerie in den Boven-
Elzas zijn aangekomen.
Men vermoedt, dat de geallieerden daar
tot het offensief willen overgaan.
Een lersche bisschop over wapengeweld.
Mgr. Gilmartin, bisschop van Cloufert,
heeft, predikende in zijn kathedraal, de
volgende verklaring afgelegd: „Ik zal op
den preekstoel geen politieke kwesties be
spreken. Wat soort van regeering wij zul
len krijgen, is een politieke kwestie. Het
zij verre van mij, binnen of buiten de
kerk, één woord te spreken, dat de aan
spraken van ons volk op de hoogste vrij
heid zou kunnen tegenwerken. De mid
delen, om deze vrijheid te winnen, kun
nen zijn een kwestie van moraal, en al
wat ik wil zeggen omtrent deze moraal
kwestie, is, dat het doel, hoe edel ook,
de middelen niet heiügt: m. a. w. de mid
delen, die in zich zelf onwettig zijn, wor
den niet wettig van wege het doel
Daarom voel ik mij verplicht te zeggen,
dat naar mijn oordeel, in de gegeven om
standigheden wapengeweld een zedelijk
onwettig middel is." („De Tijd")
Jeruzalem vóór de inneming.
Aan een Renter-telegram over don toe
stand te Jeruzalem vóór de bezetting door
de Ëngelschen ontieenen we o. a. deze
bijzonderheden: De bevolking, uitgeput en
uitgehongerd, vocht om de cadavers van
lastdieren, die in en buiten de stad bij
groote menigte waren bezweken. Later
volgde een periode van vervolging tegen
allen, die verdacht werden van Entente
gezindheid. Alleen de Amerikaansche ko
lonie werd niet lastig gevallen. In het
begin van November bezocht Enver Pasja
(de Turksche minister van oorlog) per
soonlijk Jeruzalem en beval de ontruiming
aan, welk advies later weer werd her
roepen door de order om stand te hou
den tot het laatste. Men ging er toen
zelfs toe over onder sommige heilige plaat
een mijnen te leggen. Later kwam de Duit
sche generaal Falkenhayn om de defensie
maatregelen te controleeren.
In het telegram wordt dan verder uit
geweid over de vreugde der Christen- en
Joden-bewoners van Jeruzalem vanwege
de verlossing der stad uit de macht der
Turken.
De strijd in Azië.
CAïRO, 13 Dec. (R.O.). Tot nu toe
zijn in Palestina 12036 gevangenen ge
maakt, waarvan 562 officieren; 428 offi
cieren en 8851 mannen zijn niet gewond.
Uit Rusland.
De wapenstilstand gesloten.
BERLIJN, 15 Dec. (W.B.) Off. Te Brest
Litowsk is den löden December door ge-
neraal-veldmaarschalk prins Leopold van
Beieren en de vertegenwoordigers der mo
gendheden het verdrag omtrent den wa
penstilstand onderteekend.
BERLIJN, 15 Dec. (W.B.) Door de ge
volmachtigde vertegenwoordigers van het
Russische oppercommando eenerzijds en
die van het legercommando van üuitsch-
land, Oostenrijk-Hongarije, Bulgarije en
Turky'e anderzijds, is den löden December
1917, te Brest-Litowsk, de overeenkomst
omtrent den wapenstilstand geteekend.
De wapenstilstand begint den 17den De
cember 1917, des middags, en zal duren
tot 14 Januari 1918.
Wanneer deze niet zeven dagen van
te voren wordt opgezegd, wordt hij stil
zwijgend voortgezet.
De wapenstilstand heeft betrekking op
alle strijdkrachten te land, ter zee en in
de lucht der gemeenschappelijke fronten.
Volgens artikel IX van het verdrag be
ginnen thans in aansluiting met het teeke
nen van den wapenstilstand over den
vrede.
Nader meldt men:
BERLIJN, 17 Dec. (W.B.) Naar wij ver
nemen zal de staatssecretaris Von Kuchl-
mann in den loop der week voor de vre
desonderhandelingen naar Brest Litowsk
gaan.
Ook Czernin en Turksche afgevaardig
den gaan mede Red.
BERLIJN, 17 Dec. (W.B.) (Officieel).
De regeeringen van Duitschland, Oosten
rijk-Hongarije, Bulgarije en Turkije zullen
reeds in de eerstvolgende dagen met de
vredesonderhandelingen met Rusland be
ginnen.
Het vertrek der Duitsche gevolmachtig
den zal binnenkott plaats hebben.
De niet-bindendevoorloopige bespre
kingen over de vredesvoorwaarden tus
schen de in Brest Litowsk aanwezige
vertegenwoordigers van de betrokken re
geeringen zijn reeds aan den gang.
KEULEN, 17 Dec. Volgens da Kölni-
Sche Zeitung bevat het verdrag van wa
penstilstand, dat gesloten is tusschen de
vertegenwoordigers van de regeeringejn
der centrale mogendheden en die van
Rusland, o.a. de volgende bepalingen
Da onderteekenaars van het verdrag
verplichten zich gedurende den wapen
stilstand het aantal der „op de fronten
en op het Mohn-eiland geconcentreerde
troepen niet te versterken en geen groe-
peeringen uit te voeren. Verder verplich
ten zij zich van de Zwarte Zee tot aan
de Oostzee geen operatieve troepenver
plaatsingen uit te voeren. Voorts ver
plichten zij zich in de havens van de
Oost- en Zwarte Zee gedurende den wa
penstilstand geen troepen te concentree-
ren. Ter ontwikkeling en bevordering der
vriendschappelijke betrekkingen van de
volkeren der beide partijen zal een ge
organiseerd verkeer tusschen de troepen
onder de volgende voorwaarden wordein
toegestaan
Het verkeer is toegestaan voor de par
lementaire, evenals voor de leden van
de wapenstilstandscommissies. In iederen
sector van een Russische divisie vindt
op ongeveer 2 a 3 plaatsen een door
gaand verkeer plaats. Het verkeer is
slechts bij dag geoorloofd. Aan de ver-
keersplaatsen mogen zich slechts 25 per
sonen van beide partijen ophouden. Het
uitwisselen van berichten en nieuwsbla
den is toegestaan. Open brieven kunnen
doorgezonden worden. Toestemming wordt
verleend voor den verkoop en uitwisse
ling van waren.
Over den terugkeer van de ontslagene
militairen der beide landen kan eerst
na de vredesonderhandelingen worden be
slist. De handel en de 'handelsscheep
vaart in de aangeduide zeegebieden zijn
vrij. Met ingang van den wapenstilstand
komen wapenstilstandscommissies bijeen.
De Turksche en de Russische troepen
worden uit Perzië teruggetrokken.
BERLIJN, 18 Dec. Uit Petersburg wordt
gemeld, dat het spoorwegverkeer weer ge
regeld is. Het bestuur der spoorwegen
deelt mee, dat de toevoer van levens
middelen en brandstoffen te Petersburg
en Moskou en alle dichtbevolkte plaatsen
van Rusland verzekerd is.
LONDEN, 18 Dec. Aan de „Morning
Post" wordt uit Petersburg geseind: Het
Handelsverkeer is reeds begonnen op
sommige gedeelten van het Russische
front. Bericht wordt, dat de Dnitschers
op groote schaal alle soorten fabrieks
werk omruilen tegen levensmiddelen.
Getorpedeerd.
KOPENHAGEN, 18 Dec. Het ministe
rie van buitenlandsche zaken deelt mee,
dat het Deenscho stoomschip „P. W.
Oes" op de kolenvaart tusschen Engeland
en Denemarken in de Noordzee tot zinken
is gebracht. De kapitein en 16 man zijn
te Newcastle geland. De le en 2e macni-
nist zijn omgekomen.
Welk weder zullen wij hebben?
Verwachting tat den avond van 20 Deo.
Zwakke tot matigen, later wellicht toe
nemende wind uit Zuidelijke richtingen;
toenemende kewolking aanvankelijk weinig
of geen neerslag; lichte tot matige voret;
later lichte dooi, vooral in het Weeten.
Generaal Leman.
ZüRICH, 17 Dec. (Havas). Belgische en
Fransche gevangenen, die hier uit
Duitschland zijn aangekomen .verklaren,
dat generaal Leman, de heldhaftige ver
dediger van Luik, toestemming zou gekre
gen hebben om 'Duitschland te verlaten
en binnenkort in Zwitserland zou aan
komen.
De verkiezingen in Canada.
OTTAWA, 18 Dec. (R.O.) (Officieel). Te
middernacht waren de volgende uitslagen
der verkiezingen bekend. Gekozen waren
128 leden der regeeringspartij en 87 der
oppositie. Van 16 districten zijn de uit
slagen nog onbekend.
Reeds nu is zeker, dat een unionistische
regeering gekozen is.
De geheime diplomatie.
Naar de „Schweizerische Presstele-
graph" uit Rome verneemt, heeft de neu
traal socialistische Kamergroep tot denl
Italiaanschen Minister-President en deal
Minister van Buitenlandsche Zaken eed
interpellatie over de buitenlandsche po
litiek gericht, waarin opheldering ver
langd wordt over de vraag op welke
wjjze het land en vooral in het bij'zondeir
parlementsleden op de hoogte kunnen:
worden gebracht van alle verdragen en
documenten omtrent de buitenlandsche
betrekkingen tot de verschillende mo
gendheden. Men is van meening, dat het.
volk en zijne vertegenwoordigers in staat
gesteld dienen te worden, de belangrijk
ste punten van den internationalen toe
stand .te leeren kennen.
BERLIJN. De Djen meldt, dat Bratianu
na gehouden ministerraad het ontslag van
het Roemeensche kabinet heeft aangebo
den. Men werd daartoe gedwongen door
het antwoord van Engeland en Amerika
op den noodkreet van Roemenië. Er aou
n.I. geen kans zijn op een hulpactie eu
de financieele bronnen zijn uitgeput.
LONDEN. (Tel.). De Times verneemt,
dat de Roemeensche gedelegeerden met
succes aandrongen op de voorwaarde,
dat de vijand geen troepen van hpt Roe
meensche front terugtrekken aou, om
ze tegen de gealliëerden in het vuur tp
brengen.
De keizer van Oostenrijk heeft te
Olmütz vertoefd ter inwijding van de „gar
nizoenskerk," en te Czernowi.cz, waar hij
een bezoek heeft gebracht aan het sol-
datenkerkhof, waar meer dan 2000 O.
H., Duitsche, Turksche en Russische sol
daten begraven liggen.
LONDEN, 17 Dec. Een convooi op
weg naar Noorwegen is Woensdag 1.1.
door den vjjjand aangevallen. Zes koop
vaardijschepen en 4 gewapende zeilsche
pen zijn tot zinken gebracht.
Tweede Kamer.
Het Vrijdag door den minister van ma
rine onaannemelijk verklaarde amende-
ment-Bichon van IJselmonde betreffende
de adspirantenschool te Dordrecht, werd
Dinsdag verworpen met 37 tegen 24
stemmen.
De marinebegrooting is daarop z. h. s.
aangenomen.
Staatscommissie militaire bezoldiging.
Minister de Jonge heeft aan zijn depar
tement Maandagmiddag de Staatscommis
sie, belast met het onderzoek in hoeverre
de bezoldiging van het militair personeel
van Land- en Zeemacht bij een behoor
lijke werkverdeeling aan billijke eischen
voldoet en in hoeverre daarin wijziging
zal dienen te worden gebracht, geïnstal
leerd.
De minister sprak, na mede ■aniens
