De Groote Oorlog.
No. 126.
Donderdag 25 October 1917. Dertiende Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
f E U I LLETON.
Onder den grond.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.90, daarbuiten 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht vóór half een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. AdministratieBoudewl)n de Vllttestraat A 135» GOES.
Tel. interc.Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct.
Advertentiën van 15
Eenzelfde advertentie 3
p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
ƒ0.626, iedere regel meer 126 Ct.
X geplaatst, wordt 2 X berekend.
cene vergelijking die niet
opgaat.
Het antirevolutionaire dagblad „De
Zeeuw" trok vorige week een paralel
tusschen Servië en de Zuid-Afrikaansche
Republieken, die elk voor zich door eene
groote mogendheid werden overweldigd,
de eerste door Oostenrijk-Hongarije^ in
dezen oorlog, de beide laatste door Enge
land in den Zuid-Afrikaanschen oorlog
(1899—1902). Ook maakte „De Zeeuw"
gewag van de weigering van keizer Wil
helm om den president van Transvaal
te ontvangen.
Wij vestigen de aandacht op een paar
zinsneden uit het artikel van „De Zeeuw!'.
„De houding van Oostenrijk tegenover
die kleine natie was al even oncorrect
als die van 'keizer Wilhelm intertijd
tegenover Krüger, den vertegenwoordi
ger der kleine Zuid-Afrikaansche repu
blieken, waarop Engeland op zoo bloe
dige wijze beslag had gelegd."
„Voor ons, neutralen, die de minne
bejegening van Krüger en in hem den
ganschen Nederlandschen stam destijds
zoo diep gevoeld hadden, blijft het nog
altijd de vraag: Waarom geen recht
zoeken voor dien man en zijn volk, een
nog levende dus, en wel voor de
nagedachtenis van den, immers over
leden, Oostenrijkschen troonopvolger
aangedurfd.
En waarom bij den een voor den
oorlog als gevolg gevreesd, en bij den
ander niet?"
„Iedere vergelijking gaat mank", zegt
een spreekwijze. Goed, maar als dat mank
gaan zoo' groot is, dat elk punt van ver
gelijking ontbreekt, dan vraagt men zich.
af of er eigenlijk nog wel van vergelij
king kan worden gesproken.
Dit nu is, dunkt ons, hier het geval
en wij gelooven, dat de liefde van den
schrijver van bovenstaande passage voor
Transvaal zijn waarheidszin parten heeft
gespeeld.
Wat toch is het groote verschil tus
schen Servië eenerzijds en Transvaal an
derzijds om ons nu maar bij de
voornaamste der Zuid-Afrikaansche repu
blieken te bepalen waardoor elk punt
van vergelijking tusschen die beide ver
valt? Dat Transvaal nimmer tegen En
geland kuipte, Servië tegen Oostenrijk
w,èl.
Bij Transvaal was het zuiver een strijd
van den zwakke tegen den sterke, wiens
hebzucht vlamde op de goudvelden van
de Boerenrepubliek 'en die ter bevredi
ging van die hebzucht het, bekende mid
del gebruikte, dat „recht van den sterk
ste" heet.
Daarom wak de z;aak der Boeren ook
bijl alle weidenkenden sympathiek en over
de heele wereld populair.
En Servië? Wel, dat voerde jarenlang
een hoogst gevaarlijk spel met zijn be
staan door het misdadig streven naar
do bereiking van z.g. Groot-Servische ide
alen. Bosnië en Herzegowina, behoorden
42)
;0p eenige punten was dit plafond,
ongetwijfeld gescheurd en dreigende in
te vallen, vervangen geworden door een
geheel nieuw gemetseld verwulfsel, ter
wijl liet op andere plaatsen beslagen was
met zinken platen om de doorsijpeling
van het water te verhinderen.
Dat alles was net afgewerkt, meetkun
stig zuiver, tot in het kleingeestige' en
gaf den plattegrond van Parijs even nauw
keurig weder als het lak den 'indruk van
een stempel.
Georges had zich. de catacomben ge
heel anders verbeeld: hij had zich in den
geest onmetelijke gewelven voorgesteld,
gesteund door kolossale pijlers, en zich
verliezende in de duisternis,. eene
soort van erypta met reusachtige afme
tingen, een onontwarbare doolhof, be
volkt met schimmen en waarin het on
mogelijk was honderd schreden ver to
doen zonder reddeloos verloren te zijn;
hij was teleurgesteld, bijkans ontevreden.
Wat! de vermaarde onderaardsche geh
welven, de schuilplaats der valsche mun-
tot de Oostenrijk-Hongaarsche, mtonar-
chie, Servië had daar niets te maken.
Toch zond het er zijn „agents provo
cateurs"; die met alle middelen, de slechte
niet uitgezonderd, de Servische bewoners
dier landen moesten zien te winnen voor
de Groot-Servische idee, waarbij' natuur
lijk de Oostenrijkseh Hongaarsche over
heden alS onderdrukkers, het regeerende
Keizershuis als tiranniek werden afge
maald. Met Itusiand als stokebrand ach
ter zich men denke aan de si-
nistre figuur van Von Hartwig, Russisch
gezan te Belgrado ging Servië zoo
ver, tan ziich zelfs (in te laten met de
samenzweerders tegen het leven van aarts
hertog Frans1 Ferdinand, den Oostenxijk-
schen troonopvolger, wiens mioord te Se-
rajewo gepleegd werd met medeiweten,
om niet te zeggen onder goedkeuring van
zeer hooge Servische regeeringsautori-
teiten.
Nu kan men van oordeel zijn, dat Oos
tenrijk in zijn ultimatum aan Servië de
koorden wat al te sterk heeft aange
trokken en in zijn verbolgenheid over
Servië'srtpertide houding de grenzen van
het redelijke en geoorloofde te; zeer over
schreed, maar dat neemL niet weg dat
Servië en Transvaal "op stuk van over
weldigd worden gansch niet op éénelijn
kunnen gesteld worden. Transvaal (met
Oranje Vrijstaat) staat heel wat hooger
dan het land van koning Peter. De Boe
renrepublieken vielen als martelaar voor
Vrijheid en Recht. Servië daarentegen
gevoelde op allerverschr,kkelijks,.a wijze
den toorn van een machtigen nabuuqstaat,
dien het jaren' lang do-or zijn Groot-Ser
vische „Hetze" had geprikkeld en wiens
wraak het zich dus niet geheel en al
onverdiend op den hals had gehaald.
Men ziet alzoo: de verge.ijking tust
schen Servië en de "Zuid-Afrikaansche
republieken gaat niet op.
Losse berichten.
De strijd in het Westen.
Het Berlijnsche communiqué van 23
Oct. spreekt van afgeslagen Engelsche
aanvallen tusschen Draaibank en Poel-
capelle, en het ontbranden van den ar
tillerieslag bij Soissons, gevolgd door den
infanterieaanval der Franschen.
Op den O. Maasoever bestormden de
Duitschers hoogte 326. Meer dan 100 ge
vangenen werden hier gemaakt.
De oorlog in de lucht.
Bonar Law zeide Maandag j.l. in eert
rede
„De oorlog in de lucht is afschuwe
lijk, maar onze vijand is er toe besloten.
Laten onze tegenstanders geduld hebben.
Wat zij ons gegeven hebben, zal hun
zoo ruim mogelijk worden teruggegeven.
ters en der smokkelaars, dat veilig toe
vluchtsoord van alle misdadigers, waren
in werkelijkheid slechts die gewitte, ge
nummerde gangen, de namen dragende
van ruo des Feuillantines, rue Saint Jac
ques enz., en waarin men na een ver
blijf van een paar maanden te Parijls
en met behulp van een toorts even gei-
makkelijk den weg kon „vinden als in
eenige wijk der stad bij klaarlichten dag;
als zjj,ne begoochelingen waren als door
een looverslag verdwenen.
Zjjn gelaat drukte zulk eeu teleurstel
ling uit, dat de pastoor het 'wel moes'fc
opmerken.
„Wacht maar", fluisterde hij hem toe,
gij hebt 'de ware catacomben nog niet
g,ezien".
En de eerste gang doorgaande trad hij
een tweede binnen, waarin een zwarte
tegen het verwulfsel getrokken streep aan
duidde, dat izij uitliep pp een ingangs
deur van de nieuwe wierlaen.
Op den hoek van den gang las1 men:
Rue Saint-Jacques. Twintig schreden ver
der kwam 'men aan een soort van zaal,
op het plan aangeduid onder den naam
van werf, een kruispunt, waarop een tien
tal gangen uitliepen.
Een daarvan, die niet door de as van
een straat liep, maar onder particuliere
eigendommen doorging en stevig genoeg
Een ontvlucht gevangene.
De bekende prijsofficier van de „Emb-
den", kapitein-luitenant Lauterbach, is in
dertijd uit het gevangenkamp te Singapore
ontvlucht. De Engelschen hadden een pre
mie uitgeloofd van 1000 pond sterling
voor hem, die dezen officier levend of
dood terugbracht.
Nadat Lauterbach uit het gevangenkamp
te Singapore ontvlucht was, trok hij ech
ter, onder vele avonturen over Sumatra,
Java, de Philipijnen, China Japan pn Amel
rika en bereikte nu zijn vaderland.
(„Maasbode")
Vier Duitsche luchtschepen neergeschoten.
Een eskader van 13 luchtschepen (Zep
pelins) bezocht Zaterdag Engeland voor
een aanval op versterkte plaatsen en
wierp volgens Duitsche mededeeling 26000
kilo bommen uit. De Duitsche mededee
ling noemt tiet een „schitterend uitge
voerde onderneming" (de normale bena
ming is „afgrijselijke" onderneming). Op
den terugweg raakten 11 luchtschepen ver
dwaald en kwamen boven Frankrijk, waar
ze werden opgemerkt en door vliegers na
gejaagd en door afweergeschut bestookt.
Drie konden ongedeerd ontsnappen. Van
de acht overige werden vier luchtschepen
neergeschoten één ervan bleef onbe
schadigd an de anderen zijn gehavend
weggedreven, één in nagenoeg vertikalen
stand naar de Middeilandsche Zee.
Voor de Duitsche luchtvloot een leelijke
klap.
PARIJS, 22 October (Havas). Talrijke
nieuwsgierigen hebben het omhulsel van
de te Bourbon-les-Bains gelande Zeppelin
bezocht.
Ook Dumesnil, de onderstaatssecreta
ris van den luchtdienst, generaal de Cas-
telnau en admiraal Lacaze bezichtigden
de Zeppelin, en wenschten den werkman
geluk, die door zijn koelbloedigheid ge
zorgd had, dat de Zeppelin ongedeerd
bleef.
's Morgens om 9.20 uur was hij aan het
jagen, toen het snorren van een motor de
komst van de Zeppelin aankondigde. De
Zeppelin, omringd van vliegers, die hem
beschoten, vloog zeer langzaam en zeer
laag. Plotseling bleef het voorschip in
een boom steken, waardoor de machine
bleef stilstaan.
Een lid van de bemanning sprong op
den grond en wilde volgens zijn instructie
met zijn revolver den ballon in brand
brand schieten. De werkman, die dit wilde
verhinderen, dreigde op den commandant
te schieten. Deze liet toen zijn revolver
vallen, hief de armen in de lucht en riep
„kameraad". Alle mannen wachten gedul
dig, bewaakt door den werkman, die ge
reed stond om te schieten. De comman
dant was woedend, maar de mannen sche
nen op hun gemak, dat zij er aldus afge
komen waren.
Het vernielde Engelsche convooi.
LONDEN, 20 Oct. (Reuter). De admi
raliteit deelt fnede:
Twee zieer snelle, zwaar bewapende
scheen, was niet door de ingenieurs her
steld geworden.
Na twintig schreden liep zij dood. in
een groot ïpnd gewelf, steunende op
plompe uit een stuk in de rots uitgehou
wen zuilen.
'Op een dier zuilen ,die dikker was
dan de overige, deed idjé, pastoor, die
de toorts uit de handen van Wilhem
overgenomen had, George een ru.w uit
gehouwen kruis opmerken.
„Hier is het", zeide liij, en ami de
zuil heengaande, drukte hij met de hand
tegen den muur.
Een blok pteen draaide ter zijde, een
viefkante opening vrijlatende, waarin meh
slechts in een bukkende 'houding' kon bin
nendringen het was. een tweede trap,
minder lang, maar voor het overige ge
heel gelijk aan de eerste.
Zoodra allen binnengegaan waren, sloot
de pastoor den ingang, i
„Nu kunt gij spreken", zeide hij, „nie
mand zal u hoeren".
„Eindelijk!" riep Ro>sa, en terstond be
gon zjj haar tong te roeren tot groot
misnoegen van Wilhelm, die veel liever
naar de uitleggingen van hun leidsman
dan naar het gesprek der oude vrijster
zou geluisterd hebben.
„Hier zijn wij vlak onder ons huis",
zeide de pastoor, „en wij bevinden ons
Duitsche hulpkruisers dieiden 'den 17en Oc
tober in de Noordzee, halverwege tusschen
de .Shetland-eilandem en klë Noiorsche
kust, een aanval op een convooi.
Twee Britsch® torpedojagers „Maïy
Rose" en „S.trongbord", die het escorte
vormden, bonden onmiddellijk een ge
vecht met de1vijandelijke schepen aan,
maar werden in een korten, ongelijken
strijd tot zinken gebracht. Drie koopvaar
dijschepen kregen gelegenheid te ont
snappen.
Vijf Noorsche, een Deensch en drie
Zweedsche schepen, alle ongewapend,
werden door kanonvuur tot zinken gje
bracht, zonder onder,ztoek of waarschu
wing van eenigen aard en zonder dat er
acht werd geslagen ,o,p de levens van be
manning en passagiers.
In hun ihaast, om te ontsnappen vóór
dat de Britsche strijdkrachten hen kon
den aantreffen, deden de Duitschers gpen
poging, om de bemanning van de ge
zonken Britsche torpedojagers te redden.
De Duitschers lieten de ten ondergang
gedoemde handelsschepen alleen, terwijl
zij nog zinkende waren. Daardoor konden
Britsche patrouille-schepen, die even later
arriveerden, ongeveer dertig Noren e|q
anderen redden.
Alle 88 officieren en manschappen vap
de „Mary Rose" en 47 officieren en map-
schappen van de „Slrongbord" zijin omp
gekomen.
BERLIJN, 22 !0ct. (W.B.) Tegenover
het bericht der Engelsche admiraliteit zij
nogmaals uitdrukkelijk verklaard, dat liet
convooi midden in het versperde gebied
tot zinken is gebracht.
LONDEN, 23 Oct. (Part.). De Morning
Post verneemt uit Stockholm: Er zal
waarschijnlijk een gemeenschappelijk
Skandinavisch protest ingediend worden
tegen het in den grond boren van hef
convooi in de Noordzee door de Duit
schers. (N. R. Crt.)
De toebereidselen van Amerika.
Het heet, dat 'Amerika in sltilte nog
een veel grooter aanmaak van luchtkrijgs-
tuig voorbereidt dan in de bladien is op
gegeven. Zelfs gaat men zoover te bewe
ren, dat niet 25.000 vliegtuigen, aooals
aanvankelijk werd bericht, maar het vier
dubbele daarvan, door de Amerikanen
gedurende den a.s! zomer gevechtsklaap
in de lucht wordt gebracht. De oefenplaats
waar de bestuurders en waarnemers hun
opleiding ontvangen, beslaan groote .uit
gestrektheden in de Vereenigde Staten,
die zorgvuldig worden geheim gehouden
en bewaakt.
Amerika zal ook voor het eerst uit
komen niet een nieuw, 'zwaargebouwd
vliegtuig voor bombardementen, dat
30.000 pond oiitplofungsmiddelen kan
vervoeren, en hetwelk een vondst van
geniale ingenieurskunst moet zijn. Groote
eskaders van dit soort aanvalsvliegtuigen
schijnen te worden gevormd, die geëscor
teerd zullen worden door vlugge gevechtsr
vogels, welke volgens een nieuw systeem
worden ingedeeld om den vijand af te
in de benedenverdieping der catacomben,
in dat. onbezochte èn onbekende net, het
welk tijdens het schrikbewind aan mijln
oom tot schuilplaats verstrekte en waar
van een uitgang gemeenschap heeft met
een kelder van die rue Bonaparte door
middel van een voormalige schacht, die
van een trap voorzien is.
„Ik hoop, dat de onderaardsche gewel
ven hier ten. minste een grootschev ka
rakter hebben dan op de eerste verdie
ping", merkte George aan, „en dat de
straten geen namen dragen in wit ge
schilderde letters op plaatjes van blauw
email".
„Daartoe zou men veel namen heb
ben moeten uitdenken en veel plaatjes
vervaardigen, want dit net is ingewikkel
der dan het web eener spin".
„Dus gaan wij hier geen nleuwp door-
teekening van Parijs vinden".
„Neen, mijn zoon, het net waarvan
wij zoo even een klein deel doorgegaan
zijn, is een kunstmatig, waarin de in
genieurs reeds meer dan een eeuw bezig
zijn de galerijen af te sluiten, die niet
onder de straten doorloopen, de verdach
te verwulfsels te stutten, de vroegere in
stortingen aan te vullen en andere tef
voorkomen. Hier vindt men niets der
gelijks, en degene, die de onvoorzichtig
heid zoiu 'hebben zich in de ontelbare
Welk weder zullen wij hebben?
Verwachting tot den avond van 25 Oct
Meest matige wind uit Westelijke richting.
Zwaarbewolkte lucht met tijdelijke opkla
ringen. Waarschijnlijk nog regen- of hagel
buien. Weinig verandering van temperatuur.
Men verwacht, dat niet enkel door ge
deeltelijke verplaatsing van de veldsla
gen naar de lucht, maar ook door beiti
overstorten van alle vijandelijke- gevechts
zones en strijdende legers met ontplofbare
zware bommen, die strijd spoedig in een.
beslissend stadium zal worden gebracht.
De reis van Keizer Wilhelm.
De „Echo de Plaris" ziet in de reis
van Keizer Wilhelm naar Turkije hot be
wijs van een crisis.
Het is inderdaad, zeer me'rk waardig, dat
de Keizer wel Sofia en Constantinopel'
maar niet Weenen 'bezocht en ook Kei
zer Karei niet ontmoette.
De Keizer dronk te Constantinopel op
het Turksche leger en de vloot en h o o p-
te, dat Turkije den strijd zou voortzetten!
tot een rechtvaardigen vrede.
Na het vertrek wisselden Keizer en
Sultan nog telegrammen vol hartelijke
vriendschap en aangename herinne
ringen.
BERLIJN, 22 Oct. Gisterenavond keer
de de keizer te Berlijn terug. In het nieu
we paleis ontving de keizer verslag van
den generalen staf.
De positie van bet (kabinet P a i n 1 e-
vé, -die zeer ,'zjwak was; schijnt er iéts
beter op geworden te zijn. Althans heli
kreeg in de, Kamer een motie van ver
trouwen.
De „Humanité" geeft echter aan bet
kabinet hoogstens enkele waken levens.
Naar de „Times" verneemt uit Parijs,
wordt een ministerie-Barthou verwacht
ter opvolging van Bainlevé.
Poincaré verklaarde in de Kamer, dat
de oorlog zou worden voortgezet tolt
Elzas-Lolharingen is heroverd.
PARIJS, 23 Oct. (Havas). Vanavond
heeft Painlevé het ontslag van het kabi
net aan Poincaré aangeboden. Poincaré
heeft Painlevé verzocht het ontslag in
te trekken, dat hij niet kon aannemen,
omdat de Kamer V'rijdag zonder verdere
aanduiding haar vertrouwen aan het mi
nisterie geschonken had.
De verbindingen met Siberië onderbroken.
Volgens een telegram uit Majmö is de
Siberische spoorweg zoowel oip de hoofdr
als op de zij-lijnen stop gezet. Zelfs die
munitie-treinen en goederen-transporten
uit Wladiwoistoik zijn uitgebleven. Sedert
7 October zijn de telegrafische verbin
dingen met Üost-Azië eveneens; verbro
ken.
De „Djen" meldt, volgens hetzelfde be
richt, uit (het Russische hoiOitdlkwartiier,
zijtakken te wagen, welkie zich in het
oneindige kruisen en snijden, zou wel
dra verdwalen zonder eenige hoop van
zijn weg terug te vinden".
„Maar, mijnheer pastoor, zijlt gij er wel
zeker van, dat wij niet zullen verdwa
len", riep Rosa beangstigd uit, die n,a
een vijftigtal treden afgegaan te zijin, bleef
staan op een kruispunt, gevormd door
de kruising van een dozijn gangen, laag
en bochtig als de eersten, maar ook nog
hobbelig, bezaaid met van het verwulf
sel losgelaten steenen, o.p vele plaatsen
gescheurd en waarvan kleine hoogst een
voudige zuilen, bestaande uit ruw be
kapte, los op elkander g'estap'elde steen
blokken, zonder eenig cement om zie met
elkander te verbinden en door het sal
peter afgevreten, alleen heit ontzettende
gewicht der bovenverdiepingen moesten
dragen.
„Hel kost niet de minste moeite om
den weg te vinden", hernam de pastoor
glimlachende, „wij .zijh vlak bij de ka
pel van Sint Gertrudis, en hoewel wij
om haar te bereiken, in weinige schre
den vijf of zes maal van richting moe
ten veranderen, zullen wij, toch niet ver
dwalen".
(Wordt vervolgd.)
