kunt.
el.
L.EK,
Oe Groote Oorlog.
No. 119.
illiaar.
Dinsdag 9 October 1917. Dertiende Jaargang.
1867. PIETER JONG 11917.
belang uit,
ping te koop,
«bil OlmeboameD
Verschijnt eiken MAANDAG-, MSDAG- en VRDBAGAVONO.
B UIT EN L A NDT
BINNENLAND.
•HIM
- GOES. S
Hiderdag te12
ling (export),
erdag te 1 uur
(binnenland.)
Markt, Mi
eren,
luweelen,
atoen,
Capes,
sjasjes.
«el, Zijde,
5t.
iTBODE
;M - GOES.
i)1
S.
zal geveild wor-
et Bestuur,
IN, Voorzitter.
iT CLEMENT, Secr.
i9
LST.
eu boomgaard van den
5. Inlichtingen te beko-
qks biljetten in te leve-
>an den notaris 0. VAN
Ellewoutsdijk voor 27
een flinke zindelijke
>rij VAN HOVE, Goes.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.90, daarbuiten 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht vóór half een uur 's namiddags.''
Kantoor v. d. AdministratieBoudewl|n de Wittestraat A 135s GOES.
Tel. interc.Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. x. Bij abonnement speciale prjjs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.625, iedere regel meer 125 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Toen in de GOer jaren de Garribal-
distische woelingen den Pauselijken Staat
met veroveringen bedreigden, deed gene
raal Lamoricièxe, pauselijk bevelhebber,
namens den H. Vader Pius IX, een be
roep op de Katholieke mannen tot vor.
ming van een vrijwilligers-legioen, dat
later als dat der Pauselijke Zoua-
yen is beroemd geworden.
Het Katholieke Nederland schitterde op
bijzondere wijze uit door geestdriftige of
fervaardigheid voor de zaak des Pausen:
2600 jonge mannen gordden het zwaard
aan ter verdediging van het erfgoed van
St. Pieter.
Onder hen blonk uit door vele gaven
van geest en hart en niet het minst door
geloof en moed Petrus Johannes-
zooi Jong, beter bekend als Pieter
Jong, geboren te Lutjebroek in Noord-
Holland den 24e Februari 1842. Onder
den kreet: „de zaak van den Paus is
de zaak van God" had deze edele jonge
ling diénst genomen bij het corps der
Pauselijke Zouaven, en weldra moesten
de Garribaldistische roodhemden tot hun
schade en schande ervaren wat de krach
tige vuist van den stoeren zoon van Hol-
landschen bodem wist uit te richten.
Als een leeuw streed Pieter Jong op
het slagveld en toen hij in het gevecht
hij Monte Libretti, 13 October 1867, ten
slotte viel onder het moordend staal zijner
vijanden, geschiedde dat eerst nadat hij
14 Garribaldis(en met de kolf van zijn
geweer had geveld en vermoeienis hem
deed nederzinken. Juist als Leonidas en
zijn dapperen in de bergengte van Ther
mopylae, van wie geschreven staat: „non
victi sed vincendo fatigati", „niet over
wonnen, maar vermoeid van het over
winnen" zijn zij gevallen.
Het Katholieke Nederland gaat thans
zijn eereschuld betalen aan de nagedach
tenis van dezen heldhaftigen landgenoot
en medebroeder in den geloove. Immers
morgen, Dinsdag 9 October, zal te Lutje-
broek een fraai monument, ontworpen en
uitgevoerd door dr. P. J. H. Cuypers,
plechtig worden onthuld, dat tot in lengte
van dagen den roem van Pieter Jong
zal verkonden, dien hij zich verwierf door
zijn offervaardige liefde tot den Paus, in
wien hij zag en vereerde den plaatsbe-
kleeder van Christus op aarde.
Moge dit nobele voorbeeld van den held
van Monte Libretti het huidige Room-
sche geslacht inspireeren tot een kloek
moedig en offervaardig belijden des ge-
loofs, ook in het openbare leven.
Waakt.
Tegenover de billijke wenschen onzer
Katholieke bijzondere onderwijzers naar
loonsverhooging staan vele besturen van
Katholieke scholen machteloos, terwijl
andere slechts ten deele in staat zijn, die
verlangens in te willigen.
Inmiddels gaan vele gemeentebesturen
onder den drang van het Rijksschooltoe-
zicht er toe over, de salarissen hunner
openbare onderwijzers te verhoogen.
Hierin ligt een dubbele onbillijkheid
voor het bijzonder onderwijs.
Eerstens worden daardoor de bijzon
dere onderwijzers gedupeerd, die zich met
gelijken ijveT op het onderricht der kinde
ren toeleggen als hun openbare collega's.
Tweedens worden de ouders der op
de bijzondere school gaande kinderen ge
dwongen met hun bel as t in g p en-
ningen de salarissen te helpen verhoo
gen der openbare onderwijzers boven
de offers, die zij zich voor d'P instand
houding en bloei der door hen gewenschte
bijzondere school moeten getroosten.
Maar de gelijkstelling dan? "Wij hebben
er reeds bij de bespreking der Grond
wetsherziening op gewezen, dat het nieu
we artikel 192 niets anders is dan een
belofte op papier, waarvan de ver
wezenlijking nog ver te zoeken is.
Het bijzonder onderwijs is meer dan
ooit in druk en nood en het wordt hoog
tijd, dat de regeering door een noodwet
helpend ingrijpt.
Inmiddels raden wiji onzen Katholieken
j leden van gemeenteraden aan om zoo
vaak in hunnen gemeenteraad een sala-
risverhooging der openbare onderwijzers
wordt doorgevoerd, daartegen te pro-
t e s t e e r e n, niet omdat men 't den open
baren onderwijzers niet gunt, maar om
wille der sociale rechtvaardigheid, vol
gens welke men niet dulden mag, dat
de Gemeentekas, waarin alle ge
meentenaren hun penningen storten, w 1
voor 't openbaar en niet voor 't bij
zonder lager onderwijfe openstaat.
En dan onmiddellijk zoo'n protest ter
kennis van de regeering gebracht. Hoe
meer protesten er in Den Haag binnen
komen hoe beter. De bijzondere school
mag en imoet zich niet in den hoek laten
duwen.
En waar de Katholieke leden van ge
meenteraden in deze kwestie onverschillig
of minder diligent blijken, daar is het
de taak onzer Katholieke schoolbesturen
die slapers wakker ite schudden en tot
principieel© actie aan te sporen.
Geen voorstel tot salarisverhooging van
openbare onderwijzers passeer© in eenige
gemeente den hamer zonder dat het Ka
tholieke volksdeel bij monde van zijn ver
trouwensman in den raad de wenschen
en verlangens van het bijzonder onderwijs
hebbe kenbaar gemaakt.
Het parool blijft dus voorloopig: Waakt 1.
Losse berichten.
Uit België.
Ondervoeding.
Uit ambtelijke statistieken van de
groote industriëele maatschappij „La Pro
vidence" te Charleroi omtrent den ge
zondheidstoestand van haar personeel
(2000 man) blijkt volgens de „N. R. Cf."
het volgende
Het. pet. van het sterftecijfer onder de
mannen gedurende de eerste drie maanden
van 1917 zonder dat er een epide
mische ziekte 'heerscht was 3V2 keer
grooter dan het gemiddeld pet. voor de
zelfde periode in de drie vorigen jaren.
De physieke weerstandskracht tegien ziek
te is gedaald tot r/s van de normale
weerstandskracht; er stonden drie maal
meer mannen ingeschreven op de 'zie
kenlijsten. Het gewicht van al de arbei
ders, behalve dat der jongelingen (5 pet.)
is op verbazende wijze gedaald geduren
de het eerste kwartaal van 1917. Sedert
den aanvang van den oorlog hebben 35
pet. manpen 10 tot 14 pond van hun
gewicht verloren.
Dit gebrek aan levenskracht, dat in
den laatsten tijd nog steeds verergert,
wordt 'in de eerste plaats toegeschreven
aan ondervoeding. Tengevolge van den
onbeperklen duikbootoorlog, die ook niet
steeds de schepen van de C. R. B. spaar
de, was en sedert 1 Februari een aan
zienlijk tekort aan eetwaren van over
zee.
N.B. Ook te Brussel en omgeving is dé
gezondheidstoestand zeer treurig. In 1916
'17 stierven gemiddeld 16 personen per
dag tegen. 3 k 4 geboorten. Tal van ziek
ten deden de kinderen kort na hun ge
boorte sterven. De volwassenen lijden aan
ondervoeding.
V redesbetooging.
Den 30en September heeft in de Thalia-
zaal te Antwerpen een vredesbetooging
van den Bond voor den Wereldvrede (af-
déeling Antwerpen) plaats gevonden,
waaraan ongeveer 2000 personen deel
namen. Met algemeene stemmen werd
een resolutie aangenomen, waarin voor
een vrede zonder annexatie en schade-
veergoeding wordt opgekomen en die zich
tegen de voortzetting van den oorlog tot
het bitter einde keert. Redevoeringen wer
den gehouden door de afgevaardigden
Hendrikx (katholiek), Augusteyns (lib),
Joris (sociaal-dem.) en.een vertegenwoor
digster der vrouwenbeweging.
Men schrijft uit Zurich aan de
N. R. Ct.:
De vaticaaasehë correspondent van de
Corriere della Sera bericht, dat men den
Paus van hoogst bevoegde zijde mededing
heeft gedaan over nieuw© ernstige klach
ten uit België. In verschillende Duitsche
gevangenissen zouden tal van Belgische
priesters, waaronder vergrijsde mannen,
onder strenge behandeling opgesloten zit
ten. In Keulen alleen zou hun aantal
meer dan twintig, bedragen. Ook de de
portaties werden, volgens het bericht nog
steeds op de brutaalste wijzie voortgezet.
De correspondent verzekert, dat men in
vaticaansche kringen zeer onder den in
druk is, en dat naar algemeene opvat
ting de Paus een nieuw vertoog tot de
Duitsche regeèring zal richten.
Tengevolge van de laatste bomaansla
gen op Gent moet het spoorwegviaduct
bij de Dampoort dermate beschadigd
zijn, dat het treinverkeer aldaar onmo
gelijk is. Er konden in de laatste dagen
ook geen goederen per trein naar Gent
verzonden worden.
Naar de Engelsche admiraliteit mede
deelt, is de kruiser „Dirake" Dins
dagochtend aan de Noordkust van Ier
land getorpedeerd. De kruiser wist
de haven nog te bereiken, doch is in
ondiep water gezonken.
De ontploffing, heeft 1 officier en 18
man gedood. De overige bemanning is
gered.
De Drake was een oude kruiser van
14.000 ton.
De vorderingen der Engelschen in
Vlaanderen.
Omtrent de resultaten van het jongste
succes der Engelschen in Vlaanderen valt
op te merken, dat, volgens Reuter's bij
zonderen correspondent aan het Westelijk
front, vooreerst: bij Reutel, de nieuwe
Britsclie linie weer eonigszins teruggebo
gen is, tengevolge van den aanhoudenden
druk der Duitsche tegenaanvallen, en ten
gevolge van den aanhoudenden druk der
Duitsche tegenaanvallen, en ten tweede:
dat volgens denzelfden zegsman de
Duitschers binnen veertien dagen tot een
diepte van circa 3 mijlen zijn teruggedron
gen „meest tegen de heuvelen op." Zoodat
het zwaarste werk, de verovering dezer
heuvelen nog komen moet.
De Engelschen zijn nu zoover gekomen,
dat zij de torens van Brugge duidelijk
kunnen onderscheiden.
Winterveldtocht tegen Duitsche steden.
De Londensche correspondent van „Po-
litiken" meldde Maandag reeds d„t
men algemeen van opvatting was,
dat de Engelschen en hun bondge-
nooten besloten hadden tot een winter
veldtocht in de lucht tegen Duitsche ste
den. Op het oogenblik zijn de Engelsche
luchtvloten nog aan het front bezig met
militaire werkzaamheden. Maar als het of
fensief met het invallen van den winter
tót stilstand komt, zullen er een aantal
vliegtuigen vrijkomen voor 'liet bestoken
van de Duitsche sjeden, in vereeniging
met een groote menigte nieuwe vliegtui
gen, die in Engeland, Amerika en Italië
gebouwd worden.
Het getal priesters, die hetzij als of
ficieren of soldaten of zielzorgers in het
Italiaansche leger dienen, bedraagt thans
meer dan 30.000.
Op zoek naar relaties.
LONDEN, 5 Oct. De „Globe" deelt me
de, dat Von Kühlmann de uiterste po
gingen aanwendt, om in relatie te komen
met iemand, die aan Europa als Britsch
agent kan worden voorgesteld 'en dat hjj
eene zekere neutrale Regeering verzocht
heeft den weg te banen tot onderhan
delingen met de Entente.
De positie van Kerensky.
Volgens de „Perseveranza" moet de po
sitie van Kerensky als zóó ondermijndr
worden beschouwd, dat men reeds spreekt
van zijn opvolger, die zou zijn de huidige
minister van oorlog Warkofsky. Het zou
den hoofdzakelijk de onopgehelderde be
trekkingen tusschen Kerensky en Korni-
lof zjjn, die Kerensky's invloed zóózeer
hebben verzwakt, dat hij zich nog slechts
korten tijd staande zal kunnen houden.
Mevrouw Soechomlinof heeft de re
geering verzocht haar tot levenslangen
dwangarbeid veroordeelden echtgenoot
niet naar Siberië te deporteeren, miaar
hem in de Peter-on-PauIsvestmg op te
sluiten.
De minister van justitie moet het ver
zoek hebben ingewilligd.
Da Tsaar en de Tsarina ongesteld.
De „Voss. Zeitung" verneemt uit Ge-
nève, dat de Tsaar en de Tsarina in
Tobolsk ziek, geworden zijn. De toestand
van de Tsarina is bedenkelijk. Met toe
stemming van de voorloopige regeering
heeft de Tsaar aan den Engelschen ge
zant een brief aangeboden voor koning
George.
De demokratische conferentie te Sit.-
Peterslpirg heeft besloten tot de vorming
van een voorloopig parlement, dat 231
leden zal tellen, o.w. 110 vertegenwoor
digers van de stedelijke Zemstwos. De
regeering zal dit lichaam! alle inlichtin
gen .over den toestand des lands moeten
geren, zegt het Jjesluit.
Naar de Russische bladen melden zal
dit voorloopig parlement geen wetgevend,
doch slechts een raadgevend lichaam, zijn.
Het Russische leger.
In de te Moskou verschijnende Roes-
kowo Slowo schrijft generaal Alexejef,
naar de lvölnische Zeitung verneemt: Wij
hebben geen leger meer, dat den laat
sten slag, dien de Duitschers ons willen
toebrengen en waartoe zij zich opma
ken, zou kunnen afweren. De toestand
van het leger is ongeneeselijk.
KOJttlS.
De nieuwe Russische Cfezant
Volgens een bericht uit Lugano, werd
dezer dagen de nieuwe gezant bij het Va-
ticaan, Alexander Lysakowski, door den
Paus in plechtige audiëntie ontvangen ter
overhandiging zijner geloofsbrieven.
Na afloop leidde de Paus den gezant
naar zijn particuliere vertrekken, waar hij
zich nog eenigen tijd met hem onderhield.
Vervolgens bracht Lysakowski een be
zoek aan den kardinaal-staatssecretaris.
(Msbode.)
Nieuwe beperking in den treinenloop.
Naar de Tel. verneemt staat een be-
belangrqke vermindering van den trei
nenloop op Zondag te wachten. De auto
riteiten willen het reizen voor genoe
gen zooveel' mogelijk beperken en daar
op Zondag vrijwel uitsluitend voor ge
noegen gereisd wordt, heeft men ge
meend dat op dien dag nog heel wat
minder treinen kunnen loopen dan tot
nog toe het géval is. Men zal derhalve
goed doen voor familiebezoeken e.d. zoo
veel mogeljjk 'de werkdagen te kiezen.
Aardappelen in brood.
Volgens het „N. v. h. Noorden" zijn
zeer geslaagde proeven genomen 'met een
nieuwe bewerkingswijze in de aardappel-
meelfabrikage, waardoor de grondstoffen
van brood met een waardevol produkt
zullen worden aangevuld.
Bruinkolen.
Men mioet niet denken, dat de bruin
kolen zoo maar voor het opscheppen
liggen. Wel behoeft op tal van plaat
sen slechts 2 M. grond te worden verwij
derd om de bruinkoollagen bloot te leg
gen, maar zoo is het niet overal. Er zijn
verschillende plaatsen, waar men "tot 7
Meter den grond moet verwijderen, 'ter
wijl voorts de kolen niet steeds in uit
gestrekte lagen voorkomen, maar ook heel
dikwijls in z.g. „nestvorming."
Intusschen, de productie zal, indien dit
technisch uitvoerbaar is, zoo hoog moge
lijk worden opgevoerd; door de genie
troepen worden de noodige spoorlijnen
met den meesten spoed aangelegd, te)
Weert wordt een inrichting voor het over-
ldaen voor watertransport gemaakt en zoo
noodig zullen ook in andere plaatsen,
welke daarvoor geschikt zijn, dergelijke
overlaad-inrichtingen worden gemaakt.
De Rijkskolen-distributie hoopt, dat als
dan de 4600 ton per dag zeer aanmer
kelijk zal worden overschreden.
Een enkel' woord over de warmtewaarde
der bruinkool. In hel algemeen kan men
zeggen, dat deze gelijk is aan één derde
van steenkool, zoodat drie ton bruinko
len gelijk staan met één ton steenkolen.
De ruwe bruinkolen zullen hoofdzakelijk
in de industrie gebezigd moeten worden.
Zij zijn echter lang niet voor alle indus»
slrieën geschikt. Door de Rij|kskolen-dis-
tributie wordt thans een onderzoek jn-
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 9 Oct..
Matige tot krachtigen, tijdelijken afnemende
Noord-Westelijke tot Westelijken of Zuid.
Westelijken wind. Zwaarbewolkte lucht met
tijdelijke opklaring. Waarschijnlijk nog regen
buien. Weinig verandering van temperatuur.
gesteld, welke fabrieken op het stoken
van bruinkolen zijn ingericht.
Voor huisbrand zijn wij wellicht te ge
bruiken. Hierbij moet echter worden op
gemerkt, 'dat bij de tegenwoordige bui-
tengewope kolenschaarschte nu het mi
nimum-rantsoen voor huisbrand van 10
of ,12 brandstofeenheden verzekerd is,
uit de Limburgsche steenkolenmijnen, in
de eerste plaats "de industrie van "bruin
kool zal worden voorzien.
Klompen.
De Minister van Landb., Nijverheid en
Handel heeft aan de burgemeesters be
richt, dat in overleg miet het Kon. Nat.
Steuncomité besloten is, dat de verstrek
king van goedkoope klompen zal geschie
den tegen inlevering van bons. De voor
zoodanige verstrekking in aanmerking ko
mende personen kunnen zich voor de
verkrijging dier bons, aanmelden bij het
ter plaatse arbeidende steuncomité of
eenig ander plaatselijk orgaan, hetwelk)
zich voor deze distributie beschikbaar
stelt, waarin echter ook de arbeiders
organisaties dienen tc ziijn vertegenwoor
digd. .Op deze bons gullen de ter plaatse
wonende winkeliers één paar gewone
klompen kunnen afgeven.
Deze leverantie zal kunnen geschieden
door tusschenkomst van die winkeliers,
die zich bereid verklaren voor de na
volgende, voor den houder van den bon,
te betalen prijzen een paar klompen van
normaal model te zullen leverenvoor
een paar manskloanpen 60 ct.vrouwen-
klompen 50 ct.jongensklampen 40 ct.
kinderklompen 30 ct.
voor elk tegen afgifte van de bons af-
Door het Kon. Nat. Steuncomité zal
geleverd paar klompen aan den winkelier
worden betaald voor genoemde klompen-
soorten, resp. 60, 5a, 45 en 35 cent.
Naar verwacht mag worden, zijn deze
prijzen ?egt de Minister zóódanig
gesteld, dat met het oog op de voorra
den, die nog bij den kleinhandel aan
wezig zijn, alle winkeliers tot deze dis
tributie zullen wenschen mede te wer
ken.,
,De Minister wenscht vooralsnog slechts
één paar klompen per gezinslid onder de
werking van deze regeling verkrijgbaar
te stellen; zulks in verband met d© aan
wezige voorraden en de productiekracht
der klompenfabrieken; nader zal over
wogen kunnen worden, of er meer dan
één paar per persoon beschikbaar zal
kunnen worden gesteld.
Onze kolenvoorziening.
Een overeenkomst met Duitschland is
tot stand gekomen, waarbij Duitschland
maandelijks voorloopig gedurende zes
maanden 200.000 tot ,300.000 ton kolen
aan Nederland zal leveren.
Vandaag of morgen zullen de gewone
kolentreinen weer loopen.
Koffie en thee.
De Minister van Landbouw heeft thans
aan de gemeentebesturen doen toekomen
zijne beschikkingen, houdende vaststel
ling der regelen, betreffende de distri
butie van koffie en thee.
Deze beschikkingen treden op 13 Oc
tober a.s. in werking. De Minister ver
trouwt, dat omstreeks dien datum de
uitreiking der benoodigde kaarten zal
kunnen zijn bewerkstelligd.
De Exportcentrale.
Naar wlij vernemen heeft voor 1 Oc
tober het bestuur van het Nederlandsch
Landbouwoomité aan den minister van
Landbouw medegedeeld, dat het in de
bedoeling van het bestuur ligt voor zich
en als be middelaar voor ander land-
te richten exportcentrale deel te nemen
bouworganisaties in het kapitaal der op
voor een millioen gulden.
