^RDERIJ
AN WEEL
De Groote Oorlog.
Donderdag 27 September 1917. Dertiende Jaargang.
KOEIEN,
1ST IE REN.
>opig Bericht.
No. 114.
BOERDERIJ
f EUILLET ON.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE HA>D en OP
ANGE, GOES.
4
WERKTUIGEN
•baar
em. 't Zandt, (prov. Gron.j.
worden verkocht:
Verschijnt eiken MAANBAG-.JVQENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Onder den grond.
1910
116 millioen
ion 629
et Zijschudder
;le Reiniging;
bele Reiniging;
er.
EGGEN, enz.
iketels,
ddorschmachines
Idorschmachines
jnsnijders
Imachines
enz enz.
i NOVEMBER aanstaande,
bepalen datum, ten huize
elein 1'loegman te Zijldijk, zal
is van Mejuffrouw de Wed.
IA te Groningen, en Kinderen
■(hol, onder Zijldijk,
eh :orende Landerijen,
Ivan 42.87.00 H.A.
B. MAATJES,
I Notaris té 't Zandt (Groo
TE KOOP
voorschepen
tè lossen,
D. BOEL Oostsingël, Goes.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10.
Afzonderlijke nummers cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht vóór half een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. AdministratieBoudewijn de Wlttesfraaf A 135s GOES.
Tel. interc.Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Gt. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.625, iedere regel meer 126 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Losse berichten.
De strijd in het Westen.
PARIJS, 25 Sept. Het middagcommuni
qué meldt
VVederzijdsche artillerie-actie aan het
Aisne-fi;oiit en in de sectoren van Hurte-
bise enfiiezuiden Juvincourt.
Twee vijandelijke coups de main op
vooruitgeschoven posten ten Oosten van
den Xeton en ten Noorden van hoogte
304 werden tot staan gebracht.
Op den rechter Maasoever zetten de
Duitschers het bombardement van de
streek ten Noorden van het Chaume-bosch
voort. Zij herhaalden hun aanvalspogin-
gen op de Fransche stellingen bij Beau
mont. Ondanks het hevig gebruik van
vlammenwerpers werden zij, zonder eenig
resultaat beeikt te. hebben, met zware
verliezen teruggeslagen.
In de Vogezen patrouille-gevechten.
Gisteren werden door Fransche vliegers
drie Duitsche vliegtuigen neergeschoten.
BERLIJN, 26 Sept. liet avondcorrtmu-
niqué meldt:
In Vlaanderen vuuractie van afwisse
lende sterkte. Plaatselijke infanterie-ge-
vechten aan_den straatweg MeenenYpe-
ren verliepen voor ons gunstig. Bij de
andere legers en in 't Oosten geen ge
beurtenissen van belang.
Het antwoord der Centralen.
De strijd in het Oosten.
BERLIJN, 25 September. Het groot
hoofdkwartier meldt: Geen groote ge
vechtsactie.
WEENEN, 25 Sept. Het staf-communi
qué meldt: Hier en daar voorterrein-ge
vechten.
De strijd in het Zuiden.
WEENEN, 25 Sept. Het staf-communi
qué meldtAan de Isonzo levendiger vij
andelijk artillerievuur en vlieger-actie.
Vlieger-actie.
BERLIJN, 25 Sept. (Officieel.)Duin
kerken werd tdooa* onze vliegers met bom
men beworpen.
LONDEN, 25 Sept. (Officieel.) De ad
miraliteit deelt-mede: In den morgen van
24 September hebben onze marinevlieg-
tuigen een aanval gedaan op het vlieg»
kamp bij Varsseaaere. Een gjoot aan
tal bommen werden geworpen, waarvan
de meeste tusschen de loodsen en op
de vliegtuigen in het kamp vielen.
Het bombardement van Ostende.
LONDEN, 24 September R. 0.) De En-
gelsche admiraliteit spreekt het bericht
tegen als zou de kathedraal van Ostende
tjjdens het jongste bombardement door
de Engelschen zijn getroffen. Dit blijkt
uit gewone fotografieën.
Een vlottend dok werd tot zinken gè*-
bracht. Zeven andere werden vernield.
Een gedeelte van een duikboot-loods werd
beschadigd.
38)
Op die wijze verliep de week. De ge
ruchten van de straat stierven weg voor
zij den drempel van dat afgelegen huis
bereikt hadden, hoewel die, welke tot
de bewoners van nummer 8 .doordron
gen, niet geschikt rvaren om .hun moed
te Verlevendigen.
De burgeroorlog zette zijn loep voort.
Men predikte dien met heftigheid en
eischtemet woest getier den algemeenen
uitval om de Versaillanen met een enke
len slag onschadelijk te maken.
De gemeenste, schandelijkste carricatu-
ren bedekten alle muren; in naam der
vrjjheid ledigde de Commune de gevan
genissen in de straten, opende voor de
gevallen vrouwen de poorten van Saint-
Lazare, en dreef d.e dwingelandij' zoo
ver van er de geestelijke zusters van.
Picpus in op te sluiten.
In naam der vrijheid weiden de slui
zen der losbandigheid, wijd opengazet; de
fasoenlijke pers aan. banden gelegd, de
vreedzame burgers gevangengenomen, de
Het pauselijk blad, de „Osservatore
Romano", het antwoord der Centralen
besprekende is van oordeel, dat de Cen
trale Mogendheden toestemmen in de
in de pauselijke nota voorgestelde
grondslagen, n.l. ontwapening, scheidsge
recht, vrijheid der zeeën, wederzijdschd
vereffening der oorlogskosten en door den
oorlog aangerichte schade te onderhan
delen over den vrede.
„Zij nemen uitdrukkelijk het voorstel
tot teruggave der thans bezette gebieden
aan. Het antwoord schijnt in bevestigen
den zin en voldoende duidelijk te zijn.
Feitelijk spreekt het antwoord van
Duitscldand den wensch uit om in over
eenstemming met de wenschen van den
Paus en de vredesresolutie van den Rijks-
l den grondslag voor een rechtvaar
digen en duurzamen vrede te vinden".
De Entente gooit het nu over een ande
ren boeg en zegt: met deze Duitsche
regeering geen vrede.
De „N. R. Crt." merkt hieromtrent op:
„Ongetwijfeld is dus de formule „er
wordt geen vrede gesloten met deze Duit
sche en met deze Oostenrijksche regee
ring", juist, doch onvolledig. Deze Fran
sche enz. regeering zal met de Hohenzol-
lerns 'en de Habsburgers geen vrede slui
ten. Maar er is ook in de regeeringen van
Frankrijk, Italië, Engeland enz. op den
duur een verandering mogelijk."
BELCIIK
Ernstig tramongeluk.
Naar de „N. R. Crt." mededeelt, is
vorige week Donderdag nabij Odeur op
de stoomtramlijn LuikSint Truiden een
stoomtram met passagiers op een goede
renstoomtram geloopen. De schok was
vreeselijk en het einde allerdroevigst,
want dien dag werden 42 gekwetsten in
de Luiksche hospitalen binnengebracht,
terwijl 20 personen op de plek van het
ongeval een vreeselijken dood stierven.
De beide machinisten, die geremd had
den wat zij konden, maar het ongeluk
niet hadden kutmen verhinderen, waren
van hun machines gesprongen en bleven
ongedeerd.
HOi\C!4BlJE.
In een steenkoolmijn bij Lupenye zijn
door een mijngasontploffing 59 werklie
den gedood, 5 zwaar en 50 licht gewond.
(N. R. Ct.)
Tweede Kamer.
De Kamer heeft de voorstellen, betref
fende de Gr and w e t s h e r zi e- n i n g
Ri 2de lezing aangenomen; de kies
rechtparagraaf met 71 stemmen vóór en
2 tegen (die van de heeren van Idsinga
en Bichon van IJsselmonde); de onder
poorten van Parijs gesloten, de godsdienst
vervolgd, de kerken verzegeld, de pries
ters beschimpt.
In naam der broederschap kondigde de
Commune den burgeroorlog af, spoorde
in alle wijken degenen op, die zich aan
den dienst poogden te onttrekken en lijf
de ze met geweld in.
In naam der gelijkheid maakten ge»
meene booswichten, verioopen schrijvers,
hongerige schurken, afgunstige nulliteiten
zich van alle betrekkingen meester; die
ven werden hij de finantiën, galeiboeven
bij de politie, bankroetiers bij de ere»
dietinsteilingen aangesteld, een portier
werd admiraal, een koopman in konij
nenvellen generaal, een schoenlapper ko
lonel der genie.
Van den toip der heuvelen en der for
ten, die Parijs omgeven, woonden de Prui
sen onder honend gelach die vernede
rende en misdadige tooneelen bij, die door
hunne handlangers voorbereid en met hun
goud betaald waren.
Voor hen waren de oproermakers bond-
genooten, meer dan dat, slaven, die zoo
gedwee waren, dat zij zelfs hunne moe
der vermoordden.
In eenige dagen was Parijs qnider dat
stelsel van de schande en het bederf,
van het geweld en de vrees, onkenbaar
wijsparagraaf met algemeene stemmen en
de additioneele artikelen met algemeene
stemmen behalve die van den hèer van
Idsinga.
(Zie laatste berichten.)
Afschaffing eerste en tweede klasse.
Van betrouwbare zijdq vernam de Msb.,
dat het voornemen bestaat binnenkort de
reizigerstreinen alleen uit voertuigen 3e
klasse samen te stellen. In een rijtuig
van laatsgenoemde klasse kunnen niet al
leen meer reizigers vervoerd worden dan
in een wagen der andere klassen, waar
door dus de treinen lichter en het ko-
lengebruik winder zou worden, maar men
hoopt hierdoor ook reizigers, welke lou
ter voor hun genoegen op reisi gaan, af
te sschrikken. (Z.)
De aardappelvoorziening.
Men seinde ons Dinsdag uit Den Haag:
DEN HAAG, 25 Sèpt. De aardappeloogst
1917 zal door de regeering worden over
genomen.
Het bureau voor mededeelingen inzake
de voedselvoorziening deelt hieromtrent
nog het volgende mede:
Gelijk in vroegere mededeelingen is uit
eengezet, is er ten aanzien van de aard
appelen geen reden tot bezorgdheid, al
zal men wel doen, zich niet aan over
dreven optimisme oyer te géven. Die
aardappeloogst laat zich zioo aanzien, dat
gebrek aan dit voedingsmiddel niet ,te
verwachten is. Niettemin ztou het, ook
bij ruim voldoenden voorraad, mogelijk
zijn, dat de minder gegoede bevolking
groote moeite zoiu hebben, zich tegen
redelijke prijzen aardappelen te verschaf
fen, indien de handel werd vrijgelaten.
Op dien grond heeft de ■minister van
landbouw, nijverheid en handel besloten,
dat tot distributie, van aardappelen van
rijkswege behoort te wórden overgegaan.
De distributie zal gepaard gaan met
rantsoeneering. In verband met -die ver
lenging van den du,ur der broodkaart tot
11 dagen, is het aardappelrantsoen voor-
loopig bepaald op 4 kg. per hoofd en
per week, d.i. een kg. meer dan het
vorige jaar.
Deze hoeveelheid is rnieer, dan het ge
middelde gebruik per hoofd bedraagt.
Wanneer later een volledig overzicht
zal verkregen zijn van de aanwezige voor
raden, zal kunnen worden nagegaan, ook
in verband met andere beschikbare 'voe
dingsmiddelen, of en met hoeveel het
rantsoen kan worden verhoogd.
De vraag, of aan particulieren gele
genheid behoorde te worden gegeven een,
zekere hoeveelheid aardappelen als win
terprovisie in te slaan, is ampel over
wogen. Zelfs tegen een beperkten en ge-
controleerden .inslag, van winterprovisie
rijzen echter zóó ernstige bezwaren, dat
de minister gemeend heeft, dien niet te
kunnen toestaan. Indien toch, door welke
omstandigheden ook, op een bepaald
oogenblik de distributie mocht haperen
gedacht werd o.a. aan langdurige stren
ge vorst of gebrek aan vervoermiddelen
zouden zij, die zich van winterprovisie
hadden kunnen voorzien, groo.telijks be-
geworden; het leven was in dat groote
lichaam op de drukst bezochte punten
stil .blijven staan; en de doodsche bou
levards aanschouwden niets anders dan
tuchtelooze bataljons, die zich in wan
orde naar de place de la ''Concorde of
den Are de l'Êtoile begaven, om tegen
de Versaillanen op te trekken, of .akelige
treinen, .bestaande uit een lange reeks
lijkwagens zonder kruis of priesters, bij-
de klanken van treurmuziek ladingen lij
ken wegvoerende om die in groote ga
pende kuilen uit te storten als doode
dieren, die men zich haast in den grond
te stoppen.
Het was in April 1871 zoo ver ge
komen, dat men d,e treurige December
maand van 1870 betreurde. De oorlog
was toen wettig, roemvol, nationaal, c-n
degenen, die gedood werden, hadden zich
verdienstelijk geauaakt tegenover het va
derland.
In April 1871 was elk gelost geweer
schot niets anders dan een poging tot
moord, elke gedoode vijand een vermoor
de broeder.
Evenals het inwendige verkeer had de
approviandeering van Parijs plotseling op
gehouden en werd de hongersnood drei
gende.
Die nieuwe plaag hadden de aanhan-
voorrecht zijn boven de mindergegoeden,
die in het algemeen niet in staat zijn
voorraden in huis te nemen. Bovendien,
z-ou ee-n beperkte en gecontroleerde ge
legenheid tot het inslaan van winterpro
visie, die dan in mindering zou behao
re,n te worden gebracht van de aan deze
personen te Üistribueeren hoeveelheden,
voor de gemeentebesturen groote admi
nistratieve moeilijkheden medebrengen.
Het gevaar is ook niet denkbeeldig, dat
bij ruime bevoorrading door particulie
ren, hetzij do-o-r gebrek aan geschikte berg
ruimte, hetzij door onbekendheid met de
verzorging van aardappelen, belangrijke
hoeveelheden zouden verloren gaan.
De minister heeft gemeend, rekening
ie moeten houden met de. nadeelige om
standigheden, die van invloed zullen kun
nen zijn oip Iden beschikbaren voorraad.
De gevolgen van ziekte onder de aard
appelen zijn nog niet te overzien. Ook
bij de scherpste controle zal het nooit
geheel te voorkomen zijn, dat aardappelen
worden vervoederd aan het vee. Het kan
voorts gebeuren, dat door strenge vorst
belangrijke hoeveelheden voor de con
sumptie verloren gaan, terwijl ondanks
behoorlijke v-oorzorgen, door storing in
het vervoer toch op een gegeven oogen
blik o-p een bepaalde plaats feitelijk een
tekort aan aardappelen zou kunnen ont
staan. Indien onder een of meer dier om
standigheden onverhoopt tijdelijk 'de aard
appelvoorziening mocht lijden, behoort de
geheele bevolking den last 'daarvan te
dragen, en dient voorkomen te worden,'
dat alleen zij, die niet in staat waren
provisie in te slaan, daarvan de nadeelen
zouden ondervinden.
;0p al deze gronden heeft de minister
besloten, geen particuliere bevoorrading
toe te staan. In verband daarmede is
het vervoer van aardappelen stop gezet,
terwijl alle aardappelen door de regie
ring worden overgenomen,, met uitzon
dering van die, welke do-or de eigenaren
voor eigen gebruik zijn verbouwd, in een
hoeveelheid evenredig aan de gro-otto van
hun g$zin, en van de pootaardappelen,
waarvoor een afzonderlijke regeling zal
worden gemaakt.
Voor de in bezit te nemen aardappe
len zal worden betaald f5 per 100 K.G.
zand- en veenaard appelen (geen ..fabrieks
aardappelen) en f(> per 100 K.G. klei-
aardappelen, beide soorten bestemd voor
levering in het najaar, een en ander ver
hoogd met een bijslag voor het bewaren.
Zonder speciale machtiging der regee
ring, vertegenwoordigd door de aardap-
peloornjmissie, zullen geen aardappelen
mogen vervoederd Worden aan het ve-e.
Nagegaan zal worden, welke aardappe
len geschikt zijn, voor de consumptie. Ten
aanzien van de daarvoor niet geschikte
aardappelen zal nader worden beslist.
De consumptie-aardappelen zullen uit
sluitend worden geleverd aan de1 gemeen
tebesturen, die boven de voor onmid
dellijke distributie noodige hoeveelheden!
ook zullen moeten zorgen voor een re
serve van goed houdbare aardappelen,
voldoende voor zes weken, waaraan al
leen in geval van nood zal mogen wor
den geraakt.
gers der Commune, die de regeering van
Versailles en de Pruisen beschuldigden,
slechts aan zicli zeiven te wijten.
Om bi Parqs te komen onderwierpen
de leveranciers zich slechts aan de pla
gerijen der Pruisische patrouilles en dé
lastige formaliteiten van den' invoer, door
het aanloksel van de winst of ten minste
het vooruitzicht op een biRijke vergoe
ding voor hunne vermoeienissen en de
geleden onaangenaamheden; de nalionale
gardes van la Villette hadden het zich
ten taak gesteld hun die laatste begoo
cheling te ontnemen: zij maakten zich
met geweld meester van een kudde os
sen, mét groote onkosten en groote
moeilijkheden door veekoopers ingevoerd,
slachtten de ossen, deelden er de stuk
ken van onder elkander en gaven tot
eenige betaling aan de belanghebbenden
een dier republikeinsche bons, die ieder
een onderteekent, maar die niemand be
taalt en waarvan het centrale comité
het bedrag weigerde te voldoen.
Sinds dien dag kwam er geen enkel
stuk vee meer in Parijs, en dit verklaart
zich.
Aan het gemis der levensmiddelen paar
de zich dat der nieuwstijdingen. Gedu
rende het eerste beleg had 'Parijs nog
met de provincie gemeenschap kunnen
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 27 Sept.
Zwakke tot matigen, Zuidelijke tot Zuid
Westelijken wind. Half tot zwaarbewolkte
lucht. Waarschijnlijk nog droog weer, be
houders kans op onweer. Aanvankelijk nog
warm.
De distributie zal op 9 October aan
vangen.
Begonnen wordt met gelijktijdige disr
tributie van geelvleezige 'zand- en veeaii-
aardappelen (Eigenheimers, Groninger
Kronen, Roode Stars en daarmede gelijk
te stellen soorten) en een beperkte hoer
veelheid klei-aardappelen (Borgjers, Eigen
heimers en Industrieel.) Iedere aanwijzing
aan een gemeente zal ten hoogste 40
pet., kleiaardappelen omvatten.
Met het oog op de transportmoeilijk
heden zullen naar gemeenten, die genoeg
eigen klei-aardappelen verbouwen, geen
zand- of veenaardappelen worden gele
verd.
Zoo spoedig mogelijk zal een inventa
risatie. van de aardappelen geschieden, die
van tijd tot tijd zal worden .herhaald* om
daardoor een overzicht te krijgen en te
houden van de beschikbare voorraden.
Steenkolen.
Men seinde ons Dinsdag
DEN HAAG. De N. O. T. maakt bekend,
dat de Engelsche regeering heeft mede
gedeeld, dat Engeland in afwachting van
den definitieven uitslag der onderhandelin
gen bereid is thans reeds 100.000 ton
steenkolen te leveren, units Nederland de
noodige regelingen treft deze uit Enge
land te betrekken.
Onze Limburgsche kolen.
De „Tel." verneemt, dat men met man
en macht doende is om de capaciteit
van onze Limburgsche mijnen zoo hoog
mogelijk op te voeren. Met behulp van
de militairen is men bezig in Zuid-Lim
burg nieuwe spoorlijntjes aan te leggen,
ten einde het transport zoo vlug en ra
tioneel mogelijk te kunnen inrichten.
Tweede Nederlandsche Jaarbeurs.
Naar wij vernemen is de belangstelling
in industrieele kringen voor de van 25
Februari9 Maart 1918 te Utrecht te
houden Tweede Nederlandsche Jaarbeurs
zéér groot.
Met zekerheid kan reeds thans worden
vastgesteld, dat behalve de terreinen der
Eerste Jaarbeurs, ook nog de Neude, het
park Tivoli en de Maliebaan in gebruik
genomen zullen worden.
Onder de reeds thans ingeschreven deel
nemers bevinden zich de grootste in-
dustrieelen van ons land, die ter Eerste
Beurze niet vertegenwoordigd waren.
In verband met de door het aantal
inschrijvingen zéér omvangrijk geworden
voorbereiding, is door den Raad van Be
heer besloten geworden op 15 October de
gelegenheid tot inschrijving te sluiten.
onderhouden door de ballons en de dui
ven, tijdens het tweede, kwam er ,een
oogenblik, waarop het onmogelijk was uit
de eene wijk met de andere briefwisseling
te onderhouden hij gebreke aan bestel
lers of andere postbeambten.
De administratie bestond uil niets an
ders meer dan directeuren, gelijk de mi
nisteries uit ministers, gelijk de recht
banken uit presidenten, allen uit naam
der gelijkheid het hoofd willende zijn,
dat beveelt, niemand de ledematen, die
gehoorzamen.
Nooit of nimmer echter had men zoo
veel renboden gezien; guides van Gari
baldi vervulden er de functies van hij
het centrale comité, dat zich achter een
dubbele Tij kanonnen en kruitwagens ge
nesteld had in het Stadhuis, hetwelk in
een citadel veranderd was. Ret waren
zeer jonge knapen, kinderen, voor het
meerendeel, geheel in het rood gekleed,
met den lossen dolman over de schou
ders, nauw sluitende broek, kaplaarzen
en op het hoofd een muts van astrakan,
met een paardenstaart op het midden van
den .uug afhangende en een recht op
staande Wauwe pluim.
(Wordt vervolgd.)
