De Groote Oorlog.
o. 99.
Donderdag S3 Augustus 1917. Dertiende Jaargang.
I
Verschijnt eiken MAANBAG-, WQEHSDAG- en VRIJDAGAVOND.
BINNENLAND
I [UWE ZEEUWSCHE COUP
i
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10.
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht vóór half een uur 's namiddags.
Kantoor w. d. AdministratieBoudewIJn de Wittestraaf A 135» GOES.
Te), interc.Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Gt. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.625, iedere regel meer 125 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Aan ,,De Maasbode" ontleenen wij den
tekst van het hemiddelingsaanbod, dat de
H. Vader aan alle oorlogvoerenden deed
toekomen.
Aan
de hoofden der oorlogvoerende
volkeren I
Sinds het begin van ons Pontificaat
hebben wij ons te midden van de ver
schrikkingen van dezen vreeselijken oor
log, die over Europa is ontketend, drie
dingen voorgenomen:
Een volstrekte onpartijdigheid te bewa
ren ten opzichte van alle oorlogvoerenden,
gelijk het past aan hem, die de gemeen
schappelijke vader is en die al zijn kinde
ren met gelijke toegenegenheid liefheeft.
Verder ons voortdurend te beijveren om
aan allen het meest mogelijke goed te
doen en dit zonder uitzondering van per
soon, zonder onderscheid van nationali
teit of godsdienst .gelijk dit. ons wordt
voorgeschreven zoowel door de aigemeene
wet der liefdadigheid als door de verheven
geestelijke taak ons door Christus toever
trouwd.
En ten slotte, gelijk onze vredelievende
zending het insgelijks vereischt, niets na
te laten, voor zoover het in onze macht
was, van datgene, wat zou kunnen bijdra
gen om het einde van deze ramp te ver
haasten door, te pogen de volkeren en
hun hoofden te brengen tot meer gema
tigde besluiten bij de beraadslagingen over
den vrede, een rechtvaardigen en duurza-
men vrede.
Al wie gedurende deze drie smartelijke
jaren, die nu vervlogen zijn, ons werk
heeft gevolgd, heeft gemakkelijk kunnen
erkennen, dat, zoo wij altijd getrouw ge
bleven zijn aan ons besluit van absolute
onpartijdigheid en aan onze actie van
weldadigheid, wij evenmin hebben opge
houden de volkeren en de regeeringen
der oorlogvoerenden te vermanen weer
broeders te worden; ofschoon er geen
openbaarheid gegeven is aan alles, wat
wij gedaan hebben om dit hoog edel doel
te bereiken.
Tegen het einde van het eerste oorlogs
jaar hebben wij tot de strijdende naties
de levendigste vermaningen gericht en bo
vendien den te volgen weg aangegeven
■om tot een standvastigen en voor allen
eervollen vrede te komen. Helaas, onze
oproep werd niet gehoord en de oorlog
werd met hardnekkigheid nog twee jaren
voortgezet met al zijn verschrikkingen.
■Hij is zelfs nog wreeder geworden en
Ibreidde zich uit te land, ter zee, ja tot de
lucht en men zag over onverdedigde plaat
sen, over vredige dorpen en hun onschul
dige bevolkingen droefheid en dood neder-
komen.
En thans kan niemand zich indenken,
iNe het lijden zich zou vermenigvuldigen
en zou verergeren, wanneer nog weer
irxaa oden of erger nog, wanneer nieuwe
jaren rich zouden komen voegen bij dit
bloedigiriennaat.
Zou i^e beschaafde wereld dan niets
meer morilen worden dan een veld des
doods?
En Europatj zoo roemrijk en zoo bloei
end, zal het idan als worden meegesleept
door een algvSnaeene verdwazing om te
ijlen naar den afgrond, om de hand te
leenen tot zijn riigen zelfmoord?
Bij zulk een beangstigenden toestand
en tegenover een zoo ernstige bedreiging
zenden wij, die ge.eu enkel bijzonder poli
tiek oogmerk hebbttn en die naar de ver
langens of belangen van geen der oorlog
voerende partijen luisteren, maar alleen
gedreven worden doo r het gevoel van on
zen verheven plicht .als gemeenschappe
lijk vader der geioovijgen gehoor ge
vend aan de smeekingon onzer kinderen,
die onze tusschenkomst,i en onze vrede
lievende roepstem inroepen, gehoor ge
vend aan de stem der menschelijkheid
:zelf en aan de rede opnieuw een
kreet des vredes de wer-eld in en wij
"hernieuwen onzen dringenden oproep aan
diegenen, welke hest lot der naties in hun
hand hebben.
Maar, om ons niet meer te bepalen tot
aigemeene termen, gelijk de omstandighe
den ons dit wenschelijk deden voorkomen
in het verleden, willen wij thans over
gaan tot voorsteilen, tot meer concrete
en practische voorstellen en de regee
ringen der oorlogvoerende volkeren uit-
noodigen overleg te plegen over de vol
gende punteh, die de grondslagen schijnen
te moeten vormen voor een rechtvaar
digen en duurzamen vrede, terwijl wij
aan haar de zorg overlaten die punten
te preciseeren en aan te vullen.
Op de allereerste plaats moet het funda-
menteele punt zijn, dat in plaats van
de materieele macht der wapenen de mo-
reele macht van het recht worde ge
steld Daaruit, vloeit voort een rechtvaar
dige overeenkomst van allen ter gelijktij
dige en wederkeerige vermindering der
bewapening naar de regelen en de waar
borgen, naar de mate vah noodzakelijk
heid en voldoendheid vast te stellen voor
de handhaving der openbare orde in iede-
ren staat. Vervolgens moet in plaats van
de legers het instituut van arbitrage ge
steld worden met zijn hooge vredelievende
werkzaamheid volgens overeen te komen
vormen en vast te stellen bepalingen tegen
iederen staat, die zou weigeren interna,
tionale kwesties te onderwerpen aan ar
bitrage, of wel de beslissing daarvan te
aanvaarden.
Wanneer eenmaal de suprematie van
het recht aldus is vastgesteld, dat men
dan eiken hinderpaal voor het verkeer
der volkeren wegneme door met vast te
stellen regelen insgelijks de ware vrij
heid en gemeenschappelijkheid der zeeën
te verzekeren, wat eenerzijds talrijke oor
zaken van conflict zou uitsluiten en ander
zijds voor allen nieuwe bronnen van wel
vaart en vooruitgang zou openen.
Wat de te herstellen schade en de oor
logskosten betreft, zien wij geen ander
middel om de kwestie op te lossen, dan
als algemeen beginsel te stellen een alge-
heele en wederkeerige coördinatie, die
overigens gerechtvaardigd is door de uit
gebreide voordeelen, uit de ontwapening
te trekken en dit te meer, opdat men
niet zou voortgaan met een dergelijke
slachting, alleen om redenen van econo-
mischen aard.
Voor zekere gevallen echter bestaan bij
zondere redenen om ze met rechtvaardig
heid en billijkheid te wikken en te wegen.
Maar deze vredelievende overeenkom,
sten met de geweldige voordeelen, die er
uit voortvloeien, zijn niet mogelijk zonder
wederkeerige teruggave der thans bezette
gebieden.
Bijgevolg van Duitsche zijde algeheele
ontruiming van België met waarborging
van 'zijn volledige, politieke, militaire en
economische onafhankelijkheid tegenover
welke mogendheid ook. insgelijks ontrui
ming van het Fransche grondgebied.
Van den kant der andere oorlogvoeren
de partijen eenzelfde teruggave der Duit
sche koloniën.
Wat betreft de territoriale kwestie, zoo
als bijvoorbeeld die, welke gerezen zijn
tusschen Italië en Oostenrijk en tusschen
Duitschland en Frankrijk, is er reden om
te hopen, onder overweging van de ge
weldige voordeelen van een duurzamen
vrede met ontwapening, dat de partijen,
bij het conflict betrokken, die kwesties
zullen willen onderzoeken met verzoe
ningsgezinde geneigdheid, rekening hou
dend naar de mate van het rechtvaar
dige en mogelijke, gelijk wij dat eertijds
reeds hebben gezegd, met de aspiraties
der volkeren, terwijl de bijzondere be
langen ondergeschikt gemaakt worden aan
het algemeen welzijn der groote men-
schelijke gemeenschap.
Dezelfde geest van billijkheid en recht,
vaardigheid zal het onderzoek der andere
territoriale en politieke kwesties moeten
leiden en vooral die betreffende Armenië,
de Balkanstaten en de gebieden, welke
deel uitmaken van het vroegere Koninkrijk
Polen, met welk land, in het bijzonder
zijn edele historische tradities en het lij
den, speciaal in den tegenwoordigen oor
log ondergaan, de sympathieën der naties
zich op rechtvaardige wijze moeten doen
- verzoenen.
Dit zijn de voornaamste grondslagen,
waarop wij gelooven, dat de toekomstige
reorganisatie der volkeren moet steunen.
Zij zijn van dien aard, dat de terugkeer
van dergelijke conflicten onmogelijk wordt
gemaakt en dat een oplossing wordt voor
bereid van de economische kwestie, zoo
belangrijk voor de toekomst en'het mate
rieel welzijn van alle oorlogvoerende sta
ten.
die grondslagen voorstellend, u, die
in dit tragisch uur het lot der oorlogvoe
rende naties leidt, zijn wij bezield met
de zoete hoop, dat wij ze zuilen zien
aanvaard en dat wij aldus zoo spoedig
mogelijk de vreeselijke worsteling zullen
zien beëindigen, dié meer en meer een
nuttelooze slachting schijnt.
Iedereen erkent, van anderen kant, dat
aan beide zijden de wapeneer onaange
tast is.
Leent dus het oor aan onze bede, ont
vangt de vaderlijke uitnoodiging, die wij
lot. u richten in naam van den godde.
lijken Verlosser, den Vorst des Vredes.
Denkt na over uw ernstige verantwoor
delijkheid voor God en voor de men-
schen.
Van uwe besluiten hangen af de rust en
de vréugde van talrijke families, het leven
van duizenden jongelieden, het geluk in
één woord der volkeren, tegenover wie
gij den absoluten plicht hebt, hun de wel
daden daarvan te verschaffen.
Dat de Heer u besluiten ingeve, over
eenkomstig aan Zijn allerheiligsten wil.
Geve de Hemel, dat gij, de goedkeuring
verdienend van uw tijdgenooteh, u ook
bij de toekomstige geslachten den schoo-
nen naam verzekert van vredestichters.
Wij voor ons, nauw vereenigd in het
gebed en in de boete met alle. geloovige
zielen, die naar den vrede smachten,
smeeken voor u van den H. Geest ai
licht en raad.
Van het Vaticaan, 1 Aug. 1917.
Losse berichten.
Een nieuwe nota van den Paus?
KEULEN, 21 Augustus (O.V.) De „Köln.
Zeitung" meldt uit Zwitserland, dat de
.Tribune de Genève" uit Bern verneemt,
dat in zekere politieke kringen aldaar
gezegd wordt, dat de Paus aan de oor
logvoerenden een nieuwe nota gezonden
heeft, waarin hij een wapenstilstand voor
stelt.
Kardinaal Ferrari bevindt zich in Zwit
serland. Dit wordt in verband gebracht
met de voorstellen van den Paus.
WASHINGTON, 20 Aug. (H. N.) Het
antwoord van president Wilson op de nota
van den Paus zal vermoedelijk in deze
week in hoofdlijnen worden opgesteld.
Naar men verneemt, hebben president
Wilson en staatssecretaris Lansing reeds
over het antwoord geconfereerd en ook
reeds met de geallieerden daarover van
gedachten gewisseld, doch men gelooft,
dat Amerika's antwoord onafhankelijk van
de overige geallieerden gegeven zal wor
den. Naar veriuidt, zal president Wilson
zijn volle sympathie met het. goed be
doelde en humane voorstel van den Paus
uitspreken, doch verklaren, dat het tot
zijn spijt op dit oogenblikonmogelijk is,
de voorstellen' van den Paus in nadere
overweging te nemen.
BERLIJN, 20 Aug. (H. N.j De mede
werker van de „Voss. Ztg.", prof. Stein,
kreeg van het Spaansche gezantschap de
opdracht mede te deelen, dat. de stap van
den Paus in Spanje waarschijnlijk ais
olie op de politieke golven zai werken,
want in geen enkel land bezit de tegen
woordige Paus een zoo sterken steun als
in Spanje, waar hij 16 jaar zich op poli
tiek gebied bewoog. In staatkundige
Spaansche kringen bouwt men de grootste
verwachting op de vredesnota. Men schrijft
hem bekwaamheid toe, om de verlossende
formule te vinden en hij wordt beschouwd
als een van de grootste politici van den
tegenwoordigen tijd.
LUGANO, 20 Aug. (H. N.) De „Osser-
vatore Romano" besstrijdt de bewering
verschillende Entente-bladen, dat de pau
selijke vredesnota de wereld zou zijn in
gezonden op instigatie van de Centralen
en dat een druk diplomatiek verkeer aan
dezen stap voorafgegaan is. Veeleer heeft
Z. H. de Paus sedert maanden kunnen
constateeren, dat beide groepen mogend
heden hun overdreven eischen, welke on
derhandelingen onmogelijk maakten, ver
minderden en dat zij het langzamerhand
over eenige voorname kwesties eens wer
den, zoodrtt slechts enkele bijzondere ge-
biedsgesehillen te regelen zouden zijn.
Deze veelbelovende verschijnselen zijn het
geweest, die den Paus aanleiding hebben
gegeven den vredesoproep te doen.
LONDEN. Uit Rome: De Engelsche ge
zant bij het Vaticaan heeft Inedegtedeeld,
dat de Engelsche regeering de nota met
welwillendheid en ernst z-al bestudeeren.
KEULEN, 20 Aug. (V. D.) De „Köln.
Ztg." verneemt: Volgens den Romedn-
schen correspondent van de „Secoio" is
uit de bij het Vaticaan ingekomen sta
pels telegrammen der verschillende kan
selarijen gebleken, 'dat de antwoorden der
Centralen op de Pauselijke nota in het,
algemeen toestemmend, die der Entente-
regeeringen in beginsel afwijzend zullen
luiden.
LUGANO, 20 Aug, (Part.) De „Seco
io" verneemt uit Petrograd, dat. de voor-
loopige regeering laat verklaren, dat zij
de pauselijke vredesnota met bijzondere
welwillendheid zal onderzoeken pn dat
zij hetzelfde doel nastreeft, n.l. ,om tot
een eervollen vrede voor alle oorlogvoe
rende landen te komen.
Eon Russische Amazone.
Een te Petrogrado woonachtige Engel
sche dame geeft in de „Dail'y Telegraph"
de volgende besehrjjying van de beroem
de Russische vrouw, Marie Bochkareva,
aanvoerster van het Russische vrouwen-
battailion, die onlangs voor de vierde
maal' gewond isi apn het front bijl .Wjlna.
De grootste manifestatie, die in Rus
land sedert de Ragen van de revolutie
gezien -is) had plaats op 3 Juli, toen
deze vrouw van het iand, gedragen op
de armen v,an een matroos en van een
soldaat, bedekt met linten en bestrooid
met bloemen, en gevolgd door haar dap
per bataillon, door de straten van Pe-
tro-grado werd geleid, met muziek pn
gejuich. De menigte stond langs de stra
ten geschaard en juichte haar toe, zoo
als alleen de tsaar vroeger werd gevierd.
Marie Bochkareva, heeft bpren strjjlder-
aard geërfd van haren vader, die den
geheelen Turkschen oorlog, heeft medege
maakt en als invalide terugkwam. Haar
moeder was 'een arbeidzame vrouw, met
vijf kinderen, van wie Marie ot Jasjkja,
zooals de soldaten haar noemen de
oiudste was. Zij' moest uit wasschen en
uit koken gaan om haar gezin te voeden
en te kléeden.
Toen Jasjka vijf jaar oud was, moest
zij alsi kindermeisje bij: een kleintje van
drie jaar gaan dienen. Dit schijnt haai
geen kwaad te hebben/ gedaan. Sierlijk
maar sterk gebouwd met breede schou
ders en eten gezonde tint is zij- sterk
genoeg om ruim 200 pond met gemak
te tillen. Zijheeft niooit geweten wat
angst was.
Toen haar man, met wien zij op 16-
jarigen leeftijd in het huwelijk getreden
wasj, ^gesneuveld was, besloot zij zelf
naar het front te vertrekken' en nietsi kon
haar van dit plan afbrengen.
Twee jaren lang heeft zij in de 'loop
graven geleefd en gestreden als een man.
Zij is drie malen gewond, aan een arm,
een been en den rug. De laatste kogel
had de ruggegraai getroffen, zoodal. zij
zich twee maanden lang niet bewegen
kon. In de gevechten bij het Narotsch-
mieer gebeurde 'het eenmaal, dat. pile of
ficieren gedood -waren. De mannen waren
bang en gingen op -den grond liggen, be
vreesd om 'aan te vallen. Toen stond
zij op en snelde vooruit en riep de man
nen toe, haar te volgen. Allen gehoor
zaamden het bevel en de loopgraaf werd
veroverd. Zij heeft tweemaal' d.e St.-Gieorge-
medaille en tweemaal het Kruis van St.
George gekregen voor heldhaftige daden.
Na twee jaren werd zijl op wettige, wijize
opgenomen in het 28ste: Polozk-regiment,
Ongeveer een maand geleden heeft zij
verlof gekregen om! tijdeUjik haar huis terug
te keeren. Zij; werd ami baren moed aan
Kerenski voorgesteld en toen hij' het ver
haal! ha/rer lotgevallen had aangehoord
vroeg hij welke belooning zij zou. wen-
schen. Dadelijk antwoordde zijl: „Ik! wil
een vrijiwilligersbataillotn van vrouwen
vormen,; dat de mannen zal voorgaan
als zij niet vanzelf gillen gaan."
Kerenski keurde dit plan goed en met
goedvinden van den opperbevelhebber
werd het bataillon gevormd. Dagelijks
kwamen zich vrijwilligsters aanmelden
en nog altijd bieden vrouwen zich aan.
Marie Bochkareva. is tot aanvoerster be
noemd' van dit bataillon, dat als ken-
teeken een doodshoofd met gekruisLe been
deren draagj, terwijl het een rood-zwarte
banier voerL symbolen van bloed en dood.
Bochkarejva is bij eik harer onderge-
Welk weder zullen wij hebber
Verwachting tot den avond van 23 Aug.:
Zwakke tot matigen oostelijke tot zuide
lijken wind, meest halfbewolkt, waarschijn
lijk nog droog, behoudens kans op onweer,
aanvankelijk warmer.
sfchikten bemind. In dienst is zij 'zeer
nauwkeurig en gestreng, maar in rusttijd
alller kameraad. Zij maakt geen onder-
Scheiding tusschen de maatschappelijke
standten. In haar bataillon vindt men meis
jes' van hooge beschaving, meisjes uit
dien middenstand, maar ook die uit haar
eigen klasse. Er zijn verscheidene ge
trouwde vrouwen bij, maar alleen kinder-
l'oozen worden aangenomen.
Marie Bochkareva heeft, zoo weinig op
voeding genoten, dat zijl nauwelijks, haren
naam! kan schrijven en spellend lezen
moet. Haar adjudant, Skridlova Is een
beschaafd meisje, dochter van een' admi
raal) en spreekt vier talen.
Op 6 Juli vertrok het bataillon naar
hel front. Het. marcheerde door de voor
naamste straten, begeleid door een mu
ziekkorps! van de marine, en duizenden
toeschouwers, meest vrouwen, juichten
het toe toen het voorbij trok. De dappere
jonge soldaten werden, met bloemen be
strooid en zelfs 'hare bajonetten waren
daarmede geheel omwonden. (Msfo.)
Eerste Kamer,
Naar wij vernemen moet het voornemen
bestaan om de Eerste Kamer tegen a.'s.
Dinsdagmiddag 28 Augustus bijeen te roe
pen ter behandeling van eenige wetsont
werpen, o.a. dat betreffende de Export-
Centrale, althans wanneer tijdig de des
betreffende regeeringsantwo.orden op de
afdeelingsverslagen nopens' bedoelde wets
ontwerpen inkomen.
Tweede-Kamferverkiezing.
Tot lid der Tweede Kamer in het
district Enkhuizen werd 'gekozen de heer
A. Colijn (A.R.) met 2667 stemmen. Op
J. de 'Veen' werden uitgebracht 1257 stem
men.
Distributie van reparatie-leder*
Minister Posthuma heeft aan de ge
meentebesturen medegedeeld dat, onvoor
zien eomstandigheden voorbehouden, om
streeks de helft van Sept. a. s. een vol
doende hoeveelheid reparatieleder ter be
schikking van 's Rijks-distributiebureau zal
zijn gesteld om met de distributie daar
van te kunnen aanvangen.
Aanvoer van kolen.
Omtrent onderhandelingen met Duitsch
land betreffende den aanvoer van kolen,
vernemen wij van welingelichte zijde, dat
Duitschland de levering van een zekere
hoeveelheid kolen heeft toegezegd, onder
toevoeging, dat, indien Nederland meer
wenschte te ontvangen, daartoe Neder-
landsch earbeidérs naar Duitschland zou
den moeten worden gezonden om deze
kolen uit de mijnen te halen.
Het spoorwegverkeer.
Naar verluidt wordt overwogen om me:
ingang van 1 September op de Zeeuw-
sclie lijn alle sneltreinen te laten ver
vallen. Over het geheel© land zal een
derde gedeelte van het tegenwoordige aan
tal reizigers-treinen uitvallen.
In den loop der goederentreinen wordt,
voorlóopig geen wijziging gebracht, maar
het gebruik van vierasisig materiaal' zal
zooveel .mogelijk worden vermeden. De
zwaarste locomotieven zullen alleen dan
worden gebruikt, wanneer de trekkracht
voor den trein dit noodzakelijk 'jnsakt.
Voor wat de Zeeuwsche lijn aangaat,
zal' alleen de trein 340 die 's morgens
9.10 ,uit Vlisfeingen vertrekt, uit 4-assig
materiaal bestaan. Ditzelfde materiaal
keert denzelfden dag 's- avonds te 11.35.
te Vlissingen terug. In alle overige trei
nen komen van af Donderdag a.s. twee
en drie-assige rijtuigen te loopen.
Volgens het Hbl. zullen in het Zuiden
uitvallen
Baanvak Boxtel'BredaRotte/dami V
V. No. 94, 95, 97, 98, 354, 369.