UK'S BANK
De Groote Oorlog.
No. 93.
Donderdag 9 Augustus 1917. Dertiende Jaargang.
keringen.
1000-.
FEUILLETON,
NSEN
MIDDELBURG.
bloei. Een bezoek
e soorten uit, die
lant worden.
sver. „K. B. en 0."
te Kapelle.
ling op II Aug.
toning te huur gevraagd,
Verschijnt eiken MAANflAG .JVQENSOAG- en VRIJDAGAVOND.
Zijn onze boeren 0. W-ers
Onder den grond.
Welk weder zullen wij hebben
906
mllllo«n
T«Ufoon 62Q
Burgemeester van Nieuwen-
Schore
mgaard aan het Schotwegje,
;aarden achter „Mon Plaisir"
e), de boomgaarden achter de
ïr. E. Vervaat te Kapelle de
1 in Welhoek.
ïr. P. Nieuwenhuize te Katten-
ooomgaard aldaar,
ing door de eigenaars.
GRAAFF, Voorzitter.
"ERSANT SNOEP, Secretaris.
edig mogelijk
tuintje, door W. TEMPER-
Groote Markt, Goes.
,g aian een arm van het kruis
aken: maar als gij mijn zin wilt
sten wij eens naar het stadhuis
tijd verloopt en gelijk gij weet
.n juffrouw Margaretha beloofd
twee uren weer te huis te
maar mede", antwoordde de
„te meer pmdat ik niet gaar
der zich zoo zie vernederen en
er roode vlaggen, de vlag van
nd en den moord, zie ophij-
ist de kruisen, die de aannan-
Commune niet zullen nalatenl
halen, zoodra zij zich sterk
dien achten om den godsdienst
gen".
eer zij de kade naderden, hoe
beweging toenam: bataljons der
garde met muziek aan het hoofd,
ettende menigte leegloopers in
straten,: stroomingen en tegen-
en vormende, met zijstroomin-
j pleinen; deputation met vaan-
igatiën volgende op delegation,
rrtige uniformen, kanonnen, am
id lauweren en door beschon-
lale gardes met de handen voort-
(Wordt vervolgd.)
IEI1ME ZEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.90, daarbuiten f 1.10,
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht vóór half een uur 's namiddags.
Kanfoor V. d. AdministratieBoudewIJn de WItfestraaf A 135" GOES.
Tel. interc.: Directie no. 94. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.625, iedere regel meer 125 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Volgens eene vooral bij stedelingen ge
liefkoosde legende, zwemmen onze boe
ren in overvloed, stroomt het geld hun
hofsteden binnen, maken zij fameuze oor
logswinsten,
'tKan geen kwaad deze fabel eens aan
de nuchtere werkelijkheid te toetsen.
Reeds werd op de jongste algemeene
vergadering van de Zeeuwsche Landbouw-
maatschappij door den voorzitter bij het
algemeen jaarverslag er op gewezen, dat
de land- en tuinbouwers in Nederland
sinds het uitbreken van den oorlog voor
bijna 423 millioen gulden hebben
bijgedragen ten bate van den Nederland-
schen verbruiker, dat alleen de Zeeuwsche
boerinnen, op wier schouders gemeenlijk
de zorg rust voor de zuivelbereiding, in
1916 een offer brachten van vierhon
derdduizend gulden voor de bin-
nenlandsche consumptie en de voorzit
ter voegde er zeer juist aan toe:
„Indien de dagen komen, dat de Ne-
derlandsche Landbouw den steun van het
Nederlandsche volk behoeft, zullen deze
cijfers vergeten zijn? Ik vrees er veel
voor. En nog zijn de te brengen offers
niet ten einde."
„Het Huisgezin" levert ons nog andere
sprekende cijfers, die nadrukkelijk aantoo-
nen, dat de fabel: onze boeren zijn
0. W.-ërs, ook werkelijk een fabel, eene
legende is, d.w.z. zonder eenigen rede
lijken, positieven grond.
Men schreef, aan genoemd blad o. a.
het volgende:
„We nemen daartoe de officieele prijs
lijsten van deze maand: de regeeringsprij-
zen van enkele artikelen, die onze Bra-
bantsche boertjes hebben te koopen en te
verkoopen
Alle granen, tarwe,
haver zjjn rei
geeringseigendom ver
klaard tegen de vol
gende prjjzen Juli 1917;
Per 100 K.G.
Tarwe f 18.
Rogge f18.
Haver f 16.50
Distributieprjjzen der
voederartikelen doorde
regeering toegewezen
in de maand Jul 1917
Per 100 K.G.
Tarwe-afval f23.—
Zemelen f 18.50
Haver f22.50
Dus afvalartikelen van granen, oogst
1916, die in beslag werden genofnen door
de regeering tegen prijzen van 12 en 13
gulden, worden nu aan onze boeren ge
leverd tegen 20 a 23 gulden. Voor 23
.gulden wordt den boeren afval geleverd
van puike tarwe, die hij leveren moest
voor f 18.
Als die regeling zoo doorgaat, kan hij
dezen winter zijn graan en haver aan
de regeering leveren voor f 18 of f 16.50;
om daarvan weer het. afval terug te krij
gen tegen 30 h 35' gulden.
Prachtige O. W., maar niet voor de
zakken onzer boeren.
Welke gevolgen zijn er van die rege
ling zichtbaar?
Het antwoord wordt gegeven door hel
regeeringsverslag van den stand der land
bouwgewassen Juli 1917
Beteelde oppervlakte in hectaren.
in 1916 in 1917
Wintertarwe 53.133 41.334
Rogge 201.746 187 255
29)
Bij de prefectuur van politie was de
opschudding nog grooterop het voor
plein brulde een bende havelooze bur
gers en burgeressen, waardig hen gezel
schap te houden, de Ca ira, daarbij een
helsche ronde dansende rondom een vuur,
waarvan de rosse gloed de onheilspel
lende en gemeene aangezichten der pa
triotten rood Verfde.
Tegen een bronzen lantaarnpaal leu
nende, sloegen twee vreemdelingen dit
tooneel met spottende nieuwsgierigheid
_,,Zeg eens, mijn waarde", zeide een
hunner, zich tot zijn metgezel wendende
die sleepende stem en op dien eenigsizins
zangerigen toon, die alleen een Rus van
een Franschman kunnen doen onderschei
den, „waarom zijn die bandieten toch
zoo verheugd dat vreugdevuur te zlien
branden?"
„Maar weet gij dan niet waar wij zijn,
mijn waarde?"
„Wel zeker, in de prefectuur van po
litie".
Onze graanoogst ging van 1916 tot 1917
26000 hectaren achteruit. Het regeerings
verslag is gedwongen, dien achteruitgang
met cijfers en ook met evenveel woorden
te erkennen. Het tracht dezen te verkla
ren door gebrek aan meststoffen, door
braakliggend land, door vermindering van
opgegeven cijfers.
Neen, 't is niet daar, dat de schoen
wringt.
Die achteruitgang is geschied, niettegen
staande de herhaalde aanmaning van de
regeering, om granen te telen, niettegen
staande haar verzekering, dat in 1917
flinke prijzen zouden besteed worden.
Maar met beloften alleen zijn onze boe-
jren niet te winnen. Als ze een geheelen
tvinter zijn gepaaid, komen ze niet aan
draven om een beloofde liefkozing tegen
den volgenden zomer.
En de uitkomst stelde hen wel in 't ge
lijk, tot schade van onzen inlandschen
graanoogst, die in deze moeilijke tijden
zoo bitter hard noodig is.
Maar zijn de beloften der regeering aan
de landbouwers nog wel geheel nage
komen?
In het najaar 1916 beloofde de Minister
van Landbouw de volgende minimumprij
zen per 100 K.G.tarwe f 18, rogge f 18,
haver f 16.50; met de slotbepaling, dat
genoemde minimumprijzen zouden worden
verhoogd, indien de omstandigheden zulks
noodzakelijk maakten.
Wat in den zaaitijd beloofd werd als
minimumprijs, wordt nu in den oogsttijd
vastgesteld als maximumprijs, n.l. tarwe
f 18, rogge f 18, haver f 16.50.
Van de in uitzicht gestélde verhooging
is niets meer te bespeuren; of 't moest
zijn de enkele stuivers bewaarloon, die
achteraf nog zuur verdiend zullen blijken."
Aldus „Het Huisgezin". Ook andere bla
den blijken van hetzelfde gevoelen.
Na gezegd te hebben, dat alles blijkbaar
in 't werk gesteld wordt om den achter
uitgang van onzen graanoogst te doen
aanhouden, en de schrijver becijferd heeft,
dat er op de teelt van granen met re-
geeringsprijzen groot verlies wordt gele
den, merkt,De Residentiebode" op
„De Regeering wil een flinken, ruimen
graanoogst? Dat ze dan ook nu een flin
ken, loonenden prijs geve voor het in
beslag genomen graan; ook nog van dezen
oogst.
Dat ze reeds nu flinke prijzen vast-
stelle voor den volgenden graanoogst.
Oorlog of geen oorlog, in 1918 zal er
gebrek zijn, meer dan nu. Als nu be
paald wordt, dat de kunstmeststoffen niet
verder worden opgedreven, dat voor tarwe
en rogge een flinke prijs worde ge
garandeerd, en voor andere artikelen
naar evenredigheid, dan zal de graanoogst
worden verdubbeld, en wel zonder dwang
maatregelen, die dan onnoodig zullen blij
ken.
Nu is het daarvoor de tijd; binnen
zes weken is de zaaitijd aangebroken voor
het vroege winterkoren; en reeds berekent
de boer zijn verbouwingsplan voor het
volgend jaar.
Dat zal geld kosten, schatten geld, maar
is de graanvoorziening niet een nationaal
„Welnu! begrijpt gij niet dat die hee
ren en dames zich reinigen, zij verbran
den de processtukken".
„En de nieuwe politie laat hen be
gaan?"
„Zij helpt hen, mijn waarde. Agenten
en dansers hebben er hetzelfde belang
bij om hunne familiepapieren te doen
verdwijnen. Ha, ha! de republikeinen van
heden doen, evenals zekere edelen van
voorheen, vrijwillig afstand van hunne
titels en verbranden ze öp het altaar des
vaderlands."
Zij begonnen te lachen.
De brouwer zou 'eerder lust gehad heb
ben om te weenen: hij stootte .Wilhelm
bij den arm aan zonder eenige opmer
king te maken en ging verder.
Aan den anderen kant van de Seine
op de kaden was er slechts een enkele
strooming, een luidruchtige en onstuimige
memschelijke stroom, die naar het stad
huis golfde, dat het gemeentehuis van
het souvereine volk geworden was: het
gebouw was met roode vlaggen getooid.
Het plein geleek een oceaan van kepi's,
waartusschen zich eenige petten en een
klein aantal zwarte hoeden vertoonden;
tusschen de gesloten hekken en het mo
nument. glinsterden de in rotten staande
geweren, de sabels, bajonetten, de aan
belang, dat schatten waard is? Is het der
Regeering niet iets waard, ook den kleinen
landbouwersstand voor ondergang te be
hoeden?
Dit is zeker: maakt men de teelt loo-
nend, dan is de medewerking der boe
ren makkelijk te krijgen. Doet men het
niet, dan zal de graanoogst volgend jaar
nog al ongelukkiger uitvallen."
De toestand.
De vredeskansen ziet men niet alleen
op het slagveld bepaald, maar vallen ook
te beluisteren in de redevoeringen der
staatslieden van de oorlogvoerende lan
den. Nu, te luisteren viel er in de laatste
dagen genoeg.
Bij de intrede van het vierde oorlogs
jaar heeft er in Queenshall te Londen
een groote bijeenkomst plaats gehad, waar
bij Sonnino en Lloyd George redevoerin
gen hebben gehouden. Sonnino heeft de
gelegenheid benut nog even een der Itali-
aansche oorlogsdoeleinden aan te stip
pen „bevrijding van onze broeders en
hun uitredding uit de verdrukking". Ita
lië voert dus nog steeds den veroverings
oorlog.
Na Sonnino kwam Lloyd George aan
het woord.
Engeland is volgens Lloyd George de
redder van Europa geweest. „Frankrijk
zou dapper gevochten hebben, zei hij.
maar als zijn toevoer was afgesneden
en het geïsoleerd was, zou zelfs zijn
dapper leger overweldigd zijn geworden".
Dat heeft Engeland belet en in elk op
zicht is 't beter zóó geweest. Want als
Engeland niet mee gedaan had, dan, zou
Duitschland machtig zijn geworden, en
dan had er een gewapende vrede ge-
heerscht tusschen twee wereldrijken:
Duitschland en Engeland. „Zoolang het
zou duren."
„Als iemand op dit oogenblik wantrou
wen of tweedracht onder de natie bevor
dert helpt hij den vijand en benadeelt
hij zijn geboorteland. Het maakt geen ver
schil of hij voor of tegen den oorlog is.
Natuurlijk is de wond in het eerste ge
val dieper, omdat de zuivere pacifist bij
al wat hij zegt, veracht wordt en, voor
zoover den oorlog betreft, niet meetelt.
Laat er één gedachte in aller hoofd
zijn. Als gij wantrouwen, ontevredenheid
of tweedracht onder de natie zaait, zult
gij onderwerping oogsten, als wij echter
het zaad van geduld, vertrouwen en een
dracht uitstrooien, zullen wij de over
winning en haar vruchten binnenhalen".
Den vredesyrienden voegde hij nog toe:
„beter een langere oorlog, die tot een
duurzamen vrede voert, dan een slechte
vrede, die van tien eenen oorlog naar
den anderen de aarde voortsleept."
Jammer, dat Lloyd George in zijn rede
voortdurend op goedkoope lachsuccesjes
speculeerde door het debiteeren van aar
digheden, die met den ernst des tijds
niet strooken.
de ijzeren tralies hangende trommen en
de 'koperen hoorns, in de zon.
Niet zonder moeite gelukte het den
beiden Elzassers zich een weg te banen
door die luidruchtige menigte, welke de
leden van het Centrale comité, die op
dat oogenblik met elkander beraadslaag
den of men niet onmiddellijk naar Ver
sailles zou oprukken, bij hun vertrek wil
de toejuichen.
„Op Versailles aanrukken!" sprak
Schültz, de schouders ophalende, „dat is
gemakkelijker gezegd dan gedaan: daar
toe zou men een leger behoeven".
„En wij hebben er een, dat niet voor
de huurlingen der dwinglandij zal terug
deinzen", riep.een, burger uit; „men deelt
wapenen aan het volk uit en onze broe
ders van de linieregimenten komen naai'
het stadhuis óm zich bij de republiek
aan te sluiten en met ons te vertrekken.
Schültz had beloofd zich met geen en
kelen staatkundigen twist in te (aten;
hij gaf geen antwoord en vergenoegde zich
met rondom zich die rumoerige en tuch-
telooze menigte te beschouwen, die er
van sprak oin Versailles te nemen als
had het de plundering van een wijnhuis
gegolden.
Het was een medelijdenswaardig
schouwspel: dronkaards, gewapend met
Ook te Berlijn is gesproken en wel
door den Rijkskanselier in de zitting van
den Rijksdag van 4 Augustus. Wij lichten
uit de rede de navolgende passage:
„Wij willen ons vaderland een vrede
verzekeren, waardoor het Duitsche wezen
op veiligen bodem een gezonde en krach
tige ontwikkeling gewaarborg wordt voor
alle tijden. De mannen, die voor mij het
woord gevoerd hebben, deden dat zonder
woordenpraaal in waarachtig zelfvertrou
wen en hebben der wereld bewezen, dat
ons volk sterk is, als het was den 4en
Augustus 1914, in staat, om datgene te
bereiken, waarnaar wij streven. Heden
komt het er op aan, het lichtend vuur
te laten oplaaien.
Eén doel, één wil, één vaderland, en
dit vaderland grooter en van hooger be-
teekenis te maken dan ons individueel
leven.
Hoe grooter offers, des te heerlijker
belooning! Trouw aan het keizerrijk!
Vaderland, Keizer en Rijk. Hoera!
Hoeral Hoera!"
Deze woorden zijn als altijd weer te
veel omsluierd. Aanhangers van een ver
overingsoorlog in Duitschland kunnen ze
aanhalen als een pleidooi voor hun stre
ven. Wanneer zal Duitschland eens on
omwonden verklaren, dat het van ver
overingen afziet?
De regeeringswisseling in Pruisen wordt
natuurlijk druk besproken. Over den nieu
wen staatssecretaris van buitenlandsche
zaken vindt men elders in dit nummer
eenig nieuws.
Zooals de lezer weet, komen tweevoQr-
name Centrumsmannen aan het bewind:
Spahn en Wjalraff.
De Kölnische Volkszeitung schrijft:
„Wanneer thans dr. Spahn als minister-
optreedt, dan geschiedt het niet slechts
op grond zijner persoonlijke bekwaamheid,
maar ook, en wel in dezelfde mate, op
grond van zijn lidmaatschap van het Cen
trum en zijne, door langdurige voortref
felijke verdiensten verworven plaats in
den geheelen Rijksdag".
Verder heeft Batocki, de levensmidde
lendictator het veld moeten ruimen.
Van belang is ook, dat de Vorwarts
meldt, dat alle nieuwe Pruisische minis
ters zich verbonden hebben het gelijke
kiesrecht in Pruisen in te vóereji.
In Rusland had Kerenski met ontslag
gedreigd, maar is op aandrang van velen
in zijn ambt gebleven en heeft zich iri
een proclamatie feitelijk tot dictator ver
klaard, die naar eigen goeddunken de
„orde en werkverdeeling" der regeering
kan wijzigen.
Maar in de conferentie door de ver
tegenwoordigers der verschillende politie
ke partijen en de leden der voorloopige
regeering gehouden, bleken maar weinig
vooraan staanden voor zulk een dictatuur
te voelen.
Hoe dat dus verder gaan zal?
Op het eigenlijk oorlogsveld weinig
nieuws. In het Westen hebben de Fran-
schen enkele vorderingen gemaakt bij Bix
schoote, en op den Oostelijken Sbrucz-
oever neemt de tegenstand der Russen
krachtiger vormen aan, hetgeen er op-
allerlei slag van geweren, van de in het
museum gestolen buksen tot de voor spot
prijs gekochte of in de kazernes opge
raapte chassepots; deserteurs zonder wa
penen, opgeschoten lummels met lange
sleepsabels, vrouwen zelfs met een kara
bijn over den schouder, nationale gardes,
die nooit tegen den vijand hadden willen
optrekken, ziedaar het leger der natie.
Het was waarlijk niet geschikt om den
Versaillanen veel vrees aan te jagen.
Eensklaps ontstond er in de rue de
Rivoli een geweldig rumoer, dat nader
kwam en steeds grooter werd; hoorns
schetterden, trommels roffelden |en de me
nigte schreeuwde: „Leve dé linie! leve
de republiek!" en daarop vertoonde zich
op den hoek van het plein, te midden van
een woud van bajonetten, een reusachtig
rood vaandel met een phrygische muts
boven op den stok, en met muziek voorop
drongen drie of vier bataljons van Mont-
martre en Belville als een wig door de
volksmenigte heen, die in de handen klap»-
te en riep: „Hoerah! naar Versailles' leve
de republiek! leve de linie'-"
Er w.as inderdaad wel roden om zich
te verheugen; het leger der 'Commune
werd versterkt door eenige honderden sol
daten, de schande der uniform die zij
droegen, en die het centrale comité, niet
Verwachting tot den avond van 9 Aug.:
Zwakke tot matigen wind uit Westelijke
richtingenmeest zwaar bswolkt met op
klaringen; wellicht een enkele regen- of
onweersbui. Weinig verandering van tempe
ratuur.
nieuw op schijnt te wijzen, dat de Rus
sische legers zich langzaam aan het her
stellen zijn. Daartegenover staat echter,
dat aan de Zuidoostgrens van de Boeko-
wina het Russische leger zich weer on
standvastig heeft betoond, waardoor de
Centralen in de gelegenheid kwamen de
Bystritza over te trekken, wat de be
vrijding der Boekowina van Russische
troepen tengevolge zal hebben.
Losse Oorlogsberichten.
De toestand in Rusland.
Uit Petersburg wordt door Reuter ge
meld: In eene buitengewone zitting, die
Vrijdagnacht werd gehouden en te zes uur
in den ochtend is geëindigd, werd tus
schen alle politieke partijen door middel
van wederkeerige concessies overeenstem-
minj^erkregen. Algemeen werd wederom
in Kerenski het volle vertrouwen uitge
sproken, als zijnde de eenige man, die
met gezag het bestaan van de regeering
en van het land kan waarborgen.
(Hiermede is dus feitelijk aan Ke
renski het dictatorschap opgedragen.
Red.)
De oorlogsverklaring van China.
GENEVE, 6 Aug. (H.N.) Een Ravas-
bericht uit Parijs weet mede te deelen,
dat de chef van den Chineeschen gene-
ralen staf, die zich op het oogenblik te
Parijs bevindt, aan een vertegenwoordiger
van de „Excelsior" heeft verklaard, dat
China twee divisies zal zenden, die in het
voorjaar in Frankrijk zullen aankomen.
Bovendien zat China aan de Entente zeer
veel arbeidskrachten ter beschikking stel
len.
Over Von Kühlmann, den nieu
wen Buitschen Staatssecretaris voor bui
tenlandsche zaken, gaan zeer goede pn
voor de neutrale staten zoowel als voor
alle vredesvrienden bemoedigende berich
ten. Zijn benoeming is een nederlaag voor
de Al-Duitsche annexionisten. Een zijner
verbitterdste tegenstanders moest naar
men aan de „N. R. Crl" schrijft het
volgende van hem betamen
,,Von Kühlmann heeft den onheperkten
duikbootoorlog met alle energie bestreden
en tijdens zijh gezantschap in Dien Raag,
heeft hij zelfs niet geaarzeld een oorlog
met Nederland in uitzicht te stellen, voor
het geval de Duitsche regeering de on
beperkte duikbootpolitiek zou aanvaarden.
Hij heeft, ook steeds naar een overleg met
Engeland gestreefd, en zou zich zelfs
hebben laten ontvallen, dat indien hij
in de laatste Juli-dagen van 1914 te
nauwgezet in de middelen om het ge
tal zijner verdedigers te vermeerderen,
was gaan halen in de gevangenissen, waai'
zij voor hunne tuchteloosheid opgesloten
waren.
Nog ongewapend, doch reeds beschon
ken en onder den armgehouden door
de nationale gardes, juichten die ellen
delingen vermengd met al de boosdoe
ners en vagebonden, die met hen de ge
vangenissen van Mazas en Ja Roquette
verlaten hadden, het nieuwe gouverniei-
ment toe, dat hun de vrijheid hergaf
esn waarvan een hunner een toespraak
hield, die zeer hartstochtelijk moest we
zen, te oordeelen naar de heftigheid der
gebaren, en die de menigte, zonder er een
enkel woord van verstaan te hebben, met
uitbundige toejuichingen beantwoordde.
Diit was te veel voor den brouwer,
die zijne verontwaardiging, met moeite be
dwingende en zijn woord niet willende
breken, driftig door de menigte heendrong
en de brug' overgaande, met groote schre
den den berg van Sint Genoveva opging.
Aan die zijde waren de straten bijkans
verlaten. De reus bewaarde het stilzwijg
gen, maar de verontwaardiging kookte in
zijn binnenste, en er was slechts een
vonk noodig om een uitbarsting te ver
oorzaken. (Wordt vervolgd.)